Wstęp
Co to jest baza danych?
Nawet nie korzystając z komputerów mamy do czynienia z bazami danych
(świadomie lub nieświadomie). Przykładem bazy danych może być kartka papieru
zawierająca dwie tabelki; pierwsza zawiera listę pracowników przedsiębiorstwa
wraz z ich danymi personalnymi: imieniem, nazwiskiem, datÄ… urodzenia,
adresem zamieszkania, stanowiskiem służbowym, natomiast druga tabelka
zawiera listę płac dla tych samych pracowników wraz z takimi danymi jak: imię,
nazwisko, kwota płacy zasadniczej, premia, płaca brutto za miesiąc...
Jednak w przypadku dużej ilości informacji lepiej jest przechowywać je na
dyskach twardych komputerów, w postaci bazy danych.
Bazą danych nazywamy zbiór danych w postaci tabel oraz narzędzi
stosowanych do gromadzenia, przekształcania oraz wyszukiwania danych.
Tabelą w bazie danych nazywamy zbiór rekordów opisujących obiekty np.
pracownicy, zawierających informacje o tych obiektach w sposób ujednolicony.
Rekord to pojedynczy wiersz w tabeli zawierajÄ…cy wszystkie wymienione w
bazie pola.
Polem nazywamy najmniejszą część rekordu, która przechowuje jedną daną.
Przykład: W kolejnych kolumnach obu tabelek są zgromadzone dane opisujące
pracowników przedsiębiorstwa. Każdy rekord zawiera dane opisujące jednego
pracownika. Każde przecięcie się rekordu z kolumną tworzy pole zawierające
pojedynczÄ… danÄ….
Pojęcia podstawowe
Dana (ang.data) to najmniejsza, elementarna jednostka informacji o obiekcie
będąca przedmiotem przetwarzania komputerowego.
Relacyjna baza danych (ang.database) to zbiór danych w postaci tabel
połączonych relacjami czyli powiązań między tymi tabelami.
Typ danej (ang. data type) - rodzaj danej, czyli forma zapisu informacji, która
może przyjąć typ:
·ð znakowy (ang.character) - dana może przybierać tylko wartoÅ›ci znaków
pisarskich
·ð liczbowy (ang.number) - dana może przechowywać tylko liczby
·ð logiczny (ang.logical) - dana może przybierać tylko dwie wartoÅ›ci: prawda,
fałsz (tak, nie)
·ð data (ang.date) - dana może przyjmować postać daty i czasu np.
rok.miesiąc.dzień godz:min:sek
·ð alfanumeryczny (ang.alphanumeric) - dana może przybierać wartoÅ›ci
znaków ASCII oraz cyfry
·ð numeryczny (ang.numeric) - wartoÅ›ciami danej mogÄ… być tylko cyfry i
znaki: + (plus), - (minus).
·ð walutowy (ang.currency) - dana może przyjmować wartoÅ›ci liczbowe
razem z symbolem waluty
·ð notatnikowy (ang.memo) - dana może być oddzielnym zbiorem tekstowym
służącym do przechowywania dowolnych opisów.
·ð binarny (ang.binary) - dana może być np. plikiem dz
więkowym lub
filmowym.
·ð graficzny (ang.graphic) - dana przechowuje grafikÄ™ np. rysunki.
·ð obiektowy (ang.OLE) - dana przechowuje obiekty do których dostÄ™p
dokonuje siÄ™ za pomocÄ… techniki OLE (ang. object linking and embleding),
czyli obiektów tworzonych przez inne aplikacje.
Format danej (ang. data format) to postać wprowadzania i wyświetlania danej
np. format 99-999 oznacza, że dana numeryczna może być wyświetlona jako
ciąg 2 cyfr, pojedynczej kreski i 3 cyfr. Format ten może służyć do wprowadzani i
wyświetlania kodu pocztowego.
Rekord (ang. record) - zwany także krotką lub wierszem, to pozioma struktura
danych opisująca jeden obiekt. Rekord składa się z pól opisujących dokładnie
cechy obiektu np. pojedynczego pracownika.
Pole (ang. field) może być zwane także atrybutem lub kolumną, to struktura
danych opisujÄ…ca pojedynczÄ… danÄ… w rekordzie np. nazwisko pracownika.
Tabela (ang. table) - nazywamy zbiór rekordów opisujących obiekty w sposób
ujednolicony tj. każdy rekord posiada te same nazwy pól. Uwaga: w niektórych
starszych systemach baz danych np. dBase każda tabela nazywana jest bazą
danych i jest przechowywana w oddzielnych plikach.
Sortowanie (ang. sorting) - Sortowaniem rekordów nazywamy ich
porządkowanie według jakiegoś kryterium. Kryterium to nazwa lub nazwy pól
według których odbywa się sortowanie. Przykładowo może być to sortowanie
rosnące (sortuje wartości w porządku rosnącym (od A do Z, od 0 do 9) lub
sortowanie malejące (sortuje wartości w porządku malejącym od Z do A, od 9 do
0).
Zapytanie (ang. query) - Zapytanie, czyli kwerenda to taka konstrukcja
językowa, która pozwala na wyszukiwanie danych z bazy danych za pomocą
zadawania pytań. Może to być specjalna konstrukcja języka programowania lub
okno graficzne w którym należy podać parametry poszukiwanych danych. W
zaawansowanych systemach baz danych, kwerend można używać także do
wyświetlania, zmiany i analizy danych.
Kwerenda wybierająca jest najczęściej używanym rodzajem kwerendy. Służy
do otrzymywania danych z tabeli lub tabel i wyświetlania wyników w arkuszu
danych, w którym można je następnie przeglądać. Kwerendy wybierające mogą
być również używane do grupowania rekordów i obliczania sum, zliczeń,
wyliczania średnich i przeprowadzania innych obliczeń.
Pojęcia zaawansowane
Filtr (ang. filter) - Filtr pozwala na wyszukiwanie rekordów spełniające
pojedyncze kryterium lub wiele kryteriów oraz (albo) sortować rekordy w
porzÄ…dku rosnÄ…cym lub malejÄ…cym.
Formularz (ang. screen form) - Formularz, czyli tzw. formatka ekranowa służy
do wygodnego wprowadzania, edytowania i usuwania danych w tabeli.
Wymienione operacje wykonuje się za pomocą okna w którym użytkownik
obsługuje pola. Znaczenie pól opisane jest za pomocą etykiet, czyli nazw pól. Do
nawigacji służą odpowiednie przyciski - strzałki. Stronę formularza można poddać
edycji, czyli formatować jak zwykły dokument tekstowo-graficzny. Jest on
wizytówką bazy.
Raport (ang. report) - Raportem nazywamy konstrukcjÄ™ systemu bazy danych,
która służy do definiowania postaci i zawartości danych pobieranych z tabel, a
następnie umieszczanych na wydruku. Jest to dokument przedstawiający w
sposób przejrzysty i zorganizowany, wybrane i posortowane przez nas dane.