Zagadka z epikryzÄ…
Podczas jednej z mi´- si´, Å»e brat matki ch"opca takÅ»e chorowa" na
dzynarodowych konferen- padaczk´, ale mia" inny rodzaj napadów. W cza-
cji poĘwi´conej proble- sie badania EEG wykonano prowokacj´
mom padaczki, w sesji g"oĘnym czytaniem i zarejestrowano napad
dotyczÄ…cej kazuistyki oma- (w zapisie EEG w czasie napadu rejestrowano
wiano przypadek 17-let- krótkie uogólnione wy"adowanie pojedynczych
niego ch"opca, który w wieku 15 lat zaczÄ…" mieç fal ostrych z przewagÄ… amplitudy w obu okoli-
szczególny rodzaj napadów padaczkowych. cach skroniowo-ciemieniowych). Przez kolejne
KaÅ»dy napad wyst´powa" w czasie g"oĘnego pó"tora roku po rozpocz´ciu leczenia ch"opiec
czytania; zwykle po kilkunastu minutach czyta- nie mia" napadów.
nia odczuwa" on coĘ w rodzaju dr´twienia, zesz-
1
/
J
a
k
i
t
o
z
e
s
p
ó
"
p
a
d
a
c
z
k
o
w
y
i
c
o
o
n
i
m
tywnienia i Ęciskania w obr´bie Å»uchwy, 1/ Jaki to zespó" padaczkowy i co o nim
w
i
a
d
o
m
o
?
policzków oraz j´zyka, i zaczyna" si´ jÄ…kaç, wiadomo?
2
/
J
a
k
i
e
l
e
c
z
e
n
i
e
n
a
l
e
Å»
y
z
a
s
t
o
s
o
w
a
ç
?
obserwowano w tym czasie gwa"towne skurcze 2/ Jakie leczenie naleÅ»y zastosowaç?
mi´Ä˜ni twarzy. Wtedy ch"opiec przestawa" czytaç
Odwróç gazet´!
Odwróç gazet´!
i wraÅ»enia te szybko ust´powa"y. Po jakimĘ cza-
sie zauwaÅ»y", Å»e napady zdarza"y si´ cz´Ä˜ciej,
kiedy by" on zm´czony, raz podobne sensacje
wystąpi"y podczas jakiejĘ Żywej dyskusji z rodzi-
cami. Pewnego dnia u ch"opca znów wystąpi"
podobny napad, tym razem jednak nie
zakoł
czy" si´ tak jak zwykle, po kilku minutach
ch"opiec upad" na ziemi´ i nastÄ…pi"y uogólnione
drgawki ca"ego cia"a. Po tym zdarzeniu przes-
traszeni rodzice zaprowadzili syna do lekarza.
Neurolog na podstawie zebranego wywiadu
i wyniku badania EEG postawi" rozpoznanie
i zaproponowa" odpowiednie leczenie. Okaza"o
Epizody towarzyskie
W miejsce nauko-
wych spotkał
odbywa-
jÄ…cych si´ w dniach
9-10 czerwca tego roku,
zamieni"a si´ tym razem malownicza stolica
Czech. Do Pragi zaproszeni zostali neu-
rolodzy z regionu Wielkopolski, Dolnego
ÂlÄ…ska i Mazowsza. Pierwszy dzieÅ‚
wyjazdu
okaza" si´ iĘcie turystyczny, gdyÅ» up"ynÄ…"
pod znakiem zwiedzania praskich zabytków
Zamek Hradczany
zakoł
czonego kolacjÄ… w tradycyjnej cze-
skiej restauracji  nie zabrak"o wspólnych Miejsce konferencji, na które wybrano
Ępiewów, piwa i knedlików. Dobrych nastro- Centrum Kszta"cenia MenedŻerów, dawniej
jów nie zdo"a"aby zepsuç nawet sytuacja, zwane Centrum Kszta"cenia Ideologicznego,
w której kelner przynosząc zamówioną co wciąŻ jeszcze znajduje swój wyraz
potraw´, zapewni"by, Å»e jest ona czerstwa, w wystroju wn´trz hotelowych, juÅ»
jako Å»e przymiotnik ten w j´zyku czeskim nast´pnego dnia zgromadzi"o oprócz
ma ca"kiem inne znaczenie, znaczy s"uchających goĘci takŻe prelegentów.
mianowicie ĘwieŻy. Z kolei pewne s"owa Wyk"ady prof. Czuczwara (Lublin), dr
polskie, wypowiedziane g"oĘno, mog"yby Boguckiego (¸Ã³dÄ™) i dr CzapiÅ‚
skiego
wzbudziç u Czechów konsternacj´, wi´c co (Kraków) wzbudzi"y duÅ»e zainteresowanie
bardziej wtajemniczeni starali si´ unikaç ich wĘród uczestników, nie mniejsze wywo"a"
uŻywania. znany niektórym piesek krakowskiego neu-
rologa.
Ostatnie godziny wyjazdu znów prze-
bieg"y w atmosferze zwiedzania i zakupów,
a niema"Ä… atrakcjÄ… okaza" si´ sklep jubilerski
w dzielnicy Żydowskiej   Diamonds Praga
2000 , gdzie cz´Ä˜ç z paÅ‚
mia"a okazj´
nacieszyç oczy brylantami, sprzedawanymi
po niÅ»szej cenie z uwzgl´dnieniem 30-pro-
centowego rabatu. Tak udana konferencja
zakoł
czy"a si´ tego dnia powrotem do Polski
w póęnych godzinach nocnych.
Na praskiej ulicy
Wydawca: Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
Redakcja: Redaguje zespó"
Adres redakcji: Gazeta o padaczce, Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
02-672 W-wa, ul. Domaniewska 41, tel. [phone], fax [phone]
www.padaczka.net
cz´sto sÄ… uogólnione i mogÄ… przewaÅ»aç
nia odpowiednio szybko. U cz´Ä˜ci chorych
fal ostrych lub iglic i zespo"ów iglica-fala
szczególnie, jeĘli chory nie przerwie czyta-
napadu rejestrowane krótkie wy"adowania
nieniem do napadu toniczno-klonicznego,
oĘrodek mowy. W zapisach EEG podczas
sie zaczynajÄ… przebiegaç z wtórnym uogól-
jÄ…cej pó"kuli mózgu, gdzie znajduje si´
opisane napady cz´Ä˜ciowe po pewnym cza-
w okolicy skroniowo-ciemieniowej dominu-
strony twarzy. U znacznej cz´Ä˜ci chorych
tania majÄ… zwiÄ…zek z wy"adowaniami
skurczów tonicznych, cz´sto obejmujÄ… obie
UwaÅ»a si´, Å»e napady w padaczce czy-
najcz´Ä˜ciej charakter mioklonii, rzadziej
ĘwiadomoĘci. Objawy ruchowe mają
miany przez czytajÄ…cego.
warg i policzków, przy zachowanej w pe"ni
takÅ»e w obcym j´zyku i nie musi byç rozu-
sie mówienia, tzn. j´zyka, gard"a, Å»uchwy,
likowany i trudny do wymówienia, moÅ»e byç
w obr´bie mi´Ä˜ni biorÄ…cych udzia" w proce-
sprowokuje napad, im jest bardziej skomp-
wraŻeł
typu dr´twienie, sztywnienie
spostrzeŻenie, Że czytany tekst tym "atwiej
polegajÄ…cego na odczuwaniu przez chorego
wystÄ…pienie napadu. Ciekawe wydaje si´
nuowania czytania, dochodzi do napadu
nia czytanym tekstem, cz´sto u"atwiajÄ…
sta"ym dla danego chorego czasie konty-
zm´czenie, a takÅ»e znaczne zainteresowa-
noĘciÄ… czytania. Po pewnym, zwykle doĘç
danie telewizji lub gra w szachy. Emocje,
gia napadów, które prowokowane są czyn-
tanie nut, ale takŻe pisanie, rzadziej oglą-
Bardzo charakterystyczna jest morfolo-
sie Żywych dyskusji czy sporów, Żucie, czy-
mowy, a wi´c mówienie, szczególnie w cza-
padaczki.
pole jest dobre.
takŻe związek z udzia"em w nich aparatu
krewnych moÅ»e mieç ten sam rodzaj
przerwaniu czytania. Rokowanie w tym zes-
bodÄ™ce to najcz´Ä˜ciej czynnoĘci majÄ…ce
u 40 proc. pacjentów, cz´Ä˜ç chorujÄ…cych
potrafiÄ… hamowaç napady dzi´ki szybkiemu
prowokowane nie tylko czytaniem. Inne
ny w kierunku padaczki jest dodatni
pacjenci Ęwiadomi mechanizmu prowokacji
zespo"em, których napady mogÄ… byç
niektórzy autorzy podają, Że wywiad rodzin-
uogólnionym toniczno-klonicznym. Cz´sto
Istnieją równieŻ pacjenci z tym
odgrywa czynnik genetyczny. W literaturze
koniecznoĘcią zapobiegania napadom wtórnie
ch"opców. W patogenezie waÅ»nÄ… rol´
u
leku wydaje si´ szczególnie uzasadnione
charakter oczoplÄ…su.
w wieku 17 lat, znacznie cz´Ä˜ciej
nia jest kwas walproinowy. Stosowanie
dotyczÄ…ce ga"ek ocznych, mogÄ…ce mieç
rozpoczyna si´ u nastolatków, Ęrednio
a
a
i
i
n
n
a
a
t
t
Leczeniem z wyboru padaczki czyta-
/
/
2
2
z"oŻonych halucynacji, lub teŻ ruchowe
czek wieku m"odzieł
czego.
-
-
y
y
z
z
c
c
a
a
k
k
z
z
c
c
a
a
d
d
a
a
P
P
wzrokowe, np. w postaci prostych czy
pada-
idiopatycznych
naleŻy do "agodnych
w wymienionej okolicy, cz´sto obustronnie.
w czasie napadu wyst´pujÄ… takÅ»e objawy
padaczkowy
rzadki zespó"
Ten bardzo
/
/
1
1
www.padaczka.net
ISSN 1509 - 4782
G A Z E T A
Rozwiązywanie problemów w codziennej praktyce
Nr 11
o padaczce
wrzesieł
/ paędziernik 2001
Szanowni Pał
stwo!
IBE - SPACE to nazwa programu utworzonego i prowadzonego przez Mi´dzynarodowe Biuro wszy zwyci´zca, a pozosta"e 5 000 Euro to wynagrodzenie dla zdobywcy drugiego miejsca. Wr´cze-
do Spraw Padaczki wraz z FirmÄ… Sanofi-Synthelabo, pod nadzorem mi´dzydyscyplinarnej grupy nie nagród nastÄ…pi podczas V Europejskiego Kongresu Padaczki, który odb´dzie si´ w Hiszpanii
ekspertów. G"ównym celem programu jest zach´cenie m"odych naukowców do dokonania oceny w 2002 roku. Nagrod´ moÅ»e wygraç lekarz lub grupa lekarzy prowadzÄ…cych badanie, w uznaniu za
jakoĘci Å»ycia chorych na padaczk´ majÄ…cej postaç wyników badaÅ‚
. Badania te majÄ… dotyczyç oryginalnÄ…, juÅ» wykonanÄ… prac´ dotyczÄ…cÄ… wymienionych aspektów. Termin przysy"ania prac
jakoĘci Życia uwarunkowanej stanem zdrowia, stanu zadowolenia chorych, upodobał
, rodzaju minie w czerwcu 2002 r. Formularze zg"oszeniowe moÅ»na otrzymaç pod adresem: IBE - SPACE
wykszta"cenia i wyboru drogi Życiowej oraz oceny wielkoĘci róŻnego rodzaju kosztów związanych  Committee Walton Centre for Neurology and Neurosurgery, Liverpool, England lub za poĘred-
z leczeniem padaczki (koszty bezpoĘrednie, poĘrednie i ukryte). Dla autorów dwóch najlepszych nictwem faxu: 0033-145362899.
prac przeznaczona jest nagroda pieni´Å»na w wysokoĘci 15 000 Euro, z czego 10 000 otrzyma pier-
Redakcja
R
e
d
a
k
c
j
a
poprawia skutecznoĘç farmakoterapii padacz- Z leków naleŻących do pierwszej grupy tiaga-
STANIS¸AW J. CZUCZWAR ki juÅ» tylko o dalszych 5%. bina jest inhibitorem zwrotnego wychwytu
OczywiĘcie, monoterapia, w porównaniu GABA do zakoł
czeł
nerwowych i gleju, tym
do politerapii, posiada szereg zalet, z których samym zwi´ksza st´Å»enie tego hamujÄ…cego
RACJONALNA POLITERAPIA PADACZKI
naleÅ»y wymieniç przede wszystkim mniej neuroprzekaÄ™nika w szczelinie synaptycznej.
 SUGESTIE DOÂWIADCZALNEJ EPILEPTOLOGII
nasilone objawy niepoŻądane, brak nieprze- Wigabatryna zmniejsza katabolizm GABA
widywalnych interakcji farmakokinetycznych poprzez zahamowanie aktywnoĘci enzymu go
W przypadku roz- (30-40%). JednakÅ»e istnieje zgodnoĘç co do (wynikajÄ…cych z wp"ywu jednego leku na st´- rozk"adajÄ…cego  transaminazy GABA, co
pocz´cia leczenia padaczki zasadÄ… jest sto- faktu, Å»e dodanie drugiego leku przeciwpa- Å»enie drugiego) oraz mniejsze ryzyko wy- prowadzi równieÅ» do wzrostu st´Å»enia GABA
sowanie monoterapii, która jest skuteczna daczkowego istotnie zmniejsza liczb´ napa- stÄ…pienia wad rozwojowych w przypadku w szczelinie synaptycznej.
u ok. 70% pacjentów, chociaÅ» przy stosowa- dów i procent pacjentów nie reagujÄ…cych na stosowania leczenia u ci´Å»arnych. NaleÅ»y Leki z drugiej grupy oprócz nasilania neu-
niu ostrzejszych kryteriów oceny sukcesu terapi´ przeciwpadaczkowÄ… jednym lub podkreĘliç, iÅ» w razie niezadowalajÄ…cego roprzekaÄ™nictwa GABA-ergicznego na drodze
terapeutycznego niektórzy autorzy oceniajÄ… dwoma lekami waha si´ od 20 do 40%. Zasto- efektu leczenia podczas stosowania monote- podniesienia st´Å»enia GABA w synapsie
skutecznoĘç monoterapii znacznie niÅ»ej sowanie trzeciego leku przeciwpadaczkowego rapii, moÅ»na rozwaÅ»yç ewentualnoĘç alterna- (kwas walproinowy, gabapentyna) lub bezpo-
tywnej monoterapii, która polega na zastąpie- Ęredniego wp"ywu na receptor GABAA (feno-
niu jednego leku przeciwpadaczkowego barbital, klonazepam, diazepam, topiramat,
lekiem drugim. Istnieją dane, Że zmiana feny- felbamat) dodatkowo blokują zaleŻne od
toiny na karbamazepin´ (lub zmiana odwrot- napi´cia kana"y sodowe (fenobarbital, kwas
na) powodowa"a popraw´ (bez koniecznoĘci walproinowy, topiramat, felbamat i pochodne
przejĘcia na politerapi´) u 33% pacjentów. benzodiazepiny, czyli klonazepam i diazepam
w st´Å»eniach uzyskiwanych podczas leczenia
stanu padaczkowego). Ponadto kwas walpro-
PoniewaÅ» monoterapia nie jest skutecznÄ…
inowy, fenobarbital, topiramat i felbamat
formÄ… farmakoterapii u wszystkich
hamujÄ… pobudzenie wywo"ywane przez kwas
pacjentów chorych na padaczk´, naleÅ»y
glutaminowy.
rozwaÅ»yç moÅ»liwoĘç zastosowania
Gabapentyna, jako cykliczny analog GABA,
politerapii. W tym momencie rodzi si´
mia"a "atwo przechodziç przez barier´ krew-
pytanie, czy istnieją ogólne zasady
mózg i w oĘrodkowym uk"adzie nerwowym
kojarzenia leków przeciwpadaczkowych,
pozwalajÄ…ce na stosowanie takich kombi- przechodziç w GABA. Jednak okaza"o si´, Å»e
nacji leków, które przy maksymalnym
lek ten nie wiÄ…Å»e si´ z receptorami GABAA,
efekcie terapeutycznym wywo"ywa"yby
a jedynie powoduje wzrost syntezy GABA
minimalne efekty niepoŻądane. Szereg
w mózgu. Podstawowym mechanizmem dzia"a-
danych doĘwiadczalnych, zweryfiko-
nia tego leku jest jednak blokada zaleŻnych od
wanych nast´pnie w warunkach kli-
napi´cia kana"ów wapniowych. Taki efekt
nicznych, pozwala odpowiedzieç na to
wywiera takŻe fenobarbital i topiramat.
pytanie twierdzÄ…co.
WĘród leków z trzeciej grupy przewaŻa
blokada zaleÅ»nych od napi´cia kana"ów
Mechanizmy dzia"ania leków przeciw- sodowych (fenytoina, karbamazepina, la-
padaczkowych motrygina) i wapniowych (karbamazepina
Szczególnie przydatna przy ustalaniu i fenytoina). Etosuksymid blokuje tzw. zaleŻne
zasad dzia"ania jest znajomoĘç mechani- od napi´cia kana"y wapniowe typu T, których
zmów dzia"ania leków przeciwpadaczkowych. aktywacja prowadzi do wystąpienia napadów
Pod wzgl´dem oddzia"ywania na uk"ad kwasu nieĘwiadomoĘci.
Kiedy klasyczny lek  bloker kana"u sodowego zawodzi,
moÅ»e warto dodaç lek o zupe"nie innym mechanizmie dzia"ania.
gamma-aminomas"owego (GABA; g"ównego
Gabitril jest wybiórczym inhibitorem wychwytu GABA,
neuroprzekaęnika hamującego w mózgu) leki
dzia"a zatem w inny sposób niŻ blokery kana"u sodowego.
Badania udowodni"y wysokÄ… skutecznoĘç Gabitrilu w terapii dodanej.
przeciwpadaczkowe moÅ»na podzieliç na trzy
W tym
Nast´pnym razem, gdy pacjent potrzebuje terapii dodanej,
g"ówne grupy:
warto dodaç coĘ rzeczywiĘcie innego.
1. Leki dzia"ajÄ…ce tylko poprzez zwi´kszenie numerze:
Jest wiele leków przeciwpadaczkowych&
& jeden selektywny inhibitor wychwytu GABA
hamowania GABA-ergicznego (tiagabina,
wigabatryna). Racjonalna politerapia
Sk"ad: Tabletki powlekane zawierajÄ… substancj´ czynnÄ…: odpowiednio 5 mg, 10 mg lub 15 mg tiagabiny (w postaci chlorowodorku). Wskazania: Leczenie skojarzone z innymi leka-
mi przeciwpadaczkowymi napadów cz´Ä˜ciowych lub cz´Ä˜ciowych wtórnie uogólnionych, które nie poddawa"y si´ leczeniu po zastosowaniu innych leków przeciwpadaczkowych.
2. Leki wykazujące oprócz pobudzającego
Przeciwwskazania: Nie stosowaç w nadwraÅ»liwoĘci na tiagabin´, ci´Å»kiej niewydolnoĘci wÄ…troby, w napadach uogólnionych, szczególnie w padaczce idiopatycznej z napadami typu
absence, w zespo"ach specyficznych np. Lennoxa-Gastauta, u dzieci do lat 12. Ârodki ostroÅ»noĘci: Przy odstawianiu leku zalecane jest stopniowe zmniejszanie dawki w ciÄ…gu Objawy wzrokowe
2-3 tygodni. OstroÅ»noĘç nakazuje nie stosowaç tiagabiny w okresie ciÄ…Å»y i karmienia piersiÄ…. Tiagabina moÅ»e wp"ynÄ…ç na zdolnoĘç prowadzenia pojazdów i obs"ugiwania urzÄ…dzeÅ‚

wp"ywu na uk"ad GABA-ergiczny takŻe
mechanicznych. Interakcje: Fenytoina, karbamazepina, fenobarbital i prymidon, indukujÄ…c enzymy wÄ…trobowe, przyspieszajÄ… metabolizm tiagabiny. Dawkowanie: Podawaç doust-
w padaczce i migrenie
nie, razem z posi"kami, trzy razy dziennie. Zazwyczaj dawka poczÄ…tkowa wynosi 7,5-15 mg/dob´, zwi´kszana co tydzieÅ‚
o 5-15 mg/dob´. Dawka podtrzymujÄ…ca wynosi zwykle
inne mechanizmy dzia"ania (np.: kwas wal-
30-50 mg/dob´ u chorych przyjmujÄ…cych leki indukujÄ…ce enzymy wÄ…trobowe. Dawki do 70 mg/dob´ sÄ… dobrze tolerowane. U chorych nie przyjmujÄ…cych leków indukujÄ…cych enzymy
wÄ…trobowe dawk´ podtrzymujÄ…cÄ… naleÅ»y wst´pnie zmniejszyç do 15-30 mg/dob´. W przypadku upoĘledzenia czynnoĘci wÄ…troby, dawk´ naleÅ»y zmniejszyç. Przedawkowanie:
Zaleca si´ leczenie objawowe. Dzia"ania niepoŻądane: SÄ… "agodne lub umiarkowanie nasilone. Wi´kszoĘç dzia"aÅ‚
niepoŻądanych pojawia si´ w okresie leczenia poczÄ…tkowego
proinowy, fenobarbital, klonazepam, diaze-
Depesza z Pragi
i zwykle przemija. Najcz´Ä˜ciej obserwowanymi dzia"aniami niepoŻądanymi sÄ…: zawroty g"owy, uczucie zm´czenia i nadmierna sennoĘç. Rzadziej wyst´pujÄ…: niepokój, drÅ»enia,
zaburzenia koncentracji, biegunka, obniÅ»enie nastroju i labilnoĘç emocjonalna oraz wybroczyny. Opakowanie: 1 opakowanie zawiera 100 tabletek po 5 mg, 10 mg lub 15 mg
pam, topiramat, felbamat, gabapentyna).
tiagabiny. Tabletki preparatu Gabitril sÄ… podzielne. Informacji udziela: Sanofi~Synthelabo Sp. z o.o.; ul. Domaniewska 41, 02-672 Warszawa; tel. [phone], fax [phone].
 Szaleł
stwo
3. Leki nie dzia"ajÄ…ce poprzez GABA (np.:
van Gogha
fenytoina, karbamazepina, etosuksymid,
lamotrygina).
"
WczeĘniej sądzono, Że lamotrygina kowych uŻytych w niej leków. Z regu"y Efekt neuroprotekcyjny leków prze- celowe stosowanie leków wykazujących efekt
kombinacji jest równy sumie efektów
zmniejsza uwalnianie kwasu glutaminowego wi´c takiego uÅ»ytych w niej leków. ciwpadaczkowych neuroprotekcyjny, zarówno pod postaciÄ…
czÄ…stkowychefektu moÅ»na oczekiwaç na
(g"ównego neuroprzekaęnika pobudzają- przyk"ad po zastQ
sowaniu Przebycie stanu padaczkowego w warun- monoterapii, jak i w postaci terapii dodanej.
Z regu"y wi´c takiego efektu mo na ocze-
cego) z zakoł
czeł
nerwowych w mózgu. dwóch antagonistów kana"ów sodowych kach doĘwiadczalnych powoduje rozlane pro-
kiwaç na przyk"ad po zastosowaniu
PiĘmiennictwo:
ANHUT H., ASHMAN P., FENERSTEIN T. J. i wsp.:
Jednak dzia"anie to obserwuje si´ w st´Å»e- (np. karbamazepiny z lamotryginÄ… czy cesy neurodegeneracyjne w obr´bie kory
dwóch antagonistów kana"ów sodowych
Epilepsia, 1994, 35: 795-801.
niach, które przekraczajÄ… st´Å»enie terapeu- fenytoiny z karbamazepinÄ…). czy mózgowej, hipokampa, jÄ…der migda"owatych ARTEMOWICZ B., SOBANIEC W., WIÂNIEWSKI K.:
(np. karbamazepiny z lamotryginÄ…
Epileptologia, 1997, 5: 189-207.
tyczne lamotryginy. 2. Gdy natomiast kojarzy si´ dwa leki prze- i wielu innych obszarów mózgu. Nie moÅ»na
fenytoiny z karbamazepinÄ…).
BOURGEOIS B. F.: Clin. Neuropharmacol., 1988,11: 348-359.
BRODIE M. J.: Epilepsia, 1992, 33: 13-22.
Co ciekawe, antagoniĘci kana"ów sodo- 2. ciwpadaczkowe o róŻÅ„ych mechani- takÅ»e wykluczyç, iÅ» pojedynczy napad drgaw-
Gdy natomiast kojarzy si dwa leki prze-
CZAPIÄ„SKI P., TERCZYÄ„SKI A.: Epileptologia, 1997, 5: 309-317.
wych (fenytoina, karbamazepina, lamotrygina) zmach dzia"ania, o róŻnych mechani- kowy takÅ»e moÅ»e wywo"aç neurodegeneracj´. CZAPIÄ„SKI P., TERCZYÄ„SKI A.: Epileptologia, 1997, 5: 23-31.
ciwpadaczkowe wtedy moŻna oczeki-
CZUCZWAR S. J., TURSKI L., KLEINROK Z.: Neuropharmacolo-
mogÄ… wywieraç róŻne efekty terapeutyczne waç tzw. hiperaddycyjnego efektu Rozlane efekty neurodegeneracyjne stwier-
zmach dzia"ania, wtedy moÅ»na oczekiwaç
gy, 1981, 22: 675-679.
CZUCZWAR S. J., PATSALOS P.: CNS Drugs,
w napadach cz´Ä˜ciowych. Byç moÅ»e Ęwiad- koÅ‚
cowego (synergizm hiperaddycyjny), dzono takŻe u pacjentów, którzy przebyli stan
tzw. hiperaddycyjnego efektu koł
cowe-
2001, 15: 339-350.
DECKERS C. L. P., CZUCZWAR S. J., HEKSTER Y. A. i wsp.:
czy to o istnieniu dodatkowych, jeszcze niezi- co oznacza, Że efekt kombinacji ozna- padaczkowy. W doĘwiadczalnych modelach
go (synergizm hiperaddycyjny), coznacz-
Epilepsia, 2000, 41: 1364-1374.
dentyfikowanych mechanizmów dzia"ania tych nie Å»e efekt kombinácji znacznie prze- stanu padaczkowego nie wykazano dzia"ania
cza,przewyŻsza sum efektów cząstko-
FRÖSCHER W.: Epileptologia, 1998, 6 (suppl. 2): 31-42.
KOZIK A.: Epileptologia, 1997, 5: 287-297.
leków przeciwpadaczkowych, od których zale- wych zastosoƒanych leków. Tego typu neuroprotekcyjnego ze strony fenytoiny, fos-
wyŻsza sum efektów cząstkowych
LEACH J. P.: CNS Drugs, 1997, 8: 366-375.
MAJKOWSKI J.: Epileptologia, 1998, 6: 5-23.
Å»y efektywnoĘç alternatywnej monoterapii. efekt, który moÅ»e zapewniç efekt, fenytoiny i karbamazepiny. Natomiast silnym
zastosowanych leków. Tego typubardzo
SCHMIDT D., GRAM L.: CNS Drugs, 1995, 3: 194-208.
O istnieniu róŻnic pomi´dzy np. fenytoinÄ… dobrÄ… kontrol napadów, mo na wi c efektem neuroprotekcyjnym charakteryzowa"y
który moÅ»e zaUewniç bardzo dQ
brą koń-
Pozosta"e pozycje piĘmiennictwa u autora.
i karbamazepinÄ… Ęwiadczy wp"yw na ich dzia- uzyÅ›kaç poprzezmoÅ»na zástosowanie si´: tiagabina, topiramat, wigabatryna i zoni-
trol napadów, "Ä…czne wi c uzyskaç
Prof. zw. dr hab. n. med. Stanis"aw J. Czuczwar
P
r
o
f
.
z
w
.
d
r
h
a
b
.
n
.
m
e
d
.
S
t
a
n
i
s
"
a
w
J
.
C
z
u
c
z
w
a
r
"anie przeciwdrgawkowe kwasu N-metylo- antagonisty kana"u sodowego (np. kar- samid. Co do pozosta"ych leków przeciw-
poprzez "Ä…czne zastosowanie anta-
jest kierownikiem Katedry i Zak"adu Patofizjologii
D-asparaginowego, który pobudza jeden bamazepina) lekiem wzmagającym padaczkowych dane są niejednoznaczne
gonisty kana"uzsodowego (np. karbama-
AM w Lublinie. Autor licznych publikacji na temat
interakcji pomi´dzy lekami przeciwpadaczkowymi.
z podtypów receptorów glutaminianowych. neuroprzekaÄ™nictwo GABA-ergiczne (np. bÄ…dÄ™ ich brak. Wydaje si´ w kaÅ»dym razie
zepina) z lekiem wzmagajÄ…cym neuro-
W teĘcie maksymalnego elektrowstrząsu tiagabina). GABA-ergiczne (np.
przekaęnictwo
u myszy zarówno fenytoina, jak i karbamaze- tiagabina).
pina wywierają wyraęny efekt przeciwdrgaw-
kowy. Kwas N-metylo-D-asparaginowy wyraę- Wyczerpujące zestawienie efektów kombina- Epitafia
nie os"abia efekt ochronny karbamazepiny, cji leków w aspekcie doĘwiadczalnym i kli-
ale nie fenytoiny, co wskazuje na zaleÅ»noĘç nicznym znajduje si´ w publikacji Deckersa
Wielkim lekarzom i wiel-
efektów przeciwdrgawkowych karbamazepiny i wsp. (2000).
kim chorym przesz"oĘci
od aktywnoĘci uk"adu glutaminianoergiczne-
go. PoniewaŻ u niektórych chorych na Poszukiwanie nowych leków przeciw-
Vincent van Gogh
Vincent van Gogh
padaczk´ wykazano zwi´kszony poziom padaczkowych
kwasu glutaminowego we krwi, moŻna za"o- Obecnie prowadzone są badania nad
(1853-1890)
(1853-1890)
Å»yç, iÅ» efektywnoĘç karbamazepiny u takich przeciwdrgawkowym dzia"aniem substancji
pacjentów moÅ»e byç mniejsza od efektywno- blokujÄ…cych synaptyczne efekty kwasu gluta- Jeden z najwybitniej-
Ęci fenytoiny. minowego. Wydaje si´, Å»e naleÅ»y poszukiwaç szych malarzy wspó"czes-
NaleÅ»y podkreĘliç, iÅ» mechanizmy aktyw- nowych leków przeciwpadaczkowych wĘród noĘci, dla wielu jeden
noĘci drgawkowej w zwierzÄ…t doĘwiadczal- antagonistów niektórych podtypów jono- z najwi´kszych artystów na-
nych i ludzi są identyczne, podobnie jak tropowych receptorów glutaminianoergicz- szej kultury, jest jednocze-
mechanizmy warunkujące efekty ochronne ze nych (szczególnie antagonistów tzw. recepto- Ęnie niemal sztandarowym
Autoportret w filcowym kapeluszu
strony leków przeciwpadaczkowych. Dlatego rów AMPA/kainowych) oraz substancji przyk"adem artysty-szaleł
ca,
teŻ nie dziwi fakt, Że praktycznie wszystkie wp"ywających na metabotropowe receptory naznaczonego tak geniuszem, jak chorobą. chwil wytchnienia, ale kiedy raz juŻ cz"owiek
obecnie dost´pne leki przeciwpadaczkowe glutaminianoergiczne. Szczególnie te ostatnie Malarz urodzi" si´ w starej, szanowanej jest chory naprawd´, wie, Å»e drugi raz nie
(za wyjÄ…tkiem fenobarbitalu) wykryto dzi´ki substancje charakteryzujÄ… si´ efektywnym rodzinie pastora w miejscowoĘci Groot-Zun- moÅ»e nabawiç si´ tej samej choroby: ze
doĘwiadczalnym modelom padaczki. Istnieje dzia"aniem przeciwdrgawkowym w doĘwiad- dert w holenderskiej Brabancji, nieopodal zdrowiem i chorobą jest tak samo jak z m"o-
wi´c duÅ»e prawdopodobieÅ‚
stwo, iŻ efekty czalnych modelach padaczki oraz bardzo nie- granicy z Belgią. Jego matka chorowa"a na doĘcią i staroĘcią.
"Ä…czenia leków przeciwpadaczkowych w mo- wielkim potencja"em, jeĘli chodzi o wywo"ywa- padaczk´ i choroba, na którÄ… takÅ»e i on cier- Po wyjĘciu ze szpitala nasilajÄ… si´ nie-
delach doĘwiadczalnych moÅ»na przenosiç na nie efektów niepoŻądanych. Obecnie sÄ… juÅ» pia", naznaczy"a ca"e ich Å»ycie. M"ody stety napady padaczkowe, po których chory
warunki kliniczne. dost´pne dane na temat kombinacji tych sub- Vincent mia" byç urz´dnikiem, zaczyna" popada w d"ugotrwa"e stany przygn´bienia
stancji z podstawowymi LPP i sÄ… one bardzo prac´ w prowadzonej przez stryjów firmie z urojeniami, niekiedy przerywane gwa"tow-
Jak naleÅ»y kojarzyç leki przeciwpa- obiecujÄ…ce pod kÄ…tem tak dzia"ania ochronne- zajmujÄ…cej si´ handlem dzie"ami sztuki, co nym pobudzeniem. W maju 1890 roku pró-
daczkowe? go, jak i minimalnych efektów ubocznych. pobudzi"o jego zainteresowanie malar- buje pope"niç samobójstwo. W ostatnim
Zasady kojarzenia leków przeciwpadacz- Nowych leków przeciwpadaczkowych poszu- stwem. Potem próbowa" byç nauczycielem, liĘcie do brata pisze:  Za moje malarstwo
kowych, jak juÅ» wspomniano wyÅ»ej, opierajÄ… kuje si´ takÅ»e pomi´dzy substancjami nasila- kaznodziejÄ…, studiowa" teologi´, pracowa" p"ac´ ryzykiem Å»ycia, ono zabra"o mi po"ow´
si´ o mechanizmy ich dzia"ania. Po analizie jÄ…cymi neuroprzekaÄ™nictwo GABA-ergiczne. jako duszpasterz wĘród najuboÅ»szych. rozumu  dobrze . Odbiera sobie Å»ycie strza-
efektów wielu róŻnych kombinacji moŻna je Obiecującym przyk"adem jest ganaksolon, Po konflikcie z w"adzami duchownymi "em z pistoletu wĘród z"ocistych, falujących
sformu"owaç nast´pujÄ…co: naleŻący do grupy tzw. neurosterydów. Nasi- w wieku 27 lat rozpoczÄ…" Å»ycie w"ócz´gi "anów zbóŻ, które tyle razy malowa".
la on zaleÅ»ne od receptorów GABAA hiper- w róŻnych miastach Holandii wtedy to zaczÄ…" Naprawd´ nie wiadomo, od kiedy
1. Podczas kojarzenia leków przeciwpa-
1. Podczas kojarzenia leków przeciwpa- polaryzujÄ…ce prÄ…dy chlorkowe i obecnie dojrzewaç w nim zamys" zostania malarzem. Vincent van Gogh chorowa" na padaczk´,
daczkowych o podobnych mechani-
daczkowych o podobnych mechani- przechodzi badania kliniczne II fazy. Pozosta" na utrzymaniu m"odszego brata prawdopodobnie od pobytu w Arles, moŻe juŻ
zmach dzia"ania uzyskuje si´ proste
zmach dzia"ania uzyskuje si´ proste W doĘwiadczalnych modelach padaczki cha- Theo i rodziców do Ęmierci, znalezienie wczeĘniej. AnalizujÄ…cy jego Å»ycie i chorob´
sumowanie efektów terapeutycznych.
sumowanie efektów terapeutycznych. rakteryzowa" si´ silnym efektem ochronnym pracy uniemoÅ»liwia"y zwykle gwa"towne, nie- prof. Gastaut uzna", Å»e najprawdopodobniej
Oznacza to, iŻ efekt koł
cowy takiej
Oznacza to, iŻ efekt koł
cowy takiej kom- w testach drgawkowych i nie powodowa" istot- przewidywalne wybuchy z"oĘci. Pierwszy mia" on napady cz´Ä˜ciowe z"oÅ»one i stany
binacji jest równy sumie efektów czÄ…st- nych efektów niepoŻądanych. wi´kszy obraz namalowa" dopiero po trzy- padaczkowe niedrgawkowe, choç nie moÅ»na
dziestce. W kilka lat póęniej wyjecha" do mieç co do tego ca"kowitej pewnoĘci. LeczÄ…cy
Tabela. Punkty uchwytu dzia"ania leków przeciwpadaczkowych
Francji, początkowo do ParyŻa, gdzie spo- go po pierwszym epizodzie pobudzenia
Lek Blokada Blokada Wzmaganie Hamowanie
L
e
k
B
l
o
k
a
d
a
B
l
o
k
a
d
a
W
z
m
a
g
a
n
i
e
H
a
m
o
w
a
n
i
e
tka" si´ z dojrza"ymi juÅ» impresjonistami i roz- lekarz, dr Rey, uzna", Å»e jest to objaw padacz-
przeciwpadaczkowy kana"ów kana"ów hamowania synaptycznych poczynajÄ…cymi karier´ postimpresjonistami, ki, g"ównie dlatego, Å»e cierpia"a na t´ chorob´
p
r
z
e
c
i
w
p
a
d
a
c
z
k
o
w
y
k
a
n
a
"
ó
w
k
a
n
a
"
ó
w
h
a
m
o
w
a
n
i
a
s
y
n
a
p
t
y
c
z
n
y
c
h
sodowych wapniowych GABA-ergicznego efektów kwasu a potem na po"udnie, do Arles. S"oł
ce po"u- matka artysty. W ostatnich dwóch latach Życia
s
o
d
o
w
y
c
h
w
a
p
n
i
o
w
y
c
h
G
A
B
A
-
e
r
g
i
c
z
n
e
g
o
e
f
e
k
t
ó
w
k
w
a
s
u
dnia i pejzaÅ»e Prowansji wydatnie wp"yn´"y najbardziej okaleczajÄ…ce by"y d"ugotrwa"e epi-
glutaminowego
g
l
u
t
a
m
i
n
o
w
e
g
o
na jego sztuk´ najwaÅ»niejszy staje si´ wibru- zody depresyjne i psychotyczne. Nie sposób
Benzodiazepiny + +
jÄ…cy, rozĘwietlony, ostry kolor. dziĘ powiedzieç, czy by"y to zaburzenia psy-
Etosuksymid + (T)
W roku 1888 van Gogh ma pierwszy epi- chiczne typowe dla padaczki: schizofreno-
Fenobarbital + + (L) + +
zod gwa"townego podniecenia, omamy s"u- podobna psychoza padaczkowa, za czym
Fenytoina + + (L)
chowe (brz´czenie w uchu), obcina sobie przemawia póęny wiek jej wystÄ…pienia
Karbamazepina + + (L)
kawa"ek ucha, który wysy"a paczkÄ… znajomej i wspó"wyst´powanie napadów cz´Ä˜ciowych
Kwas walproinowy + + +
prostytutce. W koł
cu trafia do szpitala, z"oŻonych, czy zupe"nie niezaleŻne schorze-
Felbamat + +
a potem do szpitala psychiatrycznego. Stam- nie, np. choroba afektywna dwubiegunowa,
Gabapentyna +(L)
tÄ…d pisze do brata:  Ludzie majÄ… tu serce skoro epizody depresyjne wyst´powa"y
Lamotrygina +
i rzecz powiedziana jest pewniejsza niÅ» pisa- u malarza juÅ» w wieku dwudziestu kilku lat.
Okskarbazepina +
na. (...) Ja teÅ» jestem taki, ludziom tutejszym,
Tiagabina +
którzy pytają mnie o zdrowie, odpowiadam, Wszystkie cytaty z: VINCENT VAN GOGH,
Topiramat + + (L) + +
Å»e wpierw umr´ z choroby wraz z nimi Listy do brata. T"umaczyli: JOANNA GUZE,
Wigabatryna +
i dopiero póęniej moja choroba umrze. MACIEJ CHE¸KOWSKI, Czytelnik, Warszawa,
(L)  zaleÅ»ne od napi´cia kana"y wapniowe typu L; (T)  zaleÅ»ne od napi´cia kana"y wapniowe typu T
To nie znaczy, Å»e nie b´d´ mia" d"uÅ»szych 1998.
"
Epicentrum wiadomoĘci
WIDZIEå WIóCEJ Poszczególne fazy snu wywierajÄ… zróŻnicowany
Zarówno chorym na pada- wp"yw na mi´dzynapadowe wy"adowania, próg
Z
a
r
ó
w
n
o
c
h
o
r
y
m
n
a
p
a
d
a
-
czk´, jak i pacjentom cierpiÄ…cym drgawkowy oraz pobudliwoĘç neuronalnÄ…  przypomi-
c
z
k
´
,
j
a
k
i
p
a
c
j
e
n
t
o
m
c
i
e
r
p
i
Ä…
c
y
m
z powodu migreny, w czasie nają autorzy artyku"u zamieszczonego w piĘmie
z
p
o
w
o
d
u
m
i
g
r
e
n
y
,
w
c
z
a
s
i
e
napadu zdarza si´ widzieç coĘ, Neurology (2001; 56: 1453-1459). Aby wykazaç ten
n
a
p
a
d
u
z
d
a
r
z
a
s
i
´
w
i
d
z
i
e
ç
c
o
Ę
,
czego nie widzÄ… inni. A to, co widzÄ…, nie jest bez wp"yw na róŻne rodzaje napadów cz´Ä˜ciowych, zebrali
c
z
e
g
o
n
i
e
w
i
d
z
Ä…
i
n
n
i
.
A
t
o
,
c
o
w
i
d
z
Ä…
,
n
i
e
j
e
s
t
b
e
z
znaczenia. Gdyby poprosiç pacjenta o to, aby oni grup´ 133 chorych z padaczkÄ…, wĘród których
z
n
a
c
z
e
n
i
a
.
G
d
y
b
y
p
o
p
r
o
s
i
ç
p
a
c
j
e
n
t
a
o
t
o
,
a
b
y
spróbowa" narysowaç wraÅ»enia wzrokowe, lokalizujÄ…c wi´kszoĘç stanowili chorzy z padaczkÄ… skroniowÄ…,
s
p
r
ó
b
o
w
a
"
n
a
r
y
s
o
w
a
ç
w
r
a
Å»
e
n
i
a
w
z
r
o
k
o
w
e
,
l
o
k
a
l
i
z
u
j
Ä…
c
je w polu widzenia, to uzyskalibyĘmy dodatkowÄ… infor- pozosta"Ä… cz´Ä˜ç  pacjenci z padaczkÄ… czo"owÄ… i p"ata
j
e
w
p
o
l
u
w
i
d
z
e
n
i
a
,
t
o
u
z
y
s
k
a
l
i
b
y
Ę
m
y
d
o
d
a
t
k
o
w
Ä…
i
n
f
o
r
-
macj´ pomocnÄ… w róŻnicowaniu rodzaju wyst´- potylicznego. U wszystkich chorych wykonywano
m
a
c
j
´
p
o
m
o
c
n
Ä…
w
r
ó
Å»
n
i
c
o
w
a
n
i
u
r
o
d
z
a
j
u
w
y
s
t
´
-
pujących u niego napadów. wielogodzinne monitorowanie metodą Video-EEG,
p
u
j
Ä…
c
y
c
h
u
n
i
e
g
o
n
a
p
a
d
ó
w
.
Objawy wzrokowe w czasie napadu sÄ… cz´stym czas trwania badaÅ‚
zawiera" si´ w granicach od 1 do
zjawiskiem zg"aszanym przez chorych z padaczkÄ… 18 dni. Dodatkowo u 34 chorych z padaczkÄ… skroniowÄ…
p"ata potylicznego lub padaczką p"ata ciemieniowego. równoczeĘnie z Video-EEG wykonano ca"onocną poli-
MogÄ… one jednak takÅ»e wyst´powaç na poczÄ…tku somnografi´ dla oceny struktury snu. Analiz´ ograni-
napadu migreny, stanowiąc sk"adową aury wzrokowej. czono do maksymalnie pierwszych 10 napadów u kaŻ-
Ich rodzaj moÅ»e byç pewnÄ… wskazówkÄ… w sytuacji, gdy dego chorego, w sumie oceniano 613 napadów w ca"ej
nie jesteĘmy pewni, jakie nasz pacjent ma napady, grupie. Z tego 264 napady cz´Ä˜ciowe (43%) wystÄ…pi"y
a szczególnie kiedy przypuszczamy, Że moŻe on w czasie snu. ZauwaŻono, Że wszystkie rozpoczyna"y
zarówno chorowaç na padaczk´, jak i mieç migrenowe si´ w fazie NREM, na ogó" w stadium 2, rzadziej w sta-
bóle g"owy. dium 1, a jedynie nieliczne w dwóch ostatnich stadiach.
Autorzy doniesienia opublikowanego w miesi´cz- Úaden napad nie zdarzy" si´ w fazie REM. BiorÄ…c pod
niku Epilepsia [42 (1): 62-66, 2001] przedstawiajÄ… wyni- uwag´ podzia" napadów cz´Ä˜ciowych na proste,
ki swoich badał
, których celem by"o okreĘlenie róŻnic z"oŻone i wtórnie uogólnione, stwierdzono, Że napady
mi´dzy wraÅ»eniami wzrokowymi w"aĘciwymi obu cz´Ä˜ciowe proste oraz podkliniczne znacznie rzadziej
chorobom. Podzielili oni objawy wzrokowe na pozy- wyst´powa"y we Ęnie niÅ» w czuwaniu, podczas gdy
tywne, obejmujÄ…ce halucynacje wzrokowe i mroczek w czasie snu szczególnie cz´ste by"y napady z"oÅ»one
iskrzący, oraz negatywne (zaniewidzenie, ubytek pola wtórnie uogólnione.
widzenia). W badaniu przeprowadzonym w japoł
skim
szpitalu uniwersyteckim w mieĘcie Hirosaki wzi´"o Badania potwierdzajÄ…, Å»e sen NREM,
udzia" 28 dzieci z padaczką, w tym 26  p"ata szczególnie jego stadium 2, aktywuje napady
potylicznego i 2 chorych z padaczkÄ… p"ata cz´Ä˜ciowe , w tym najsilniej wtórnie uogólnione,
ciemieniowego, 23 pacjentów z migreną oraz 3 choru- natomiast faza snu REM wywiera wp"yw hamują-
jÄ…cych na padaczk´ i na migren´ równoczeĘnie. cy. TakÅ»e sen wolnofalowy wydaje si´
Pacjenci mieli do dyspozycji wykonany na kartce w niewielkim tylko stopniu nasilaç napady
papieru schemat obrazujÄ…cy pole widzenia przy patrze- u chorych z padaczkami cz´Ä˜ciowymi.
niu obuocznym, a ich zadaniem by"o odtworzenie
z pami´ci w"asnych objawów wzrokowych i nary- Wyniki pokaza"y takÅ»e, Å»e sen nie powodowa"
sowanie ich z uwzgl´dnieniem umiejscowienia, wyd"uÅ»enia czasu trwania napadów. MyĘlÄ…c o lokaliza-
kszta"tu, wielkoĘci i koloru. Barwy Å»ywe, jasne cji ogniska padaczkorodnego warto pami´taç, Å»e stosowano u 20 chorych w wieku 16-76 lat w celu przer- mi toniczno-klonicznymi, gorszy efekt zaĘ w przypadku
oznacza"y objawy pozytywne, barwy ciemne natomiast najcz´Ä˜ciej w czasie snu wyst´powa"y napady czo"owe wania stanu padaczkowego napadów uogólnionych zapalenia mózgu z towarzyszÄ…cym obrz´kiem czy ist-
objawy negatywne. JeĘli widziany kszta"t przesuwa" si´ (ponad po"owa), w przeciwieÅ‚
stwie do napadów toniczno-klonicznych lub cz´Ä˜ciowych prostych nienia rozleg"ej wady rozwojowej OUN. Leczenie by"o
w inne miejsce, uwzgl´dniano pierwsze umiejscowie- z p"ata skroniowego, szczególnie wychodzÄ…cych ruchowych. Lek podawano poczÄ…tkowo w formie bolusa dobrze tolerowane, nie obserwowano istotnego wp"ywu
nie. AnalizujÄ…c wykonane rysunki podzielono schemat z nowej kory, oraz napadów z obszaru potyliczno- w dawce 15 mg/kg w ciÄ…gu 5 minut, a nast´pnie po 30 leku na czynnoĘç wÄ…troby oraz morfologi´ krwi,
pola widzenia na obszar centralny i obwodowy; jeÅ»eli ciemieniowego, które by"y cz´stsze w czuwaniu. minutach w 24-godzinnym powolnym wlewie w dawce w szczególnoĘci liczb´ p"ytek. JednoczeĘnie stwier-
widziany wzór znajdowa" si´ w obu cz´Ä˜ciach, Cz´Ä˜ciej teÅ» niÅ» w stanie czuwania, w czasie snu 1 mg/kg/godz. MiarÄ… skutecznoĘci by" czas mi´dzy dzono, Å»e skuteczne dzia"anie kwasu walproinowego
okreĘlany by" jako rozproszony. napady z"oÅ»one ulega"y wtórnemu uogólnieniu. Sen rozpocz´ciem podawania leku a ustÄ…pieniem czynnoĘci objawiajÄ…ce si´ ustÄ…pieniem napadów pojawia si´
Ilustracje wyraÄ™nie pokazywa"y, Å»e chorzy cz´Ä˜ciej prowokowa" wtórne uogólnienie napadów drgawkowej. U 60% pacjentów stan padaczkowy przer- najcz´Ä˜ciej juÅ» w 15-30 minut od podania szybkiego
z padaczkÄ… lokalizowali pozytywne objawy wzrokowe skroniowych i potyliczno-ciemieniowych, rzadziej wano przed up"ywem 20 minut, a u 80% w czasie krót- wlewu. Autorzy zwrócili równieÅ» uwag´ na to, Å»e dobre-
w centralnej cz´Ä˜ci pola widzenia (83% chorych), napadów czo"owych. szym niÅ» 30 minut. ¸atwiej poddawa"y si´ leczeniu mu efektowi terapeutycznemu towarzyszy"o niskie
a objawy negatywne mia"y na ogó" charakter rozpro- napady toniczno-kloniczne oraz te stany padaczkowe, st´Å»enie VPA w surowicy w 24 godziny od poczÄ…tku
szony u 71% tych pacjentów. W grupie pacjentów cier- Wyniki badał
wskazujÄ… takÅ»e, Å»e w czasie snu których przyczynÄ… by"o niew"aĘciwe leczenie padaczki leczenia, co mog"oby sugerowaç moÅ»liwoĘç zwi´kszenia
piÄ…cych na migren´ ponad 70% widzia"o swoje cz´Ä˜ciej wyst´pujÄ… napady czo"owe, niÅ» napady czy zwiÄ…zek z alkoholem, niÅ» te wywo"ane nag"ym czyn- podaÅ»y leku we wlewie ciÄ…g"ym lub powtórzenia wlewu
wraŻenia wzrokowe, zarówno pozytywne, jak i negaty- z p"ata potylicznego i skroniowego, ale te ostatnie nikiem, takim jak guz, uraz g"owy, czynnik naczyniowy w razie nawrotu napadów.
wne w obwodowej cz´Ä˜ci pola. Autorzy przypuszczajÄ…, cz´Ä˜ciej niÅ» napady czo"owe ulegajÄ… we Ęnie (wi´ksza liczba chorych by"a skutecznie leczona i czas WyjaĘnienia bezpieczeÅ‚
stwa szybkiego podawania
Å»e róŻnice te wynikajÄ… z faktu, iÅ» w powstawaniu tych wtórnemu uogólnieniu. ustÄ…pienia napadów by" krótszy). Bardzo waÅ»ny okaza" doÅ»ylnego wlewu VPA podj´li si´ amerykaÅ‚
scy autorzy
zjawisk biorÄ… udzia" róŻne struktury anatomiczne, si´ czas trwania stanu padaczkowego  krótszy niÅ» kolejnego artyku"u (Epilepsia, 41 (10): 1342-1345, 2000).
u chorych z padaczkÄ… p"ata skroniowego objawy 3 godziny wróŻy" lepszy efekt leczenia. Kwas wal- Przyj´li oni hipotez´, Å»e kwas walproinowy moÅ»e byç
wzrokowe powstajÄ… w obszarze bieguna potylicznego DOÚYLNE PANACEUM proinowy szybko osiÄ…ga" wysokie st´Å»enia terapeuty- podawany doÅ»ylnie z szybkoĘciÄ… wi´kszÄ… niÅ» zalecana
i graniczÄ…cych z nim obszarów, natomiast u chorych Kwas walproinowy, lek czne po podaniu oraz okaza" si´ lekiem bezpiecznym przez producenta, tzn. 20 mg/min. Ocen´ przeprowa-
z migrenÄ… w przedniej cz´Ä˜ci bieguna potylicznego. o potwierdzonej tradycjÄ… roli  nie obserwowano powaÅ»nych objawów niepo- dzono wĘród 20 chorych w wieku powyÅ»ej 18 lat na tere-
w leczeniu padaczki, pojawiajÄ…c Żądanych, a te wyst´pujÄ…ce u po"owy pacjentów, nie uniwersyteckiego szpitala w Alabamie. Kwas wal-
NOCNE ZMORY si´ w postaci doÅ»ylnej, stworzy" najcz´Ä˜ciej nudnoĘci, ból w miejscu wk"ucia, nie proinowy podawano z pr´dkoĘciÄ… wlewu wynoszÄ…cÄ… od
Podobno w nocy budzÄ… si´ prawdziwÄ… szans´ na szybkie i skuteczne opanowanie powodowa"y koniecznoĘci przerwania infuzji doÅ»ylnej. 33,3 do 555 mg/min (Ęrednio 200 mg/min). Przed
P
o
d
o
b
n
o
w
n
o
c
y
b
u
d
z
Ä…
s
i
´
potwory. W nocy takŻe w czasie stanu padaczkowego. Nie wp"ywając niekorzystnie na Z wynikami przedstawionymi przez krakowskich podaniem leku i w czasie pierwszej godziny leczenia
p
o
t
w
o
r
y
.
W
n
o
c
y
t
a
k
Å»
e
w
c
z
a
s
i
e
snu u wielu chorych z padaczkÄ… czynnoĘç serca i ciĘnienie t´tnicze, nie powodujÄ…c autorów zgodziliby si´ twórcy innego doniesienia, u pacjentów kontrolowano czynnoĘç serca, ciĘnienie
s
n
u
u
w
i
e
l
u
c
h
o
r
y
c
h
z
p
a
d
a
c
z
k
Ä…
 budzÄ… si´ napady. depresji oĘrodka oddechowego oraz d"ugotrwa"ej sedacji W. S"UÅ»EWSKI i wsp. (Neurologia Dzieci´ca, 15, 1999), t´tnicze i cz´stoĘç oddechów, obserwowano takÅ»e

b
u
d
z
Ä…
s
i
´

n
a
p
a
d
y
.
Doskonale wiadomo i potwierdzi"y to juÅ» liczne pacjenta po jego podaniu, róŻni si´ od innych których zach´cajÄ…ce do stosowania doÅ»ylnej postaci stopieÅ‚
zaburzeł
ĘwiadomoĘci i ewentualne miejscowe
badania, Å»e sen aktywuje niektóre rodzaje napadów, stosowanych w tych przypadkach leków. ¸atwo kwasu walproinowego wnioski p"ynÄ… z badania w grupie objawy niepoŻądane. Wykazano, Å»e stosowany kwas
szczególnie napady cz´Ä˜ciowe, jest czynnikiem akty- przenikajÄ…c do p"ynu mózgowo-rdzeniowego, dzia"a szy- 9 ma"ych dzieci i niemowlÄ…t (wiek od 3 miesi´cy do 5,5 walproinowy nie wywiera" znaczÄ…cego efektu na
wujÄ…cym takÅ»e w okreĘlonych idiopatycznych bko i jest dobrze tolerowany, w ten sposób zbliÅ»a si´ do roku), leczonych w Instytucie Pediatrii AM w Poznaniu na wymienione parametry, jedynie u dwóch chorych zaob-
zespo"ach padaczek (przyk"adem moÅ»e byç padaczka wizerunku leku idealnego. PiszÄ… o nim autorzy trzech prze"omie 1998 i 1999 roku. Stosowali oni taki sam serwowano wystÄ…pienie miejscowego podraÅ»nienia
rolandyczna lub dziedziczona autosomalnie dominujÄ…- artyku"ów, w tym takÅ»e znani specjaliĘci rodzimej neu- schemat podawania leku; jedynie u jednego pacjenta, skóry. Tym samym okaza" si´ on lekiem bezpiecznym
co nocna padaczka p"ata czo"owego). Zaawansowane rologii. który wczeĘniej otrzymywa" kwas walproinowy doustnie, i dobrze tolerowanym, nawet przy podawaniu w szybkim
obecnie techniki badał
czynnoĘciowych OUN poz- W artykule autorstwa P. CZAPIł
SKIEGO I A. TER- zaniechano podania leku w bolusie. W tym badaniu wlewie doÅ»ylnym z pr´dkoĘciÄ… powyÅ»ej 20 mg/min.
woli"y wykryç zmniejszony miejscowy przep"yw krwi CZYÅ‚
SKIEGO (Neurologia i Neurochirurgia Polska, takÅ»e okaza" si´ istotny czas trwania stanu BiorÄ…c pod uwag´ szerokÄ… skutecznoĘç przeciw-
w obr´bie wzgórza, kory przedczo"owej i nowej kory 32, XLVIII, 1, 1998) znajdujemy wyniki badaÅ‚
prowad- padaczkowego, nie przekraczający 3 godzin, oraz jego padaczkową kwasu walproinowego, takŻe wobec
okolicy skroniowej podczas snu NREM, co t"uma- zonych w krakowskiej Klinice Neurologii CM UJ w latach etiologia. Najwi´kszÄ… skutecznoĘç obserwowano napadów mioklonicznych, moÅ»na tym samym uzyskaç
czy"oby aktywacj´ napadów czo"owych i skroniowych 1994-95. Kwas walproinowy w postaci doÅ»ylnej u chorych z rozpoznanÄ… wczeĘniej padaczkÄ…, z napada- ca"kiem nowÄ… jakoĘç w szybkim przerywaniu napadów.
przez t´ faz´ snu.