Rodzina  jako pierwsze
miejsce zaangażowania
społecznego
Definicje, pojęcia rodziny
Claude Levi -Strauss tłumaczy pojęcie  rodziny , wymieniając jej niezmienne
właściwości (cechy dystynktywne), które są następujące:
" rodzina wywodzi się z małżeństwa;
" składa się z męża, żony, dzieci urodzonych z ich związku, tworząc jądro, wokół
którego mogą się ewentualnie skupiać inni krewni;
" członkowie rodziny związani są wzajemnie: a)więzami prawnymi, b)prawami i
obowiązkami natury gospodarczej, religijnej czy jeszcze innej, c)ścisłą siecią praw i
zakazów seksualnych oraz zmiennym i zróżnicowanym zespołem uczuć, takich jak
miłość, przywiązanie, uznanie, obawa i tym podobne. Według Marii Ziemskiej,
funkcje rodziny można rozważać z dwóch punktów widzenia, a mianowicie zadań
spełnianych na rzecz społeczeństwa oraz zadań wobec swych członków. Rodzina
jest bowiem mikrostruktura społeczną spełniającą zadania na rzecz
makrostruktury. Można więc powiedzieć, że zaspokaja ona potrzeby
ogólnospołeczne, narodowe.
Rodzina pełni następujące funkcje:
" prokreacyjną  dostarcza nowych członków nie tylko dla własnej grupy, ale
i dla całego społeczeństwa;
" produkcyjną - dostarcza społeczeństwu pracowników oraz wzmaga siły
twórcze i wytwórcze;
" usługowo-opiekuńczą  zapewnia wszystkim codzienne usługi (wyżywienie,
czystość mieszkania, odzieży itp.) oraz opiekę tym członkom rodziny, którzy
nie są w pełni samodzielni wskutek choroby, wieku  jak dzieci i starcy  czy
wskutek kalectwa bądz
z innych przyczyn;
" socjalizującą - wprowadza w społeczeństwo nowych obywateli, przekazując
im język, podstawowe wzory zachowania obowiązujące w danym
społeczeństwie, zwyczaje, obyczaje, wprowadza ich w świat wartości
moralnych i wartości kultury. Kontroluje przy tym zachowanie swych
członków;
" psychohigieniczną  zapewnia ona domownikom poczucie stabilizacji,
bezpieczeństwo, równowagę emocjonalną, możliwość wymiany
emocjonalnej, a także warunki dla rozwoju osobowości.
 Ponieważ Stwórca wszechrzeczy ustanowił związek małżeński początkiem i podstawą
społeczności ludzkiej , rodzina stała się  pierwszą i żywotną komórką społeczeństwa .
Rodzinę łączą ze społeczeństwem żywotne i organiczne więzi, stanowi ona bowiem jego
podstawę i stale je zasila poprzez swe zadanie służenia życiu: w rodzinie przecież rodzą się
obywatele i w niej znajdują pierwszą szkołę tych cnót społecznych, które stanowią o życiu i
rozwoju samego społeczeństwa.
W ten sposób na mocy swej natury i powołania, daleka od zamknięcia się w sobie, rodzina
otwiera się na inne rodziny i na społeczeństwo, podejmując swoje zadanie społeczne.(FC 42)
To doświadczenie komunii i uczestnictwa, które winno cechować codzienne życie rodziny,
stanowi jej pierwszy i podstawowy wkład na rzecz społeczeństwa (& ) rodzina stanowi
kolebkę i najskuteczniejsze narzędzie humanizacji i personalizacji społeczeństwa:
współpracuje w pełni i w sposób sobie tylko właściwy w budowaniu świata, czyniąc życie
naprawdę ludzkim, zwłaszcza przez to, że strzeże, zachowuje i przekazuje cnoty oraz
 wartości (FC 43).
Rodzina jest wspólnotą osób, najmniejszą komórką społeczną, a
jako taka jest instytucją podstawową dla życia każdego
społeczeństwa. (LdR 17).
Rodzina często bywa nazywana szkołą życia społecznego(KDK). W jej
kontekście człowiek przechodzi proces socjalizacji, który będzie w
dużej mierze kierować jego życiem społecznym. Jego środowisko
rodzinne wprowadza go w społeczeństwo i jest ono
najodpowiedniejszym  miejscem do kształtowania postaw
prospołecznych (M. Kalinowski, Rodzina środowiskiem kształtowania
postaw prospołecznych).
Zrównanie wolnych
związków
z małżeństwem
y
ródła i cechy wolnych związków
Cechy
y
ródła
- pogarda, kontestacja,
- wspólne zamieszkanie
odrzucenie instytucji
i współżycie seksualne
małżeństwa i rodziny
- nie zakładają trwałości
- poszukiwanie wyłącznie
 stały brak stałości
przyjemności
- nie pociągają za sobą
- odrzucenie porządku
praw i obowiązków
społeczno-politycznego
małżeńskich
- niedojrzałość psychiczna
Wolne związki...
- publiczna demonstracja wzajemnych uczuć, bez publicznego wymiaru węzła małżeńskiego sprzeczność
- oparte często jedynie na emocjach i nie będą w stanie zrealizować na szeroką skalę życiowych funkcji rodziny
- ZASADA SPRAWIELDIWOŚCI -  Traktować jako równe, to, co jest równe, a jako różne to,
co jest różne .
 Jeżeli rodzina oparta na małżeństwie i wolne związki nie są podobne ani równoważne
w swych obowiązkach, funkcjach i służbie wobec społeczeństwa, to nie mogą być także podobne i
równoważne pod względem statusu prawnego .
- Interes publiczny  małżeństwo i rodzina  ochrona i wsparcie ze strony społeczeństwa
i władz publicznych.
Interes prywatny - Wolny związek  obowiązek państwa zagwarantowanie wolności.
Wolne związki  wynik prywatnego postępowania, powinny pozostać na prywatnym poziomie.
ASYMETRYCZNE RAMY PRAWNE
Społeczeństwo 
Wolne związki -
bierze na siebie obowiązki wobec
nie biorą na siebie
żyjących w wolnych związkach
zobowiązań wobec
społeczeństwa
Rodzina  obowiązki względem
społeczeństwa
Małżeństwo
PRAWO NATURALNE I ZAMYSA

STWÓRCY OD POCZ
TKU
Małżeństwo nie jest tworem władzy publicznej, lecz
instytucją naturalną, niepowtarzalną i pierwotną
w stosunku do władzy publicznej.
 Państwo i władze publiczne (...) nie powinny instytucjonalizować
wolnych związków, przyznając im status podobny do statusu małżeństwa
i rodziny. Byłoby to (...) nadużycie władzy, (& ) ponieważ niepowtarzalna
natura małżeństwa i rodziny (& ) poprzedza i przewyższa
suwerenną władzę państwową .
KONSTYTUCJA
KONSTYTUCJA
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Art. 18
Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny,
rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się
pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.
ZOBOWI
ZANIA
ZASADNICZA RÓŻNICA POMI
DZY WOLNYM
ZWI
ZKIEM (NAWET OPARTYM NA MIA
OŚCI)
A MAA
ŻEC
STWEM
W małżeństwie miłość wyraża się nie tylko
zobowiązaniem moralnym, ale też prawnym.
 Podjęte wzajemne zobowiązanie staje się
z kolei czynnikiem dodatkowo wzmacniającym
miłość (& ) przyczyniając się do jej trwałości,
z korzyścią dla współmałżonków, dla
potomstwa i dla całego społeczeństwa .
Zawierając małżeństwo (& ) przyjmuje się publicznie
wszystkie zobowiązania, wynikające z zawartego
związku. Z tych zobowiązań wypływa dobro dla
małżonków, dzieci, innych członków rodziny dobro
dla społeczeństwa.
 W odróżnieniu od wolnych związków w małżeństwie
obowiązki i zadania znaczące dla społeczeństwa i
wymagane z prawnego punktu widzenia podejmuje się
publicznie i w sposób formalny .
Dlaczego
małżeństwo i rodzina?
- trwała jedność pomiędzy rodzicami i dziećmi zaufanie siła dla całej
rodziny
- godność osoby ludzkiej wymaga, aby została ona poczęta z rodziców
połączonych małżeństwem
- takie zrodzenie zabezpiecza tożsamość dziecka (genetyczną/ biologiczną,
biograficzną, historyczną)
- rodzina - najbardziej ludzkie i humanizujące środowisko do przyjęcia
dzieci (gwarantuje bezpieczeństwo uczuciowe, większą jedność i ciągłość
w procesie integracji społecznej)
- nieprzerwana ciągłość w relacjach małżeńskich,
macierzyńskich/ojcowskich, pokrewieństwie oszczędza społeczeństwu
problemów, które powstają gdy te więzi zostają zerwane
- związek małżeński to dobro dla innych członków rodziny miejsce
dialogu międzypokoleniowego (wzajemne świadczenie sobie pomocy)
- miejsce przekazywania dóbr kulturowych i wartości
W rodzinie dzieci są wdrażane do odpowiednich
form zachowania, ich postępowanie podlega
ocenie i kontroli z punktu widzenia wzorców i
norm uznawanych przez rodziców. Kontrola ta ze
względu na więz
emocjonalną rodziców z dziećmi
i stałe kontakty jest dość silna i trwała.
Rodzina, stwarza warunki do zaspokojenia
różnorodnych potrzeb psychicznych i społecznych
swoich członków, a zwłaszcza dzieci. Chodzi tu
głównie o potrzebę przynależności uczuciowej,
bezpieczeństwa, stabilizacji.

 Według Manuela Castellsa (1997) prawie połowa związków
kohabitacyjnych kończy się w ciągu roku, 40% przekształca się
w małżeństwa formalne, z których 50% kończy się rozwodem.
Larry Bumpass i James Sweet (1994) ustalili, iż jeśli przynajmniej
jeden z małżonków wcześniej kohabitował, to istnieje 50%
pewność, iż związek ulegnie rozpadowi, w przeciwieństwie do
związku osób, które nie kohabitowały .

 Elizabeth Thomson i Ugo Colella (1992) stwierdzają, że im
dłuższa kohabitacja przedmałżeńska, tym większe
prawdopodobieństwo rozpadu małżeństwa .

 Według badań Alana Bootha i Davida Johnsona (1988) osoby,
których małżeństwo poprzedzone było kohabitacją, miały niższy
poziom satysfakcji z niego, w porównaniu do tych, które
wcześniej nie kohabitowały  rezultatem czego był rozpad
związku .

 Dzieci rodziców, którzy nie są mocno zaangażowani w małżeństwo
oraz akceptują rozwody, będą bardziej skłonne preferować
związek nieformalny niż formalne małżeństwo (Thornton 1991).
Następuje więc przenoszenie wzorów rodzinnych na postrzeganie
małżeństwa i rozwodu przez dzieci .

 Kohabitacja w oczach mężczyzn jawi się jako związek
wymagający mniejszego poświęcenia i mniejszej
odpowiedzialności za partnerkę w porównaniu z wymogami
obowiązującymi w małżeństwie .

 Kohabitanci mają mniej stabilną pracę, słabsze zaangażowanie w
związek i mniejsze poczucie szczęścia w nim .

W związkach nieformalnych widoczna jest częściej rywalizacja
pomiędzy partnerami (na tle zawodowym, zarobkowym).

 Badania prowadzone w różnych krajach wskazują, iż realizacja
zadań prokreacyjnych częściej występuje w małżeństwie niż w
związkach nieformalnych . problem spadku urodzeń
 Państwo może liczyć na żywotną przyszłość tylko wtedy,
gdy jest w nim wystarczająco dużo witalnych rodzin. Tej
życiowej prężności państwo nie potrafi samo stworzyć,
odwrotnie  ono na niej buduje (R. Marx, Kapitał. Mowa w
obronie człowieka.)
Polityka prorodzinna  podobnie jak polityka sprzyjająca
kształceniu, to polityka społeczna, która patrzy w
przyszłość (R. Marx, Kapitał: Mowa w obronie człowieka,
Kraków 2009.)
Literatura

Papieska Rada ds. Rodziny, Rodzina, małżeństwo i wolne
związki, Watykan 2000.

Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego, Kraków
2008.

Z. Zaborowski, O rodzinie. Rodzina jako grupa społeczno 
wychowawcza, Nasza Księgarnia, Warszawa 1969.

C. Levi - Strauss, Rodzina, [w:] Antropologia kultury, pod red. A.
Mancwela, cz. I, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1955.