Prosty
P
r
o
s
t
y
Prosty
P
r
o
s
t
y
zamek szyfrowy
z
a
m
e
k
s
z
y
f
r
o
w
y
zamek szyfrowy
z
a
m
e
k
s
z
y
f
r
o
w
y
Do czego to służy? w skład ustawionego kodu. Użycie tego wolnym momencie któregokolwiek z przyci-
Przedstawiony zamek szyfrowy jest typowym przycisku powoduje ponowne uruchomienie sków, które nie wchodzą w skład ustawione-
tego rodzaju urządzeniem, którego obsługa wyżej opisanego mechanizmu swoistego sa- go kodu (w tym przypadku P5-P10).
sprowadza się do wprowadzenia za pomocą monapędzania się licznika US1. W rezultacie Elementy C1,R5 i D6 zapewniają wyzero-
klawiatury właściwego, czterocyfrowego ko- naciśnięcia pozostałych przycisków P3 i P4, wanie układu w momencie załączenia napięcia
du dostępu. Układ zamka charakteryzuje pro- wysoki stan logiczny zostanie przesunięty zasilającego. Rezystory R3 i R4 wymuszają
stota oraz niewielki koszt wykonania. Powo- poprzez kolejne wyjścia Q2 i Q3 aż do Q4, stabilny, niski stan logiczny na wejściach
duje to jednak, że posiada on pewne ograni- kończąc w ten sposób wprowadzenie kodu RST oraz CLK w czasie, gdy żaden z przyci-
czenia, o których piszę w dalszej części. dostępu. Zamek jest otwarty. Stan ten sygna- sków nie jest naciśnięty. Dioda D1 zabezpie-
W związku z tym zamek nadaje się do wyko- lizowany jest świeceniem diody LED, prze- cza tranzystor T1 przed ewentualnymi prze-
rzystania wówczas, gdy zachodzi potrzeba wodzącej poprzez wysterowany z wyjścia Q4 pięciami. Wartość napięcia zasilającego jest
wykonania szybko i tanio niezbyt wyrafino- tranzystor T1. Tranzystor ten zaÅ‚Ä…cza rów- dowolna w zakresie ok. 6÷12V.
wanego zabezpieczenia. W konstrukcji tej nie nież podłączony do zacisków 3 i 4 element Ograniczeniem o jakim wspomniano na
przewidziano zastosowania konkretnego ele- wykonawczy np. przekaz
nik pośredniczący wstępie jest zmniejszona liczba możliwych
mentu wykonawczego, pozostawiając to wy- lub elektromagnes małej mocy. kombinacji szyfru, wynikająca z faktu, że
borowi użytkownika, w zależności od indy- Wyzerowanie licznika, czyli zamknięcie w kodzie dostępu nie wolno wykorzystać tych
widualnych potrzeb. Projekt ten może stano- zamka, doprowadzenie go do stanu zasadni-
wić punkt wyjścia dla własnych rozwiązań. czego, następuje w wyniku naciśnięcia w do- Rys. 1 Schemat ideowy
Jak to działa?
Schemat ideowy przedstawia ry-
sunek 1. Na schemacie liniÄ…
przerywanÄ… zaznaczono obszar,
w którym za pomocą odpowie-
dnich połączeń dokonuje się
ustawienia wybranego, czterocy-
frowego kodu dostępu. Przyjęto,
że przykładowy ustawiony kod
to 1-2-3-4 (odpowiednio przyci-
ski P1-P2-P3-P4).
W stanie spoczynkowym na
wyjściu Q0 licznika pierścienio-
wego US1 panuje wysoki stan
logiczny. Naciśnięcie przycisku
P1, połączonego z tym wyj-
ściem, powoduje pojawienie się
dodatniego impulsu na wejściu
CLK licznika. ReakcjÄ… licznika
pierścieniowego na ten impuls
jest, zgodnie z jego zasadÄ… dzia-
Å‚ania, przeniesienie jedynki lo-
gicznej z wyjścia Q0 na kolejne
wyjście Q1. To wyjście z kolei
połączone jest z następnym przy-
ciskiem P2, wchodzÄ…cym
Elektronika dla Wszystkich
54 Grudzień 2002
samych, bezpośrednio po sobie następujących STRONIE A. Od strony druku należy przy- nieważ punkty te spełniają funkcję połącze-
cyfr. Wadą zamka jest również to, że w przy- lutować również diodę LED. Pozostałe ele- nia pomiędzy warstwami.
padku próby złamania szyfru, naciśnięcie menty umieszczone są na STRONIE A. Procedura ustawienia wybranego kodu do-
w niewłaściwej chwili klawiszy wchodzą- Trzeba zwrócić uwagę na obustronne luto- stępu polega na przylutowaniu końcówek
cych w skład kodu nie powoduje wyzerowa- wanie lewej końcówki kondensatora C1, przycisków do odpowiednich punktów lutow-
nia licznika. Niedogodności te mogą jednak końcówki 8 układu US1 oraz zwory Z, po- niczych od strony elementów, zgodnie z ry-
zostać zrekompensowane łatwym w realizacji sunkiem 3. W pierwszej kolejności końców-
zwiększeniem liczby cyfr kodu dostępu, do ki wszystkich klawiszy o numerach niewcho-
maksymalnie dziewięciu, poprzez podłącze- dzących w skład ustalonego kodu (w tym
nie do przycisków niewykorzystanych dotąd, przypadku P5-P10) należy przylutować do
następnych wyjść licznika US1. kwadratowych pól lutowniczych, okrągłe po-
zostawiając nielutowane. Następnie końców-
Montaż
ki przycisków, których numery wchodzą
oraz ustawienie kodu w skład wybranego kodu (w tym przypadku
Układ zamka z powodzeniem można zmon- P1,P2,P3 i P4) należy przylutować do okrą-
tować na uniwersalnej płytce drukowanej lub głych pól lutowniczych, kwadratowe pozosta-
zaprojektować płytkę pod kątem tylko jedne- wiając nielutowane. Ustalenie kolejności,
go, wybranego kodu dostępu. w jakiej wymienione przyciski mają występo-
Prototyp urządzenia zmontowany został wać w wybranym kodzie, dokonywane jest
na płytce umożliwiającej wielokrotną, do- poprzez obustronne przylutowanie przy każ-
wolnÄ… zmianÄ™ czterocyfrowego kodu. PÅ‚ytka, dym z nich zwory-przelotki do odpowiednie-
której schemat montażowy pokazano na ry- go pola lutowniczego, skojarzonego z kolej-
sunku 2, jest dwustronna, ale nie wymaga nymi wyjściami licznika Q0-Q3.
metalizacji otworów.
KlawiaturÄ™ wykonano z wykorzystaniem Krzysztof Markowski
typowych mikroprzycisków, wyposażonych Rys. 2 Schemat montażowy
w nakładane klawisze. Przed rozpoczęciem Od Redakcji: Dostarczony model działa
montażu klawisze te należy zdjąć. Przyciski Rys. 3 Schemat montażowy poprawnie. Gdyby jednak drgania styków
umieszcza się na płytce od strony druku, powodowały błędne działanie, na wyjściu ze-
oznaczonej jako STRONA B, lutując je do garowym CLK należy dodać typowy obwód
punktów lutowniczych umieszczonych tyl- odkłócający: szeregowy rezystor 220k&!
ko na tej stronie. Punkty te powinny posia- i kondensator 100nF między wejściem CLK
dać odpowiednio dużą średnicę otworów, a masą.
uniemożliwiającą kontakt elektryczny
z punktem lutowniczym umieszczonym po
Wykaz elementów
Fot. 1 PÅ‚ytka drukowana - strona A
R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .680&!
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
8
0
&!
R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22k&!
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
k
&!
R3,R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&!
R
3
,
R
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
k
&!
R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&!
R
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
k
&!
C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF
C
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
D1-D6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4148
D
1
D
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
N
4
1
4
8
T1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC238
T
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
2
3
8
US1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4017
U
S
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
0
1
7
LED . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dowolny typ
L
E
D
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
d
o
w
o
l
n
y
t
y
p
P1-P10 . . . . . . . .przyciski typu µswitch z klawiszem
P
1
P
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
p
r
z
y
c
i
s
k
i
t
y
p
u
µ
s
w
i
t
c
h
z
k
l
a
w
i
s
z
e
m
Elektronika dla Wszystkich
Grudzień 2002
55