Miraculum – cud,

Miracula- opisy cudów świętych.

Jednym z rodzajów literatury hagiograficznej były miracula, czyli opowiadania ocudach, które

miały miejsce dzięki pośrednictwu świętego lub dokonanych przez niego osobiście.

W miraculach znalazł odzwierciedlenie dzień powszedni człowieka średniowiecznego. Cuda

świętych spisywane piórem duchownego głosiły, co prawda chwałę świętego, ale w jej blasku

notowały również pełne imiona i okoliczności życiowe szarych ludzi, zgnębionych chorobą, nędzą,

klęską żywiołową, od których miał ich ratować patron niebieski.

Dla szerokiego odbiorcy przeznaczone były zbiory budujących exemplów o świętych i ich

miraculów gromadzone przez kaznodziejów, czego przykładem może być Złota legenda, która

stanowiła zalążek literatury popularnej, to znaczy przeznaczonej do wykorzystywania w kazaniach

dla ludu; w Polsce funkcje te zaczął pełnić y

Ż wot w

ś . Stanisława, spisany przez dominikanina

Wincentego z Kielczy w połowie XIII wieku, zawierający również opisy cudów świętego, które

podobnie jak i inne miracula polskich świętych z XIII i XIV wieku były wykorzystywane przez

duchowieństwo średniowieczne w kazaniach dla ludu.

Miracula rejestrowały opowiadania osób uzdrowionych i świadków cudów w formie urzędowego

zapisu o stylistyce zbliżonej do toku zeznań sądowych.

Miracula są to źródła historyczne, które pisano w taki sposób by możliwie jak najlepiej

oddziaływały na postawy i świadomość szerokich rzesz wiernych. Aby wywrzeć na masy

średniowiecznego społeczeństwa odpowiedni wpływ ideologiczny autorzy kościelni musieli znaleźć

wspólny język ze swą publicznością i językiem tym stawał się nieuchronnie zespół wierzeń i wyobrażeń rozpowszechnionych w środowisku ludowym.

Miraculum zdaje się mówić do prostego średniowiecznego człowieka, uwierz w Boga i moc

świętego, gdyż, jeśli uwierzysz w chwili, choroby lub, gdy potrzebował będziesz pomocy, której

nikt inny poza czynnikami nadprzyrodzonymi nie będzie mógł ci udzielić, pomoc zostanie ci

niechybnie udzielona, gdy będziesz wierzył naprawdę szczerze. Miraculum mówi również:

przestrzegaj obowiązków nałożonych na ciebie przez Kościół i żyj zgodnie z jego przykazaniami,

bo w przeciwnym razie spotka cię kara, przestrzegaj obyczajów chrześcijańskich, i nie ukrywaj

tego, że jakiś z nich został przez ciebie przekroczony, bowiem może zostać to zdemaskowane przez

świętego, zawsze również przestrzegaj obietnic i ślubów, które złożysz świętemu, gdyż w

przeciwnym razie jest on gotowy cię ukarać za ich niedotrzymanie.

Miraculum w Europie średniowiecznej odgrywało następujące funkcje społeczne:

• - funkcję religijną polegającą na propagowaniu wśród ludności określonych zachowań i postaw w

stosunku do sacrum oraz wytwarzanie wśród ówczesnych ludzi nowych kultów

• - funkcję ideologiczną polegającą na głoszeniu i propagowaniu ideologii poszczególnych miejsc

kultowych i mocy poszczególnych świętych, których miraculum usiłowało przedstawiać jako pośredników między bogiem a ludźmi, w obrębie tej funkcji mieści się również przynoszenie sławy

poszczególnym kościołom, klasztorom i miastom posiadającym relikwie i dzięki temu

propagowanie ruchu pielgrzymkowego i związanych z nim zjawisk,

• - funkcję społeczną, która polegała na spełnianiu przez miraculum funkcji swoistego regulatora

zachowań i podtrzymywanie nadziei u najbardziej upośledzonych przez los członków

średniowiecznego społeczeństwa i zajmowanie miejsca, które w naszych czasach przypada

ubezpieczeniom społecznym i loterii

• - funkcję osadniczą i gospodarczą, która polega na tworzeniu aglomeracji miejskich wokół miejsc

kultu pątniczego, oraz przynoszenia dochodów duchowieństwu odpowiedzialnemu za prowadzenie

miejsc kultowych, któremu zapewniały one również przywileje jurysdykcyjne, a stąd bierze się ich

funkcja sądownicza,

• - funkcję literacką, wspólną całej hagiografii, która rozpatrywana jako forma piśmiennicza

powinna zostać uznana za główną, obok kronik szkołę prozy narracyjnej. Miracula były bowiem

szkołą technik narracyjnych, które nie pozostały bez wpływu na rozwój literatury w językach

narodowych.

Przykłady:

Zbior piętnastowiecznych miraculi krakowskich składa się z 5 zbiorów i związany jest z kultem:

-Prędoty z Białaczewa (najwczesniej powstały zbiór),

-Św. Stanisława,

-Jana z Kęt,

Szymona z Lipnicy,

Stanisłwa Kazimierczyka.