Maria Konopnicka - życie i twórczość.

Maria Konopnicka (1842-1910)

Życiorys:
Maria Konopnicka z Wasiłowskich, pseud. Jan Sawa - poetka i nowelistka. Od
1876 r. mieszkała w Warszawie, związana ze środowiskiem liberalnej inteligencji
(1884-86 współredaktorka pisma dla kobiet "Świt"). Od 1890 r. osiadła za
granicą, gdzie m.in. współ inicjowała akcję protestacyjną przeciw pruskim
gwałtom we Wrześni i ustawom wywłaszczeniowym ("Rota" 1908). W 1902 r. osiadła
w Żarnowcu k. Krosna (w dworku otrzymanym w darze od narodu).
Twórczość:
Uznana za najwybitniejszą poetkę swej epoki ("Poezje" t. I-IV 1881-96),
zyskała ogromną popularność i autorytet dzięki liryce patriotycznej
(kontynuującej tradycje poezji romantycznej) i społecznej, w której z gorzką
ironią opisywała jaskrawe objawy nędzy i krzywdy ludzkiej, ujawniające słabość
pozytywistycznego programu społecznego ("Wolny najmita", "W piwnicznej izbie",
"Jaś nie doczekał").
Największym osiągnięciem poetyckim Konopnickiej stały się liryki o tematyce
wiejskiej i ludowej, oparte na folklorze, z wyrazistą kreacją chłopskiego
narratora ("A jak poszedł król na wojnę", "Wsiałem ci ja w czarną rolę").
Żywotność zachowały głównie nowele Konopnickiej o tematyce społecznej i
psychologicznej ("Mendel gdański" 1893, "Miłosierdzie gminy"), wolne od
powierzchownej tendencyjności, o precyzyjnej konstrukcji, stawiające Konopnicką
w rzędzie czołowych twórców polskiej nowelistyki (zbiory: "Cztery nowele" 1888,
"Na drodze" 1893, "Nowele" 1897, "Ludzie i rzeczy" 1898), oraz niektóre utwory
dla dzieci, zwłaszcza popularna opowieść "O krasnoludkach i sierotce Marysi"
(1896). Ponadto autorka liryków refleksyjno - filozoficznych i krajobrazowych
(zbiory "Linie i dźwięki" 1897, "Italia" 1901), poematu z dziejów emigracji
chłopskiej "Pan Balcer w Brazylii" (1910), cennych studiów
historyczno-literackich ("Mickiewicz, jego życie i duch" 1899, "Trzy studia"
1902) i szkiców kryt., przekładów.