TRAWY MNIEJ ZNANE
TRAWY OZDOBNE
Trawy, jako element aranżacji ogrodowych i parkowych, wykorzystywane były już
w ubiegłych stuleciach. Trawy należą do grupy najbardziej wytrzymałych roślin ozdob-
nych. A
atwość uprawy, trwałość oraz odporność traw na niekorzystne warunki, choroby
i szkodniki zapewnia powodzenie uprawy. Zróżnicowany pokrój, atrakcyjne barwy oraz
wymagania siedliskowe powodują, że są one interesującym elementem ozdobnym, służą-
cym do nasadzeń pojedynczych (gatunki wysokie) lub w grupach oraz w kompozycjach
z bylinami. Gatunki niskie bardzo dobrze prezentują się na rabatach jako rośliny okrywowe
i obwódkowe oraz w kompozycjach roślinnych ogródków skalnych. Otoczenie zbiorników
wodnych obsadzone gatunkami pochodzącymi z wilgotnych siedlisk, w połączeniu z in-
nymi bylinami, stwarza przyjemne, naturalne wrażenie. Większość gatunków traw wytwa-
rza efektowne kwiatostany, które po ścięciu i zasuszeniu nadają się do tworzenia suchych
kompozycji, natomiast pozostawione na roślinie są ozdobą ogrodu zimą. Materiały stoso-
wane do suchych kompozycji to w większości kwiatostany traw jednorocznych.
W Polsce największe kolekcje traw znajdują się w Ogrodzie Botanicznym Instytutu
Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Bydgoszczy oraz w Katedrze Terenów Zieleni Akade-
mii Rolniczej w Poznaniu.
Metody rozmnażania
Rozmnażanie generatywne. Materiałem siewnym traw są oplewione, bądz
nie-
oplewione ziarniaki lub fragmenty kłosków. Nasiona traw wysiewa się wiosną do doni-
czek na głębokość około 1 cm, w podłoże przygotowane z ziemi kompostowej, torfu
i piasku, w stosunku 3:3:1. Przy rozmnażaniu niektórych gatunków traw należy pamię-
tać o ich stratyfikacji, czyli przechłodzeniu nasion (np. ostnice). Najprostszym sposo-
bem jest zadołowanie doniczek w gruncie przed nadejściem zimy. Uzyskane siewki
rozsadzamy do pojedynczych doniczek z takÄ… samÄ… mieszankÄ… glebowÄ…. Dobrze roz-
krzewione rośliny sadzimy na miejsce stałe. Większość gatunków traw jednorocznych
wysiewa się wiosną bezpośrednio do gruntu.
Rozmnażanie wegetatywne. Wieloletnie gatunki traw rabatowych przeważnie roz-
mnaża się wegetatywnie, dzieląc kępy na kilka części. Przed wysadzeniem do gruntu za-
leca się skrócenie części nadziemnej do 1/3 wysokości w celu ograniczenia transpiracji.
Podobnie dzieli się trawy rozłogowe i ten sposób rozmnażania nazywamy klonowaniem.
Klonowanie jest głównym sposobem rozmnażania odmian traw, pozwalającym na za-
chowanie ich charakterystycznych cech. Innym sposobem rozmnażania wegetatywnego
traw jest  żyworodność związana z wytwarzaniem w kwiatostanach, zamiast ziarniaków,
drobnych ulistnionych rozmnóżek. Opadając na powierzchnię gleby ukorzeniają się, da-
jąc początek nowej roślinie. Zjawisko żyworodności (viviparia) spotykane jest u traw ro-
snących w niekorzystnych warunkach klimatycznych, które nie pozwalają na rozmnaża-
nie generatywne.
AGRO
98 Trawy i rośliny motylkowate wrzesień 2005 r.
SERWIS
TRAWY MNIEJ ZNANE
Tabela 1. Przegląd gatunków proponowanych do uprawy w Polsce
Gatunki wieloletnie
Gatunki roczne
Niskie Åšrednie Wysokie
Dmuszek jajowaty Kostrzewa miotlasta Drżączka średnia Manna wodna
Lagurus ovatus Festuca scoparia Briza media Glyceria maxima
Drżączka większa Kostrzewa owcza Kłosówka miękka f. pasiasta Miskant chiński
Briza maxima Festuca ovina Holcus mollis  Albovariegatus Miscanthus sinensis
Lamarkia złota Kostrzewa sina Kostrzewa prosowata Miskant cukrowy
Lamarckia aurea Festuca cinerea Festuca paniculata Miscanthus
sacchariflorus
Jęczmień grzywiasty Sesleria błotna Mozga trzcinowata
Hordeum jubatum Sesleria uliginosa Phalaris arundinacea Miskant olbrzymi
 Luteopicta ,  Picta Miscanthus giganteus
Mozga kanaryjska Strzęplica nadobna
Phalaris canariensis Koeleria gracilis Perłówka orzęsiona Palczatka Gerarda
Melica ciliata Andropogon gerardi
Proso nitkowate Wyczyniec Å‚Ä…kowy
Panicum capillare Alopecurus pratensis Perłówka siedmiogrodzka Paleratka syberyjska
 variegata Melica transsilvanica Spodiopogon sibiricus
Proso zwyczajne
Panicum miliaceum Butelua smukła Perłówka wyniosła Proso rózgowate
Panicum virgatum
Piórkówka oścista1 Bouteloua gracilis Melica altissima
Pennisetum setaceum Piórkówka spłaszczona Spartina preriowa
Pennisetum alopecuroides Spartina pectinata
Piórkówka kosmata
Pennisetum villosum Piórkówka wschodnia Śmiałek darniowy
Pennisetum orientale Deschampsia caespitosa
Polipogon montpeliański
Polypogon monspeliensis Piórkówka zwisła Trawa indiańska
Pennisetum flaccidum Sorghastrum nutans
Stokłosa długooścista
Bromus lanceolatus Uniola szerokolistna Trawa pampasowa2
Uniola latifolia Cortaderia selloana
Stokłosa drżączkowa
Bromus briziformis Trzcina laskowa2
Arundo Donat
Trawa przylÄ…dkowa1
Rhynchelytrum repens Trzcina pospolita
Phragmites australis
Włośnica ber
 Variegata
Setaria italica
Trzcinnik
Włośnica sina
Calamagrostis x
Setaria pumila
acutiflora
Trzęślica modra
Molinia caerulea
Wydmuchrzyca
groniasta
Leymus racemosus
Wydmuchrzyca
piaskowa
Leymus arenarius
Złotobródek
Chrysopogon gryllus
1) 2)
Gatunek wieloletni, ale w Polsce nie zimuje Na zimÄ™ wymaga okrycia
Trawy mniej znane. Są rzadko spotykane w centrach ogrodniczych i szkółkarskich
w naszym kraju. Możliwość uprawy w warunkach klimatycznych Polski została po-
AGRO
Trawy i rośliny motylkowate wrzesień 2005 r. 9
SERWIS
TRAWY MNIEJ ZNANE
twierdzona w Ogrodzie Botanicznym IHAR w Bydgoszczy, gdzie rośliny te gromadzo-
ne są w specjalistycznej kolekcji. Ze względu na wysokie walory dekoracyjne warto
zwrócić na nie uwagę podczas wyjazdów turystycznych do innych krajów, gdzie mogą
znajdować się w ofercie handlowej.
Bambusy. Do uprawy w warunkach europejskich nadaje się ponad 20 gatunków
i odmian, pochodzÄ…cych ze strefy podzwrotnikowej i umiarkowanej. ZnoszÄ… spadek
temperatury do -15 lub -20 °C, ale zwykle nie osiÄ…gajÄ… takich rozmiarów, jak w Å›rodo-
wisku naturalnym. W ogrodach mogą być uprawiane ze względu na atrakcyjny, egzo-
tyczny pokrój, jako rośliny soliterowe lub w grupach. Często wysadzane są w sąsiedz-
twie zbiorników wodnych, a także w pojemnikach, które w okresie zimowym należy
przechować w chłodnym pomieszczeniu. Większość bambusów wymaga miejsc sło-
necznych, osłoniętych od wiatru. Najlepiej rosną w żyznej, próchnicznej, umiarkowa-
nie wilgotnej glebie, o odczynie lekko kwaśnym. Dla zabezpieczenia przed mrozem
zalecane jest okrywanie korzeni warstwą suchych liści, słomy i gałązek. W małych
ogrodach należy pamiętać o ograniczeniu ekspansywności gatunków rozłogowych.
Bambusy niskie: Sasa pumila, Pleioblastus variegatus.
Bambusy wysokie: bambus lśniący (Fargesia nitida), Fargesia murielae
Ostnice. Często są dominującym składnikiem w stepach, sawannach i zbiorowi-
skach naskalnych. Wytwarzają wąskie wiechy z dużymi, wąskimi kłoskami, zakończo-
nymi długimi, często pierzastymi ośćmi, długości 5-50 cm, umożliwiającymi rozsiewa-
nie ostnic przez wiatr i zwierzęta oraz wkręcanie ziarniaków w glebę. W Polsce moż-
na spotkać 4 gatunki ostnic, z których najbardziej znane to Stipa joannis i S. capillata.
Wszystkie objęte są ścisłą ochroną, dlatego w ogrodach można wysadzać wyłącznie
rośliny pochodzące ze specjalistycznych firm ogrodniczych.
Wiechliny. Rośliny roczne lub trwałe, kępowe albo rozłogowe, występujące w róż-
nych strefach klimatycznych, od chłodnych i umiarkowanych po wysokogórskie rejony
tropikalne. Niektóre gatunki wiechlin mają duże znaczenie gospodarcze, jako rośliny pa-
szowe (łąkowe i pastwiskowe) oraz trawnikowe. Gatunki z rodzaju Poa można spotkać
zarówno w siedliskach dobrze nasłonecznionych, jak też na terenach zacienionych. Ce-
chą wspólną wiechlin są rozłożyste kwiatostany  wiechy, z licznymi drobnymi kłoskami.
Wiechlina badeńska (Poa badensis), gęstokępowa, wieloletnia trawa, wy-
sokości 20-40 cm, spotykana w zbiorowiskach muraw naskalnych w południowej
i środkowej Europie, Azji Mniejszej i na Kaukazie. Wyróżnia się niebieskawo-zieloną
barwą, sztywnych, biało obrzeżonych liści oraz gęstymi, rozłożystymi, wybarwiony-
mi na kolor słomkowy z odcieniem różu wiechami, 4-7 cm dł. W ogrodach może być
stosowana jako roślina rabatowa oraz na skalniakach.
Wiechlina cebulkowata f. żyworodna (Poa bulbosa var. vivipara), trawa polecana
do ogrodów skalnych jako ciekawostka ze względu na oryginalne wiechy, w których ty-
powe dla traw kłoski zastąpione są cebulkowatymi rozmnóżkami, powstałymi na drodze
wegetatywnej. Ten sposób bezpłciowego rozmnażania określany jest jako żyworodność
(viviparia). W naturalnych warunkach gatunek występuje w suchych murawach o cha-
rakterze stepowym, na brzegach dróg, nasypach, wzgórzach i skałkach, zwykle zasob-
nych w wapń. Rozprzestrzeniony od Europy po Azję Mniejszą, Iran i Kaukaz.
AGRO
100 Trawy i rośliny motylkowate wrzesień 2005 r.
SERWIS
TRAWY MNIEJ ZNANE
Wiechlina sina (Poa glauca), trawa 10-40 cm wysokości, wyróżniająca się si-
nozieloną barwą liści, pokrytych woskowym nalotem i fioletowymi wiechami. Ga-
tunek alpejsko-arktyczny, spotykany w górach całej Europy oraz w Azji i Ameryce
Północnej. W Polsce rośnie tylko w Tatrach i na Babiej Górze, na piargach i żwirach
oraz w szczelinach skalnych. W ogrodach może być uprawiana na dobrze nasło-
necznionych skalniakach, na podłożu wapiennym.
Palczatka miotlasta (Schizachyrium scoparium), bardzo efektowny, wieloletni, kÄ™-
powy gatunek, zmieniający pod koniec sezonu wegetacyjnego zabarwienie pędów i li-
ści z niebieskozielonego na brązowopurpurowe. y
dz
bła wyprostowane lub rozłożyste,
50-150 cm wysokości, z równowąskimi, płaskimi, owłosionymi liśćmi i wąskimi gro-
niastymi kwiatostanami. Schizachyrium jest składnikiem północnoamerykańskiej pre-
rii. Można go spotkać także na leśnych polanach oraz suchych wzgórzach i polach.
W ogrodach należy uprawiać na umiarkowanie żyznej, przepuszczalnej glebie, w peł-
nym słońcu. Kwiatostany przydatne w bukieciarstwie.
Proso (Panicum clandestinum), wieloletnia, kępowa trawa, z krótkimi kłączami, podobna
do niskiego bambusa (Sasa pumila). W ogrodach może być wysadzana w rozstawie 25x25 cm,
w celu utworzenia zwartego, jasnozielonego pokrycia gleby. Jesienią liście zmieniają barwę na
purpurową. Najlepiej rośnie na piaszczystej, ale umiarkowanie wilgotnej glebie.
Gabriela Majtkowska
WÅ‚odzimierz Majtkowski
Ogród Botaniczny IHAR w Bydgoszczy
Przedsiębiorstwo
Produkcyjno-Usługowo-Handlowe
 AGRO - FARM - RS
Sp. z o.o.
OFERUJEMY:
środki ochrony roślin
nawozy rolnicze i ogrodnicze
nasiona zbóż, traw i kukurydzy
nasiona roślin ogrodniczych
pasze
otręby pszenne
sprzęt i narzędzia ogrodnicze
podłoża ogrodnicze
sznurek rolniczy do pras i snopowiązałek
folie kiszonkarskie i ogrodnicze
Miętne 64, 08-400 Garwolin
tel.: [phone], fax: [phone]