Teoria literatury - Strona Gacka --==Literatura Online==-- Szukaj: w witrynie w Sieci  Teoria > Dzieło literackie Strona główna | Teoria | Epoki | Poeci | Utwory | Opracowania | Wypracowania | Motywy | Tematy | Cytaty   Dzieło literackie Dzieło literackie, jak wszelka wypowiedź, jest tworem językowym, który wyróżnia funkcja estetyczna. Zazwyczaj dostarcza wiedzy o świecie (funkcja poznawcza) i kształtuje postawy odbiorców (funkcja wychowawcza), jednak zobowiązania te każdorazowo regulowane są przez estetyczne nastawienie dzieła. W każdej wypowiedzi daje się wyodrębnić: - to, o czym ta wypowiedź powiadamia: jej przedmiot, na który wskazują znaczenia słów - to, jak ona powiadamia: porządek znaków i znaczeń, a wiec zawartość i kształt. Tworzywem dzieła literackiego jest materiał językowy, z którego drogą odpowiedniego doboru i przy pomocy odpowiednich zabiegów technicznych tworzony jest język literacki - artystyczny. Treść i forma dzieła literackiego - kompozycja i styl System znaków zachodzących w jej obszarze nosi miano kompozycji Forma wewnętrzna w obydwu postaciach: — strukturalnej i — jakości estetycznych, wchodzi w najrozmaitsze związki z formą zewnętrzną, dając w rezultacie nieprzebrane bogactwo aspektów formalnych, które zwykło się nazywać stylem.   Forma dzieła literackiego Formę dzieła literackiego można rozumieć dwojako: - jako ustalony w procesie historycznoliterackim wzorzec, wg którego kształtuje się dzieło literackie, - jako odpowiednio ukształtowane tworzywo dzieła literackiego, które w rezultacie działań wielu czynników, specjalnych zabiegów, przekształca zasób słownikowy w język artystyczny. Wówczas mamy do czynienia z tzw. formą zewnętrzną. Owo ukształtowanie, uporządkowanie ma charakter bardzo skomplikowany i wielopoziomowy. Na pierwszym etapie stanowi je: postać gramatyczna dzieła literackiego. Jest to czynnik najprostszy, podstawowy, związany z istotą zdania. Składa się nań: dobór wyrazów, ich postać morfologiczna, kolejność i wartość akcentowo-intonacyjna. Kolejny stanowi: zdolność wydobycia wartości ekspresywnej, plastycznej lub muzycznej, obrazowości lub melodyjności przy pomocy różnych zabiegów (tzw. topika). Ostatnim jest: składnia artystyczna, czyli umiejętność zespolenia, związania w układy zdaniowe wyrazów i ich zespołów Tak jak formę zewnętrzną można nazwać “szatą słowną”, tak wszystko to, co rozstrzyga o jej wartości i przeznaczeniu, a co wymaga zawodowego znawstwa można określić mianem formy wewnętrznej. W obrębie formy wewnętrznej zazwyczaj są rozpatrywane kwestie: struktury rodzajowej, integralnie związane z tradycyjnymi rodzajami literackimi i gatunkami. Forma zewnętrzna w zastosowaniu do wewnętrznej ulega tu różnorodnym modyfikacjom; jakości estetycznych, tj. środków wyrazu artystycznego, np. liryzmu, tragizmu, komizmu, patosu, wzniosłości, epickości, itp.   www.gacek.com.prv.pl