Finanse
samorządów
terytorialnych
Omawiane zagadnienia
" Pojęcie finansów JST
" Podstawy prawne funkcjonowania JST i ich
gospodarki finansowej (tylko wydruk)
" Struktura organizacyjna JST w Polsce
" Dochody i wydatki JST w strukturze
przepływów SFP
" Systematyka dochodów JST
" Dochody JST:
gmin
powiatów
województw
" Ogólna struktura wydatków JST
Finanse j.s.t.
Finanse samorządu terytorialnego to
publiczne zasoby pieniężne gmin,
powiatów, województw
samorządowych, operacje tymi
zasobami i normy prawne je regulujące.
Główne podstawy prawne samorządu
terytorialnego w Polsce
" Europejska Karta Samorządu terytorialnego
" Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r.
" Ustawy ustrojowe
Europejska Karta Samorządu
Terytorialnego
Ustanawia:
" pierwszeństwo samorządu w załatwianiu spraw lokalnych
" ochronę granic terytorialnych korporacji samorządowych
" swobodę samorządu w kształtowaniu swych wewnętrznych
struktur
" ograniczanie nadzoru nad samorządem terytorialnym
" wymóg zabezpieczenia dochodów samorządu
terytorialnego
" prawo do nawiązywania współpracy z innymi jednostkami
" sądowa ochrona samodzielności samorządu terytorialnego
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia
1997 r.
Art. 15.
1. Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizację
władzy publicznej.
2. Zasadniczy podział terytorialny państwa uwzględniający więzi społeczne,
gospodarcze lub kulturowe i zapewniający jednostkom terytorialnym zdolność
wykonywania zadań publicznych określa ustawa.
Art. 16.
1. Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego
stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową.
2. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy
publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań
publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną
odpowiedzialność.
Art. 163.
Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucją lub ustawy
dla organów innych władz publicznych.
Art. 164.
1 . Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina.
2. Inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa.
3. Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych
jednostek samorządu terytorialnego.
Art. 165.
1. Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności i
inne prawa majątkowe.
2. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sadowej.
Art. 166.
1. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez
jednostką samorządu terytorialnego jako zadania własne.
2. Jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu
terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych. Ustawa określa tryb przekazywania i
sposób wykonywania zadań zleconych.
Art. 167.
1. Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udziały w dochodach publicznych
odpowiednio do przypadających im zadań.
2. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje
ogólne i dotacje celowe a budżetu państwa.
Art. 168.
Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłatach
lokalnych w zakresie określonym w ustawie.
Art. 171.
1. Działalność. samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności.
2. Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady
Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe.
3. Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może rozwiązać organ stanowiący
samorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucją lub ustaw.
Podstawowe ustawy ustrojowe
" Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
" Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym
" Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa
" Ustawa z 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze
wójta, burmistrza i prezydenta miasta
" Ustawa z 15 września 2005 roku o referendum lokalnym
" Ustawa z 24 lipca 1998 roku o wprowadzeniu
trójstopniowego podziału terytorialnego państwa
Jednostki samorządu lokalnego wg województw
Liczba Liczba Ludność Powierz-
Województwo
PZ PG gmin w tys. chnia
dolnośląskie 26 4 169 2 985 19 948
kujawsko-pomorskie 19 4 144 2 098 17 970
lubelskie 20 4 213 2 241 25 155
lubuskie 11 2 83 1 020 13 984
łódzkie 20 3 177 2 673 18 219
małopolskie 19 3 182 3 207 15 144
mazowieckie 38 4 325 5 065 35 597
opolskie 11 1 71 1 091 9 412
podkarpackie 20 4 160 2 117 17 926
podlaskie 14 3 118 1 224 20 180
pomorskie 15 4 123 2 179 18 298
śląskie 17 19 166 4 894 12 294
świętokrzyskie 13 1 102 1 328 11 672
warmińsko-mazurskie 17 2 116 1 460 24 202
wielkopolskie 31 4 226 3 346 29 826
zachodnio - pomorskie 17 3 114 1 730 22 901
RAZEM 308 65 2489 38 658 312 728
Dochody JST w strukturze dochodów sektora finansów
publicznych
w mld zł
Wyszczególnienie 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Dochody SFP ogółem 170,5 206,6 227,2 251,3 279,0 316,4 310,3 320,3 346,9 386,7
Budżet państwa 99,6 119,6 126,3 122,9 140,7 162,9 161,1 161,6 160,0 189,0
Budżety JST 18,7 24,3 27,7 29,9 32,9 39,9 37,7 35,7 46,2 52,8
Fundusze celowe 40,8 49,4 58,8 68,1 72,0 74,1 69,7 70,8 82,7 95,3
KCh/NFZ - - - 17,0 19,6 23,6 25,4 25,4 28,5 30,7
Pozostałe jednostki 11,4 13,3 14,4 13,4 13,8 15,9 16,4 26,8 29,5 19,0
w proc.
Wyszczególnienie 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Dochody SFP ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Budżet państwa 58,4 57,9 55,6 48,9 50,4 51,5 51,9 50,5 46,1 48,9
Budżety JST 11,0 11,8 12,2 11,9 11,8 12,6 12,1 11,1 13,3 13,7
Fundusze celowe 23,9 23,9 25,9 27,1 25,8 23,4 22,5 22,1 23,8 24,6
Kasy chorych - - - 6,8 7,0 7,5 8,2 7,9 8,2 7,9
Pozostałe jednostki 6,7 6,4 6,3 5,3 4,9 5,0 5,3 8,4 8,5 4,9
Wydatki JST w strukturze dochodów sektora finansów
publicznych
w mld zł
Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Wydatki SFP ogółem 295,9 341,1 362,1 368,6 401,4 429,1
Budżet państwa 77,4 91,0 95,8 95,2 109,8 103,1
Budżety JST
109,7 81,3 82,4 78,8 80,6 67,4
Fundusze celowe 23,4059 126,6 126,0 129,7 136,0 131,8
KCh/NFZ 68,1745 25,9 28,1 27,2 30,2 34,0
Poz. jednostki 17,1 16,3 29,8 37,7 44,8 92,8
w proc.
Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Wydatki SFP ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Budżet państwa 26,2 26,7 26,5 25,8 27,4 24,0
Budżety JST 37,1 23,8 22,8 21,4 20,1 15,7
Fundusze celowe 7,9 37,1 34,8 35,2 33,9 30,7
Kasy chorych 23,0 7,6 7,8 7,4 7,5 7,9
Poz. jednostki 5,8 4,8 8,2 10,2 11,2 21,6
WPAYWY JEDNOSTEK SAMORZDU
TERYTORIALNEGO
DOCHODY PRZYCHODY
WAASNE SUBWENCJE DOTACJE
Z POŻYCZEK I KREDYTÓW
Z PRYWATYZACJI
yRÓDAA ZASILANIA JEDNOSTEK SAMORZDU TERYTORIALNEGO
DOCHODY PRZYCHODY
POŻYCZKI,
WAASNE
ZEWNTRZNE
KREDYTY, EMISJE
OBLIGACJI
PODATKI LOKALNE
SUBWENCJA
WPAYWY Z
OGÓLNA PRZYWATYZACJI
MIENIA
UDZIAAY W
PODATKACH
DOTACJE:
STANOWICYCH
- NA ZADNIA ZLECONE I
DOCHÓD BUDŻETU
POWIERZONE
PACSTWA (PIT i CIT)
- NA ZADZNIA WAASNE
OPAATY BUDŻETOWE
DOCHODY Z MAJTKU
POZOSTAAE
DOCHODY
Dochody, wydatki i wynik jednostek samorządu terytorialnego w 2006 r.
Struktura dochodów ogółem jednostek samorządu terytorialnego
wykonanych w latach 2005 - 2006.
Dochody gmin
Struktura dochodów gmin w latach 2005 2006.
Zbiorcze wykonanie budżetów gmin w l 2005 - 2006 r.
BUDŻET Podatki
pobierane przez
GMINY
urzędy skarbowe
Podatek od Podatek od spadków
nieruchomości i darowizn
Podatek od środków
Podatek od czynności
transportowych
cywilnoprawnych
Podatek od posiadania psów
Podatek w formie
(zniesiony z dniem 31.12.2007)
karty podatkowej
Podatek rolny
Podatek leśny
Podatki pobierane
bezpośrednio przez organy
gminy
Struktura dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego w latach 2005-2006
61,6%
2. Udziały w podatkach państwowych
2. Udziały w podatkach państwowych
a) dochodowym od osób fizycznych 39,34% (docelowo)
a) dochodowym od osób fizycznych 39,34% (docelowo)
- w roku 2005: 35,61%
- w roku 2005: 35,61%
- w roku 2006: 35,85%
- w roku 2006: 35,85%
- w roku 2007: 36,22%
- w roku 2007: 36,22%
- w roku 2008: 36,49%
- w roku 2008: 36,49%
b) dochodowym od osób prawnych - 6,71%
b) dochodowym od osób prawnych - 6,71%
3. Opłaty:
a) skarbowa
b) targowa
c) miejscowa
d) administracyjna
e) eksploatacyjna
d) inne pobieranych na podstawie ustaw
4. Dochody z majątku, działalności gospodarczej itp.
Dochody gminy
Dochody gminy
B. Dochody zasilające :
B. Dochody zasilające :
1. Subwencja ogólna,
1. Subwencja ogólna,
2. dotacje celowe z budżetu państwa na:
2. dotacje celowe z budżetu państwa na:
a) zadania zlecone
a) zadania zlecone
b) finansowanie zadań własnych.
b) finansowanie zadań własnych.
SUBWENCJE DLA GMIN OD 2004 ROKU
SUBWENCJE DLA GMIN OD 2004 ROKU
WYDATEK BUDŻETU PACSTWA
Część wyrównawcza Część równoważąca Część oświatowa
subwencji ogólnej subwencji ogólnej subwencji ogólnej
Wyrównywanie różnic Ustalana w ustawie
Ustalona w ustawie
w dochodach budżetowej nie niższa
budżetowej (suma
niż w roku bazowym
kwoty podstawowej i
(wynika z wpłat)
uzupełniającej)
kwota podstawowa gdy
kwota uzupełniająca
G<92%Gg gminy
17%Gg otrzymują
otrzymują wyrównanie
gminy w których
zależnie od przedziałów
gęstość zaludnienia jest
niższa od średniej w
do 40%Gg w 90%
kraju
oraz G < 150%Gg
do 75%Gg w 80%
do 92%Gg w 75%
Wpłaty gmin których G>150%Gg
dochód budżetu państwa
2. Dochody powiatów
Dochodami powiatu są:
Dochodami powiatu są:
A. DOCHODY WAASNE
1. Udziały, w wysokości 10,25% wpływów z PIT
2. Udziały, w wysokości 1,4% wpływów z CIT
3. dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe
powiatu oraz jednostek gospodarki netto
4. dochody z majątku
DOCHODY ZASILAJCE
1. subwencja ogólna,
2. dotacje celowe z budżetu państwa na:
a) realizację zadań zleconych
b) zadania własne
DOCHODY POWIATÓW OD 2004 ROKU
DOCHODY POWIATÓW OD 2004 ROKU
WYDATEK BUDŻETU PACSTWA
Część wyrównawcza Część równoważąca Część oświatowa
subwencji ogólnej subwencji ogólnej subwencji ogólnej
Wyrównywanie różnic Ustalana w ustawie
Ustalona w ustawie
w dochodach budżetowej nie niższa
budżetowej (suma
niż w roku bazowym
kwoty podstawowej i
(wynika z wpłat)
uzupełniającej)
kwota
kwota podstawowa
uzupełniająca
wyrównanie w 88%
otrzymują powiaty
otrzymują powiaty
w których stopa
dla których
bezrobocia jest
wyższa od 110%
P < Pp
średniej w kraju
oraz P < 110%Pp
Wpłaty powiatów których
P>110%Pp dochód budżetu
państwa
3. Dochody
3. Dochody
województw
województw
Dochodami województwa są:
A. DOCHODY WAASNE
1. udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa, w
wysokości:
a) 1,6 % wpływów z PIT,
b) 15,9 % wpływów z CIT (od 2008 r. 14%)
2. dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe województwa oraz
wpłaty od jednostek gospodarki netto
3. dochody z majątku województwa.
A. DOCHODY ZASILAJCE
1. subwencja ogólna,
2. dotacje celowe z budżetu państwa:
a) na zadania zlecone
b) na finansowanie zadań własnych
SUBWENCJE DLA WOJEWÓDZTW OD 2004 ROKU
SUBWENCJE DLA WOJEWÓDZTW OD 2004 ROKU
WYDATEK BUDŻETU PACSTWA
Część wyrównawcza Część regionalna Część oświatowa
subwencji ogólnej subwencji ogólnej subwencji ogólnej
Wyrównywanie różnic Ustalana w ustawie
Ustalona w ustawie
w dochodach budżetowej nie niższa
budżetowej (suma
niż w roku bazowym
kwoty podstawowej i
(wynika z wpłat)
uzupełniającej)
40% uzależnione 20% uzależnione
kwota
kwota podstawowa
od powierzchni dróg od stopy bezrobocia
uzupełniająca
na mieszkańca
wyrównanie w 70%
otrzymują
9%Ww otrzymują
10% uzależnione 30% (do 2008)
województwa dla
województwa
od wartości PKB dzieli Minister
których
poniżej 3 mln
na mieszkańca Finansów
mieszkańców
W < Ww
Wpłaty województw których
w>110%Ww dochód budżetu państwa
Wysokość wskaznika
W dla województw
w latach 2002-2005
Udziały jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z PIT
Wyszczególnie
2002 2003 2004 2005 03:02 04:03 05:04
nie
1 23 4 5 678
Plan roczny PIT
8 669 564 8 840 298 13 302 926 14 885 853 102,00% 150,50% 111,90%
(w tys. zł)
Wykonanie PIT
8 018 981 8 211 808 12 991 443 15 435 967 102,40% 158,20% 118,80%
(w tys. zł)
% wykonania
92,50% 92,89% 97,66% 103,70% - - -
planu
Struktura podziału wpływów z tytułu PIT
miejskie;
Gminy
miejsko-
12,8
wiejskie; 12,1
JST
Miasta na
praw ach
wiejskie;
powiatów
10,9
50,6%
Pow iaty
Gminy
ogółem
Wojew ództw a
ogółem
10,2%
3,3%
35,8%
Struktura podziału wpływów z tytułu CIT
Struktura podziału wpływów z tytułu CIT
Miasta na prawach
JST
powiatów
23,4%
Powiaty ogółem
1,8%
Woj ewództwa
66,4%
Gminy
miejsko-
miejskie;
wiejskie;
3,1
3,3
Gminy ogółem
8,4%
wiejskie;
1,9
OGÓLNA STRUKTURA WYDATKÓW JST
Struktura w ykonania w ydatków jednostek
Struktura wykonania wydatków
samorządu terytorialnego z wyłączeniem m.
jednostek samorządu terytorialnego w 2005 r.
st. Warszaw y w 2005 r.
Wydatki
Wydatki majątkow e
majątkow e
17,8%
18,1%
Wydatki bieżące
Wydatki
82,2%
bieżące
81,9%
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
WSM 10 52 pl(1)VA US Top 40 Singles Chart 2015 10 10 Debuts Top 10010 35401 (10)173 21 (10)ART2 (10)więcej podobnych podstron