00.2 Infrastruktura punktowa (terminale, centra logistyczne)

W rozwoju gospodarczym infrastruktura odgrywa ogromną rolę. Wyróżniamy

infrastrukturę społeczną, ekonomiczną, ale szczególnie ważna jest infrastruktura

transportu. Są to wszystkie urządzenia i instytucje wraz z niezbędnym wyposażeniem

rzeczowym i czynnikiem ludzkim, które mają zapewnić świadczenie usług

transportowych.

Poziom rozwoju infrastruktury transportu wpływa na jakość, szybkość realizacji

oraz poziom bezpieczeństwa świadczonych usług. Dlatego obok infrastruktury

liniowej ważne jest zapewnienie odpowiednio rozwiniętej infrastruktury punktowej.

Jednym z warunków sprawnego przemieszczania produktów nie tylko w systemie

krajowym, ale przede wszystkim europejskim, co wynika z wciąż pogłębiającej się integracji europejskiej, jest tworzenie węzłowych punktów modalnych sieci

logistycznej. W infrastrukturze punktowej tymi punktami są terminale oraz centra logistyczne.

Terminale powstają w miejscach gdzie spotykają się duże potoki jednostek

ładunkowych, przy rozwiniętym transporcie kombinowanym. Do zadań terminalu

należą:

• szybka obsługa przeładunkowa oraz w razie potrzeby składowanie

operacyjne,

• okresowe przechowywanie jednostek ładunkowych próżnych lub ładownych,

oczekujących na dyspozycję ze strony klienta ( tzw. składowanie retencyjne),

• świadczenie usług dodatkowych, w tym bieżące utrzymanie, naprawy i mycie

jednostek ładunkowych.

Obecnie terminale zaczynają przejmować od producentów niektóre końcowe

czynności produkcyjne. Jest to praktyczna realizacja jednej z podstawowych zasad współczesnej logistyki, jaką jest „zasada odraczania”. Zasada ta, mówi o tym, że czynności związane z produktem nie stanowiące czynności produkcyjnych powinny

być przesuwane na najpóźniejszy możliwy moment, tak aby uniknąć doprowadzania

produktu lub jego opakowania do stanu poprzedniego. Pozwala to również

zapowiedz powielaniu się niektórych czynności. Większość z tych odraczanych

czynności można zakwalifikować właśnie do logistyki terminalowej czyli np.: składy celne, metkowanie.

Bardzo ważna dla budowy terminalu jest lokalizacja w danym rejonie. Zależy od

niej spełnienie wyżej wymienionych funkcji. Konieczny jest dogodny dostęp do

głównych ciągów kolejowych, sieci dróg kołowych i morskich. Parametry techniczne

obsługiwanego rejonu m. in. połączeń kolejowych i drogowych nie mogą stanowić

wąskich gardeł. Terminal należy wyposażyć we właściwe urządzenia i obiekty oraz należy je tak rozmieścić względem siebie, aby osiągnąć bezkolizyjny ruch.

W infrastrukturze punktowej możemy wyróżnić terminale kontenerowe i

szynowo- drogowe.

Terminale kontenerowe

Elementy bazy kontenerowej w porcie morskim:

− nabrzeże,

− place przeładunkowo- składowe,

− brama dla pojazdów samochodowych,

− kolejowe stanowisko przeładunkowe,

− magazyn zbiorczo- rozdzielczy,

1

− centrum dyspozycyjno- kontrolne,

− stanowisko do mycia i czyszczenia kontenerów,

− warsztat.

W portowej bazie kontenerowej bardzo ważne są urządzenia przeładunkowo

manipulacyjne, zaliczamy do nich:

− suwnice bramowe- nadbrzeżne,

− samojezdne suwnice torowe,

− suwnice bramowe- szynowe,

− wozy podnośnikowe czołowe i boczne,

− żurawie kontenerowe.

Terminale szynowo- drogowe

Terminale te znajdują się w pobliżu węzłowych stacji kolejowych, między którymi regularnie kursują pociągi. Gdy przewozy wykonywane są w technice Ro-lo, żadne

urządzenie przeładunkowe nie jest konieczne, ponieważ pojazdy samochodowe

same wjeżdżają na platformy wagonów, po uprzednim ich przygotowaniu. Dużą

zaletą jest to, że w przypadku naczep siodłowych można je załadować na wagony w

technice pionowej jak i poziomej.

Urządzenia przeładunkowo manipulacyjne w terminalach szynowo- drogowych:

− samojezdne suwnice bramowe, torowe,

− samojezdne żurawie,

− uniwersalne wozy podnośnikowe czołowe do obsługi nadwozi wymiennych,

naczepi kontenerów.

Innymi bardzo ważnymi elementami infrastruktury punktowej są centra

logistyczne. Centrum logistyczne jest najbardziej zaawansowaną formą węzła sieci

logistycznych. Bogata w infrastrukturę liniową i punktową sieć logistyczna oferująca różnorodne możliwości elastycznego konfigurowania łańcuchów dostaw jest

niezbędnym elementem funkcjonowania sieci gospodarczych. Ich powstanie wynika

ze zwiększającej się konkurencyjności usług.

Przewoźnicy dążą do koncentracji przewozów oraz do stworzenia systemu

dostaw bezpośrednich na zamówienie klienta. Trzeba pamiętać, że w kosztach

logistycznych klienta czynności składowania dostaw, realizacji zamówień i pochodne

stanowią 2/3. Reszta to koszty transportu. Centra logistyczne pozwalają na

koncentrację dostaw dla określonych rejonów obsługi, przez co wysokie koszty

dostaw rozproszonych obniżają się. Centra logistyczne tworzone są w wielkich

aglomeracjach miejskich. Często podlegają specjalizacji np.: obsługa importu

ładunków chłodzonych. Infrastrukturę centrum logistycznego stanowią te elementy

infrastruktury transportu rejonu obsługiwanego, które zostały włączone przez

operatora do świadczenia usługi logistycznej. Są to:

− terminale,

− stacje,

− bocznice,

− magazyny,

− place składowe,

− zakłady przetwórcze,

− sieć informatyczna zintegrowana z sieciami informatycznymi klientów i

dostawców.

2

Centra logistyczne posiadają trzy zasadnicze funkcję:

1. Funkcje logistyczne: transport, magazynowanie, zarządzanie zapasami,

zarządzanie zamówieniami, przeładunki na terminalu kontenerowym,

pakowanie, kompletacja;

2. Funkcje pomocnicze: spedycja, obsługa celna, ubezpieczenia, systemowy

obrót zbiorczymi opakowaniami transportowymi wielokrotnego użytku,

wynajem kontenerów, palet i innych opakowań transportowych, usługi

informacyjne i informatyczne, promocja i marketing;

3. Funkcje dodatkowe: techniczna obsługa pojazdów, sprzedaż paliw, olejów i

akcesoriów, naprawa kontenerów i innych opakowań transportowych,, usługi

hotelarskie, usługi gastronomiczne, usługi bankowe, usługi księgowo-

rachunkowe, usługi telekomunikacyjne, usługi parkingowe.

Centra logistyczne umożliwiają kompleksową obsługę klienta. Dzięki temu

sprawność i efektywność procesów logistycznych wzrasta. Mają również pozytywny

wpływ na rozwój gospodarki, ponieważ inwestycje w centra logistyczne wywołują

wzrost zapotrzebowania na pracowników, podnoszą popyt na rynku budowniczym.

Jednak są również minusy. Zła lokalizacja może powodować zatory komunikacyjne,

niszczenie dróg miejskich nie przystosowanych do ciężkiego transportu towarowego.

Analiza rozwoju infrastruktury pokazuje, że jeżeli sektor publiczny nie przejawia inicjatywy i nie angażuje się w budowę terminali kontenerowych i centrów

logistycznych istnieje niewielka szansa, aby mogły one powstać w inny sposób.

Literatura:

1. T. Basiewicz, A. Gołaszewski, L. Rudziński, Infrastruktura transportu, Oficyna

Wydawnicza Politechniki Warszawskiej 2002,

2. Pod red. Elżbiety Gołemskiej „Kompendium wiedzy o logistyce”, PWN, Poznań-

Warszawa 1999,

3. Ireneusz Fechner „Centra logistyczne cel -realizacja - przyszłość”, Instytut

Logistyki i Magazynowania, Poznań 2004,

4. Strony www:

• www.logistyka.net.pl

• http://www.sgh.waw.pl/zaklady/ztmil/WIRTUALNY/Uslugi_TSL/WLTiL_logis

tyka_terminalowa.pdf/

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Infrastruktura

3