Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje... Page 1 of 3
pszczoły.pl->Dwumiesięcznik Pasieka Szukaj
W MOJEJ PASIECE ABECADAO NAUKA W PASIECE CHOROBY W PASIECE PRODUKTY PASIECZNE ARCHIWUM
W MOJEJ PASIECE
BeeVital Hiveclean - Nowa zabawka czy
prawdziwe narzędzie dla pszczelarzy w
kontrolowaniu warrozy?
Na rynku pszczelarskim pojawił się nowy
produkt, który przez wielu traktowany jest z
niedowierzaniem, bo co powiedzieć o tak prostej
w swym składzie miksturze, jak mieszanka
wody, sacharozy, kwasu cytrynowego, kwasu
W numerze
szczawiowego, ekstraktu propolisu i olejków
eterycznych, zwłaszcza gdy się ją porówna do
Wydarzenia
tak obco brzmiacych nazw, jak amitraza,
flumetryna, fluwalinat, kumafos czy
Jubileusz profesora
bromfenwinfos. Z powodu braku danych o
Jerzego Woyke
koncentracji poszczególnych składników w zdjęcia: Janusz Pudełko, Rafał Krawczyk
Apimondia 2009
roztworze BeeVital Hiveclean (tajemnica
Kamiańskie klimaty producenta) trudno porównać preparat z danymi uzyskiwanymi w badaniach z kwasami
organicznymi stosowanymi do ograniczania inwazji Varroa destructor, ale przytoczenie
W mojej pasiece
danych naukowych mo\e trochę rozwiać wątpliwości.
Zimowa pasieka
Głównym składnikiem preparatu BeeVital Hiveclean wydaje się być kwas szczawiowy.
Drzewa i krzewy dla W naturze obecny jest on w wielu roślinach. Du\a jego koncentracja występuje np. w
naszej pasieki liściach rabarbaru, szpinaku, owocach bananów, ziarnach maku, ziarnie kakaowym i
liściach herbaty. Poziom 200 ppm (0,2 g/kg) w produktach spo\ywczych uwa\any jest
Ul le\ak dla hobbysty,
za wysoki. Kwas szczawiowy jest kwasem mocnym - niszczy tkanki. Dawka śmiertelna
cz. 1.
dla człowieka to 5 do 15 g. W czystej postaci chemicznej występuje jako krystaliczny
Moja metoda
biały proszek, bez zapachu. Wchodzi on w reakcje z wapnem, \elazem, sodem,
zintegrowanej walki z
magnezem, potasem i tworzy trudno rozpuszczalne sole - szczawiany. U ludzi przy
Varroa destructor
diecie bogatej w kwas szczawiowy w nerkach tworzą się kamienie, których głównym
składnikiem są szczawiany wapnia. Dlatego produkty spo\ywcze o wysokim poziomie
Pozyskujmy pierzgÄ™
tego kwasu powinny być spo\ywane z umiarem.
Kalejdoskop
Stosowanie kwasów organicznych jako alternatywnych do
Miody pitne, sycone
chemoterapeutyków środków roztoczobójczych zaczyna być,
czy niesycone?
mimo braku prawnej akceptacji dla tego rodzaju praktyk,
coraz bardziej powszechne w krajach Unii Europejskiej.
Z Pasieką w świat
Stosowane kwasy organiczne to kwas mrówkowy, mlekowy,
cytrynowy oraz szczawiowy. Są to kwasy występujace
4 000 000 kilo miodu
naturalnie w przyrodzie i dzięki temu akceptowane przez
w 6 tygodni
pszczelarzy, którzy unikają ska\enia produktów pszczelich
Międzynarodowe
przez syntetyczne środki chemiczne. Przykładem mo\e być
Kongresy
pszczelarstwo duńskie, gdzie w 2000 roku 86% pszczelarzy
Pszczelarskie
stosowało jedynie metody biologiczne, czyli kwasy organiczne
Apimondii
(mrówkowy, mlekowy i szczawiowy) i metody mechaniczne.
Kwas mrówkowy stosowany jest po ostatnim zbiorze miodu,
Nauka w pasiece
natomiast mlekowy i szczawiowy po okresie wychowu czerwiu.
Monitorowanie
DecyzjÄ™ o przeprowadzeniu zabiegu podejmuje siÄ™ po
mikroklimatu rodziny
uprzednim zdiagnozowaniu naturalnego osypu roztoczy.
pszczelej
Dobowy osyp przemna\a się przez 120, by określić całkowitą
system WMA, cz. 1.
populację paso\ytów w rodzinie. Poziom inwazji przekraczający
1000 sztuk jest sygnałem do podjęcia jak najszybszej walki z
Wszystko, co o
warrozÄ…. Gdy wynik zabiegu wykazuje osyp 50 do 100
plastrze i wosku
roztoczy po 1 - 2 tygodni, zabieg powtarza siÄ™. Przy ni\szych
pszczelim wiedzieć
poziomach osypu mo\na zrezygnować z dalszych zabiegów.
nale\y, cz. 4.
Badania duńskie ze stosowaniem wkraplania roztworu kwasu szczawiowego w syropie
Pasieka poleca
cukrowym w przestrzeń międzyramkową w pełni wypełnioną przez pszczoły (3 ml
roztworu na uliczkę) w okresie wczesnowiosennym wykazały skuteczność stosowanej
Miód i produkty
metody. Średni osyp z 4 tygodniowego okresu liczenia wyniósł w rodzinach leczonych
pszczele dla zdrowia,
62 sztuki roztoczy, podczas gdy w rodzinach kontrolnych, nieleczonych, jedynie 2
urody i podniebienia
sztuki. Przy zabiegach wkraplania roztworu kwasu szczawiowego w syropie cukrowym
w okresie jesiennym uzyskano osyp rzędu 900 do 1400 osobników na rodzinę w czasie
Z pasieki do kuchni
4 tygodni po zabiegu. Równolegle badano pozostałości kwasu w miodzie. Oznaczony
Ptysie, sernik z piankÄ…
poziom kwasu szczawiowego w miodzie czerwcowym w grupie doświadczalnej (42
ppm) nie ró\nił się istotnie od poziomu określonego w miodzie rodzin kontrolych, nie
Historia
poddawanych zabiegowi (58 ppm).
Saga rodu Kurpielów
Badania w warunkach laboratoryjnych wykazały roztoczobójcze działanie zarówno
http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=w_mojej_pasiece&artpli... 2010-01-13
Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje... Page 2 of 3
kwasu szczawiowego, jak i cytrynowego na Varroa destructor, przy czym kwas
Kącik dla dziadków szczawiowy działał bardziej toksycznie od cytrynowego. Działanie kwasu szczawiowego
i wnuczków było istotnie wspomagane obecnością syropu cukrowego. Przy średnim poziomie
inwazji 1518 roztoczy na rodzinę skuteczność zwalczania ich, przy stosowaniu ró\nych
O pszczole, kociczce
roztworów kwasu szczawiowego (2,1%, 3,2%) w 60% syropie cukrowym, wynosiła
Kundzi i kocurku
86% do 99%, przy jednokrotnym zabiegu wkraplania w grudniu. Nie stwierdzono
Tetroniuszu
zale\ności pomiędzy stosowaniem kwasu szczawiowego, a poziomem tego kwasu
oznaczanym w miodzie i opracowano metodÄ™ jego odparowywania w ulach w okresie,
KÄ…cik kolekcjonera
gdy pszczoły tworzą kłąb. Dawki kwasu od 1,0 do 5,0 g na rodzinę wykazały
Rzezby i figurki z skuteczność roztoczobójczą ponad 90 %. Podkreśla się tak\e wysoką skuteczność
motywami działania słabych roztworów tego kwasu w syropie cukrowym. Objętość 5 ml na rodzinę
pszczelarskimi 60% roztworu cukrowego zawierajÄ…cego 4,2% kwasu szczawiowego zdeponowana na
górnych beleczkach ramek rodzin bez czerwiu wykazała ponad 96% skuteczność w
zwalczaniu populacji roztoczy.
Moje doświadczenia z kontrolą warrozy są
oparte na wieloletnich obserwacjach z własnej
pasieki. ProwadzÄ™ gospodarstwo pasieczne po
moim ojcu, prof. Janie Nowakowskim -
wykładowcy pszczelarstwa i pszczelnictwa na
Akademii Rolniczej we Wrocławiu, który
prowadził ponad 100 pniową wędrowną
gospodarkÄ™ pasiecznÄ… na terenie Dolnego
ÅšlÄ…ska. Obecnie pasieka liczy 60 rodzin i
prowadzona jest od lat 90-tych jako stacjonarna
w rejonie Masywu Åšnie\nika, w Kotlinie
KÅ‚odzkiej. Wszelkie zabiegi walki z inwazjÄ…
Varroa przeprowadzano w niej jedynie w jesieni,
po zakończeniu zbioru miodu.
Po pierwszym okresie stosowania amitrazy w postaci póznojesiennego odymiania
rodzin, w latach 90-tych wprowadzono listewki nasÄ…czone Klartanem. W zwiÄ…zku z
krytykÄ… Klartanu w 1999 roku zastosowano standaryzowany produkt - paski Apistanu
(Biowet). Ju\ pózną wiosną następnego roku mo\na było często spotkać paso\yty na
czerwiu trutowym. Rodziny produkcyjne rozwijały się dynamicznie i nic nie zapowiadało
katastrofy do końca lipca. W sierpniu rodziny gwałtownie zaczęły się wypszczelać, tak
\e pod koniec miesiąca w ulach pozostawała pełna nadstawka miodu, 6 - 8 ramek z
czerwiem i garstka pszczół z matką. Na ramkach z czerwiem było więcej paso\ytów ni\
pszczół. Przy układaniu gniazd na zimę średnio z 3 rodzin robiono jedną - stan pasieki
zmniejszył się o 2/3. Ten nagły wzrost liczebności paso\yta mo\e być tłumaczony
presjÄ… selekcyjnÄ… na populacjÄ™ paso\yta wysokich dawek fluvalinatu w postaci Klartanu
przez okres ponad 5 lat i brakiem 100% skuteczności zabiegu. Mimo wysokich dawek
chemoterapeutyka część populacji paso\yta, ta bardziej odporna, prze\ywała. W
momencie, gdy zastosowana dawka fluwalinatu w standaryzowanym produkcie okazała
siÄ™ wyraznie mniejsza ni\ w stosowaneym dotychczas Klartanie, populacja paso\yta
była ju\ uodporniona i w dobrej formie przezimowała na pszczołach do nowego sezonu.
Był to pośredni dowód na nabudowywanie odporności wśród paso\ytów na
chemoterapeutyki, w tym przypadku na fluvalinat. Było to bolesne, ale bardzo
pouczajace doświadczenie. Zmusiło mnie do innego spojrzenia na walkę z paso\ytem.
Następnego roku, po jesiennym zastosowaniu pasków Apifosu (Biowet) i 3-krotnym
odymieniu Apiwarolem, rodziny od\yły. Przy przeglądach nie stwierdzano paso\yta na
czerwiu trutowym, nie było te\ bezskrzydłych i małych pszczół. W sumie przez 3
sezony stosowano Apifos. Po zmianie środka czynnego na Bromfenwinfos (Apifos) nie
zaobserwowano narastania inwazji paso\yta w rodzinach. PrzewidujÄ…c, \e te paso\yty,
które prze\yły, do następnego sezonu mogą ju\ być genetycznie odporne na ten
środek, rozglądano się za alternatywnymi. Przy zimowaniu pasieki w 2003 roku
zastosowano po raz pierwszy Gabon produkcji czeskiej (1,5 mg acrinathriny w 1 pasku,
w ilości 2 pasków na rodzinę na okres 24 dni).
W pasiece do kontroli obecności paso\yta w trakcie sezonu bardzo przydatne okazały
się ule z podłogą siatkową i zasuwaną pod nią dennicą produkcji Ryszarda
Sułkowskiego z Bolkowa. Wsunięcie dennicy choćby na 1 dobę pozwala zorientować się
w osypie paso\yta wynikłym z jego naturalnej śmiertelności. Konstrukcja dennicy nie
pozwala na zebranie 100% osypu roztoczy, gdy\ około 20% powierzchni siatki
podpartej jest elementami konstrukcyjnymi. Nie ma to jednak wpływu na ogólny obraz
przebiegu inwazji paso\yta w rodzinie pszczelej. Poza zastosowaniem diagnostycznym
dennice mają i tę zaletę, \e \ywy roztocz mo\e wypaść poza ul przez siatkę. Ni\sze
temperatury na dnie takiego ula działają równie\ parali\ująco na jego funkcje. Je\eli
pszczoły instynktownie pozbywają się paso\ytów na drodze wzajemnego czyszczenia,
to usuwane są one z ciała pszczół jako \ywe i z ciepłych, litych dennic, zwłaszcza w
porze ciepłej, mogą ponownie zasiedlać rodzinę pszczelą. Przy wysokim pora\eniu
silnej rodziny w lipcu i sierpniu, w krytycznym dla pasieki roku, mo\na było doliczyć się
10 do 20 roztoczy osypanych w ciagu doby. Taki osyp, nie wymuszony \adnym
zabiegiem, świadczył o powa\nym poziomie inwazji. Jej skutki opisałem wy\ej.
Jak przebiegało próbne zastosowanie BeeVital Hiveclean w mojej pasiece? Do
testowania u\ywam uli nieocieplonych, z pojedynczej deski, o pojemności gniazda: 12
ramek typu Dadant, z dennicÄ… siatkowÄ…. W okresie sezonu letniego nie zaobserwowano
obecności Varroa destructor w gniazdach ani objawów ubocznych u pszczół (pszczoły
bezskrzydłe). 14 września podano do ka\dej rodziny 2 paski ze środkiem
przeciwpaso\ytniczym Gabon. Pod siatkowymi podłogami umieszczono wkładki
dennicowe do badania osypu paso\yta. 4 pazdziernika wykonałem liczenie osypu
roztoczy po 20 dniach działania preparatu i wkropiłem 15 ml ciepłego preparatu
http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=w_mojej_pasiece&artpli... 2010-01-13
Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje... Page 3 of 3
BeeVital Hiveclean w uliczki międzyramkowe na pszczoły. Po 24 godzinach
przeprowadziłem badanie osypu z gniazda na obecność paso\ytów. Wyniki pokazuje
tabela:
Liczba
Liczba
Åšredni osyp osypanych
osypanych
dobowy roztoczy po 24
roztoczy w
Numer rodziny roztoczy po godz. od
okresie od
podaniu Gabon- Zabieg BeeVital podania
14.09 do
u Hiveclean w dniu BeeVital
4.10.2003
4.10.2003 przy Hiveclean
temp.
1a 200 10 18
zewnętrznej od
2 10 0,5 3
12 do 17oC (15
ml preparatu
3 25 1,25 5
wkroplonych do
4-5 uliczek na
19 20 1,0 1
pszczoły)
22 90 4,5 4
45 130 6,5 3
105 70 3,5 1
Inwazji roztocza w mojej pasiece w okresie jesiennym nie okazała się zbyt grozna.
Największy osyp po podaniu Gabonu zanotowano jedynie w rodzinie testowej nr 1a.
Pozostałe były opanowane przez paso\yta w znacznie mniejszym stopniu.
Z przeprowadzonego jesienią próbnego wkroplenia preparatu BeeVital Hiveclean do
rodzin pszczelich w fazie braku czerwiu i pod koniec trwania działania preparatu Gabon
wynika, \e jego działanie było zauwa\alne po 1 dobie w rodzinach nr 1a, 22 i 45,
natomiast w pozostałych nie było ju\ tak widoczne. Prawdopodobnie nie pozostało ju\
przy \yciu wiele roztoczy. Dla celów diagnostycznych powinno się zastosować odwrotną
kolejność u\ycia preparatów, najpierw BeeVital Hiveclean, a następnie znany
chemoterapeutyk, by określić, ile roztoczy uniknęło likwidacji przez pierwszy środek.
Taka a nie inna kolejność zastosowania środków w moim przypadku wynikła z póznego
pojawienia się BeeVital Hiveclean na rynku. Gabon był ju\ bowiem w ulach, gdy
wszedłem w posiadanie tego środka. Ciekawy mo\e być fakt, \e po zastosowaniu
BeeVital Hiveclean na dennicach pod siatkami zaobserwowałem zwiększoną ilość osypu
śmieci z rodziny pszczelej (drobin starego wosku, pyłku, itp.). Świadczyłoby to o
zintensyfikowaniu czyszczenia gniazda przez pszczoły. Działanie kwasów organicznych
na rodzinę pszczelą polega między innymi równi\ na wywołaniu instynktu czyszczenia,
co podnosi higienę w ulu i mo\e przyczyniać się do usuwania na tej drodze części
roztoczy.
Z uwagi na coraz większą presję na zachowanie czystości produktów pszczelich ka\dy
preparat ograniczający inwazję Varroa destructor będacy środkiem naturalnym jest
mile widziany przez pszczelarzy. Czy będzie skuteczny? Wiele będzie zale\eć od
właściwego terminu i metody wkraplania, a tak\e od fazy rozwojowej zarówno
paso\yta, jak i rodziny pszczelej. Na tym poziomie sprawdzenia preparatu nie mogÄ™ go
w pełni polecić na wszelkie problemy z warrozą, ale te\ nie lekcewa\ę go i planuję
stosować w mojej pasiece w następnym sezonie pszczelarskim.
Piotr Nowakowski
Pasieka nr 4/2003
«« powrót
©2003-2010 DwumiesiÄ™cznik "PASIEKA" - portal www.pszczoly.pl
http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=w_mojej_pasiece&artpli... 2010-01-13
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
20 Zakładanie pasiekiZakładam pasiekę(1)lab4 Pasieka Jurczenko www pasieka 2Prowadzenie pasieki wędrownejZakładanie pasieki24 Przygotowanie pasieki do zimowania20 Zakładanie pasiekieco pasiekaPasieka bez chemiiKORZYŚCI UKIERUNKOWYWANIA PASIEKPowiekszanie pasieki www pasieka 1pasieka3Przygotowanie pasieki do zimowaniawięcej podobnych podstron