Opona twarda modeluje się na kości, miękka na mózgu.

Blaszka zewnętrzna i weewnętrzna. Pomiędzy: włosowata jama nadtwardówkowa, zawsze

wystę;uje w jamie rdznie akręgowego. Oba listki opony twardej zrastają się z brzegiem otworu

wielkiego; element wieszadłowy opony twardej. Na wysokości tej opona twarda rzdenia przechodzi

w oponę twardą mózgowia. Przestrzeń nadtwardówkowa też ma pewne rozszerzenia. Stożek

rdzenia kręgowego kończy się na wsyokości L1, l2 u dorosłych. Blaszka okostnowa siega S3, S4,

tworząc pochewkę dla ogona końskiego (korzenie nerwów rdzneiowych, które nie opusćiły jeszcze

kanału ktęgowego. Kregosłup rośnie szybciej niż OUN, dlatego stożek może się przesunąć tylko w

warunkach patologicznych, gdy dochoidzi albo do urazu, albo zmian zwyrodnieniowych

powodujące zmiany trzonół, wtedy kręgosłup się skraca i stożek POZOrNIE przesuwa nizej.

Jama podtwardówkowa jest szersza na dole, ale blaszka okostnowa przechodzi, dochodzi do kości

guzicznej, łaćzy się z niża.

Dwa trwałe mocownaia: otwór woielki i nić koncowa zełnętrzna.

Rdzeń kręgow. W płaszczyźnie czołowej jest więzadło ząbkowane. Miedzy pajęczynówką a twardą

ma lity przebieg, potem ma charakter ząbkowania, 18-24 ząbków, praktycznie o długości c1-c2, do

L-3. W jamie podtwardówkoewj jest zawartość, mało znacząca, ale w przypadku wzrostu ciśnienia

płynu móżgowo-rdzneiowego zawiera tkankę trłuszczową, przestrzenie, szczeliny chłonne (w OUN

typowe naczynia chłonne nie wyste;pują, lecz szczeliny chłonne i okołonaczyniowe prłniące rolę

taka, jak tradycyjne naczynia. Znaczenie w warunkach patologicznych: nierozciągliwy kanał i

czaszka, cisneine rośnie kosztem czegoś. Nowotrowoty także powodują wzrost ciśnienia

śródczaszkowego.

Opona miękka: lity, ale podwójny listek opony.

Po oponą twardą są naczynia, żyły móżgowia uchodzące do zatoki strzałkowej górnej, utworozonej

przez oddalenie się od siebie listka okostnowego (w obrębie mółżfgowia brak jamy

nadtwardówkowej), listek okostnowy i mózgowy się oddalają, szczelina jest wypełniona krwią

żylną, ukłąd zatok jest dość bogaty, w kilku mniejscach listki się rozchylają i tworzą zatoki. Opona

twarda i listek móżgowy daje przegrody w płaszczyznach czołowych i poprzecznej. Sierp mózgu w

płaszczyźnie strzłąkowej, oddziela þółkoule, dochodzi do ciała modzelowatego (włókna spoidłowe

łaczące 2 półkule), sierp rozgranicza półkule do wysokości ciała modzelowatego, przyczepia się z

przodu do grzevineia koguciego, nie daje się oddzielić na zwłokach zwykłym pociągfniaem, trzeba

odkroić skalpele;l w czesci tylnej jest wyniosłoś potyliczna zewnetrza i zatoka strzałkowa górna.

Sierp móżdżku rodziela półjule móżdżuku, przyczep na wyjniosłowści potylicznej wewnętrzen.

Namiot móżżdżku z wcięciem skierowanym do przodu to miejsce dla śródmózgowia, Wyrostki

pochyłe przdnie, brzeg części sklaistej kości skroniowej, namiot wplata się we włókna sierpu

mózgu z tyłu.

Pod niamiotem jest rpzestrzeń podnamiotowa, wyzej nadnamiotowa. Odniesienie do unaczynienia

móżgowia i obecnosci płynu.

Sierp zostawia nminimalne miejsce naprzxejscie struktur.

Spływ zatok opny twardej: odprowadza się do spływu zatok na wysokosci guzowatosci potylicznej

wewnętrznej.

Okostna zewnętrzna, sródkoście (tylko kości płąskie, kości czaszki), okostna wewnętrzna, tu

przylehga blaszka okostnowa opoy twardej.

Ziarnoistośći pajeczynówki, liczna wzrastra wzraz z wiekiem, są strkukturami biuorącymi udzuał w

przepływie płynu mżógowqeog-rdzneiowego z jamy podjaćeczynółkoewjh do zaotk opony twardej.

Ziarnistości są czasem na tyle ekpsansywne, ze wywołują wzdłuż zatoki strzałkowej górnej

dołeczki zairnekowate w obrębie struktury kostnej..

Za uncaczynienei opony twradej opdwoepiedcdzalne są tętnice oponowe.

Tętnia oponowa środkowa, gałąź szczękwoej, wchoeddzi przez otwór kolcowy, trotzgłąęzia się na

gałeza przednią (czołowa) i tylną (ciemieniową ), rozgałezienia siegają szwu strząłkowego, całe

sklepienie czaszki unaczynia tętnica oponowa środkowea.

Kolejan to tętnica oponowa tyulna, ktþórea wchodzi przez otwór szyjny, pochodzi od gardłowej

wstepujacej. Tetnice oponoiwe to głównie gałęzie szyjnej zewnętrzenj. Teŧnica oponowa przednia

pochodzi z tętnicy szyjnenj wenwętrznej. Wenw,trzna odddodaj oczną, ta sitowa przednią, od niej

oponowa przednia; ma duży zakres unaczynienia, dół przenid i przód dołu środkowego. Oponowa

środkowa sklepieni, dół srdokowy. Tenica oponowa tylne unaczynia tyluny dół czazki.

Od ocznej idzie łzowa, od niej gałęzie oponoew przenie, ale NIE tętnica oponowa przednia.

Do tyłu kierujma się gałezei tętnicy potylciznej od szyjnej zewntętdzne.

Uszkodzenia naczyń oponowych powodują krwotoki, krwaki nadtwardówkowe, odsuwa on oponę

twardą od kości, umiejscawia się tam, gdzie doszło do uszkodzenia kości czaski. Wylewy i

krwotoki pourazowe. Należy znaelźź cmjiejsce krwotoku, podwiaxać naczynie i operacyjnie

ewkauować krwiaka. Opn MIĘKAA = pajecza + miękka. Niebiezpieczny uciska na mózg, może

narastać wolno, pacjent nie misu wiazać tego z urazem paręnaście godzin wczesniej.

Krwiak podtwaródkowy: opna twrda pozostała przy tkance kostnej, ale rozciagneła przestrzeń

miedzy oponą twardą a pjaęczą (potencjalna jama podtwardówkoewa miedzyoponami). Najczęśice

jest tu nie krew tęnicz, aj ka przy naczyniach oponowych, lecz raczej uszkodzenie naczyń żylnych.

Unerwienie opon. Gałęxie oponowe nerwów dołu przendiego, śrokdowego i tylnego czaszki.

W unerwieniu biorą wszysktie gąłezie nerwu trójdzielengo, do tyłu nerwu błednego, nerwu

podjrzykowaego, Doł przedni i srodkowey to gąłęzie szczękowego, żuchowowego, ocznego.

Gałęzie mają zabezpieczać działanie nacyznioruchoiwe i czuciowe (opony są unerwione

czuciwoweo, opona twarda bardzo wrażliwa na ból; i włókna autonomiczne). Gałezie oponowe od

pnia nerwu rdzneiowego szła gąłąź oiponowa do kanału rdzniea, prowiadziła włokna czuciowe i

somatyczne.

Beleczki pajeczynówki pomiedzyopon,ą twardą a miękką. Powstaje jama podpajeczynówkowa

wypełnioan płynem móżgowo rdzneiowego i w czaszce, i w kanel kręgowym.

Naczynia tka nki nerwowej nie mają związku znaczyniami unaczyniającym opony. Naczynia

mżógowe są odrębną grupą naczyń.

Naczynia tętnicze, żylne, widoczne na powierszchni preparatu, wnikają do tkanki mżógowej.

Płyn mzogowo-rdzeniwoy to płynny płąszcz chroniacy móżgowie,. Objawia się to tym, ze

najstarsze ośrodki w mózgoiwe, posiadające funkcje podstaowe, fundamentlane dla OUN są zwykle

otoczone iwększą iloscią płynu, są otoczone szerszą przestrzenią jamy podpajeczynówkowej.

Skryzwoanie nerwu wzorkowego lezy w ręzc w zbiorniku skryzżownai anerwu wzrokwoego.

Krwiak do jamy podpajeczynówkowej czasem wystę;uja w wyniku dużych napadów padaczki. W

jamie podpajeczynowkowej jest płyn mżógowo rdzneiowy: prosta diagnostyka, pobieramy płyn

móżgowo-rdznieowy, jeśli ma elementy krwi i jest podbariwony, to mamy potwierdzenie.

Pobranie z jasmy pofdpajęczynówkowej: zbiorniki najłatwiejsze do pobrania: zbiornik lędźwiowy

pomiedzy pacjęczynówką a opną miękką. Dostępny do pobrania. Dorośli: L2, L3, u dzieci mają

niecałkowicie wyksztłącony kręgosłup, małę dziecko ma podobną długość, sotżek rdzneia

kręgowego kończy się niżej, nakłuwamy na poziomie kręgów krzyżowych. Ułozenie pacjenta w

pozycji na boku, przygiete kończyny dolne do klatki piersiowej. Odsuwanie sąseidnich kręgów i ich

wyrostkół kolczystych, by umozliwić wkłucie. Zbiornik wykorzystuje się w celach znieczulenia,

podajac środki znieczulające, znieczulamy korzneie nerwów rdzneiowych. Okolica stożka rdzneia

kręgowego i okrzeni nerwóe rdzenjowych odcinka ledzwiowego i krzyzowego → zabiegie ze

znieczuleneim w tym miejscu mozmna wykonywac na kończynach dolnych i miednicy mniejszej,

zamiast znieczulneia ogólnego. Dlaczegio tak się dzieje? Nerwy wychodząc z tksanki newowej

przechodzą przez jamę podpajeczynówkową. Można podac środke do jamy podpajęczynówkowej i

zewnątrzoponowo. Nie da się w ten spos”ó znieczulic wyzszych poziomów, bo wyrsotki kolczyste

zachodza na siebie dachówkowato, kanał kreŋowy jest tak bardzo wąski na pziomie piersiowym, ze

uszkodzenie jest bardzo prawdopodobne. Na jamie brzusznej i klatce pierosiwej znieczulamy

ogólnie.

Płyn można też pobrać z wkłucia podpotylicznego (trudniejsze warunki). Brdziej niebezpieczny.

Musimy przejsc na poziomie miedzy otowrem wielkim a kanałem kręgowym przez tkanki miekkie,

uzkodzenie czegoś jest niebezpieczne. Mozna pobrać pĸyn mżógowo rdzneiowy, ale cześciej

podaje się srodki kontrastowe dla uwidocznienia uciku anrdzeń kręgowy przez krążki

miedzykręgowe (w kręgozmyku dozhcodzi do przesuniecia krążka i uciskiu na rdzeń kręgowy).

Przez nielgorafię można dokłanie zbadać zajwisko. Dziś jednak jest CT, NMR, dlatego nie

wykonuje się badania mielgorafizcnego, bo przyz ałym podaniem dochodiz do cieżkich bółow

głowy trwajacych dobę/wiele godzin, a pacjent przez pdrażnienei opon przyjmuj pozycję wygietego

w łuk, leżąc na pietach i potylicy.

Zatoka jamista jest parzysta, leży po obu stronach trzonu kości klinowej, zaotki łaćżą się przez

azatokę miedzyajmista p[rzednią i tlyną. Zatoka poprzeczna wyprowadza krew ze spływu zztok. Do

spływu uchodzi zaotka strzałkowa dolna i górna (dolna występuje w dolenj części sierpu mózgu),

zaotk aprosta, wyprowadza zatoka poprzeczna, która przedłuza się w zatokę esowatą i żyłę szyjną

wewnętrzną.

Zatoka skalista dolna uchodzi bruzdą bezpośrdnio do żyły szyjnej wewnetrznej wychodzą c przez

otwór szyjny.

Połaczeni mogą przenosić zapalenia miedzy struktuami wene,trz i zewnątrzczazkowymi.

Rzut komór na tkankę móżgową. Do ukłądu komorwoego należą komory boczne z rogiem

przednim, częścią środkową, rogiem tylnym i dolnym; komora trzecia jako słiatłom

miedzymłógowia i czwarta siatło rtyłomżógowia wtórnego. Płyn to przesącz osocza, wytwarzają go

sploty anczyniówkowe. Tu sploty ancyniówkowe i komórki wyściółki mogą produkowac płyn

móżgowo-rdzneiowy. Częsć środkowa komory bocznej, schodzą wzdłuz skeppieniea, odnogi,

strzępka hipokampa, do rogu dolnego komory bocznej. Komory boczne są miejscem, gdzi

ewytwarza si,e najwięcej tego płynu. Kolejny splkiot jest w striopie komory trzeciej. Kolejny jest

miedzy zaslonami rdzneioweymi ogonowiemi parzystymi, które wytwrzaja scianę rylną stropu

komoty czwartej. Wystę;uje tam taśma naczyniówkowa,, na której strip jest zaiweszony i objety

komórkami wysciółki. Komory muszą być ze sobsa połacżone, stała wymiana i krążenie miedzy

miejscem produkcji, przepływu, wypływu do ukąłdu żylnego/

Połacznie amiedzy komorami to otwroymi miedzykomowrowe miedzy boczna atzecią, wodociag

śródmmóżgfowia pnizej blaszki pokrywy, przehodzi i prwoadzi płyn do okomty czwartej.

Ukłąd komorowy: ilosć płynu mzógowo-rdzneiowego to ¼ ogólnie ywstepujaćego we wszystkich

zbiorniakch jamy podpajeczynþówkiej i komory. 140-130 ml płynu jest jednorazowo we

wnszytskich przestrzeniach, gdzie powinien być. ¾ pto ajma podpajeczynółkowa móżgowia i

drdznia kręgowego. W rdzeniu kregowego tez są struktury an skztałt spolotów naczyniółkoewyhc,

ale wytwarzaja iewnjiwele p[łynu. Połączneia zapewniają stałą cyrkluację, ale w nowotrowarach i

nierpawdiłowoeściach rozowju płyn zatrszmuje się w komorze czwartej i nie może spływać. Uciska

od wewnatrz na tkankę mózgową, doprowadzjąc do jej destrukcji. Operacja, by ewakuować płyn

wywołujacy nadmierne ciśnienie. U dzieci są ciemiaczka, wodogłowie zenw,trzne łatwo się

rozpznaje. W ukąłd komorwy wszczepia się zastawki połączone kanmlaikami z woreczkiem

wszczepianym pod skórę, który wyprowadza płyn z ajmy zcaszki do ukłądu zylnego. Od czasu do

czasu trzeba naciska na woreczek podskórny. U dzieci to rola rodziców. Daje się tym zabiegiem

ochornić tkankę móżgową i [przywrócić jej normalny rozwój. Płyn przepływa z komory bocznej do

jamy trzeciej. Do jamy podpajczęczynówkiej: w dolny kacie komory zczawrtej jest zasuwk, gdzie

płyn przechodzi do kanału śrokdowego rdzenia, ale w ,inimalnej ilosci. Kanał nie jest drożny na

całej długosci (tlyku=o u 20%) reszzta ma zarośnięty na róznychch odcinkach, zwłąszcza w

piersiwoym, tam jest włosowaty). Praiwe 135 ml odpływa przez otwory: 1 środkowy, 2 boczne w

stropie komory 4, króte odpwoiradzja pdo jamy podjapęcznówkowej. Pierwszy zbiornik, do

któregfo idzie plyn, to zbiornik rdzneieowo-móżżdżkowy (?), potem jama podpajęczynówkowa,

potem przez ziatnisotści pajeczynowki idzie do zatok opony twrdej, ptem prewan ilosc do żył

mżógowia. Opna twarda i pajecza mofdeluja się do kosći, opona miękka do mzógu, obie części

oddalają się, w części podstawnej nawzywamny zbiornik zbiornikkjiem podadstwnaym jamy

podapjećzynółkowej. Zbionirk skrzyzownaia, miedzykonarowy, mosotow-rdzeniowy. W czasie

doby wytwarzamy 550-600 ml płynu mółżgowo-rdzeniwoego. Co 6 godzin wymeiniany jest płyn

mzógowo-rdzneiwoy. Ma mało elementół upostaciowanych. 6 sztuk komórek na ml, nieznaczne

ilosci białka (rozpoznainie zkażenia wirusowego: jesśli bialak jest wiele, to pochodzi na pewno z

wirusów! U zdrowgo – inna przyczna. W zapaleniu mżógu.opon mzógowym przy duzym bialku

stawiamy fidanozę podłoza wirusowrgo), nieiwele elektrolitów; nieiewle komórej (wilee – to

ofpoiwedź na toczący się tam stan zapalny).

Przy kaszlu wzrasta ciśneinie płynu mżógowo-rdzneiowego. Zalezy trochę od pozycji przyjetej:

leżac, wynosi 150 mm słupa wody. W pozycji siedzącej, stojaćej roisnie do 200-220 mm śłupa

wody. Wylew, nowotwór daje wzrost cie,niana, tak samo stan zaplany.

Diagnoza powodu wzrostu ciśnienia: nie można pobrać z marszu ze zbironika lędźwiego – jeżl.i

ciśneine jest duze, a mu się wkłujemy, stworzymy miejsce wycieku, przesunie tkankę mżógową,

może dojść do wklinowania migdałków móżdźku, struktur waznych dla zycia: osr oddechowego,

cnaczynioruchowego, zatem zawsze przed pobraniem konsultyje okulsita: na dnie oka powstaje

tarxczazastoinowa na nerwie wzorkowym w nadcięnieu płynu mzógowo-rdzeniowego, bo nerw

wzorkowy jest objhęty do odcinka wewnątrzgalkowego wszystkimi trzema oponami. Wysokie

ciśneinie → brak szansy odpływu do jamy czaszki, obrzek tarczy nerwu wzrokowego. Jeśli

wyste;puje ten obrzek, pobranie płynu jest megaryzykowne, choć wpranie neurochirurdzy dają radę.

Jeśli tarczy brak lub porbraz jest początkowy, dorga wolna. Jeśli było krwaiwenei do jamy

podpajeczynowkoej, będzie zaeirał krew.

Wylew krwi do mózgu. Osrodki czuciowe: zavurzneia czucia, osrodki ruchowe: zavurzneia ruchu i

porażenia ruchowe.

Uszkodzenie tętnicy mzógu przedniej: dysfunkcja pręcherza, hemiparezja , porażenie ruchowe,

defizyt czuciowy, bo unaczynia okolice odpwiedzialne z aruch ic zucie. Charakterysytnxz ajest

dyskfukncjia pecherza.

Tęnica móżgou środkowa: afazja, porażeni strony przeciwenj do uszkodzenia.

Tętnica mżógu tylna: efekty zwiazne z czuciem, rónwież niedowiedzneie połowicze jendoimienne

wynikające z uszkodzei aośrodków wzrkou. P:rzy uszkodzeniu kory zawsze zaoszczedzone jest

widzneie plamkowe, centalne, bo włókna nerwowe ulegajace w skrzyzownaiu w 50% krzyżują się,

a w 50%, natmoaist włókna z plamiki robią dokłądnie 50/50, zatem zawsze połowa włókien

przetrwa i będzie pełnić swe funkcje.

Opona miękka jest dość cienka. Jest odporna, nie daje się łatwo oddzielić od tkanki, rozerwać.

Schemty ogólne uanczynienia.

Tętnica szyjna wewnetrzna ma kilka części. Część szyjna, wejscie rpzez otwór p wpodstaiw

czzaszki, część skalist w części skalistej kosći skroeniwej, wyjscie z knaąłu przy zatoce jamistej, w

jej ścianie – objaw wytrzeszczu tętniącego perzy załanmnieu tylnej scny oczodołu, tam leży zaotka

jamista, przebieg tam szyjna wewnetrzna, tętno z szyjnenj wenętrznej przenosi dsie na gąłkę i galka

tęnti =) dalej jest syfon tętnicy szyjnej wenetrznej (kliniczne), dalej jest odcinek mżógowy.

Odchodzi tęntica mzógu przedni a i srdkowa. Obie stanowią część koła tętniczeog mzógu.

Tętnica przydsadkowa górna i dolna. W uanczyneiiniu przysafki ważne są obie. Tylko jedna

wytwarza krazenie wrotne przyasdki, wążzne dla przepywu neurohormonów.

Tętnica szyjna wewnetrzna oddaje tęnicę łaćżącą tylną (łacząca tętnice mżógu tylną tlyną i

śrokdową)., tenica mózgu śrokdowa i tętnice mzógu przednie ( a pmiedzy tętnice łączące przendie,

zespalające się ze sobą).

Tętnica kręgowa odchodzi od podobocjzykowej, biegnie w kanle w ottowrach wystrotkół

poprzecznych kreŋówy szyjnych, na kregu sczytowym na łuku tlynym jest bruzda tęnicy kregowej,

wchodzi do kanłu tworzonego przez błone szczytowo-potylcizna, tlyną, przez formane magnum, an

powierzchnie rbrzuszną rdzenia przedłuzonego, łączą siłę wtęnicę podstawną i begną po moscie.

Bezpośrednio odchodzą tętnicę móżdżkowe, naczynia rdzneiwoe przednie i tylne, zaś tętn ica

podstawan oddaje naczynie dolne – tętnicę mózdzkową dolna rpzednią, oddaje gfałezie mostow na

moscie, zaś w bruzdxie przedmosotwej naczynie, a dalej tęnticę mżógu tylna (WTF?).

Istnieje wiele wariantół naczyniowych, okló może być anatomicznie niedomkniete.

Patologia to zmakniecie przez skrzepliny, npo od migotnia aprzedsionkół.

Ciało, zakreŧ obręczy, blaszk aprzeżroczysta, ciało modzleowate uanczynia ptętnica mzógu

przednia. Kora wzrokwoe, osrodki pamiecio obrazów widznayhc, ośrodki wazorkowe, wzgórze,

plat potylcizne, kleszcze ciałą modzleowatego unaczyniowne są od tętnicy mżógu tylnej. Ślepota

korowa mozwe ybć od zaburzenń ukrweni przesz tętnicę mózgu tylną.

Skorupa, zewne,trz egłaki bladej, przedmusrze, torebka zewnętrz ai sotatniea, cześć ogonisatego o

tęnicy mżógu srodkowej.

Torebka wenwtetrzna po części od tęnicy mżógu przedniej.

Most ucznacynieony jest od tęnicy podstawnej. Rdzen przeduzo ny od rdzeniwoej przedniej. Slot

naczyniówkoeystropu komoty czwarte pochodzi cześciowo oid nacyzń rdzenowcyh, mózdźek od

tęnicy mzógu, od gąłezi tę nicy podstawnej i kręgowej.

Krwiaki: najcżesiej tętnica podstawna, chyba. Nerwu wychodzą przez otwory w podstawie, zatem

zamknięcie tęniaków na tęnicy podstaenwej i móżdźkowych tylnych to wyższa szkoła jazdy, bo

móżgowie przylega do podstawy czaszki. Trudne zaklipskowanie naczyń w tylnym doel czaszki.

Zewnętrznie miedzy koscia aopną twrdą kanału kregowego iwdać splot żylny przestrzeni

andtwardówkowe, slpot żylny do tyłu od troznu kręgu.