Wypracowanie krok po kroku...
ANALIZA I INTERPRETACJA UTWORU (UTWORÓW)
I. Czynności wstępne:
1) przeczytaj uważnie temat pracy, zastanów się, ile jest w nim poleceń (np. porównaj, zwróć
uwagę, zinterpretuj itp.), wykonaj wszystkie polecenia;
2) pamiętaj, że będziesz oceniany nie tylko za treść, ale i kompozycję, język i styl pracy:
- zachowaj trójczłonowy podział wypowiedzi: wstęp, rozwinięcie, zakończenie,
- wyraz
nie sygnalizuj, że analizujesz fragment (np. W analizowanym fragmencie
 Pana Tadeusza"...), wyraz
nie zaznaczaj również odwołanie do całości utworu (np.
Odwołując się do całej epopei Mickiewicza...),
- formułując nową myśl, nie zapomnij o akapitach,
- dbaj o spójność wypowiedzi,
- unikaj powtórzeń, kolokwializmów, nie nadużywaj zaimków,
- pamiętaj, by pisać pracę, używając czasowników w tym samym czasie,
- stosuj urozmaicone słownictwo,
- zachowaj poprawność ortograficzną i interpunkcyjną.
II. Analiza i interpretacja:
1) analiza fragmentu utworu epickiego:
- postaraj się umiejscowić go w całości utworu,
- nazwij gatunek,
- nazwij typ prozy (np. powieść historyczna, fantastyczna, psychologiczna,
realistyczna, naturalistyczna),
- określ i scharakteryzuj narratora (najczęściej mamy do czynienia z narratorem
trzecioosobowym lub pierwszoosobowym),
- określ bohaterów pojawiających się w tekście (przedstaw ich krótko, wskaż ich role
w tekście),
- określ sytuację narracyjną (co się dzieje we fragmencie),
- wymień formy podawcze (np. monolog, dialog, opis, opowiadanie),
- zwróć uwagę na środki językowe.
2) analiza utworu lirycznego:
- nazwij gatunek,
- wymień formy podawcze,
- nazwij typ liryki (liryka bezpośrednia, pośrednia, opisowa, sytuacyjna,
inwokacyjna, podmiotu zbiorowego),
- lirykę podziel ze względu na temat (filozoficzno-refleksyjna, miłosna, patriotyczna,
religijna, agitacyjno-polityczna),
- określ i scharakteryzuj podmiot liryczny (kim jest, jak się ujawnia, czy jest
indywidualny, a może zbiorowy, jaki zdradza stan psychiczny, jakie poglądy
reprezentuje itp.),
- określ i scharakteryzuj bohatera (bohaterów) lirycznego,
- dokonaj szczegółowej analizy środków językowych, podawaj przykłady i
koniecznie określ ich funkcje,
- określ inne elementy kompozycji - wersyfikacja (sprawdz
układ sylab i akcentów,
nazwij system wiersza, np. średniowieczny, sylabiczny, sylabotoniczny, toniczny,
wolny, biały), zbadaj rymy (męskie, żeńskie, dokładne, niedokładne, asonanse,
konsonanse, parzyste, przeplatane, okalające).
3) analiza utworu dramatycznego:
- postępuj wg wyżej wymienionych wskazówek, pamiętaj, by określić typ dramatu
(np. antyczny, szekspirowski, romantyczny, awangardowy, młodopolski itp.)
III. Staraj się znalez
ć konteksty (np. szukaj związku z tłem epoki, w której powstał dany utwór,
z filozofią, z biografią autora, szukaj nawiązań)
IV. Wnioski