Vademecum sanitarne
Zapraszamy Państwa do zapoznania się z informacjami
na temat różnych instalacji. Informacje - w zależności od
typu instalacji - zostały podzielone na kilka grup, z
których każda stanowi kompendium wiedzy
RURY I A

CZNIKI CIEPA
OMIERZE
STELAŻE MONTAŻOWE
PODZIELNIKI KOSZTÓW
DO PRZYBORÓW
OGRZEWANIA
SANITARNYCH
KOMPLEKSOWESYSTEMY
ZA

CZA ELASTYCZNE
OPOMIAROWANIA
ODWODNIENIA WZBIORCZE NACZYNIA
POWIERZCHNI PRZEPONOWE
DRENAŻE POMPY
URZ
DZENIA
ZAWORY
ROZDRABNIAJ
CO-
TERMOSTATYCZNE
PRZEPOMPOWUJ
CE
AUTOMATYKA URZ
DZENIA
GRZEWCZA DO UZDATNIANIA WODY
WODOMIERZE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW
RURY I A

CZNIKI
- Rury stalowe przewodowe
W instalacjach i sieciach zazwyczaj stosuje się rury stalowe
czarne (niezabezpieczone przed korozją) lub ocynkowane,
ze szwem lub bez niego. Rury łączy się na gwint lub
kołnierzowo (połączenie rozłączne) albo poprzez spawanie
(metodą nierozłączną). W instalacjach zimnej i ciepłej wody
stosuje się rury stalowe ze szwem, ocynkowane, łączone
na gwint. W instalacjach centralnego ogrzewania używane są
rury stalowe czarne ze szwem lub bez niego. A
ączy się
je metodą spawania lub na gwint. W nowych instalacjach
gazowych i instalacjach chłodniczych stosuje się rury stalowe
czarne bez szwu, spawane, połączenia gwintowane
wykorzystując jedynie do montażu uzbrojenia, kształtek,
podłączania przyborów. Sieci gazowe wykonuje się z rur
stalowych czarnych bez szwu lub ze szwem i łączy poprzez
spawanie.W sieciach wodociągowych stosuje się rury stalowe
czarne bez szwu. Mogą być łączone metodą spawania,
na kielichy lub kołnierze.
- Rury miedziane bez szwu
Można je stosować do instalacji zimnej i ciepłej wody,
centralnego ogrzewania, instalacji gazowych, chłodniczych,
klimatyzacji. Rury miedziane produkuje się w trzech stopniach
twardości: jako miękkie (średnice 6-54 mm), półtwarde
i twarde (średnice 6-267 mm). A
ączy się je metodą lutowania
lub za pomocą łączników: zaciskowych i gwintowanych
z mosiądzu lub gwintowanych z brązu. Rury miedziane są
dostępne również w osłonach lub otulinach. Osłony, grubości
2-3 mm, wykonane z PVC, zabezpieczają przed
uszkodzeniem miękkiej miedzi. Otuliny natomiast, z wyjątkiem
płaszcza, który jest wykonany z PVC, są zbudowane
z elastycznej twardej pianki poliuretanowej (PUR) lub twardej
pianki izocyjanianowej (PIR). Otuliny z PUR stosuje się
w rurach miękkich, otuliny z pianki PIR - w rurach
twardych.Instalacje wykonane z miedzi charakteryzują się
odpornością na korozję i znaczną wytrzymałością.
Na powierzchniach rur i kształtek wykonanych z tego
materiału nie osadza się kamień, dzięki czemu nie zmniejsza
się średnica rur oraz nie zwiększają się opory przepływu.
Miedz
ma również najmniejszą ze wszystkich materiałów
instalacyjnych chropowatość powierzchni - 0,0015 mm (dla
porównania tworzywa sztuczne - 0,07 mm, stal - 0,15 mm),
co sprawia, że przy takich samych wielkościach instalacji
przekroje rur miedzianych są znacznie mniejsze niż innych.
Ponadto miedz
nie dopuszcza do tworzenia się biofilmu, który
ma decydujący wpływ na dalszy rozwój bakterii w systemach
instalacyjnych. Nie zaleca się stosowania instalacji
miedzianych do wody użytkowej na terenach, gdzie ma ona
odczyn <7,0 pH.
- Rury z tworzyw sztucznych
Tworzywa sztuczne mają bardzo dobre właściwości
ciepłochronne dzięki temu, że znacznie gorzej niż stal
przewodzą ciepło (ponad 200 razy). Powoduje
to zmniejszenie strat termicznych nieizolowanych przewodów
w instalacjach ciepłej wody i centralnego ogrzewania, a
w instalacjach zimnej wody zapobiega powstawaniu zjawiska
roszenia rur lub je zmniejsza. Ma to szczególne znaczenie
w pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności,
np. w łazienkach, pralniach. Rury z tworzyw sztucznych
charakteryzują się ponadto odpornością na korozję, są
obojętne biologicznie i chemicznie, nie wchodzą w reakcje
z wodą i zawartymi w niej związkami, są także odporne
na działanie wielu kwasów i zasad.Wadą tworzyw sztucznych
jest mała odporność na działanie niskiej i wysokiej
temperatury. Najmniej odporne na niską temperaturę są:
o
PVC, PVC-U i CPVC (do 0 C), najbardziej - polipropylen (do -
o
40 C). Najbardziej odporne na wysoką temperaturę są:
o
polipropylen i polibutylen (do +90 C), PE-X i rury
o
wielowarstwowe (do +95 C).Współczynnik rozszerzalności
liniowej rur z tworzyw sztucznych jest od kilku do kilkunastu
razy większy niż stali. Najbardziej wydłużają się rury z PE-X,
PE i PP (ok. 18 razy), przeznaczone do pracy w wysokiej
temperaturze, czyli stosowane w instalacjach c.o. Zapobiega
się temu, stosując rury z wkładką aluminiową (w przypadku
rur z PP), rury wielowarstwowe (PE-X/Al/PE-X) lub
odpowiednie kompensacje. Najmniej wydłużają się rury
z PVC, CPVC i PVC-U (ok. 8 razy bardziej niż stal), ale nie są
one przeznaczone do instalacji centralnego ogrzewania.Rury
z tworzyw sztucznych nie są odporne na wnikanie tlenu
do instalacji. Im wyższa temperatura czynnika roboczego, tym
więcej tlenu się do niej przedostaje. Dlatego do instalacji
centralnego ogrzewania zaleca się rury ze specjalną powłoką,
tzw. antydyfuzyjną.
# W technice instalacyjnej najczęściej stosuje się:
. polichlorek winylu (PVC), polichlorek winylu chlorowany
(CPVC), niezmiękczony (nieplastyfikowany) polichlorek
winylu (PVC-U): rury z tych tworzyw są odporne na działanie
wody, agresywnych cieczy, tlenu i ozonu; zalecana
o o
temperatura czynnika wynosi od 0 C do +60 C, chociaż
na rynku są systemy dopuszczone do stosowania
w instalacjach c.o.; maksymalne ciśnienie robocze to 1 MPa
(CPVC), 1,6 MPa (PVC-U); rury z PVC i PVC-U produkuje się
w średnicach 12-630 mm, z CPVC - 10-110 mm; łączy się
je kielichowo metodą klejenia (połączenie nierozłączne),
za pomocą uszczelek gumowych lub kształtek kołnierzowych
(połączenia rozłączne); rury z PVC i PVC-U stosuje się
w instalacjach i sieciach wodociągowych oraz
kanalizacyjnych, jako rury drenarskie i osłonowe (np. do kabli
i przewodów); rury z CPVC można stosować także
do instalacji ciepłej wody;
. polietylen (PE): niskiej gęstości - PE-LD, średniej gęstości -
PE-MD i wysokiej gęstości - PE-HD (klasy PE 63, PE 80 i PE
100; klasyfikacja ta opiera się na określeniu parametru MRS -
minimalnej wymaganej wytrzymałości; im większa wartość
liczbowa, tym trwalszy materiał); polietylen jest odporny
na działanie kwasów i zasad, natomiast ulega zniszczeniu
pod wpływem promieniowania UV; można go stosować
o o
w temperaturze od -20 C do +60 C i przy ciśnieniu roboczym
do 1,6 MPa; zakres średnic wynosi 12-1600 mm (są dostępne
także rury większe, np. dwuścienne rury średnicy
wewnętrznej do 3000 mm wytworzone z zamkniętego profilu
skrzynkowego); do łączenia rur polietylenowych stosuje się
trzy metody: zgrzewania elektrooporowego,doczołowego
i polifuzyjnego; można je również zespalać mechanicznie:
za pomocą łączników gwintowanych, kołnierzowych (tzw.
łączników przejściowych) lub złączek zaciskowych
(metalowych lub z tworzywa); rury z polietylenu są
przeznaczone do instalacji wewnętrznych zimnej i ciepłej
wody, instalacji przemysłowych, sieci wodociągowych,
gazowych, kanalizacji ciśnieniowej, a także stosuje się je jako
rury osłonowe;
. polietylen sieciowany (PE-X, PE-Xa, PE-Xb, PE-Xc):
polietylen sieciowany jest to polietylen PE-HD poddawany
specjalnej obróbce, w wyniku której powstają poprzeczne
wiązania między łańcuchami cząsteczek; w zależności
od metody sieciowania rozróżnia się cztery rodzaje
polietylenu sieciowanego stosowanego do produkcji rur: PE-
Xa (z nadtlenkową metodą sieciowania), PE-Xb (z silanową
metodą sieciowania), PE-Xc (z elektronową metodą
sieciowania) i PE-Xd (z azową metodą sieciowania);
polietylen ten jest odporny na działanie większości kwasów
i zasad, a także tynku i cementu; przeznacza się
o
go do instalacji o temperaturze do +90 C i ciśnieniu roboczym
do 1 MPa; zakres średnic tego typu rur wynosi 10-160 mm;
połączenia wykonuje się za pomocą łączników: miedzianych,
z mosiądzu lub z tworzywa sztucznego PSU (polisulfonu),
gwintowanych, zaciskowych, samozaciskowych; rury z PE-X
stosuje się przede wszystkim w instalacjach centralnego
ogrzewania i ogrzewania podłogowego; w celu
zabezpieczenia przed wnikaniem tlenu do instalacji pokrywa
się je na ogół warstwą antydyfuzyjną;
. polipropylen (PP): w Polsce stosuje się powszechnie rury
z polipropylenu typu 3, uzyskiwanego z surowca o nazwie
HOSTALEN; jedną z odmian PP jest tzw. polipropylen
wysokotemperaturowy (PP--High Temperature); polipropylen
wykazuje odporność chemiczną na ponad 300 związków
i substancji chemicznych, w tym na działanie kwasów
o dużym stężeniu, soli organicznych i zasad; może być
o
stosowany w temperaturze do +90 C i przy ciśnieniu do 1,6
MPa; zakres średnic tego typu rur wynosi 12-630 mm; łączy
się je metodą zgrzewania polifuzyjnego, elektrooporowego
lub za pomocą łączników gwintowanych albo kołnierzowych
z wkładką mosiężną i stosuje je w instalacjach zimnej i ciepłej
wody użytkowej, centralnego ogrzewania, instalacjach
i sieciach kanalizacyjnych, instalacjach przemysłowych, jako
rury drenarskie i osłonowe; w celu zmniejszenia
wydłużalności cieplnej polipropylenu, w rurach
przeznaczonych do centralnego ogrzewania stosuje się
wkładkę aluminiową (tzw. rury STABI) lub warstwę włókna
szklanego;
. polibutylen (PB): rury wykonane z tego materiału są
odporne na wysoką temperaturę, działanie wielu kwasów,
zasad oraz rozpuszczalników o słabym stężeniu;
charakteryzują się również dużą odpornością na ścieranie;
o
krótkotrwała temperatura czynnika może wynosić do +100 C,
o
ciągła do +90 C, maksymalne ciśnienie robocze - 1 MPa;
produkuje się rury średnicy 10-160 mm, łączone przez
zgrzewanie polifuzyjne lub za pomocą złączek zaciskowych
z polibutylenu z wkładką mosiężną; polibutylen stosuje się
w instalacjach zimnej i ciepłej wody, centralnego ogrzewania
oraz w sieciach ciepłowniczych;
. rury wielowarstwowe: są najczęściej złożone z dwóch
zewnętrznych warstw polietylenu wysokiej gęstości (PE-HD)
lub polietylenu sieciowanego (PE-X i jego odmian) oraz
ze środkowej warstwy z aluminium, np. PE-Xa/Al/PE-HD, PE-
X/Al/PE-X; dzięki zawartości aluminium charakteryzują się
bardzo małą rozszerzalnością cieplną; przeznaczone są
o
do pracy przy temperaturze czynnika do +95 C i ciśnieniu
roboczym do 1 MPa; zakres średnic wynosi 10-50 mm; łączy
się je mechanicznie - za pomocą łączników mosiężnych
zaciskowych, zaciskowo-gwintowanych lub tzw.
zaprasowywanych; rury wielowarstwowe stosuje się
do instalacji zimnej i ciepłej wody oraz centralnego
ogrzewania.
Średnica nominalna DN - średnica zewnętrzna rury,
podawana bez uwzględnienia niedokładności wynikających z
technologii produkcji. Dla kształtek i elementów złącznych jest
to wewnętrzna średnica kielicha lub zewnętrzna średnica
"bosego" końca. Średnice rur instalacyjnych określa się
w calach. 1 cal jest równy 25,4 mm.
Ciśnienie nominalne PN - jest to liczbowe oznaczenie
ciśnienia związane z mechanicznymi właściwościami
elementu systemu. Odpowiada ono stałemu maksymalnemu
o
ciśnieniu roboczemu wody w temperaturze +20 C
wyrażonemu w barach (10 barów = 1 MPa). Na przykład PN
16 oznacza ciśnienie nominalne 1,6 MPa w rurze, gdy
o
temperatura wody wynosi +20 C. Oznaczenia te stosuje się
przy opisywaniu rur do instalacji wewnętrznych (w zakresie
średnic 10-110 mm). Typoszereg PN 10 (rury cienkościenne)
jest przeznaczony do instalacji zimnej wody, PN 16, PN 20,
PN 25 (rury grubościenne) - przeważnie do instalacji ciepłej
wody użytkowej, rury zespolone (rury STABI) PN 16, PN 20,
PN 25 - do instalacji centralnego ogrzewania.
Temperatura awaryjna - temperatura, którą może osiągnąć
woda w wyniku awarii instalacjii (np. sterowania) w
sumarycznym czasie pracy 100 godzin podczas 50 lat
eksploatacji instalacji, przy czym jednorazowa ciągła praca
w stanie awaryjnym nie powinna przekraczać 3 godzin.
Szereg wymiarowy SDR (znormalizowany stosunek
wymiarów) - iloraz nominalnej średnicy zewnętrznej
i nominalnej grubości rury. Rury z danego szeregu
wymiarowego są przeznaczone do pracy przy takim samym
ciśnieniu czynnika roboczego. Parametr ten stosuje się przy
doborze rur do instalacji i sieci ciśnieniowych:
wodociągowych, gazowych i innych.
Sztywność obwodowa rur (klasa sztywności
obwodowej) - charakteryzuje stopień ugięcia rury poddanej
działaniu sił zewnętrznych, np. rur do podziemnych sieci
kanalizacyjnych, na które działa siła pochodząca od ciężaru
znajdującej się nad nimi ziemi. Im większa jest sztywność
rury, w tym mniejszym stopniu ulega ona ugięciu. Sztywność
rur opisuje się symbolem SN, rura o klasie sztywności
2
obwodowej 8 kN/m oznaczana jest symbolem SN8.
Rozróżniamy symbole SN2, SN4, SN8. Według innej
systematyki, rurom SN2 odpowiada nazwa szereg lekki (L),
rurom o SN4 - szereg średni (N), rurom o SN8 - szereg ciężki
(S).
STELAŻE MONTAŻOWE DO PRZYBORÓW
SANITARNYCH
Służą do zawieszania przyborów sanitarnych (umywalek,
misek ustępowych, bidetów, pisuarów) na ścianie lub
na specjalnej konstrukcji stalowej. Dzieli się je na stelaże
do zabudowy ciężkiej i lekkiej.
# Stelaże do zabudowy ciężkiej montuje się do ścian
murowanych odpowiedniej grubości (czyli również
wytrzymałości). Ściana taka musi wytrzymać ciężar
urządzenia i korzystającej z niego osoby. Stelaż przykręca się
do ściany lub opiera na wspornikach stalowych (nogach
montażowych), obudowuje płytą gipsowo-kartonową lub
obmurowuje.
# Stelaże do zabudowy lekkiej umożliwiają montaż
przyborów w dowolnym miejscu, przy cienkiej ścianie
działowej lub gipsowo-kartonowej, np. na środku łazienki.
Ich konstrukcja może utrzymać ciężar nawet 400 kg. Firmy
oferują także całe systemy, w których do specjalnej szyny
montażowej przykręca się poszczególne stelaże. Można
z nich zbudować także całą wnękę instalacyjną (tzw. szacht).
Stelaże do zabudowy lekkiej obudowuje się płytą gipsowo-
kartonową.
ZA

CZA ELASTYCZNE
Wykorzystywane są do łączenia instalacji rurowej
z odbiornikiem (np. baterią umywalkową) lub urządzeniem
(np. hydroforem). Zbudowane są z rury gumowej w oplocie
ze stali nierdzewnej. Na jej końcach znajdują się elementy
łączące - nakrętki lub nyple. Przy zakupie należy zwrócić
uwagę na średnicę złącza elastycznego, jego długość,
dopuszczalne ciśnienie pracy, temperaturę, przy której
zachowuje swoje właściwości, a także - w przypadku wody
pitnej - czy ma Atest PZH. Szczególnie trzeba sprawdzić
okres gwarancji udzielanej przez producenta (np. 10 lat), gdyż
świadczy to o jakości zarówno użytych materiałów, jak
i wykonania złącza elastycznego. Kilka lat temu na rynku było
wiele złączy złej jakości, które stały się przyczyną zalań
mieszkań. Po upływie okresu gwarancyjnego zaleca się
wymianę złączy na nowe. W przypadku zastosowania złącza
w instalacjach do przesyłania innych substancji niż woda,
należy skontaktować się z producentem i uzyskać stosowne
gwarancje prawidłowej pracy.
ODWODNIENIA POWIERZCHNI
Systemy odwodnień stosowane są do odbierania nadmiaru
wód opadowych z terenów o małej przepuszczalności
podłoża. Wyróżnia się dwa główne typy odwodnień: punktowe
i liniowe.
# Odwodnienia punktowe stosowane są do powierzchni
płaskich lub o bardzo niewielkim zróżnicowaniu wysokości
terenu. Głównymi elementami tego typu odwodnień są wpusty
i studzienki umieszczone w specjalnie wykonanych
zagłębieniach terenu, połączone z instalacją kanalizacyjną.
Elementy systemu produkuje się w wersjach
sklasyfikowanych wg normy DIN-19599 od H do M,
przystosowanych do różnych obciążeń:
. klasa H1,5 dotyczy nieużytkowanych powierzchni dachów,
. klasa K3 (o dopuszczalnym obciążeniu do 2 kN) obejmuje
powierzchnie, na których nie odbywa się ruch kołowy (np. to-
alety, wewnętrzne baseny, patia, balkony, piwnice),
. klasa L15 (o dopuszczalnym obciążeniu do 10 kN) jest
przeznaczona do montażu w pomieszczeniach używanych
do celów komercyjnych o niskim natężeniu ruchu kołowego,
z wyłączeniem ruchu wózków widłowych,
. klasa M125 (o dopuszczalnym obciążeniu do 85 kN)
dotyczy pomieszczeń, w których odbywa się ruch kołowy
(np. warsztaty, hale przemysłowe, magazyny, garaże).
# Odwodnienia liniowe stosowane są do odprowadzania
wody z terenów utwardzonych, a ich głównymi elementami są
korytka i ruszty. Produkuje się je w wersjach
przystosowanych do różnych obciążeń, sklasyfikowanych wg
normy DIN-19580 od A do F:
. klasa A15 (o dopuszczalnym obciążeniu do 15 kN)
obejmuje obszary, po których poruszają się wyłącznie piesi
i rowerzyści,
. klasa B125 (o dopuszczalnym obciążeniu do 125 kN)
obejmuje drogi, ciągi piesze, parkingi dla samochodów
osobowych,
. klasa C250 (o dopuszczalnym obciążeniu do 250 kN) jest
przeznaczona do montażu na ulicach i chodnikach w strefach
przykrawężnikowych oraz na poboczach dróg,
. klasa D400 (o dopuszczalnym obciążeniu do 400 kN) może
być montowana na jezdniach, autostradach, parkingach dla
samochodów osobowych i ciężarowych (np. przy
autostradach),
. klasa E600 (o dopuszczalnym obciążeniu do 600 kN)
obejmuje powierzchnie komunikacyjne niepubliczne,
narażone na szczególnie duże obciążenie kołowe, np. drogi
komunikacyjne w zakładach przemysłowych,
. klasa F900 (o dopuszczalnym obciążeniu do 900 kN)
dotyczy powierzchni specjalnych,
np. na lotniskach.Na terenach przydomowych
(w budownictwie jedno- i wielorodzinnym) stosuje się
zazwyczaj systemy z klasy A i B.Materiałem najczęściej
używanym do produkcji korytek jest polimerobeton. Jest
to beton z domieszką żywicy i ziarnistego kwarcu. Do jego
zalet należą: odporność na mróz, trwałość, wodoszczelność
i odporność na działanie substancji chemicznych. Dostępne
są także korytka z tworzyw sztucznych: PVC, PP, PE oraz
z betonu włóknistego (z dodatkiem włókna szklanego) lub
ze zwykłego betonu. Korytka wykonywane są także ze stali
nierdzewnej, stosuje się je przede wszystkim na tarasach.
Ruszty wykonuje się najczęściej ze stali nierdzewnej lub
ocynkowanej, z polimerobetonu, żeliwa i PVC. Długość
korytek wynosi zwykle 50 lub 100 cm. Ich dno może być
płaskie lub ukształtowane ze spadkiem. Te pierwsze
po ułożeniu tworzą kanał bez spadku, drugie ze spadkiem.
Kanały bezspadkowe stosujemy w terenie lekko nachylonym
lub do połączeń kaskadowych, przeznaczone są także
do odwadniania mniejszych powierzchni. Długość takiego
kanału nie powinna przekraczać 5-10 m. Ruszty mocuje się
do korytek za pomocą śrub lub zatrzasków.Uzupełnieniem
systemu odwodnień liniowych są studzienki, wpusty
podwórzowe lub podłogowe, kolektory piasku, osadniki,
skrzynki odpływowe oraz wycieraczki.
DRENAŻE
Wyróżnia się dwa powszechnie stosowane rodzaje drenażu:
opaskowy (zewnętrzny) i powierzchniowy (wewnętrzny).
# Drenaż opaskowy wykonuje się wokół budynku w celu
odprowadzenia wilgoci gromadzącej się przy elementach
budowli zagłębionych w gruncie.
# Drenaż powierzchniowy można wykonać pod podłogą,
jeżeli warunki wodno-gruntowe powodują również dopływ
wody pod spód budowli. Drenaż ten zbiera wodę, a następnie
odprowadza ją do drenażu opaskowego. Głównym
elementem drenażu są rury z otworami drenażowymi (tzw.
rury perforowane) wykonanymi na całym obwodzie.
Rozwiązanie takie pozwala na zbieranie wód napływających
ze wszystkich kierunków, a więc zarówno wód opadowych,
przesączających się przez glebę, jak i wód gruntowych
podnoszących okresowo swój poziom. Rury w najwyższych
punktach drenażu oraz w miejscach połączeń dwóch lub
więcej przewodów łączone są ze studzienkami
kanalizacyjnymi lub specjalnymi studzienkami drenażowymi.
Zazwyczaj w części dennej studzienki drenażowej znajduje
się osadnik zabezpieczający instalację odwadniającą przed
zamuleniem. W przypadku drenażu powierzchniowego
istnieje możliwość zastąpienia rur drenarskich warstwą
filtracyjną o minimalnej grubości 20 cm.Woda z drenażu
powinna być usuwana poza granice działki w taki sposób, aby
zminimalizować zagrożenie powtórnego jej napływu
(np. poprzez odprowadzenie jej do kanalizacji deszczowej lub
cieku wodnego).
Drenaż powierzchniowy
Drenaż opaskowy
Elementy drenażu opaskowego
Elementy drenażu powierzchniowego
ZAWORY TERMOSTATYCZNE
Zawory termostatyczne służą do regulacji temperatury
w pomieszczeniach przez sterowanie zmianą strumienia
objętości czynnika grzewczego przepływającego przez
grzejnik.W skład każdego urządzenia wchodzą dwie
zasadnicze części: wkładki zaworowe (część wykonawcza)
i głowica (część czujnikowo-sterująca).
# Wkładki zaworowe - produkuje się z nastawą (regulacją)
wstępną lub bez niej. Regulacja wstępna służy
do hydraulicznego wyregulowania instalacji i polega
na trwałym zdławieniu przepływu ciepłej wody przez zawór.
Zawory z nastawą wstępną są przeznaczone przede
wszystkim do instalacji typu zamkniętego. Zawory bez
nastawy wstępnej, ze względu na mniejsze opory przepływu,
stosuje się np. w instalacjach grawitacyjnych (typu
otwartego). # Budowa głowicy - wewnątrz głowicy znajduje
się sprężysty mieszek wypełniony cieczą (głowice
z czujnikiem cieczowym), woskiem (głowice z czujnikiem
woskowym) lub gazem (głowice z czujnikiem gazowym). Gdy
czujnik jest wbudowany w głowicę, ma bezpośrednie
połączenie z pokrętłem. W głowicach z czujnikiem zdalnym
jest on umieszczony na ścianie i połączony z głowicą
za pomocą cienkiej rurki, tzw. kapilary. Głowice
z wbudowanym czujnikiem montuje się bezpośrednio
na zaworze. W głowicach z czujnikiem zdalnym czujnik
montuje się w miejscu reprezentatywnym, w którym wartość
temperatury jest taka jak w całym pomieszczeniu. Dzięki temu
unika się ochłodzenia pomieszczenia, np. z powodu
nadmiernego ogrzania powietrza w strefie przygrzejnikowej.
AUTOMATYKA GRZEWCZA
# Podział regulatorów ze względu na:
. rodzaj zasilania:
- regulatory bezpośredniego działania (energia potrzebna
do pracy urządzenia pobierana jest z samego regulatora, np.
przepływająca przez zawór termostatyczny gorąca woda
powoduje rozszerzenie mieszka, który przymyka zawór,
ustalając w ten sposób przepływ zapewniający żądaną
temperaturę w pomieszczeniu),
- regulatory z energią pomocniczą (elektryczne,
pneumatyczne i hydrauliczne);
. rodzaj sygnału wyjściowego: ciągłe, impulsowe oraz dwu-
i trójstawne (trójnastawne);
. sposób zmiany sygnału wyjściowego: analogowe
i cyfrowe (elektroniczne);
. sposób tworzenia sygnału wyjściowego: proporcjonalne
(P), proporcjonalno-całkujące (PI), proporcjonalno-całkująco-
różniczkujące (PID).Regulatory bezpośredniego działania
mają charakterystykę proporcjonalną. # Regulatory
wykorzystywane w instalacjach grzewczych:
. regulatory pokojowe (termostaty pokojowe) - sterują pracą
kotła w zależności od temperatury panującej
w pomieszczeniu; mogą być programowane w cyklu
dobowym lub tygodniowym;
. regulatory pogodowe - sterują pracą kotła na podstawie
pomiarów temperatury na zewnątrz budynku i temperatury
wody zasilającej instalację c.o. (uwzględniają zmiany
temperatury na zewnątrz);
. regulatory różnicy ciśnienia - stabilizują różnicę między
ciśnieniem zasilania a ciśnieniem powrotu czynnika
grzewczego;
. regulatory z ogranicznikiem przepływu - zapewniają
stabilny przepływ czynnika grzewczego przez wymiennik
ciepła; współpracują z czujnikami temperatury zewnętrznej,
dostosowując odpowiednie parametry do jej zmian.
WODOMIERZE
W instalacjach wodociągowych stosuje się wodomierze
wirnikowe, w których wirnik jest poruszany przez
przepływającą wodę. W zależności od konstrukcji
wodomierze wirnikowe można podzielić na: skrzydełkowe,
śrubowe i sprzężone.Średnica przyłączy wodomierzy
skrzydełkowych wynosi 15-40 mm, śrubowych min. 40 mm,
natomiast wodomierzy sprzężonych od 50/20 do 150/40 mm.
Do montażu w domu jednorodzinnym stosuje się wodomierze
skrzydełkowe jedno- i wielostrumieniowe.
# Wodomierze skrzydełkowe mają wbudowany wirnik o osi
pionowej (oś wirnika umieszczona jest prostopadle
do kierunku przepływającej przez wodomierz wody),
zaopatrzony w kilka rozmieszczonych równomiernie łopatek
(skrzydełek).
Wodomierze te można podzielić na:
- jednostrumieniowe, w których woda dopływa do wirnika
jednym zwartym strumieniem; przeznaczone są do pomiaru
o
zużycia wody zimnej o temp. do +50 C i wody ciepłej o temp.
o
do +90 C w budynkach mieszkalnych; nominalny strumień
3
objętości wynosi od 1 do 10 m /h,
- wielostrumieniowe, w których woda dopływa do wirnika
wieloma strumieniami - symetrycznie wokół wirnika;
przeznaczone są do pomiaru zużycia wody zimnej o temp.
o o
do +50 C i wody gorącej o temp. do +120 C; zaleca się
ich stosowanie w piwnicach i studzienkach wodomierzowych;
dostępne średnice przyłączy tych wodomierzy wynoszą od 15
3
do 40 mm, a nominalny strumień objętości od 1,5 do 10 m /h.
# Wodomierze śrubowe mają wirnik wyposażony w łopatki
tworzące śrubę wielozwojową. Stosuje się je do pomiaru
objętości wody zimnej o dużej zmienności natężenia
3
przepływu, przy przepływach rzędu 15-500 m /h. Dostępne
średnice przyłączy tych wodomierzy wynoszą od 50 do 500
mm. Odczyt wskazań może być bezpośredni lub zdalny.
Do wykonywania zdalnego odczytu zużycia wody stosuje się
wodomierze z nadajnikiem impulsów - montowane
w mieszkaniu, a poza mieszkaniem - liczniki zliczające
impulsy. Licznik jest połączony z wodomierzem za pomocą
przewodu elektrycznego.
# Wodomierze sprzężone zbudowane są z dwóch
wodomierzy: śrubowego (do pomiaru dużych strumieni
objętości wody) i skrzydełkowego wielostrumieniowego
(do pomiaru małych strumieni objętości wody) oraz zaworu
sprężynowo-membranowego. Stosuje się je w instalacjach,
w których występuje bardzo duże zróżnicowanie w poborze
wody (np. w szpitalach, hotelach, szkołach, budynkach
użyteczności publicznej o dużym zagrożeniu pożarowym,
gdzie znaczne pobory wody mogą występować
w sporadycznych i awaryjnych sytuacjach). Nominalny
3
strumień objętości wynosi od 15/2,5 do 150/10 m /h.
CIEPA
OMIERZE
Służą do pomiaru ilości ciepła oddanego lub pobranego przez
przepływającą w instalacji ciepłą wodę. W skład ciepłomierza
wchodzą: przetwornik przepływu, dwa czujniki temperatury
oraz przelicznik. W zależności od konstrukcji dzielą się
na składane, gdy elementy te występują oddzielnie,
i kompaktowe, gdy elementy są zespolone. Przetwornik
przepływu montuje się na przewodzie zasilającym lub
powrotnym, a na obu przewodach instaluje się czujniki
temperatury. Przelicznik można umieścić w dowolnym
miejscu, np. na ścianie węzła cieplnego lub przetworniku
przepływu. Przeliczniki, w zależności od konstrukcji, mogą
mierzyć także inne parametry, takie jak moc cieplna,
temperatura zasilania i powrotu, natężenie przepływu i inne.
Przetworniki przepływu mogą być wirnikowe, śrubowe
(z częściami ruchomymi), magnetoindukcyjne,
ultradz
więkowe, wirowe, zwężkowe.
PODZIELNIKI KOSZTÓW OGRZEWANIA
Nie są przyrządami pomiarowymi mierzącymi bezpośrednie
zużycie energii cieplnej, określają jedynie pomocniczą
wielkość służącą do rozdziału kosztów ogrzewania pomiędzy
poszczególnych użytkowników. Dzieli się je na cieczowe
(wyparkowe) i elektroniczne.
# Cieczowe podzielniki kosztów - działają bez dodatkowego
z
ródła zasilania. Charakteryzują się prostą budową.
Do korpusu podzielnika jest przymocowana ampułka z cieczą
pomiarową, najczęściej benzoesanem metylu lub innym
rozpuszczalnikiem organicznym, który odparowuje tym
szybciej, im wyższa jest temperatura otoczenia. Ubytek
cieczy jest przeliczany na wartość ciepła wyemitowanego
przez dany grzejnik. Produkuje się także podzielniki cieczowe
z ampułkami kapilarnymi. Kapilary zawierają w porównaniu
z tradycyjnymi ampułkami kilkakrotnie mniej płynu. Ich zaletą
jest możliwość montażu na grzejniku w pozycji poziomej.
# Elektroniczne podzielniki kosztów - mierzą dokładnie
temperaturę grzejnika i powietrza w pomieszczeniu oraz
określają bieżące zużycie energii cieplnej. Wszystkie
informacje rejestruje procesor. Dane te są pokazywane
na ciekłokrystalicznym wyświetlaczu. Dodatkowo można
uzyskać wiele innych informacji, takich jak: wartość zużycia
energii cieplnej w roku poprzednim, data odczytu,
maksymalna temperatura grzejnika i powietrza
w pomieszczeniu w bieżącym roku oraz inne (w zależności
od typu podzielnika). Elektroniczne podzielniki kosztów mogą
współpracować ze zdalnym odczytem za pomocą fal
radiowych, co umożliwia automatyczne przekazywanie
danych o zużyciu ciepła bez zakłócania spokoju
mieszkańców.
KOMPLEKSOWESYSTEMY OPOMIAROWANIA
Podstawę systemu stanowi lokalna sieć umożliwiająca
integrację przyrządów pomiarowych oraz ich zdalny odczyt
i rejestrację wskazań (wodomierzy, ciepłomierzy, gazomierzy,
elektronicznych podzielników kosztów, liczników energii
elektrycznej). Przekazywanie danych może odbywać się
w systemie przewodowym za pomocą linii kablowych
(np. telefonicznych, sieci komputerowych) lub
bezprzewodowym (np. drogą radiową).
Podstawowe elementy systemu to:
. urządzenia pomiarowe wyposażone w odpowiedni nadajnik
impulsów,
. odpowiednia infrastruktura komunikacyjna,
. terminal rejestrujący i przechowujący dane z odpowiednim
oprogramowaniem.
WZBIORCZE NACZYNIA PRZEPONOWE
Naczynie wzbiorcze chroni instalację centralnego ogrzewania
przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia. Składa się
ze stalowej obudowy i przepony (membrany) z tworzywa
sztucznego, dzielącej naczynie na pół (naczynia z membraną
połówkową). Po jednej stronie przepony przestrzeń jest
wypełniona gazem (najczęściej azotem), po drugiej - wodą.
Gdy objętość wody grzewczej w instalacji wzrasta, jej nadmiar
wpływa do naczynia. Następuje sprężenie gazu. Gdy
temperatura wody maleje, gaz się rozpręża, dzięki czemu
woda wypływa z naczynia. W dużych naczyniach przepona
otacza odrębną, zamkniętą przestrzeń wodną wewnątrz
zbiornika, a przestrzeń wypełniona azotem otacza przeponę
jak płaszcz (naczynia z membraną typu workowego).
W takich naczyniach przepony są wymienne. Naczynia
wzbiorcze mogą być wyposażone w sprężarkę. Gdy ilość
wody w naczyniu maleje, sprężarka tłoczy powietrze do jego
wnętrza.
POMPY
Pompy dzieli się na: wyporowe, wirowe, strumieniowe
i uderzeniowe. Najczęściej stosuje się pompy wirowe,
w których obracający się wirnik powoduje zasysanie cieczy
do wnętrza pompy i tłoczenie jej w górę. W zależności
od kształtu wirnika pompy wirnikowe dzieli się na:
odśrodkowe, diagonalne, helikoidalne oraz śmigłowe.
# Pompy wirowe:
. pompy samozasysające - nie muszą być zalane wodą
w momencie uruchamiania; oznacza to, że mogą się
znajdować powyżej miejsca, z którego czerpią wodę;
maksymalna wysokość ssania w pompach samozasysających
(maksymalna odległość między poziomem wody
a przewodem wlotowym pompy znajdującej się nad lustrem
wody) teoretycznie wynosi 9,81 m, a w praktyce
nie przekracza 8 m; pompy te stosuje się do zasysania wody
ze zbiorników położonych poniżej pompy, do nawadniania,
podlewania, przepompowywania; w połączeniu ze zbiornikami
hydroforowymi i przekaz
nikami ciśnieniowymi tworzą zestawy
hydroforowe;
. pompy zatapialne - zwane też zanurzeniowymi, są
przystosowane do pracy w środowisku wodnym
i przeznaczone do pompowania wody brudnej lub ścieków;
w zależności od konstrukcji, czyli od średnicy tzw. wolnego
przelotu, określa się maksymalną wielkość przepływających
przez pompę zanieczyszczeń - im jest ona większa, tym
większe zanieczyszczenia przepłyną przez pompę,
nie blokując jej; pompy zatapialne do ścieków mogą być
wyposażone w rozdrabniacz ciał stałych znajdujących się
w ściekach; pracą pompy zatapialnej może sterować
wyłącznik pływakowy;
. pompy obiegowe - stanowią element instalacji centralnego
ogrzewania systemu zamkniętego; wymuszają obieg wody
grzewczej w instalacji poprzez pokonanie strat ciśnienia
wynikających z przepływu cieczy; charakteryzują się małą
wysokością podnoszenia;
. pompy cyrkulacyjne c.w.u. - pompy wirowe, których
zadaniem jest zapewnienie ciągłego obiegu ciepłej wody
użytkowej (cyrkulacji c.w.u.) od z
ródła ciepła (podgrzewacza)
do odbiornika (kranu), czyli utrzymanie stałej temperatury
wody w instalacji cyrkulacyjnej; podobnie jak pompy
obiegowe mają małą wysokość podnoszenia; . pompy
wielostopniowe - mają zwiększoną wysokość podnoszenia
dzięki szeregowemu połączeniu kilku lub kilkunastu wirników;
. pompy głębinowe - są to pompy wirowe przeznaczone
do pompowania wody z dużej głębokości; mają budowę
przystosowaną do pracy w wodzie.
W zależności od konstrukcji, pompy obiegowe
i cyrkulacyjne dzieli się na:
- dławnicowe - w których pompa jest połączona z silnikiem
za pomocą dławnicy, a pompowana ciecz oddzielona
od silnika,
- bezdławnicowe - w których silnik i pompa stanowią całość,
wirnik silnika pompy jest obmywany tłoczoną cieczą.
W domowych instalacjach centralnego ogrzewania stosuje się
przeważnie pompy bezdławnicowe. Dostępne są również
pompy obiegowe z płynną regulacją obrotów, przeznaczone
do instalacji z zaworami regulacyjnymi. Reagują one
na zmieniające się warunki pracy instalacji (spowodowane
zamykaniem lub otwieraniem się zaworów) i utrzymują
ciśnienie na stałym, zadanym poziomie.
Wysokość podnoszenia - różnica między ciśnieniem tłoczenia
a ciśnieniem ssania. Wysokość podnoszenia wyraża się
w metrach słupa wody. Pojęcie to jest stosowane zamiennie
z terminem ciśnienie wytwarzane przez pompę, wyrażanym
w paskalach (Pa). Relacja między nimi jest następująca: 1 m
wysokości podnoszenia wody przez pompę jest
w przybliżeniu równy 10 kPa.
URZ
DZENIA ROZDRABNIAJ
CO-PRZEPOMPOWUJ
CE
Są wykonane jako przystawki do przyborów sanitarnych lub
wbudowane w miski ustępowe (tzw. kompaktowe miski
ustępowe).
# Przystawki - są to niewielkie zbiorniki z białego tworzywa
sztucznego wyposażone w pompę i noże rozdrabniające.
Pompują ścieki z urządzeń (np. pralki) lub przyborów
sanitarnych umieszczonych w miejscach oddalonych od pionu
kanalizacyjnego lub znajdujących się poniżej niego.
Produkuje się kilka rodzajów wolno stojących urządzeń
rozdrabniająco-przepompowujących. Wybór zależy od tego,
z ilu i jakich urządzeń chcemy odprowadzić ścieki. Mogą
to być jedna lub dwie miski ustępowe, umywalka, pralka,
zmywarka, wanna itp. # Kompaktowe miski ustępowe - są
to miski ustępowe z wbudowanym urządzeniem
rozdrabniająco-przepompowującym. Wyglądem przypominają
zwykłe miski ustępowe. W tylnej części mają wbudowany
rozdrabniacz i pompę przepompowującą ścieki do kanalizacji.
Kompaktowe miski ustępowe nie wymagają spłuczki.
Podłącza się je bezpośrednio do instalacji wodnej za pomocą
złącza elastycznego. Produkowane są wyłącznie w wersji
stojącej.
URZ
DZENIA DO UZDATNIANIA WODY
# Filtry mechaniczne (wstępne) - zatrzymują
zanieczyszczenia stałe (o wielkości ziaren od 1 do 100 �m):
piasek, odrobiny rdzy lub kamienia obrastającego rury. Dzięki
temu chronią przed zniszczeniem inne urządzenia
do uzdatniania wody i elementy instalacji. Zazwyczaj są
to filtry z wymiennymi wkładami o stałej wielkości porów lub
wykonane warstwowo - pozwala to na stopniowe
zatrzymywanie zanieczyszczeń mechanicznych różnej
wielkości. Filtry mogą mieć różne wypełnienie: metalową
siatkę (tzw. siatkowe), tworzywo sztuczne (np. polipropylen),
żwir lub materiał ceramiczny. Spotyka się również wkłady
złożone z dwóch rodzajów wypełnienia, np. polipropylenowo-
węglowe. Im drobniejsze wypełnienie, tym więcej
zanieczyszczeń zostaje zatrzymanych, ale też częściej trzeba
czyścić lub wymieniać wkład; wkłady mogą być jednorazowe
lub wielokrotnego użytku.
# Filtry węglowe - wypełnione są węglem aktywnym, który
wiąże chlor i związki chloropochodne, środki ochrony roślin,
detergenty i inne substancje organiczne trafiające do wody
wraz ze ściekami przemysłowymi. Poprawiają smak i zapach
wody, zmniejszają również jej mętność.
# Odżelaziaczo-odmanganiacze - służą do usuwania
związków żelaza lub manganu albo obu tych związków
jednocześnie. Zmniejszają zabarwienie i mętność wody oraz
zawartość amoniaku i siarkowodoru.
# Wymienniki jonitowe - ich wypełnienie stanowi
regenerowalna, selektywna żywica jonowymienna:
. zmiękczacze - zmniejszają twardość wody, czyli usuwają
z niej związki wapnia i magnezu (powodujące tę twardość),
. inne wymienniki jonitowe - mają budowę podobną
do zmiękczaczy, ale umieszczony wewnątrz kolumny jonit
selektywny może wiązać jeszcze inne zanieczyszczenia, takie
jak amoniak, azotany, chlorki.
# Systemy z odwróconą osmozą - ich głównym elementem
jest półprzepuszczalna membrana, która zatrzymuje wszelkie
zanieczyszczenia znajdujące się w wodzie (sole w niej
rozpuszczone, bakterie i wirusy), a przepuszcza jedynie
cząsteczki wody. Następuje wtedy całkowite oczyszczenie
wody - zostaje ona pozbawiona wszelkich, zarówno
szkodliwych, jak i niezbędnych dla zdrowia domieszek.
# Sterylizatory UV - służą do dezynfekcji (odkażania) wody
promieniami UV. Unieszkodliwiają bakterie, glony i inne
mikroorganizmy.
# Magnetyzery - zapobiegają tworzeniu się kamienia
kotłowego lub redukują już istniejący, nie zmieniając stopnia
twardości wody, dzięki wykorzystaniu właściwości pola
magnetycznego. W wyniku działania pola cząsteczki
powodujące powstawanie kamienia uzyskują jednoimienny
ładunek i odpychają się wzajemnie - dlatego nie odkładają się
na ściankach przewodów instalacji.
OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW
W oczyszczalniach ścieki ulegają rozkładowi w warunkach
tlenowych lub w warunkach beztlenowych, czyli w procesie
fermentacji.
Wyróżnia się trzy podstawowe mechanizmy oczyszczania
ścieków:
. oczyszczanie mechaniczne (oczyszczanie wstępne)
polegające na wydzieleniu ze ścieków nierozpuszczalnych
zanieczyszczeń wskutek cedzenia, flotacji i sedymentacji;
urządzenia stosowane w tym rodzaju oczyszczania to: kraty,
sita, piaskowniki, osadniki, odtłuszczacze,
. oczyszczanie biologiczne, które polega na rozkładzie
przez mikroorganizmy tlenowe i beztlenowe pozostałych
w ściekach, po oczyszczaniu mechanicznym, związków
organicznych (rozpuszczonych i w formie koloidów); ten typ
oczyszczania najczęściej realizowany jest w komorach osadu
czynnego, na złożach biologicznych lub w filtrach gruntowo-
roślinnych,
. oczyszczanie chemiczne polegające na rozkładzie lub
wiązaniu zanieczyszczeń przez różnego rodzaju preparaty
chemiczne.Najlepsze efekty uzyskuje się, łącząc
w odpowiedniej konfiguracjiwszystkie trzy mechanizmy
oczyszczania. Na terenach z rozproszoną zabudową
najczęściej stosuje się małe, przydomowe oczyszczalnie
ścieków. W przypadku tego typu oczyszczalni
przeznaczonych do oczyszczania ścieków pochodzących z
pojedynczych gospodarstw, ich zespołów lub z budynków
użyteczności publicznej położonych poza zasięgiem sieci
dobre efekty można także uzyskać, rezygnując
z oczyszczania chemicznego. Najczęściej są to układy
złożone z osadnika gnilnego współpracującego z drenażem
rozsączającym lub złożem biologicznym. Niekiedy przed
przydomową oczyszczalnią warto zastosować separator
tłuszczu, który umożliwia oddzielanie ze ścieków
i magazynowanie cząstek stałych, tłuszczy i substancji
olejowych. W osadniku gnilnym zachodzą procesy
sedymentacji i flotacji substancji nierozpuszczalnych oraz
fermentacja powstałego osadu. Podczyszczone ścieki
przepływają przez filtr i mogą być odprowadzane
bezpośrednio do gruntu lub też poddawane kolejnym
procesom oczyszczania przed odprowadzeniem
do odbiornika. Można wówczas zastosować: drenaż
rozsączający, filtr piaskowy, piaskowo-żwirowy lub gruntowo-
roślinny (tzw. oczyszczalnie hydrobotaniczne). Drenaż
rozsączający jest to układ rur drenarskich ułożonych w ziemi,
dzięki którym ścieki wstępnie oczyszczone w osadniku
gnilnym są w sposób równomierny rozprowadzane w glebie,
gdzie następuje ich doczyszczanie. W celu zmniejszenia
powierzchni drenażu można zastosować złoże filtracyjne
wypełnione np. kawałkami polietylenu lub geowłókniny,
na którym błona biologiczna przyspiesza rozkład zawartych
w ściekach związków organicznych. Filtr piaskowy lub
żwirowo-piaskowy zapewnia dodatkowo mechaniczne
cedzenie ścieków przez wytworzoną na ziarenkach piasku lub
żwiru błonę biologiczną. Dodatkową jego zaletą jest to, że
dzięki zastosowaniu szczelnej folii izolacyjnej jest całkowicie
odseparowany od wód gruntowych. Filtry gruntowo-roślinne
to natomiast zbiorniki (najczęściej ziemne) wyłożone folią
i wypełnione materiałem filtracyjnym, z systemem
doprowadzania i odprowadzania ścieków. Na powierzchni
filtru sadzi się trzcinę, pałkę wodną, żonkile lub wierzbę
krzewiastą. Rośliny te biorą czynny udział w rozkładzie
ścieków.
Osady - powstają w trakcie oczyszczania ścieków.
Unieszkodliwianie ich odbywa się metodą fermentacji lub
stabilizacji tlenowej. Można je odwadniać w specjalnych
urządzeniach (prasach, wirówkach), a następnie składować
lub kompostować. Osady z przydomowych oczyszczalni
ścieków zazwyczaj wywozi się do oczyszczalni komunalnych.
BZT - biochemiczne zapotrzebowanie na tlen po 5 dniach
5
rozkładu ścieków - jest to ilość tlenu zużyta w ciągu 5 dni
w procesie biochemicznego utleniania substancji zawartych
w ściekach. Wyraża się ją w kilogramach tlenu i odnosi
do metra sześciennego ścieków.
Oczyszczalnia przydomowa z drenażem rozsączającym
Oczyszczalnia przydomowa ze złożem biologicznym
# Biopreparaty - są naturalnymi preparatami bakteryjno-
enzymatycznymi wspomagającymi i przyspieszającymi
procesy biodegradacji substancji organicznych (takich jak
białka, węglowodany, tłuszcze) zawartych w ściekach
i osadach ściekowych. W postaci proszku lub płynu
wprowadza się je do instalacji kanalizacyjnej lub
bezpośrednio do zbiornika nieczystości. Dzięki zastosowaniu
biopreparatów możliwe jest wyeliminowanie przykrych
zapachów wydobywających się ze zbiorników ściekowych.
Ponadto umożliwiają wykorzystanie pozostających w szambie
oczyszczonych ścieków, np. do podlewania trawników,
klombów kwiatowych itp.