Hymn “ SMUTNO MI BOÅ»E" Juliusza SÅ‚owackiego

HYMN- jest gatunkiem znanym już w antyku. Jest to utwór liryczny o podniosłym charakterze , sławiący Boga, bohaterskie czyny,

wielkie idee. W tradycji europejskiej utrwaliło się tworzenie hymnów o treści religijnej lub patriotycznej, będących wyrazem uczuć
zbiorowych.

I tu już widać różnicę w potraktowaniu gatunku przez J.S.. Jego wiersz bowiem jest wypowiedzią prywatną, osobostą. Cechą

wÅ‚aÅ›ciwÄ… dla hymnu jest pojawiajaca siÄ™ na poczÄ…tku wiersza a także na koÅ„cu każdej zwrotki apostrofa, zwrot do Boga - “Smutno mi
Boże!". Od tradycji hymnicznej wyraźnie różni wiersz S. potraktowanie relacji Bó - człowiek. W tradycyjnych hymnach pokorny,
wielbiÄ…cy czÅ‚owiek sÅ‚awiÅ‚ potężnego i wspaniaÅ‚ego Boga. W “Hymnie" S. bohaterem monologu jest czÅ‚owiek, a Bóg wystÄ™puje tu tylko
po to, by podmiot liryczny mógł Mu powiedzieć, że nie zgadza się z porządkiem świata i własnym losem. Tłem wiersza jest realna

podróż morska - napisany został przed Aleksandrią o zachodzie słońca. Piękno zjawiska nieziemskiego:
“...Dla mnie na zachodzie
Rozlałeś tęczę blasków promienistą
Przede mnÄ… gasisz w lazurowej wodzie
GwiazdÄ™ ognistÄ…..."

na zasadzie kontrastu wywołało smutek, bo nie jest to krajobraz, który wędrowiec chciałby podziwiać, bo tęskni za innym, a ma
przeczucie, że go już nigdy nie ujrzy.
Kolejne zwrotki to jakby muzyczne wariacje na temat różnych odcieni smutku. Podmiot liryczny pragnie otworzyć przed
Bogiem “gÅ‚Ä…b serca", bo czuje siÄ™ samotny. Porównuje siÄ™ do “pustego kÅ‚osa", wyzbytego radoÅ›ci i pragnieÅ„. Przed obcymi ludźmi

musi ukrywać swe uczucia, ozdabiajÄ…c twarz maskÄ…, “ciszÄ… bÅ‚Ä™kitu", ale w gÅ‚Ä™bi serca buntuje siÄ™. Wie, że jest to bunt bezsilny,
dziecinny, dlatego porównuje swój lament do płaczu dziecka żalącego się na oejście matki.
W czwartej zwrotce pojawia siÄ™ wyraźnie zprecyzowane uczucie tÄ™sknoty za “polskimi ugorami", które wywoÅ‚aÅ‚ widok
przelatujących bocianów. Piąta zwrotka jest najbardziej dramatyczna, a zawarte w niej uczucia jeszcze bardziej się konkretyzuja w

emocje tułacza-pielgrzyma, który pozbawiaony rodziennego domu nie wie nawet, gdzie będzie jego mogiła. Niepewny los tułacza
wzbudza w nim uczucie zazdrości wobec tych popiołów, które spoczywają w rodzinnych grobowcach na ojczystej ziemi. Z takim losem
trudno się pogodzić, z podobnymi myślami i uczuciami trudno żyć, dlatego podmiot liryczny jest smutny i przepełniony gorzkim
buntem. Bo jak nie buntować siÄ™, jeÅ›li wiadomo, “że mój okrÄ™t nie do kraju pÅ‚ynie" i że nigdy tam nie dopÅ‚ynie, mimo iż “niewinna
dziecina" modli siÄ™ o to codziennie. Nie jest dobrze urzÄ…dzony Å›wiat, w którym “modlitwa dziecka nic nie może".

Dlatego w ostatniej zwrotce podmiot liryczny wyznaje, że mimo świadomości o przemijalności ludzkiego bytowania i
znikomości człowieczych problemów w porównaniu z niezwykłością i wielkością boskiego dzieła, wciąż nie może się ukorzyć,
pogodzić, stale tli się w nim bunt:
“Nim siÄ™ przed mojÄ… nicoÅ›ciÄ… ukorzÄ™,

Smutno mi, Boże!"
Wiersz ma charakter polemiczny, jest jeszcze jednym przykładem romantycznej niezgody na porządek świata. Jest też
bardzo osobistym wyznaniem Polaka-emigranta tęskniącego za ojczyzną. Różnym odcieniom smutku towarzyszą niezwykle
oryginalne środki artystyczne, nawiązujące do zjawisk przyrody, jak cytowany wyżej opis zachodu słońca czy ciekawa metafora

samotnego serca:"pusty kłos". Towarzyszy temu zmienny , niespokojny rytm sylabotonicznej zwrotki sześciowersowej o dwóch
wersach pięciosylabowych i czterech jedenastosylabowych oraz skomplikowanej strukturze rytmicznej.