ZarzÄ…dzanie ryzykiem (projektowanie) - Wikipedia, wolna encyklopedia http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zarz%C4%85dzanie_ryzyki...
ZarzÄ…dzanie ryzykiem (projektowanie)
Z Wikipedii
ZarzÄ…dzanie ryzykiem w projekcie to zarzÄ…dzanie polegajÄ…ce na monitorowaniu i obni\
aniu ryzyka do
poziomu akceptowalnego przez mened\
era projektu.
Według metodyki PMBOK zarządzanie ryzykiem składa się z następujących procesów głównych:
1. Planowanie zarzÄ…dzania ryzykiem
2. Identyfikacja ryzyka
3. Jakościowa analiza ryzyka
4. Ilościowa analiza ryzyka
5. Planowanie reakcji na ryzyko
6. Monitorowanie i kontrolowanie ryzyka
Planowanie zarządzania ryzykiem Jest to zbiór czynności, które mają na celu z jednej strony skłonienie
mened\
era projektu do przygotowania i zorganizowania procesu zarzÄ…dzania ryzykiem, z drugiej zaÅ› majÄ…
one doprowadzić do powstania infrastruktury organizacyjnej, której zadaniem będzie podjęcie działań
zmierzających do: izolowania i zmniejszenia ryzyka, eliminowania ryzyka (jeśli jest to mo\
liwe i
uzasadnione), przy-gotowania alternatywnych sposobów działania oraz określenia rezerw czasowych i
pieniÄ™\
nych w celu zabezpieczenia przed zagro\
eniami mogącymi pojawić się podczas planowania i
wykonywania prac projektowych. Materiałami wejściowymi do planowania procesu zarządzania ryzykiem
są: karta projektu, polityka organizacji w zakresie zarządzania ryzykiem, ewidencja ról i obowiązków
pracowników, wytyczne dotyczące tolerancji interesariuszy (udziałowców projektu) wobec mo\
liwych
ryzyk, szablony planu zarzÄ…dzania ryzykiem w firmie (je\
eli takie istnieją) oraz struktura podziału pracy.
Materiały te powinny być wykorzystane podczas spotkań, których celem będzie stworzenie planu
zarządzania ryzykiem. Plan taki powinien zawierać:
metodykę określającą sposoby, narzędzia i z
ródła danych, które nale\
y wykorzystać w zarządzaniu
ryzykiem,
opis ról i obowiązków poszczególnych zespołów roboczych jak i indywidualnych pracowników
organizacji względem procesu zarządzania ryzykiem,
całkowity bud\
et projektu oraz kwotÄ™ przeznaczonÄ… na proces zarzÄ…dzania ryzykiem,
listę terminów określających wszystkie działania związane z procesem zarządzania ryzykiem na
wszystkich etapach projektu,
system oceny i interpretacji zdarzeń mogących wywołać niepo\
Ä…dany przebieg projektu,
progi akceptacji, czyli kryteria określające, kiedy powinny zostać podjęte działania będące
odpowiedzią na zaistniałe ryzyko,
sposoby tworzenia dokumentacji procesu zarzÄ…dzania ryzykiem oraz
charakterystykę procesu śledzenia ryzyka w czasie realizacji projektu.
Identyfikacja ryzyka Są to działania, których celem jest wykrycie z
ródeł ryzyka, a następnie ich
usystematyzowanie według przyjętych kategorii. Identyfikacja ryzyka w metodyce PMBoK jest procesem
iteracyjnym, wykonuje się ją wielokrotnie zarówno podczas planowania, jak i w trakcie realizacji projektu.
Materiałami wejściowymi do identyfikacji ryzyka są:
plan zarządzania ryzykiem będący efektem poprzedniego etapu,
rezultaty procesów planowania projektu, do których nale\
ą: karta projektu, struktura podziału pracy,
opis wytwarzanego produktu, harmonogram i szacunki kosztów, plany u\
ycia zasobów, plany
zamówień, listy zagro\
eń i ograniczeń,
zdefiniowane kategorie ryzyka. Są to nazwy grup, do jakich będzie mo\
na zakwalifikować wszystkie
1 z 5 2009-01-26 18:05
ZarzÄ…dzanie ryzykiem (projektowanie) - Wikipedia, wolna encyklopedia http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zarz%C4%85dzanie_ryzyki...
niekorzystne zdarzenia mogące pojawić się podczas planowania i realizacji przedsięwzięcia.
Wprowadzenie kategorii (niekiedy nazywanych profilami) umo\
liwia systematyzacjÄ™ wszystkich ryzyk
projektowych. Wa\
ne jest, by przyjęte kategorie były prawidłowo dobrane w zale\
ności od specyfiki
projektu i tym samym odpowiadały typowym z
ródłom ryzyka dla danej bran\
y lub obszaru
wykorzystania wytwarzanego produktu. Do często wyró\
nianych kategorii ryzyka nale\
Ä…: ryzyko
techniczne, ryzyko zwiÄ…zane z zarzÄ…dzaniem projektami ryzyko organizacyjne oraz ryzyko
zewnętrzne,
dane historyczne dotyczące wcześniejszych realizacji projektów.
Proces identyfikacji ryzyka w metodyce PMBoK mo\
e być wspierany wieloma narzędziami i technikami.
Wydaje siÄ™ to oczywiste, gdy\
przewidzenie, jakie zdarzenia mogą istotnie wpłynąć na niezrealizowanie
planowanych zadań projektowych jest czynnością trudną i nie zawsze w pełni mo\
liwÄ… do wykonania. Do
najwa\
niejszych technik nale\
Ä…:
przegląd dokumentacji. Jest to zwyczajowo pierwszy krok w procesie identyfikacji ryzyka. Zespół
zajmujący się zarządzaniem analizuje plany i zało\
enia projektu doszukujÄ…c siÄ™ potencjalnych
zagro\
eń,
techniki gromadzenia informacji o z
ródłach zagro\
eń, do których zalicza się: burzę mózgów, technikę
delficką, ankiety oraz analizę mocnych stron, słabych stron, szans i zagro\
eń (SWOT),
listy kontrolne. Nale\
ą do narzędzi tworzonych na podstawie danych historycznych oraz wiedzy
gromadzonej w podczas realizacji podobnych projektów w przeszłości. Są to proste i skuteczne
narzędzia identyfikacji ryzyka. Główną wadą ich jest to, \
e nie mo\
na stworzyć ewidencji wszystkich
potencjalnych zagro\
eń projektowych,
analiza zało\
eń projektowych - ma na celu identyfikację ryzyka wynikającą z niedokładności,
niespójności lub niekompletności zało\
eń,
techniki oparte na diagramach. Umo\
liwiają łatwą identyfikację symptomów ryzyka oraz przejrzyste
uło\
enie schematów przyczynowo skutkowych. Do popularnych technik diagramowych nale\
Ä…:
diagramy przyczynowo-skutkowe (np. diagramy Ishikawy, rybich ości), schematy blokowe systemu,
diagramy wpływu.
W wyniku u\
ycia jednej bÄ…dz
wielu powy\
szych technik zespół zarządzający ryzykiem otrzymuje: listę
zidentyfikowanych z
ródeł ryzyka usystematyzowaną według określonych kategorii oraz spis czynności
wyzwalających (symptomów, sygnałów ostrzegawczych) wskazujących, \
e wkrótce mo\
e dojść lub \
e ju\

doszło do wystąpienia niekorzystnego zdarzenia.
Analiza jakościowa ryzyka Głównym zadaniem tej fazy procesu zarządzania ryzykiem jest oszacowanie
wielkości prawdopodobieństwa i skutków zaistnienia zidentyfikowanych uprzednio ryzyk. Na tym etapie
wykonuje się hierarchizację zidentyfikowanych niebezpieczeństw według ich potencjalnego wpływu na
proces realizacji przedsięwzięcia. Uzyskane wyniki będą stanowiły podstawę do dalszego planowania reakcji
na niekorzystne zjawiska. Jakościowa analiza ryzyka wymaga zastosowania odpowiednich narzędzi. Autorzy
metodyki zalecajÄ…, by u\
yć na tym etapie technik macierzowych. Wielokrotne zastosowanie podczas
realizacji przedsięwzięcia tych prostych narzędzi umo\
liwia zaobserwowanie trendów, które mogą stanowić
podstawę do podjęcia uzasadnionych decyzji o intensyfikacji lub ograniczeniu działań związanych z
zarządzaniem ryzykiem. Materiałami wyjściowymi do jakościowej analizy ryzyka są: plan zarządzania
ryzykiem, lista zidentyfikowanych ryzyk wraz z podziałem ich na kategorie, raport o stanie zaawansowania
projektu, charakterystyka typu projektu (informacja o tym na ile realizowany projekt jest nowatorski a w
czym jest podobny do wykonanych ju\
przedsięwzięć), charakterystyka dokładności danych, na podstawie
których dokonano identyfikacji i opisu ryzyka (dane te powinny być ocenione pod kątem ich wiarygodności
i dostępności), zestaw przyjętych w firmie skal prawdopodobieństwa i mierników skutków wystąpień
zagro\
eń oraz listę zało\
eń które zostały przyjęte w procesie identyfikacji i oceny z
ródeł ryzyka.
Podstawowe narzędzia i techniki u\
ywane do jakościowej analizy ryzyka to: lista prawdopodobieństw i
skutków ryzyka (korzysta się tu ze skal opisowych np. bardzo wysokie, umiarkowane, niskie i bardzo niskie),
macierze ocen prawdopodobieństwa i skutków wystąpienia ryzyka (stosuje się w nich w zale\
ności od
potrzeb skale liniowe lub logarytmiczne), badanie zło\
oności projektu (ocenia się stabilność zało\
eń
2 z 5 2009-01-26 18:05
ZarzÄ…dzanie ryzykiem (projektowanie) - Wikipedia, wolna encyklopedia http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zarz%C4%85dzanie_ryzyki...
projektowych oraz ewentualne skutki wpływu błędów popełnionych przy ich formułowaniu), ranking
dokładności danych (bada się dokładność i obiektywność danych wykorzystanych przy planowaniu
projektu). Rezultatem jakościowej analizy ryzyka jest: ogólny ranking projektu pod kątem ryzyka
(pozwalający na porównanie poziomu ryzyka z ryzykami występującymi w innych projektach), lista
hierarchii ryzyka (umo\
liwiająca wyszczególnienie z
ródeł ryzyka o bardzo du\
ym potencjalnie negatywnym
wpływie na projekt, czy te\
prawdopodobnie nieistotnych dla projektu), trendy wynikające z rezultatów
jakościowej analizy ryzyka przeprowadzonej wielokrotnie podczas realizacji projektu.
Ilościowa analiza ryzyka Proces ten ma na celu określenie wymiernych wartości wielkości
prawdopodobieństwa oraz skutków wystąpienia zdarzeń niekorzystnych zarówno dla poszczególnych
czynności projektu, jak i dla całego przedsięwzięcia. Pomiar taki pozwala ustalić w wielkościach
wymiernych szansę osiągnięcia celów projektu, określić poziomy niezbędnych rezerw, przeprowadzić
szczegółową analizę typu,  co-jeśli . Ilościowa analiza ryzyka często jest poprzedzana badaniami
jakościowymi. Materiałami wejściowymi do ilościowej analizy ryzyka są: plan zarządzania ryzykiem, lista
zidentyfikowanych ryzyk, lista hierarchii ryzyk, lista ryzyk do dalszej analizy, dane historyczne, opinie
ekspertów oraz rezultaty innych procesów planowania w danym projekcie. Narzędzia wykorzystywane do
analizy ilościowej ró\
nią się miedzy sobą ze względu na stopień skomplikowania. Do najczęściej u\
ywanych
nale\
ą: ankiety (przeprowadza się je wśród interesariuszy projektu i ekspertów w celu wyznaczenia
wielkości prawdopodobieństwa i skutków wystąpienia ryzyka), analiza wra\
liwości (pozwala na
wyznaczenie, które ryzyka mają potencjalnie największy wpływ na przebieg planowanego projektu), analiza
drzew decyzyjnych (ustala diagram następstw wraz z określonym ich prawdopodobieństwem i kosztami,
zawiera ka\
dÄ… z mo\
liwych logicznych ście\
ek zdarzeń mogących pojawić się w trakcie realizacji projektu)
oraz symulacje (najczęściej wykorzystuje się metodę Monte Carlo po to, by określić prawdopodobieństwo
osiągnięcia określonego celu projektu i dokonać ilościowego pomiaru wpływu potencjalnych niekorzystnych
zdarzeń na projekt, co ma pozwolić na ustalenie wielkości kosztowych i harmonogramowych rezerw, które
mogą okazać się niezbędne w trakcie realizacji przedsięwzięcia). Efektem przeprowadzenia analizy
ilościowej ryzyka dla danego projektu są: lista zmierzonych ilościowo ryzyk uszeregowanych według
priorytetów, analiza probabilistyczna projektu (zawiera prognozy dotyczące kosztów i czasów realizacji
zadań), wielkości prawdopodobieństwa osiągnięcia celów kosztowych i czasowych, trendy charakteryzujące
wyniki ilościowej analizy ryzyka (dane te są uzyskiwane na podstawie kilkukrotnego przeprowadzenia
analizy ilościowej).
Planowanie reakcji na ryzyko Jest to proces opracowywania wariantów postępowania dotyczących
czynności zmniejszających zagro\
enia i zwiększających potencjalne korzyści dla sformułowanych celów
projektowych. Plan reakcji na ryzyko to kluczowy etap procesu zarzÄ…dzania ryzykiem, gdy\
opracowuje siÄ™
w nim metody reagowania na zdarzenia korzystne i niekorzystne. Skuteczność planowania reakcji na ryzyka
zadań zagro\
onych ma bezpośredni wpływ na wzrost lub spadek ryzyka realizacji całego projektu.
Planowane reakcje muszą być proporcjonalne do skutków wystąpienia niekorzystnych zjawisk, likwidować
(lub niwelować) wpływy danego zagro\
enia w sposób kosztowo efektywny oraz być realizowane terminowo.
Materiałami wejściowymi do planowania reakcji na ryzyko są: plan zarządzania ryzykiem, lista hierarchii
ryzyk, ranking projektu pod względem ryzyka, lista zmierzonych ilościowo ryzyk uszeregowanych według
priorytetów, analiza probabilistyczna projektu, prawdopodobieństwo osiągnięcia celów kosztowych i
czasowych, lista potencjalnych metod reakcji, progi ryzyka (są to wielkości akceptowalne ryzyka przyjęte
przez organizację), lista dysponentów ryzyka (zestawienie interesariuszy, którzy mają mo\
liwości reakcji na
dane ryzyko), lista wspólnych ryzyk (ewidencja zjawisk niekorzystnych, które mogą wywierać wielorakie
skutki na proces realizacji projektu) oraz trendy będące wynikami wielokrotnie przeprowadzonej
jakościowej i ilościowej analizy ryzyka. W procesie planowania reakcji na ryzyka powszechnie stosuje się
kilka strategii. Do ka\
dego z ryzyk nale\
y tak dobrać plan postępowania, by podjęte działania były jak
najbardziej skuteczne. Do najbardziej popularnych strategii zalicza siÄ™:
unikanie ryzyka - polega na takiej modyfikacji planów realizacji projektu, by zlikwidować dane ryzyko
(niestety nie mo\
na w praktyce wyeliminować wszystkich zdarzeń, z którymi wią\
Ä… siÄ™
niebezpieczeństwa) albo korzystnie zmienić uwarunkowania z nim związane,
transfer ryzyka - to działanie polegające na przeniesieniu skutków wystąpienia ryzyka na inny
3 z 5 2009-01-26 18:05
ZarzÄ…dzanie ryzykiem (projektowanie) - Wikipedia, wolna encyklopedia http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zarz%C4%85dzanie_ryzyki...
podmiot. Działanie to jest najskuteczniejsze w obszarze finansów, wią\
e siÄ™ ono zazwyczaj z
koniecznością wypłacenia premii podmiotowi przyjmującemu ryzyko (np. ubezpieczenie na wypadek
włamania do firmy),
Å‚agodzenie ryzyka - to najpowszechniejsza ze wszystkich strategii reagowania na ryzyko. Proces ten
polega na podejmowaniu określonych działań prowadzących do zmniejszenia prawdopodobieństwa
lub skutków ryzyka,
akceptacja ryzyka - polega na przyjęciu i udz
wignięciu wszelkich konsekwencji wynikających z
ewentualnego wystąpienia niekorzystnego zjawiska. Jest to świadoma decyzja osób zarządzających
ryzykiem, by nie wprowadzać \
adnych zmian w planie projektu zwiÄ…zanych z wystÄ…pieniem danego
niekorzystnego zjawiska. IstniejÄ… dwa podstawowe typy akceptacji ryzyka: aktywna i pasywna.
Pasywna akceptacja polega na przyjęciu ryzyka bez podejmowania jakichkolwiek działań w celu
rozwiązania problemów jakie się z nim wią\
Ä…. Natomiast aktywna akceptacja polega na pogodzeniu siÄ™
z ryzykiem, ale wymaga stworzenia specjalnego planu działania w razie wystąpienia niekorzystnego
zdarzenia, a w niektórych przypadkach tzw. planu odwrotu,
plan awaryjny - buduje się tylko dla zidentyfikowanych ryzyk, które mogą pojawić się w trakcie
realizacji projektu, wcześniejsze opracowanie planu awaryjnego mo\
e w sposób istotny obni\
yć koszty
działań podejmowanych w reakcji na wystąpienie danego niekorzystnego zjawiska.
Rezultatami procesu planowania reakcji na ryzyka sÄ…: plan reakcji na ryzyka, ewidencja ryzyk rezydualnych
(lista ryzyk, które jeszcze pozostają w projekcie po wdro\
eniu strategii unikania, przenoszenia i Å‚agodzenia
ryzyka), ewidencja ryzyk wtórnych (są to ryzyka, które powstają w wyniku wdro\
enia strategii reagowania
na ryzyko), postanowienia kontraktowe (umowy wraz zakresami odpowiedzialności, jakie przejmują na
siebie inne podmioty współuczestniczące w realizacji projektu), wielkości niezbędnych kwoty rezerw
projektowych (sÄ… to tzw. bufory finansowo-zasobowe zarezerwowane przez mened\
erów na wypadek
wystąpienia sytuacji niekorzystnych), materiały wyjściowe do innych procesów oraz materiały wejściowe do
weryfikacji całości planu projektu (rezultaty planowania reakcji na ryzyko powinny być uwzględnione w
ostatecznym planie projektu).
Monitorowanie i kontrola ryzyka Jest to proces wdro\
enia planu zarzÄ…dzania ryzykiem, nieustannej
obserwacji i nadzorowaniu zidentyfikowanych ryzyk, identyfikacji nowo powstałych zagro\
eń oraz
systematycznego oceniania skuteczności podejmowanych działań prewencyjnych. To właśnie
monitorowanie i kontrola ryzyka dostarcza informacji niezbędnych do podejmowania decyzji
wyprzedzających pojawienie się niekorzystnych zdarzeń. Celem monitorowania ryzyka jest ustalenie czy:
wdro\
ono zgodnie z planem strategie reakcji na ryzyka,
działanie podejmowane w ramach realizacji planów reakcji na ryzyko skutkują oczekiwanymi
rezultatami,
przyjęte zało\
enia projektu sÄ… aktualne,
podczas realizacji projektu nie doszło do zmian w szczególnym i ogólnym poziomie ryzyka (np.
zgodnie z analizą trendów),
wystąpiły czynniki wyzwalające zidentyfikowane ryzyka,
wystąpiły nowe ryzyka nierozpoznane uprzednio.
Materiałami wejściowymi do procesu monitorowania i kontroli ryzyka są: plan zarządzania ryzykiem, plan
reakcji na ryzyko, raporty będące wynikiem komunikacji podczas planowania i realizacji projektu,
zestawienia dodatkowych wyników identyfikacji i analiz ryzyka (wykrycie nowych z
ródeł ryzyka),
ewidencje proponowanych lub ju\
wdro\
onych zmian zakresów projektu. Do narzędzi i technik stosowanych
do monitorowania oraz kontroli ryzyka sÄ… zaliczane: audyty reakcji na ryzyko, okresowe przeglÄ…dy ryzyka w
projekcie, analizy wartości wypracowanej, zestawienia pomiarów technicznych (ewidencja planowanych i
osiągniętych wyników podczas przebiegu realizacji projektu) oraz opisy dodatkowo planowanych reakcji na
ryzyko. W wyniku wykonania procesu monitorowania i kontroli ryzyka powstajÄ…: plany improwizacyjne
(ewidencja reakcji na zagro\
enia wcześniej nie zidentyfikowane), listy działań korygujących, aktualizacje
planów reakcji na ryzyko, baza danych o ryzykach w danym projekcie (jest to bardzo cenne repozytorium
wiedzy, umo\
liwiające prawidłowe planowanie zarządzania ryzykiem w przyszłych projektach) oraz
4 z 5 2009-01-26 18:05
ZarzÄ…dzanie ryzykiem (projektowanie) - Wikipedia, wolna encyklopedia http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zarz%C4%85dzanie_ryzyki...
uaktualnione listy kontrolne zidentyfikowanych ryzyk.
O charakterze ka\
dego rodzaju ryzyka decydują trzy podstawowe składniki: zdarzenie, prawdopodobieństwo
oraz straty/dotkliwość. Niskie prawdopodobieństwo oraz niezbyt dotkliwe skutki oznaczają niskie ryzyko.
Wysokie prawdopodobieństwo oraz bardzo dotkliwe skutki oznaczają wysokie ryzyko. Wysokie
prawdopodobieństwo oraz niezbyt dotkliwe skutki oznaczają niskie ryzyko dla ostatecznego powodzenia
projektu.
Zobacz te\

ZarzÄ…dzanie projektami
y
ródła
Narzędzia i techniki wspomagające Zarządzanie Ryzykiem w przedsięwzięciu (http://www.mb.gov.pl
/viewattach.php/id/f6a625273741b8023e3e59629daddee4)
y
ródło:  http://pl.wikipedia.org/wiki/Zarz%C4%85dzanie_ryzykiem_(projektowanie)
Kategoria: ZarzÄ…dzanie projektami
TÄ™ stronÄ™ ostatnio zmodyfikowano 09:56, 29 lis 2008.
Tekst udostępniany na licencji GNU Free Documentation License. (patrz: Prawa autorskie)
Wikipedia® jest zarejestrowanym znakiem towarowym Wikimedia Foundation. Mo\
esz przekazać
dary pieniÄ™\
ne Fundacji Wikimedia.
Zasady ochrony prywatności O Wikipedii Informacje prawne
5 z 5 2009-01-26 18:05