NAJWAŻNIEJSZE CZYNNIKI RYZYKA ROZWOJU CHOROBY

NIEDOKRWIENNEJ SERCA

(ChNS)

STYL ŻYCIA

CECHY

CECHY

BIOCHEMICZNE I

INDYWIDUALNE

FIZJOLOGICZNE

P oddające się

modyfikacji

Nie poddające się

modyfikacji

• Dieta obfitująca w

• ↑ s

tęż. T-CH *

tłuszcze nasycone,

(LDL-CH)w sur.

• w

iek * :

cholesterol i kalorie

mężczyzna ≥ 45

• ↑ stęż. TAG

kobieta ≥ 55

•

P

alenie tytoniu *

• Nadmierne spożycie

• ↓ s

tęż. HDL-CH *

• pr

zedwczesna

alkoholu

m

enopauza *

• ↑ R

R *

• Mała aktywność

• w

czesne

fizyczna

• otyłość

występowanie w

rodzinie ChNS

• hi

perglikemia

lub chorób innych

/ cukrzyca *

tętnic na tle

m

iażdżycy * :

• czynniki

u mężczyzn < 55

trombogenne

u kobiet < 65

• ↑ stęż.

• i stniejąca ChNS

homocysteiny

lub choroba

innych tętnic na tle

m

iażdżycy *

PIERWOTNA PROFILAKTYKA CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA (ChNS) U każdej osoby po 20 r.ż. ocenić czynniki ryzyka ChNS.

LIPIDY

1.Badanie pełnego profilu lipidowego na czczo. W razie stwierdzenia wartości nieprawidłowych, powtarzamy badanie w ciągu 1-2 tygodni; wartość średnią z dwóch pomiarów porównujemy z wartością referencyjną.

Profil lipidowy: cholesterol całkowity T-C, cholesterol frakcji HDL HDL-C, triglicerydy (triacyloglicerole) TG (TAG) cholesterol frakcji LDL LDL-C =(T-C) – (HDL-C) – (TG/5) [mg/dl]

(TG/2,2) [mmol/l]

wyliczony tylko, gdy TG < 400 mg/dl ocena nie-HDL-C

I. LDL-C to bardzo ważnych czynnik zagrożenia miażdżycą i pierwszorzędowy cel w terapii hipolipemizującej.

II. nie-HDL cholesterol (non HDL-C) – drugorzędowy cel terapeutyczny, szczególnie dla pacjentów z TG ≥ 200 mg/dl

nie-HDL-C = [T-C] – [HDL-C] dotyczy LDL-C < 100 mg/dl VLDL-C < 30 mg/dl

w populacji ogólnej:

nie-HDL-C < 130 mg/dl

pacjenci z cukrzycą i ChNS :

nie-HDL-C < 100 mg/dl (z powodu odmiennego docelowego stężenia LDL-C)

2. Diagnostyka różnicowa hiperlipoproteinemii (hiperlipidemii): Hiperlipoproteinemia wtórna! czy pierwotna.

3. Przy podejrzeniu hiperlipoproteinemii pierwotnej wymagane jest badanie przesiewowe w kierunku dyslipidemii u krewnych Io.. Stwierdzenie zaburzeń lipidowych u członków rodziny wymaga wykonania elektroforezy lipoprotein (lipidogram). U osób prezentujących ten sam wzór dyslipidemii (klasyfikacja biochemiczna wg Fredericsonna) można podejrzewać hiperlipoproteinemie pierwotną (rodzinną, genetycznie uwarunkowaną).

PROFILAKTYKA WTÓRNA ChNS

(postępowanie z pacjentem po przebytym incydencie wieńcowym i/lub chorobą innych tętnic na tle miażdżycy, np. udarze mózgu)

ZALECENIA DOT. DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ

1.Badanie pełnego profilu lipidowego.

2.Po zawale m. sercowego – ocena lipidów we krwi dopiero po upływie 4-6 tygodni.

3.Miarodajne może być badanie w I (pierwszej) dobie zawału.

KLASYFIKACJA STĘŻEŃ TRIACYLOGLICEROLI (TAG) W SUROWICY

RYZYKO

TAG

KATEGORIA

mg/dl (mmol/l)

< 150 (1,7)

PRAWIDŁOWE

150 – 199 (1,7 - 2,3)

GRANICZNIE DUŻE

Choroby sercowo-

200 – 499 (2,3 – 5,7)

DUŻE

naczyniowe

j.w. + ostre zapalenie

≥ 500 (5,7)

BARDZO DUŻE

trzustki

KRYTERIA WYRÓWNANIA GOSPODARKI LIPIDOWEJ

U OSÓB Z CUKRZYCĄ

T-C

< 175 mg/dl (4,5 mmol/l)

LDL-C

< 100 mg/dl (2,6 mmol/l)

LDL-C , gdy towarzyszy ChNS

< 70 mg/dl (1,9 mmol/l)

HDL-C ♂

> 40 mg/dl (1,0 mmol/l)

♀

> 50 mg/dl (1,28 mmol/l)

Zalecenia NCEP dotyczące docelowego stężenia cholesterolu frakcji LDL

Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel and Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults

Adult Treatment Panel III ( ATP III), USA.

I. LDL-C - pierwszorzędowy cel terapeutyczny Kategorie ryzyka

Pożądany LDL-C

wysokie

• ChNS

< 100 mg/dl

• Ekwiwalenty ChNS:

- miażdżyc. choroby innych tętnic, (opcjonalnie cel < 70 mg/dl,

- cukrzyca,

gdy DM + ChNS)

- 2+ czyn. ryzyka z 10-letnim

ryzykiem ChNS >20%.

umiarkowanie 2+ czyn. ryzyka z 10-letnim

< 130 mg/dl

wysokie

ryzykiem ChNS 10-20%

umiarkowane

2+ czyn. ryzyka z 10-letnim

< 130 mg/dl

ryzykiem ChNS <10%

niskie

0-1 czynników ryzyka

< 160 mg/dl

ChNS – choroba niedokrwienna serca, DM – cukrzyca, LDL-C cholesterol frakcji LDL

(2+) - dwa lub więcej

Czynniki ryzyka:

• palenie papierosów,

• nadciśnienie tętnicze (RR ≥ 140/90 mmHg lub leczenie nadciśnienia tętniczego),

• niski HDL-C (< 40 mg/dl),

• przedwczesna ChNS w rodzinie,

• wiek

Elektroniczny kalkulator ryzyka ChNS (CHD 10-year risk calculator) jest dostępny na stronie

www.nhlbi.nih.gov/guidelines/cholesterol.

II. nie-HDL cholesterol (non HDL-C) – drugorzędowy cel terapeutyczny, szczególnie dla pacjentów z TG ≥ 200 mg/dl