Wyższa Szkoła Studiów Międzynarodowych
w A
odzi
Historia Japonii
mgr Witold Wybrański
Wykład 1
Japonia prehistoryczna i starożytna  od paleolitu do okresu kofun
(35000 lat p.n.e. - 538 r. n.e.)
1. Paleolit [ �eówhVBfćN ](? - ~13000 lat pne):
 Wczesny paleolit  do 130 000 lat p.n.e. ; mało stanowisk arch., dane niepewne
 Najstarsze odnalezione narzędzia kamienne  stanowisko Babadan (~200 000 pne) i Takamori
(~600-400 000 p.n.e.): oba  pn. Honshk
(Miyagi)
 pochodzenie człowieka niejasne; prawdopodobne przybycie z rejonów Syberii 500 do 200 tys.
lat p.n.e. (arch. japoński podczas epoki lodowcowej był połączony z kontynentem azjatyckim;
oddzielenie ok. 10000 lat p.n.e.) kierunek migracji: północ południe (nie jedyny)
 1931  odkrycie kości  człowieka pierwotnego z Akashi (Homo pekinensis; zniszczone
podczas II WŚ; zachowane zdjęcia); datowanie na paleolit potwierdzone w 1949
 Środkowy paleolit: 130000-32000 lat p.n.e.; społeczności myśliwsko-zbierackie; klimat
Japonii bliższy dzisiejszej Syberii; występowanie mamutów, niedz
wiedzi, jeleni olbrzymich itd.
 pojawienie się Homo sapiens
 Póz
ny paleolit: 32000-13000 lat p.n.e.
 zasiedlenie całego archipelagu
 tzw. faza IV (19-16000 p.n.e.) - zróżnicowanie regionalne (znajdowane przedmioty różnią się
od tych z kontynentu)
 ~11-10000 lat p.n.e. - koniec epoki lodowcowej
 problem fałszowania danych archeologicznych (2000 - Fujimura)
2. Okres jM
mon [neolit; �eówhVBfćN ](~11000 lat p.n.e.  IV w. p.n.e.):
 nazwa od wzoru sznurowego na ceramice
 podstawy gospodarki: zbieractwo, myślistwo, rybołówstwo ( pagórki muszlowe)
 półosiadły tryb życia (ziemianki tateana-jk
kyo ; budowle na palach horidachibashira)
 najstarsze na świecie okazy ceramiki (datowanie radiowęglowe na XI wiek pne); od ok. 3000
pne. ceramika pełni również f. kultowe (figurki dogk
)
 znano ryż, ale nie wiadomo, czy potrafiono go uprawiać; uprawiano za to inne rośliny (np.
tykwy i proso)
 ~9000 lat pne  wynalazek łuku
 od ~6000 pne  osiadły tryb życia
 stanowisko Torihama: przedmioty (grzebienie, łuki, misy) mają walory estetyczne poza
użytkowymi wzrasta poziom cywilizacji
 stanowisko Sannai-Maruyama (pref. Aomori): resztki osiedla ~500 osób zamieszkałego przez
ok. 1500 lat (~3500-2000 lat p.n.e.) ; organizacja rodowa (?)
 istnieje wymiana towarowa między osiedlami (głównie obsydian, naturalny asfalt [broń];
bursztyn, jadeit [ozdoby])
 Ajnowie: prawdopodobnie bezpośredni potomkowie ludzi okresu jM
mon
3. Okres yayoi (IV w. p.n.e.  ok. 200 n.e.)
 nazwa od tokijskiej dzielnicy Yayoi (pierwsze odkryte stanowisko - 1884)
 najwięcej stanowisk na płd. Japonii (kierunek płd. pn.; na płn. panuje jeszcze jM
mon)
 do I w. p.n.e. objęcie zasięgiem płd. części Honshk
; do I w. n.e. - płn. Honshk
; do III w. n.e. -
całe Honshk
(HokkaidM
poza zasięgiem)
 początki mokrej uprawy ryżu oraz tkactwa na większą skalę; zmiany w stylu ceramiki 
uproszczenie form
 zmiany typu antropologicznego (migracje z Płw. Koreańskiego i Chin?) - powstaje  Japończyk
jakiego znamy ;)
 pojawienie się narzędzi i broni z metalu (brąz, potem żelazo [I w. n.e.]  technologia przejęta z
Płw. Koreańskiego)
 początki organizacji społecznej  wspólnoty rodowe tworzące osiedla (np. Toro w pref.
Shizuoka)
 szamanizm - prapoczątki religii shintM
; praktyki rytualne  wyłamywanie zębów, żałoba);
gliniane figurki haniwa; pochówki w dzbanach glinianych, trumnach drewnianych, sarkofagach
 wykształcanie pierwszych państewek plemiennych (większych niż rodowe)  III w. p.n.e.
(stanowisko Yoshinogari na pn. Kyk
shk
 ok. 1000 mieszkańców, ufortyfikowane osiedle)
 kontakty z kontynentem (wymiana handlowa)
 pierwsze wzmianki o archipelagu jap. - kroniki chińskie
 pierwsza - 57 r. (Kroniki Póz
niejszej Dynastii Han) - archipelag jap. określony nazwą
 Wa / Wo [ -P ]:  poddany kraj Na w Wa otrzymał złotą pieczęć od Cesarza (=był mu
podległy); pieczęć odnaleziono w XVIII w. ["o�YtYW�s]
 najważniejsza  257 r. (Gishi Wajinden / Przekaz o ludziach Wa), suplement do Kroniki
Dynastii Wei: wspomniany podział Wa na ok. 100 walczących państewek plemiennych;
największe - kraj Yamatai z rządzącą królową/kapłanką Himiko (władza nad federacją ~30
państewek); domniemana lokalizacja  dzisiejsza pref. Saga lub Nara; w imieniu Himiko
władzę sprawował jej brat  nawiązanie stosunków dypl. z dynastią Han
 kronikarze chińscy podają, ludzie z Yamatai opisują samych siebie jako  potomków
wielkiego władcy z Wu [jedno z 3 ówczesnych królestw chińskich]  prawda czy
propaganda?
4. Okres kofun [Yamato] ( 250  538 r. n.e.)
 pojawienie się wielkich kurhanów grobowych kofun (kształt dziurki od klucza  prawdop.
powstania jako ewolucji struktury wcześniejszych cmentarzy)
 ok. 250 n.e. (niepewne) - początki państwowości Yamato (tradycyjna historiografia japońska 
11 II 660 p.n.e.: Amaterasu Ninigi[zejście na ziemię] Jimmu[prawnuk])
 rozwój władzy opartej na autorytecie religijnym; centrum w prowincji Yamato (dziś Nara); III
w. - supremacja jednego z klanów (kapłani góry Miwa)  tzw. dynastia Miwa [iri] 
prawdopodobne początki władzy cesarskiej
 III/IV w. - zmiana siedziby władców  równina Kawachi k/L
saki; tzw. dynastia Kawachi
[wake]  od ces. L
jina  nr 15; władza oparta na sile wojskowej
 póz
ny V w. - pojawienie się patriarchalnych klanów (uji) opartych m.in. na wyznawaniu
wspólnego klanowego bóstwa; prawdopodobne początki stosunków międzynarodowych  IV
w.:
 walki o supremację w regionie między Wa a królestwem koreańskim Koguryo (monument
króla KM
tai'a)  391 r. prawdopodobny najazd Wa sprzymierzonego z Paekche na królestwo
Silla; 400 r. Koguryo wysyła wojska na pomoc Silla; zwycięstwo nad Wa, choć niedobitki
obecne do 407 r.
 V w.- wysyłanie trybutu do Chin
 związki z koreańskim król. Kaya [Mimana]  gł. eksporter dóbr kult. do Yamato; wersja
nacjonalist (odrzucana). - militarny przyczółek Yamato na kontynencie
 struktura władzy bazowana na chińskiej; adaptacja języka klasycznochińskiego do celów
urzędowych; początki scentralizowanej władzy  bez stałej stolicy; aprobata chińskiego dworu
ces. przy nad. jap. tytułów
 413  502 ne: w kronikach chiń. wspominanych jest  5 królów Wa [San (Nintoku/Richk
), Chin
(Hanzei/Nintoku), Sai (IngyM
), KM
(AnkM
), Bu (Yk
ryaku)]; poza kolejnością następstwa i
faktem wysyłania trybutu szczegóły nieznane
 konkurencyjny ośrodek władzy w Kibi (Hiroshima/Okayama); legenda o Yamatotakeru
 liczna imigracja z terenów Płw. Koreańskiego i Chin  naturalizowani imigranci toraijin; część
z nich stała się prekursorami japońskich klanów; przynosili ważne zdobycze cywilizacji
(nawadnianie pól, tkactwo, hodowlę jedwabników, konie  IV/Vw. z Silla (?)
 IV/V w.  upadek Kawachi, sprowadzenie do Yamato nowego władcy ze wschodu
(L
hodo/Keitai, nr 26)  dynastia Banseiikke (do dziś)
 538 albo 552 r. (różne z
ródła)  przyjęcie buddyzmu przez Japonię (w 594 r. uznanie za religię
państwową); początek okresu Asuka