PROFESJONALNE KURSY PRZYGOTOWUJĄCE
MATURA - STUDIA 2004
4 4 – 1 0 0 G L I W I C E , u l . J A N A P A W Ł A I I 1 3 t e l / f a x . ( 0 3 2 ) 3 3 1 5 9 4 5
ht t p : / / w w w . c k a . c o m . p l e - m a i l : b i u r o @ c k a . c o m . p l
ZESTAWY PYTAŃ DO USTNEGO
EGZAMINU DOJRZAŁOŚCI Z JĘZYKA POLSKIEGO
przykłady
Zasady konstrukcji: pytania do ustnego egzaminu dojrzałości konstruuje się według określonych reguł. Każdy zestaw składa się z trzech pytań (poleceń). Jedno dotyczy literatury od antyku do pozytywizmu włącznie. Drugie obejmuje utwory od Młodej Polski do współczesności. Trzecie pytanie jest związane z nauką o języku i kulturą ogólną – chodzi o sprawdzenie, czy uczeń zna zasady rządzące polszczyzną, czy uczestniczy w kulturze. Dodatkowy podział dotyczy budowy poleceń. Jedne mają charakter analityczny (podany jest konkretny tekst literacki), inne są przekrojowe (można wybrać utwór, bohatera itp., często podane są propozycje do wyboru). W każdym zestawie znajdują się polecenia każdego z wymienionych typów. Poniżej przykładowe zadania.
I
1)
Omów, jakie ideały popularyzowała literatura średniowiecza i odrodzenia. Dokonaj
ich oceny.
2)
Epoka kształtuje wzorce osobowe – udowodnij na przykładzie literatury
średniowiecza i renesansu.
3) Przedstaw losy dwóch wybranych bohaterów, których motywuje do działania
miłość lub nienawiść.
4)
Omów przemiany, którym podlega bohater romantyczny na przykładzie dwóch
wybranych postaci. Jakie znaczenie mają te metamorfozy?
5) Przedstaw związek poezji D. Naborowskiego z barokową fascynacją śmierci i
przemijaniem („Marność” , „Krótkość żywota”).
6)
W oparciu o podany tekst zinterpretuj słowa P. Wysockiego, postaci III cz.
„Dziadów” . Jak ocenia polskie społeczeństw autor dramatu?
7) W podanych bajkach I.Krasickiego: „Szczur i kot”, „Wół minister” wskaż cechy
charakterystyczne dla tego gatunku. Omów ich uniwersalny charakter.
8) Omów utwór A. Mickiewicza „Romantyczność” jako manifest romantyzmu. Wskaż
elementy charakterystyczne dla tej epoki.
9)
Wyjaśnij pojęcie indywidualizmu romantycznego na przykładzie dwóch wybranych
bohaterów.
10) Omów cechy epopei na dwóch wybranych przykładach literackich.
11) Wskaż rolę motywów mitologicznych w trzech wybranych utworach od
średniowiecza do II połowy XIX wieku.
ZAPOZNAJ SIĘ Z NASZĄ OFERTĄ www.cka.com.pl lub www.rozwiazania.pl
Strona 1
PROFESJONALNE KURSY PRZYGOTOWUJĄCE
MATURA - STUDIA 2004
4 4 – 1 0 0 G L I W I C E , u l . J A N A P A W Ł A I I 1 3 t e l / f a x . ( 0 3 2 ) 3 3 1 5 9 4 5
ht t p : / / w w w . c k a . c o m . p l e - m a i l : b i u r o @ c k a . c o m . p l
12) Omów motyw domu i rodziny na podstawie wybranych utworów literackich.
13) Scharakteryzuj postawę Kordiana na podstawie jego monologu wygłoszonego na
szczycie Mont Blanc.
14) Przedstaw wizerunek szlachty polskiej na podstawie wybranych utworów.
15) Wyjaśnij, na czym polega oryginalny koncept w wierszu J. A. Morsztyna „Do trupa”
i określ jego funkcję.
16) W utworze J. Słowackiego „Testament mój” wskaż i nazwij emocje podmiotu
lirycznego.
17) Wykaż wpływy stoicyzmu i epikureizmu na wybrane pieśni J. Kochanowskiego.
18) Wyjaśnij, na czym polega kryzys światopoglądowy J. Kochanowskiego ukazany
w Trenach IX, X,XI.
19) Na podstawie wydarzeń historycznoliterackich wyjaśnij, dlaczego wiek XVI nazywa
się „złotym wiekiem” kultury polskiej?
20) Na podstawie wybranych utworów wykaż utylitarny charakter literatury
pozytywizmu. Jakie hasła propaguje?
21) Omów cechy satyry na przykładzie utworu I. Krasickiego „Do króla”. Kto jest
adresatem wiersza?
22) Na podstawie „Lalki” B. Prusa przedstaw cechy powieści realistycznej.
23) Uzasadnij, że „Pieśń V” Jana Kochanowskiego to liryka apelu.
24) Wykaz, przywołując wybrane utwory literackie, że powstanie styczniowe stało się
źródłem inspiracji dla pisarzy pozytywizmu i Młodej Polski.
25) Omów różne obrazy miłości w życiu bohaterów literackich od starożytności do
pozytywizmu )na wybranych przykładach). Jaką rolę pełni w ich życiu?
26) Kobieta w literaturze – omów rolę kobiet w wybranych utworach od średniowiecza
do pozytywizmu.
27) Jak pojmują miłość ojczyzny twórcy epok przedrozbiorowych?
28) Zbrodnia w literaturze – omów motywy postępowania bohaterów zbrodniarzy (np.
Raskolnikow, Giaur, Jacek Soplica, Makbet).
29) Jakie cechy charakteru Konrada wyeksponował A. Mickiewicz w „Wielkiej
Improwizacji”.
ZAPOZNAJ SIĘ Z NASZĄ OFERTĄ www.cka.com.pl lub www.rozwiazania.pl
Strona 2
PROFESJONALNE KURSY PRZYGOTOWUJĄCE
MATURA - STUDIA 2004
4 4 – 1 0 0 G L I W I C E , u l . J A N A P A W Ł A I I 1 3 t e l / f a x . ( 0 3 2 ) 3 3 1 5 9 4 5
ht t p : / / w w w . c k a . c o m . p l e - m a i l : b i u r o @ c k a . c o m . p l
30) Interpretując biblijną przypowieść „O synu marnotrawnym”, wskaż cechy tego
gatunku.
II
31) Omów światopogląd dekadencki na przykładzie wiersza K. Przerwy - Tetmajera
„Koniec wieku XIX”.
32) Omów nawiązania do literatury antycznej w wierszu „Przedśpiew” L. Staffa.
33) Dlaczego o wierszu Z. Herberta „Przesłanie Pana Cogito” mówi się, że jest
dekalogiem XX wieku? Jakie wartości są stosunek nim proponowane?
34) Porównaj stosunek do wojny i okupacji poetów starszego pokolenia (L. Staff
„Pierwsza przechadzka”) i Kolumbów (K.K. Baczyński „Z głową na karabinie”).
35) Zachowania człowieka w sytuacjach ekstremalnych - rozwiń tę myśl, analizując
postawy i wybory wybranych bohaterów literackich.
36) Wyjaśni symboliczne znaczenie tytułu trzech wybranych utworów epickich XX
wieku.
37) Przedstaw swoje refleksje na temat wyborów moralnych bohaterów „Granicy” i
„Ludzi bezdomnych”.
38) Jaka postawa wobec życia została przedstawiona w wierszu L. Staffa „Kowal”?
39) Jaką wizję człowieka prezentuje W. Szymborska w wierszu „Sto pociech”?
40) Na przykładzie wiersza K.Przerwy-Tetmajera pt. „Melodia mgieł nocnych” omów
cechy impresjonizmu.
41) Udowodnij, że „Dżuma” jest powieścią – parabolą. Wyjaśnij to pojecie.
42) Bohaterowie błądzący – czy naprawiają swoje błędy? Rozważ problem na podstawie
dwóch wybranych utworów (np. „Pan Tadeusz”, „Lord Jim”, „Dżuma”, „Zbrodnia i
kara”, „Mistrz i Małgorzata”).
43) W niezgodzie na zło leży ocalenie człowieczeństwa – udowodnij te tezę na
podstawie wiersza Cz. Miłosza „Campo di Fiori”.
44) Literaccy buntownicy: Judym, Artur, Cezary Baryka. Wyjaśnij, przeciw czemu się
buntują.
45) Czy normy moralne mają maja charakter absolutny czy względny? Rozważ problem
na przykładzie literatury wojennej.
ZAPOZNAJ SIĘ Z NASZĄ OFERTĄ www.cka.com.pl lub www.rozwiazania.pl
Strona 3
PROFESJONALNE KURSY PRZYGOTOWUJĄCE
MATURA - STUDIA 2004
4 4 – 1 0 0 G L I W I C E , u l . J A N A P A W Ł A I I 1 3 t e l / f a x . ( 0 3 2 ) 3 3 1 5 9 4 5
ht t p : / / w w w . c k a . c o m . p l e - m a i l : b i u r o @ c k a . c o m . p l
46) Przedstaw różne sposoby ukazywania wsi polskiej w literaturze młodopolskiej
(np. „Chłopi”, „Wesele”, „Zmierzch”).
47) Przedstaw polskich laureatów nagrody Nobla w dziedzinie literatury, uzasadnij,
dlaczego zostali wyróżnieni.
48) Na przykładzie podanych utworów wskaż charakterystyczne dla poezji Skamandra.
49) Jak ocenia świat i człowieka W. Szymborska w utworze „Schyłek wieku”?
50) Omów wpływ filozofii egzystencjalnej na literaturę współczesną na przykładzie
„Dżumy” A. Camusa lub „Procesu” F. Kafki.
51) Wyjaśnij, na czym polegał tragizm pokolenia Kolumbów na przykładzie wiersza T.
Różewicza „Ocalony”
52) Wymień i oceń przedstawicieli inteligencji w wybranych utworach XX wieku.
53) Omów symbolikę chocholego tańca na podstawie fragmentu „Wesela” S.
Wyspiańskiego.
54) Omów rolę motta w odczytaniu utworu literackiego na wybranym przykładzie.
55) Na podstawie „Deszczu jesiennego” L. Staffa wskaż typowe cechy liryki
młodopolskiej.
56) Przedstaw sylwetki bohaterów literackich, którzy budzą Twój podziw lub których
potępiasz.
57) Na czym polegają nawiązania do kultury antycznej w wierszu współczesnego poety
Z. Herberta? Omów na podstawie wybranego utworu (np. „Nike, która się waha”,
„Powrót prokonsula”, „Apllo i Marsjasz”).
58) Jaką rolę pełni topos raju w wierszu B. Leśmiana „Urszula Kochanowska?
59) Omów wpływ symbolizmu na lirykę młodopolską na wybranym przykładzie.
60) Forma jako sposób bycia. Wyjaśnij tę koncepcję w oparciu o „Ferdydurke” W.
Gombrowicza.
61) Jaki wpływ na człowieka wywiera wojna? Omów różne postawy moralne na
wybranych tekstach literackich.
62) Jaką rolę pełni absurd i groteska w literaturze? Omów na podstawie wybranych
utworów (np. „Mistrz i Małgorzata”, „Ferdydurke”, „Tango”).
63) Człowiek zagubiony w świecie współczesnym – omów na przykładzie bohatera
„Kartoteki” T. Różewicza.
ZAPOZNAJ SIĘ Z NASZĄ OFERTĄ www.cka.com.pl lub www.rozwiazania.pl
Strona 4
PROFESJONALNE KURSY PRZYGOTOWUJĄCE
MATURA - STUDIA 2004
4 4 – 1 0 0 G L I W I C E , u l . J A N A P A W Ł A I I 1 3 t e l / f a x . ( 0 3 2 ) 3 3 1 5 9 4 5
ht t p : / / w w w . c k a . c o m . p l e - m a i l : b i u r o @ c k a . c o m . p l
64) Poezja lingwistyczna – omów funkcje zabiegów językowych w wybranym wierszu S.
Barańczaka.
III
65) Popraw błędy językowe w podanych zdaniach, powiedz, co jest ich przyczyną:
a.
Janek nie kupił książki.
b.
Mając sześć lat ojciec kupił mi rower.
c.
Przeczytanie książki zajęło mu tydzień czasu,
d.
Żona od mojego brata jest Włoszką
66) Objaśnij następujące przysłowia:
a.
Nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka,
b.
Niedaleko pada jabłko od jabłoni,
c.
raz na wozie, raz pod wozem
67) Teatr czy film? Określ swój stosunek do obu dziedzin sztuki. Jaki film lub spektakl
poleciłbyś jako godny obejrzenia?
68) Objaśnij znaczenie stałych związków frazeologicznych wywodzących się z mitologii
i ułóż zdania z ich użyciem: węzeł gordyjski, pięta Achillesa, puszka Pandory, stajnia
Augiasza.
69) Wyjaśnij pojęcie „archaizm”. W podanym tekście „Bogurodzicy” wskaż przykłady
archaizmów.
70) Wyjaśnij znaczenie wyrażeń i zwrotów z Biblii, ułóż z nimi zdania: Hiobowa wieść,
wdowi grosz, syn marnotrawny, egipskie ciemności, postawa samarytańska, zakazany
owoc, Sodoma i Gomora.
71) Zredaguj pismo interwencyjne do zarządu w wybranej sprawie (np.
nieodśnieżonych chodników). Jakim stylem się posłużysz?
72) Posługując się odpowiednim słownikiem, wyjaśnij różnice znaczeniowe podanych
wyrazów. Ułóż z nimi zdania:
a.
dziecinny - dziecięcy
b.
adaptacja – adopcja
c.
kwiecisty – kwiatowy
d.
efektowny - efektywny
73) Wymień instytucje kulturalne istniejące w Twoim mieście. Omów ich rolę.
74) Popraw podane zdania: Sześć mężów broniło twierdzy. Cztery dzieci mojej siostry
jest w wieku szkolnym. Zabrakło dwa punkty.
75) Film a pierwowzór literacki. Dokonaj omówienia filmu a pierwowzoru literackiego
odwołując się do dowolnego przykładu.
ZAPOZNAJ SIĘ Z NASZĄ OFERTĄ www.cka.com.pl lub www.rozwiazania.pl
Strona 5
PROFESJONALNE KURSY PRZYGOTOWUJĄCE
MATURA - STUDIA 2004
4 4 – 1 0 0 G L I W I C E , u l . J A N A P A W Ł A I I 1 3 t e l / f a x . ( 0 3 2 ) 3 3 1 5 9 4 5
ht t p : / / w w w . c k a . c o m . p l e - m a i l : b i u r o @ c k a . c o m . p l
76) Zredaguj ogłoszenie prasowe, w którym wyrażasz chęć kupna psa.
77) Opowiedz o najciekawszym, Twoim zdaniem, wydarzeniu kulturalnym w Twoim
regionie.
78) Omów osobliwości w odmianie następujących wyrazów: rok, gimnazjum, człowiek,
nożyce.
79) Uszereguj według barwy uczuciowej niżej podane wyrazy: dziecko, ręka, żreć,
bachor, łapa, dzieciątko, rączka, jeść, wsuwać.
80) Do podanych wyrazów obcych dopisz ich polskie odpowiedniki: partycypować,
kurort, biznes, asekurować. Kiedy można używać wyrazów obcych?
81) Gdybyś miał zorganizować przegląd najlepszych filmów polskich, jakie dzieła
znalazłyby się w tym przeglądzie?
82) Twoje ulubione czasopismo. Zareklamuj wybrany periodyk.
83) Czy reklama jest sztuką? Odpowiedz, posługując się wybranym przykładem.
84) Wypisz znane Ci wyrazy pochodzące od rzeczownika kwiat. Wskaż formanty,
za pomocą których utworzyłeś nowe wyrazy.
85) Objaśnij następujące wyrażenia i zwroty innymi wyrażeniami i zwrotami:
Mieć głowę na karku, skakać z radości, wić się jak piskorz, mieć węża w kieszeni, lekką
ręką, od serca.
86) Uwzględniając wieloznaczność podanych wyrazów ułóż z nimi zdania: wirus, mysz,
zamek, okno.
87) W podanym tekście wskaż elementy gwary. Nazwij ją.
„Poszoł żech gibko, ale jużech go nie spotkoł. To był pierońsko szybki synek. Roz dwa się
uwinoł z moją taszą i tyla jo go widzioł.
88) Wskaż wyrazy charakterystyczne dla stylu oficjalnego i gwary uczniowskiej. Ułóż
krótki tekst w jednym z wybranych przez siebie stylów.
Liceum, buda, pierwszoklasista, koty, belfer, dwója, kumpel, nauczyciel, kapa.
89) Nazwij środki artystyczne w podanym tekście, wskaż ich funkcje (A. Mickiewicz
„Burza”)
90) W podanym tekście popełniono błąd. Usuń usterkę korzystając z synonimów.
„Mickiewicz napisał „Pana Tadeusza” na emigracji. „Pan Tadeusz” to epopeja narodowa.
Mickiewicz, pisząc „Pana Tadeusza”, tęsknił do kraju, który utracił. „Pan Tadeusz” jest
wyrazem tęsknoty Mickiewicza.”
ZAPOZNAJ SIĘ Z NASZĄ OFERTĄ www.cka.com.pl lub www.rozwiazania.pl
Strona 6
PROFESJONALNE KURSY PRZYGOTOWUJĄCE
MATURA - STUDIA 2004
4 4 – 1 0 0 G L I W I C E , u l . J A N A P A W Ł A I I 1 3 t e l / f a x . ( 0 3 2 ) 3 3 1 5 9 4 5
ht t p : / / w w w . c k a . c o m . p l e - m a i l : b i u r o @ c k a . c o m . p l
91) Podane wyrazy: stokrotka, roślina, dom, mieszkanie, lokal, kwiatek, organizm,
kawalerka, uszereguj ze względu na treść i zakres. Wyjaśnij pojęcia: treść i zakres wyrazu.
92) Omów funkcje i budowę znanych Ci słowników.
93) Jaką funkcję pełni podany tekst. Wskaż elementy charakterystyczne dla tej funkcji.
„Przed rozpoczęciem egzaminu należy podpisać arkusz. Nie wolno używać koloru
czerwonego. Zabrania się także korzystania z kalkulatorów.”
94) Agresja i śmierć na ekranie. Ustosunkuj się do tej kwestii i przedstaw własną opinię.
Opracowanie : mgr Urszula STANOWSKA
© C.K.A . 2004.Wszelk ie pra wa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragm entów niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną a także kopiowanie na nośniku filmowym , magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji ZAPOZNAJ SIĘ Z NASZĄ OFERTĄ www.cka.com.pl lub www.rozwiazania.pl
Strona 7