3. Podaj kryteria wyodrębniania

6.Wymień i opisz 4 stadia rozwoju

1.Jakie są zadania psychologii

okresów rozwoju psychicznego wg Marii poznawczego wg Piageta i zdefiniuj rozwojowej?

Sposób i poziom poznawania i

pojęcie „operacji”:

uświadamiania przez dziecko

1/ okres sensomotoryczny- od urodz. Do

- bada sposoby i przebieg rozwoju

otaczającej rzeczywistości - w każdym z 2 r.ż, osiągnięciem jest poczucie własnej psychicznego

wymienionych okresów zachodzą istotne

tożsamości

- bada prawidłowości powstania i

zmiany w świadomości człowieka, tj. w

2/ poznanie własnej wartości –

rozwoju procesów psychologicznych:

sposobie ujmowania różnych przedmiotów najważniejszy rodzaj wiedzy jaką spostrzeganie, zapamiętywanie, myślenie, i zjawisk otaczającego świata oraz człowiek zdobywa

oraz takich właściwości osobowości jak

poznawania rzeczywistości w różnych

3/ poczucie przyczynowości zjawisk

temperament itd.

formach: spostrzegania, zapamiętywanie, 4/ poczucie stałości przedmiotu

- bada, w jakich warunkach i pod

myślenia itp.

Operacja – struktura umysłowa wyższego wpływem, jakich czynników kształtuje się

Dominujący rodzaj działalności dziecka

rzędu która nie jest dana dziecku od

czynność działalności dziecka, jakie

-w każdym okresie dokonują się zmiany w urodzenia a dopiero pojawia się w wieku prawa rządzą przekształcaniem się

aktywności dziecka - jego działaniu i

szkolnym. Pozwala ona zrozumieć złożone

psychiki

zachowaniu. W kolejnych okresach i

reguły świata zewn. Cechą char jest

Przedmiotem badań psychologii

stadiach ujawniają się różne rodzaje

odwracalność. Asymilacja – proces w

rozwojowej są zmiany dokonujące się w działania, a istota ludzka podejmuje nowe wyniku którego mowa właściwa zostaje psychice i zachowaniu człowieka w

czynności.

zindentyfikowana w kategoriach których

różnych fazach jego życia. Rozwój

Specyficzne formy i metody

dziecko zna. Akomodacja – polega na

oznacz zmiany w danym obszarze

oddziaływania wychowawczego - w

zmianie pojęć tak aby pasowały one do

zjawisk. Przedmiot badań psych. roz. jest każdym z okresów obserwuje się nowych sytuacji. Podstawowe Idee

szczególnie złożony i zależy on od

odmienne formy i sposoby oddziaływania

Piageta -badanie procesów poznawczych

wcześniejszych założeń, np.

na dziecko. Mimo ciągłości w zakresie

wymaga badania, analizowania, rozwoju

filozoficznych. Podstawowym obszarem

niektórych środowisk wychowawczych

wych. Rozwój wych jest procesem który

zmian rozwojowych, które bada

/rodzina, szkoła/ wraz z wiekiem

zmienia się w czasie. -między procesami

psychologia rozwojowa, jest cykl życia

zmieniają się i różnicują środki, za

intelektualnymi dziecka i dorosłego jest

jednostki ludzkiej. Tradycyjna

pomocą, których wychowawcy wpływają

brak ciągłości -zmiany w rozwoju dziecka

psychologia roz. przyjmowała, że zmiany

na rozwój osobowości dzieci i młodzieży

mają charakter nagły skokowy a nie

rozwojowe psychiki występują tylko w

4.Dojrzewanie a uczenie się

ciągły. Kolejne stadia w rozwoju dziecka

okresie dzieciństwa i dorastania i kończą

Uczenie się jest to proces stanowiący następują wg. Określonej sekwencji tzn.

się wraz z osiągnięciem dojrzałości. Była

podstawę względnie stałych zmian

występują zawsze po sobie i w określonej

ona utożsamiana z psychologią dziecka.

zachowania i zachodzi w wyniku ćwiczeń i

kolejności

Psychologia współczesna stoi na

doświadczenia. Sam proces uczenia się

stanowisku, że rozwój psychiczny

jest niewidoczny.

7.Wymień istotne cechy emocji dziecka

człowieka trwa przez całe życie. Można

Dojrzewanie -utożsamiane jest ono z

w wieku przedszkolnym:

powiedzieć, że psychologia rozwojowa

pojęciem rozwoju, w tym wypadku

Wyróżnia się cztery podstawowe

ma dwa cele: *opisanie zachowania ludzi rozumianego jako proces osiągania

komponenty emocji, z których każdy

w poszczególnych momentach rozwoju

dojrzałości, zarówno fizycznej jak i

odgrywa odmienną rolę w procesach

*znalezienie przyczyny procesów

psychicznej. W odniesieniu do

regulacji i samoregulacji. Są to: 1.

powodujących określone zmiany w

dojrzewania mówi się o dojrzewaniu

pobudzenie emocjonalne; 2. znak emocji;

zachowaniu

motorycznym, intelektualnym,

3. treści emocji; 4. siła emocji

2.Definicja rozwoju psychicznego,

emocjonalnym, społecznym, albo o

wyjaśnij co to jest: tempo i rytm

dojrzałych poglądach, postawach czy

8. Opisz jedna z prób z testu

rozwoju?

zachowaniach..

zdolności ruchowej Ozierskiego:

Psychiczny rozwój, proces

5.Wmień stadia ruchów lokomocyjnych

Pierwszym instrumentem

przekształcania się form i przebiegu

i manipulacyjnych w niemowlęctwie:

służącym do mierzenia zdolności

procesów psychicznych oraz

ruchowych była “skala metryczna”

przekształcania struktury osobowości

STADIUM I (4- 5 miesięcy) - pojawia

opracowana przez rosyjskiego fizjologa

człowieka w ciągu całego życia, wg

się chwyt łokciowy polegający na

N. Oziereckiego z pomocą J. Gurewicza.

niektórych teorii - tylko do końca wieku

zbliżaniu wyprostowanych rąk do obiektu. Dla określenia “inteligencji motorycznej”

młodzieńczego.

STADIUM II (5- 6 miesięcy) - dziecko Ozierecki wyróżnił następujące

Tempo rozwoju jest to szybkość, z jaka wyciąga rączki w kierunku określonego

komponenty:

dokonują się w organizmie i psychice

obiektu. Występuje chwyt dłoniowy



koordynację statyczną,

dziecka różnorodne zmiany progresywne.

prosty, przy użyciu 4 palców bez kciuka.



koordynację dynamiczną rąk,

Rytm rozwoju - pewna regularność,która STADIUM III (7- 8 miesięcy) - chwyt



koordynację dynamiczną ogólną,

ma miejsce w określonych przedziałach

zaczyna obejmować również kciuk, polega  szybkość ruchów, czasowych. Rytm rozwoju jest to stopień

na chwytaniu obiektu między kciuk a



zdolność do wykonywania ruchów

harmonii zmian progresywnych, jakie

pozostałe cztery palce, ten typ chwytu

jednoczesnych,

dokonują się w organizmie i psychice

nazywany jest nożycowym.



precyzję ruchów.

dziecka, a więc w poszczególnych

STADIUM IV (od 9 miesięcy) - pojawia

sferach rozwoju. Rozróżnia się główne

się chwyt pęsetkowy czyli chwytanie

W wieku przedszkolnym (3-5 lat)

dwa typy modeli rozwoju ze względu na

przedmiotu opuszkami palców:

obserwujemy:

rytm: 1. harmonijny rytm rozwoju i 2.

wskazującego i kciuka. Kciuk może zostać



równowagę, lekkość biegu,

nieharmonijny rytm rozwoju.

skierowany w kierunku przeciwstawnym

chodzenie po odwróconej

do pozostałych palców.

ławeczce, jazdę na

trzykołowym rowerku,



sprawność rąk – czy dziecko

kategoryzowania informacji, a także z

Drugi kierunek rozwoju wyobraźni polega

potrafi sznurować buty,

doskonaleniem się możliwości ich zapisu

na stopniowym wyodrębnianiu się jej z

zapinać małe guziki,

oraz organizacji. Powszechne u dzieci w

czynności percepcyjnych. Twory



czy dziecko wyraźnie

okresie średniego dzieciństwa

wyobraźni dziecięcej wydają się często

preferuje jedną z rąk,

nastawienie na dosłowne zapamiętywanie

niezwykłe i niecodzienne dlatego, że



orientację w schemacie ciała i

wyuczonego materiału, zaczyna ulegać

pomijamy ich związek z niedokładnymi

przestrzeni.

zmianom. Dzieci szkolne coraz częściej

spostrzeżeniami dziecka. Wyobrażenia

starają się zrozumieć treść tego czego powstają na gruncie tego, co uprzednio 9. Opisz rozwój psychiczny płodu:

się uczą, dokonują samodzielnej analizy, było odbierane za pomocą zmysłów.

I trymestr Pierwszy trymestr to okres przekształcania i organizacji informacji

Wraz z wiekiem zmienia się charakter

kształtowania się układu nerwowego i

zawartych w materiale. Wykorzystują

wyobrażeń dziecięcych. Stosunkowo

osiągnięcia przez niego kontroli nad

przy tym rozmaite strategie pamięciowe

wcześnie, bo ok. 3 roku życia następuje

mięśniami oraz współdziałania w

już rozgraniczenie świata realnego i

funkcjonowaniu zmysły dotyku tempo

11. Cechy uwagi małego dziecka i

fikcyjnego.

rozwoju neuronów jest bardzo szybkie –

dziecka w okresie przedszkolnym

kilka tys. Nowych przybywa, co min w 2. i

Uwaga dzieci w wieku przedszkolnym nie

13. Scharakteryzuj rozwój mowy w

co sek. w 3. miesiącu..

jest ani zbyt trwała, ani też

wieku niemowilecym:

II trymestr Okres osiągnięcia przez

przerzutna i podzielna. Dziecko zmienia Rozwój mowy przebiega etapami; wiek mózg pełnej liczby neuronów oraz ich

często przedmioty zainteresowania,

niemowlęcym to przygotowanie do

intensywnego rozwoju

odrywa się od jednej czynności lub

produkcji mowy artykułowanej. Niemowlę

następuje mielinizacja włókien nerwowych zabawy, aby przejść do następnej.

2-3-miesięczne grucha, czyli wydaje

(tworzenie się otoczki tłuszczowej

Przerywa rozpoczętą czynność, gdy

dźwięki artykułowane, zabarwione

wzdłuż włókien w rdzeniu

zaczyna się nią nudzić. Jego uwaga jest

pozytywnymi emocjami. Gruchanie służy

kręgowym,)dzięki czemu szybszy i

przede wszystkim mimowolna U

wyćwiczeniu aparatu artykulacyjnego. W

bardziej efektywny jest przebieg

starszych przedszkolaków można

4-5 miesiącu dziecko zaczyna wymawiać

impulsów nerwowych.

obserwować przejawy kształtującej się

proste sylaby, najczęściej: ma, la, ta, pa, III trymestr Zwiększa się powierzchnia uwagi dowolnej. Potrafią one słuchać ba. Półroczne dziecko zaczyna łączyć

kory mózgowej. Rozwój połączeń jest już

uważnie nauczycielki, zachowują się

proste sylaby w bezsensowne łańcuchy

na tyle zaawansowany, że w korze

spokojnie na popisie lub przedstawieniu,

sylab. W IV kwartale gaworzy i

mózgowej zachodzi proces dyskryminacji

mimo że dobrze znają jego treść i nie są

wypowiada pierwsze słowa, zbudowane z bodźców, uczenia, zapamiętywania,

nim specjalnie zaciekawione, albo też

powtarzanych (przez siebie i innych) i

nabywania nawyków i preferencji,

mogą dotrwać do końca na dłuższym

powtarzających się sylab: ba-ba, ma-ma,

doświadczania pierwotnych emocji.

spacerze lub na wycieczce, chociaż czują

la-la, pa-pu. Słowa te są nazwami osób,

Behawioralna aktywność dziecka jest

się zmęczone marszem i nadmiarem

rzeczy lub prostych czynności. Słownik

przejawem pierwotnych form umysłu.

wrażeń.

rocznego dziecka to od 3 od 5

Uwaga małego dziecka jest mimowolna, sensownych wyrazów.

10. Pamięć dowolna i mimowolna w

mało podzielna, ma bardzo ograniczony

wieku przedszkolnym i późnym

zakres, słabą koncentrację i

dzieciństwie:

przerzutność.

14. Rozwój słownictwa

Rozwój pamięci dziecka zależy od

-Okres szybk. Rozw. Słownic.

warunków jego życia. Wiek przedszkolny

-Bogaci się ono, wzr.ilość

odgrywa ważną rolę w całym rozwoju

12. Wyobraźnia dowolna i mimowolna w przym., przysł., zaimk. i liczebn pamięci człowieka. Pojemność pamięci u

wieku przedszkolnym i późnym

-Nie znając zasad gramat.

dziecka w tym okresie powiększa się

dzieciństwie;

dzieci

uczą

się

używać

szybko, związana jest ona w dużej

Często się mówi, że dzieci w wieku

przypadk., czasów, rodzajów. ,

mierze z działalnością dziecka; najwięcej

przedszkolnym mają bujną wyobraźnię.

słów bliskozn., porównań.

nowych faktów i słów zapamiętuje ono w

Potrafią one nawet zmyślać rozmaite

-z

rozwojem

słownictwa

zabawie. Początkowo pamięć ma

fakty i zdarzenia, które nie zachodziły w

przyswaja różne pojęcia.

charakter mimowolny, zaś pamięć

rzeczywistości, przeżywają czytane im

-Kształc.

się

wyobraźni,

dowolna zaczyna się dopiero rozwijać.

bajki lub opowiadania tak, jakby działo myślenia logicznego i zdolności

Rozwój pamięci dowolnej u dziecka w tym się to naprawdę, a w zabawach spostrzegania

wieku zależy w pewnym stopniu od

tematycznych identyfikują się czasem z

-poszerza się znacznie krąg

właściwości uwagi i zmian jakie w nich

fantastycznymi postaciami z takich bajek zainteres. dziecka.

zachodzą. Zakres pamięci jest cecha

i baśni. Dziecko zachowuje się też

-Skłania je

do ciągłego

indywidualną, dlatego jedni mogą bez niekiedy tak, jakby żyło w innym świecie,

zadawania pytań, a proste,

trudu zapamiętać duże ilości materiału,

nie uwzględniając realności zjawisk

zwięzłe odpowiedzi, go nie

inni muszą w to wkładać dużo wysiłku i

otoczenia. Istnieją dwa kierunki rozwoju

zadawalają, żąda dokładnego

poświęcać więcej czasu.

wyobraźni. Pierwszy kierunek polega na

wyjaśnienia

W okresie późnego dzieciństwa

przekształcaniu się wraz z wiekiem

następuje dalszy rozwój pamięci. Pamięć

wyobraźni mimowolnej w wyobraźnię

do tej pory raczej mechaniczna, zaczyna

dowolną: kierowaną i twórczą. U małego

przekształcać się w pamięć w coraz

dziecka przeważa wyobraźnia mimowolna,

większym stopniu logiczną. Stosowane tj. zdolność do snucia luźnych obrazów,

przez dzieci sposoby zapamiętywania,

którym dziecko nadaje swobodny bieg.

zmieniają się wraz ze wzrastającą u nich

Wyobraźnia mimowolna jest zawsze

tendencja do porządkowania i

wyobraźnią bujną, a nawet wybujałą.

15. Źródła obaw i lęków u dzieci w 18. Wymień prawa rozwoju moralnego od wartości kulturowych rządzących wieku szkolnym

wg Piageta:

zachowaniami członków rodziny, kultury

negatywne postawy emocjonalne matek

języka środowiska domowego, poziomu

1. S. ANOMII MOR. – stanowiące punkt (nadmiernie ochraniającą, odrzucającą,

moralnego domowników, ich dązeń

początkowy rozwoju moralnego

niezrównoważoną emocjonalni)

estetycznych, celów życiowych, wzorów

dziecka,

rolę

patogenne

ojców

sukcesu życiowego, ich orientacji

obejmuje wiek niemowlęcy i

(nieobecny,rygorystyczny

i

poniemowlęcy.

światopoglądowych, postaw wobec pracy,

surowy,groźny)

nauki, obowiązków życiowych wobec

2. S.HETERONOMII MOR. – obecne w rodzaje

atmosfer

domowych

końcowej fazie wieku

drugiego człowieka i jego potrzeb itp..

(atm.napięta,hałaśliwa,depresyjna,obojęt

W efekcie tych oddziaływań jednostka

poniemowlęcego,

na,nadmiaru emocji i problemów

zostaje przysposobiona do pełnienia ról

trwające do 9 roku życia.

trzy wadliwe systemy wychowania

społecznych związanych z płcią, ról

3. S. SOCJONOMII MOR. – obejmuje (nadmiernie

surowy,

nadmiernie

rodzinnych i zawodowych, ról

lata wieku szkolnego tj. od 9 do 13

pobłażliwy, niekonsekwentny)

związanych z członkostwem w

roku

określonych grupach i instytucjach, ról

życia.

16.

Na

czym

polega

rozwój

związanych z przynależnością do

4. S. AUTONOMII MOR. – przypada na osobowości?

kręgów koleżeńskich i towarzyskich.

wiek dorastania oraz początek

Według niego, osobowość rozwija się w

wieku

Istota procesu socjalizacji rodzinnej

sposób ciągły, ale najbardziej znaczącym sprowadza się naśladownictwa zachowań

młodzieoczego, trwając do 21 roku życia.

okresem jej formowania jest okres

najbliższego otoczenia rodzinnego,

między 1 a 5 rokiem życia. Wedle Freuda

przyswajania przez wychowanków

- co charakterystyczne - mechanizm

określonego systemu norm i wartości

przemian rozwojowych polega na ewolucji

akceptowanych w rodzinie i w szerszej 19.Stadia rozwoju moralnego

popędu seksualnego, a jego istota na

społeczności oraz kontroli społecznej,

Stadium 1 - Orientacja

zmianie sfer w których się manifestuje,

która polega na nagradzaniu zachowań

posłuszeństwa i kary -

oraz sposobów jego kontroli lub

pożądanych i represji zachowań

Egocentryzm. Reguły

zaspokajania. Główną rolę w przemianach

niepożądanych. Przebieg tego procesu

przestrzega się tylko po to, by

odgrywa relacja tzw. zachowań

ułatwia fakt charakteru grupy

unikad kary. To, czy czynnośd

elementarnych, czyli instynktownych, ze

jest dobra i zła określają ich

socjalizującej, która oparta jest na więzi

światem zewnętrznym, który poddaje

osobistej i bezpośrednich kontaktach

skutki. Punkt widzenia i

owe zachowania naciskom, a ich

interesy innych

kształtujących silną świadomość

posiadacza - określonym, kategorycznym

przynależności grupowej. Z owego

nie są brane pod uwagę.

wymaganiom.

poczucia przynależności do rodziny płynie

Stadium 2 - Orientacja

poczucie wspólnoty celów i ideałów

naiwnie egoistyczna -

17. Kształtowanie się obrazu samego

życiowych oraz świadomość uzależnienia

Relatywizm moralny. Działanie

siebie:

w realizacji celów we wcielaniu w życie

dobre to działanie,

obraz samego siebie zawiera trzy

wspólnych ideałów. Rodzice nie zawsze

które ma na celu dobro własne

podstawowe elementy:

a nie innych.

zdają sobie sprawę z rzeczywistych



Wiedzę o sobie samym

skutków swych oddziaływań

Stadium 3 - Orientacja

(element opisowy)

"dobrego chłopca/dziewczyny"

socjalizacyjnych. Proces wychowania nie



Wyobrażenie siebie - jakim

zawsze jest procesem racjonalnym, to

- Czynnośd jest oceniana jako

chciałbym być - "JA" idealne

znaczy podporządkowanym ideałom

dobra albo



Stosunek do siebie (samoocena

wychowawczym opartym na

zła ze względu na intencje

- element wartościujący).

pedagogicznej refleksji i wiedzy o

jednostki. Cenione są



Istotne są opinie dorosłych,

współzależności zjawisk; często nie jest

społecznie akceptowane

własna aktywność dziecka,

to proces planowy i metodyczny. Dla

standardy zachowania.

etykietowanie, dostarczanie

zachowania bowiem cechy metodyczności

Stadium 5 - Orientacja

wzorów zachowań,

i planowości procesu socjalizacji

umowy społecznej i legalizmu -

oczekiwania dorosłych

To, co jest słuszne, zależy od

potrzeba, aby rodzice dobierali należne

formy opieki nad dzieckiem, stosowali

opinii

większości w danej grupie

odpowiednie wymagania i sposoby

przystosowania dziecka do samodzielnego

społecznej.

życia, ustawicznie kontrolowali wyniki

swych oddziaływań socjalizujących, a

20. Opisz role rodziców w procesie

przede wszystkim potwierdzali te

socjalizacji dziecka w okresie

oddziaływania własnym konstruktywnym

dzieciństwa

przykładem

Proces socjalizacji w rodzinie zaczyna się

od najmłodszych lat życia i zależny jest