RADIOLOGIA, ĆWICZENIE 5, 29.10.2012
USG
Rys historyczny
1942- pierwsze kliniczne zastosowanie echosondy do pomiaru komór mózgu (Dussik)
1952- zastosowanie ultradz
więków do badania części miękkich ciała ludzkiego
1953- zastosowanie ultradz
więków do rozpoznania wad zastawkowych serca (Edler, Hertz)
1953- pierwsze uwidocznienie płodu ludzkiego za pomocą ultradz
więków
Fale mechaniczne
ðð do 16 Hz infradz
więki
ðð 16 Hz- 20 kHz dz
więki słyszalne
ðð > 20 kHz ultradz
więki
ðð 2- 14 (20) MHz czÄ™stotliwoÅ›ci stosowana praktycznie w diagnostyce medycznej
ðð 15- 100 MHz nowe zastosowanie w medycynie
USG
Fale akustyczne o częstotliwości powyżej 20 000 Hz
Zaburzenie mechaniczne rozchodzące się ruchem falowym w ośrodku materialnym
Wywołują miejscowe zmiany gęstości ośrodka i ciśnienia (zagęszczenia i rozrzedzenia)
Przekazują energię poprzez przemieszczanie deformacji sprężystych ośrodka
Prędkość ultradz
więków
Jest zależna od gęstości i ściśliwości ośrodka w którym się rozchodzi
ðð powietrze 330 m/s
ðð tÅ‚uszcz 1450 m/s
ðð woda 1495 m/s
ðð tkanki miÄ™kkie 1540 m/s
ðð wÄ…troba 1550 m/s
ðð nerki 1560 m/s
ðð krew 1570 m/s
ðð Å›ledziona 1578 m/s
ðð soczewka 1620 m/s
ðð koÅ›ci 4080 m/s
Charakterystyka wiÄ…zki ultradz
więkowej
ðð pole bliskie (Fresnela)- szerokość wiÄ…zki staÅ‚a
ðð pole dalekie (Fraunhefera)- wiÄ…zka rozbieżna
ðð ogniskowanie
ðð zdolność rozdzielczo- osiowa- rozróżnienie dwóch punktów leżących w osi wiÄ…zki
ðð zdolność rozdzielczo- boczna- rozróżnienie dwóch punktów leżących w równej odlegÅ‚oÅ›ci osiowej,
w różnych kierunkach
Oddziaływanie ultradz
więków z tkankami
·ð odbicie- zależy od opornoÅ›ci akustycznej na granicy oÅ›rodków
·ð caÅ‚kowite wewnÄ™trzne odbicie- brak przejÅ›cia do drugiego oÅ›rodka
·ð zaÅ‚amanie- odchylenie od pierwotnego kierunku wiÄ…zki przechodzÄ…cej do drugiego oÅ›rodka
·ð rozproszenie- odbicie we wszystkich kierunkach od przeszkody mniejszej od dÅ‚ugoÅ›ci fali
·ð absorpcja i tÅ‚umienia fali- przeksztaÅ‚cenie energii mechanicznej w cieplnÄ…
W praktyce konieczne jest znaczne wzmocnienie echa z obszarów głębokich, gdyż większość energii fali
jest tłumiona w tkance podskórnej.
Budowa części nadawczo- odbiorczej głowicy
·ð przetwornik piezoelektryczny- tytanian baru, cyrkonia oÅ‚owiu
·ð odwrotny efekt piezoelektryczny- kurczenie i rozszerzenie krysztaÅ‚u w zależnoÅ›ci od znaku
przyłożonego napięcia
·ð efekt piezoelektryczny- zamiana energii fali ultradz
więkowej na sygnał elektryczny
Absorber
Kryształ piezoelektryczny
Åšrodek klejÄ…cy
Płyta czołowa
Budowa aparatu- zasada działania
·ð Zjawisko Dopplera- zmiana czÄ™stotliwoÅ›ci fali w wyniku odbicia od z
ródła przemieszczającego się
względem odbiornika
·ð Zjawisko Dopplera- czÄ™stotliwość fali roÅ›nie jeÅ›li z
ródło echa przemieszcza się w kierunku
odbiornika, częstotliwość fali spada jeśli z
ródło przemieszcza się w kierunku odwrotnym.
PoglÄ…dowy model ultradz
więków, układ diagnostyczny
1. y
ródło ultradz
więków (głowica)
2. Ośrodek przewodzący (badanie tkanki)
3. Powierzchnie graniczne
4. Odbiorniki dz
więku (głowica)
5. PrzyrzÄ…d do pomiaru czasu powrotu echa i wzmocnienie
6. Monitor telewizyjny
Rodzaje głowic
ðð GÅ‚owice brzuszne 3,0- 5,0 MHz typu Convex
ðð GÅ‚owice do badaÅ„ narzÄ…dów powierzchownych 7-14 MHz- gÅ‚owica linearna
ðð GÅ‚owice endosonograficzne (dopochwowa, transrektalna)
ðð Ultrasonografia Å›ródoperacyjna
ðð GÅ‚owica objÄ™toÅ›ciowe
·ð gÅ‚owica objÄ™toÅ›ciowa linearna
·ð gÅ‚owica objÄ™toÅ›ciowa typu convex
Prezentacja A (Amplitude)
Biometria gałki ocznej
Prezentacja B
Prezentacja B ( B mode) czasu rzeczywistego- Brightnes Reak Time (głowica wieloelementowa)
Żel w USG stosuje się w celu usunięcia powietrza z pomiędzy sondy.
USG- DOPPLER PODSTAWY
·ð Wykorzystuje zjawisko Dopplera (polega na zmianie czÄ™stotliwoÅ›ci, gdy nadajnik i odbiornik fali sÄ…
względem siebie ruchome)
USG- Doppler: z
ródło fal (głowica- nieruchoma, krwinki- ruchome)
·ð SÅ‚uży do oceny przepÅ‚ywu krwi w naczyniach żylnych i tÄ™tniczych oraz w sercu
Możemy ocenić
- prędkość przepływu
- ustalić kierunek przepływu
Wielkość dopplerowskiego przesunięcia częstotliwości jest proporcjonalna do prędkości przepływu.
Kolor Doppler zastosowanie
·ð na ekranie naczynia widoczne w kolorach czerwonym i niebieskim
·ð ocena kierunku przepÅ‚ywu
·ð ocena krążenia obocznego
·ð ocena zwężeÅ„
·ð różnicowanie naczyÅ„ krwionoÅ›nych z zachowanym przepÅ‚ywem od struktur w których nie ma
przepływu
·ð ocena ukrwienia narzÄ…dów i struktur
Power- Doppler
·ð Power- Doppler- prezentacja pseudo- angiograficzna wyższa czuÅ‚ość w ocenie drobnych naczyÅ„
·ð uwidocznienie zsumowanego przepÅ‚ywu przez badania strukturÄ™ (najczęściej mapowany kolorem
różowym)
·ð umożliwia wnikliwÄ… ocenÄ™ unaczynienia struktur (np. guzy)
USG ze środkiem kontrastującym
·ð Å›rodki kontrastujÄ…ce- Å›rodki podawane dożylnie w celu wzmocnienia sygnaÅ‚u USG
·ð drobnoczÄ…steczkowe zawiesiny z pÄ™cherzykami powietrza (Levovist, Sonovne)
·ð mikropÄ™cherzyki bardzo silnie odbijajÄ… wszystkie sygnaÅ‚y ultradz
więkowe
·ð wielkoÅ›c pÄ™cherzyków pozwala na przechodzenie przez wÅ‚oÅ›niczki pÅ‚ucne
·ð kilkuminutowe wzmocnienie intensywnoÅ›ci sygnaÅ‚u w sercu i naczyniach
USG- nowe kierunki
Elastosonografia nowy tryb obrazowania sonograficznego
ðð ocena wzglÄ™dnej podatnoÅ›ci mechanicznej tkanki pod wpÅ‚ywem fali mechanicznej
ðð ocena podatnoÅ›ci mechanicznej Å›cian naczyÅ„ w cyklu hemodynamicznym (przesuniÄ™cie i
deformacja w chwili obecnej praktycznie wykorzystywana w echo)
ðð ocena podatnoÅ›ci mechanicznej tkanek pod wpÅ‚ywem insonacji prezentowana w kolorze- barwa
czerwona elastyczność wysoka, barwa czarna- brak elastyczności.