(9 października 2008 r.)
Temat: Systemy gospodarki rynkowej
Podstawowe typy regulacji
o
Rynek,
o
Plan,
o
Typy mieszane (rynkowo-planowe)
Gospodarka rynkowa
o
Dominacja prywatnej własności środków produkcji, jako podstawa racjonalności mikroekonomicznej podmiotów gospodarujących.
o
Wymienialny i stabilny pieniądz, który jest podstawą rachunku ekonomicznego (cena jako parametr wyboru).
o
Mechanizm rynku oparty na podmiotowości i samodzielności decyzyjnej właścicieli.
Ograniczenia gospodarki rynkowej
o Tendencja do monopolizacji gospodarki.
o
Występowanie efektów zewnętrznych w produkcji, obrocie i konsumpcji.
o Istnienie dóbr publicznych i ich zawłaszczanie.
o Cykl koniunkturalny.
o Rozpiętości dochodowe i majątkowe.
Gospodarka neoliberalna – typ anglosaski
o N
awiązanie do ekonomi klasycznej (A. Smith, D. Ricardo, J. S. Mil ) – ludzie kierują się potrzebą zadośćuczynienia swoim potrzebom oraz rządzom. Dążąc do bogactwa i dobrobytu najlepiej przyłączają się do dobrobytu społecznego. Przysługują się gospodarce i ogółowi.
o Kraje wiodące: USA, Kanada, United Kingdom, Australia, Nowa Zelandia.
Cechy gospodarki neoliberalnej
o
Otwarcie na konkurencję, swobodny przepływ kapitału, optymalna alokacja zasobów.
o Relatywnie niewielki udział banków w finansowaniu gospodarki – duży udział rynku kapitałowego (zwłaszcza giełdy).
o
Liczne M&B (fuzje i przejęcia).
o Dominacja własności prywatnej.
o
Interes akcjonariusz ponad interesem firmy (wysokie dywidendy).
o Wysoka polaryzacja dochodów.
o Relatywnie małe nakłady na kształcenie i szkolenie pracowników ponoszone przez firmy.
o Wysoka mobilność pracowników.
o Znaczący import pracowników z innych regionów i krajów.
o Wysoka indywidualizacja życia społeczno-gospodarczego.
o Dominacja rynku – ograniczenie roli państwa.
o Deregulacja życia społecznego.
o Ograniczony interes ubezpieczeń społecznych i opieki zdrowotnej.
Makroekonomia - opracowanie: Hubert Stokowski
Gospodarka socjaldemokratyczna – państwo dobrobytu o Koncepcja państwa opiekuńczego.
o Model skandynawski (Szwecja, Norwegia, Dania, Finlandia).
o Wysoka redystrybucja wytworzonego PKB.
Gospodarka socjaldemokratyczna – cechy:
o silne państwo i sektor publiczny.
o mechanizmy rynkowe sprzężone z bezpieczeństwem socjalnym.
o
integracja państwowa w rynek poprzez regulacje prawne, normy.
o dążenie do pełnego zatrudnienia, powszechnego dostępu do kultury, szkolnictwa i ochrony zdrowia.
o skonsolidowane społeczeństwo obywatelskie.
o wysoka stopa redystrybucji PKB.
o podatki progresywne – fiskalizm.
o wysoka stopa rekompensaty (wysokość zasiłku do ostatniego zarobku netto – tzw. stopa zastąpienia netto) ok. 70-75%.
Społeczna gospodarka rynkowa (Soziale Marktwirtschaft) o Koncepcja powstała przed II wojną światową.
o Wdrożenie 1948-1966 w Niemczech Zachodnich – Ludwig Erhard.
o Zapewnienie wolności, konkurencji i równowagi społecznego (Socialer Ausgleich) wg. A. Mul era-Armacka.
o Liberalizm uporządkowany tzw. ordoliberalizm.
państwo jako „stróż
kapitalizm
wolność jednostki
nierówność społeczna
nocny”
wolność jednostki jest
państwo kształtuje ład,
równość i sprawiedliwość
marksizm
ograniczona do
reguluje proces
społeczna
minimum
gospodarczy
społeczna
państwo ogranicza się
równość i sprawiedliwość
gospodarka
wolność jednostki
do kształtowania ładu
społeczna
rynkowa
gospodarczego
Model wschodnioazjatycki (East Asia miracle) o
Wysoki poziom akumulacji wewnętrznej. Wysoka stopa oszczędności i inwestycji.
o
Kapitał ludzki:
•
wysoka podaż taniej siły roboczej.
•
słabe związki zawodowe.
•
wysoki poziom kształcenia i umiejętności
o
Polityka proeksportowa
o
Silny interwencjonizm – selektywna polityka przemysłowa o
Model wschodnioazjatycki (East Asia miracle)
o
Wspieranie prywatnej przedsiębiorczości
o
Powiązanie polityki proinwestycyjnej z ekspansją eksportową o Oddziaływanie administracji gospodarczej na przedsiębiorców.
o Wartości kulturowe (konfucjanizm):
• skłonność do oszczędzania
Makroekonomia - opracowanie: Hubert Stokowski
• gotowość do wyrzeczeń
• otwartość na zagraniczny dorobek kulturowy
o
Równość w społecznym podziale dochodów
Makroekonomia - opracowanie: Hubert Stokowski