Rewizja finansowa  24.02.2015
Egzamin  test jednokrotnego wyboru bez pkt ujemnych, z zadaniami sytuacyjnymi (krótkie
wyliczenie, interpretacja), egzamin 70%, zaliczenie 30%
Istota rewizji finansowej, jej cele, funkcje i znaczenie dla obrotu gospodarczego
Rewizja finansowa to badanie i przeglądy historycznych informacji finansowych.
Rewizja finansowa jest niezależnym badaniem przeprowadzonym z intencją wyrażenia opinii na
temat informacji finansowej, czyli sprawozdania finansowego dotyczącego podmiotu
gospodarczego.
Usługa atestacyjna polega na sformułowaniu przez biegłego rewidenta wniosku mającego
zwiększyć zaufanie zamierzonych użytkowników do dostarczonych im informacji finansowych.
Podział usług atestacyjnych
" badanie i przeglądy historycznych informacji finansowych (czyli rewizja finansowa)
" usługi pokrewne: usługi inne niż badanie i przeglądy historycznych informacji finansowych
Badanie sprawozdania finansowego (wysoki poziom pewności)
Umożliwia biegłemu rewidentowi wyrażenie opinii o tym, czy sprawozdanie finansowe zostało we
wszystkich istotnych aspektach sporządzone zgodnie z określonymi założeniami koncepcyjnymi
sprawozdawczości finansowej.
Przegląd sprawozdań finansowych (niższy stopień pewności):
Umożliwia biegłemu rewidentowi udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy nie ma podejrzeń, że
sprawozdanie finansowe nie zostało sporządzone (we wszystkich istotnych aspektach) zgodnie z
ramową koncepcją sprawozdawczości finansowej.
Uzgodnione procedury dotyczące informacji finansowych (usługi pokrewne)
" procedury o charakterze rewizyjnym uzgodnione z zainteresowanymi stronami
" raport przeznaczony dla ściśle określonych użytkowników (w celu wyeliminowania
nieprawidłowych wniosków).
Kompilacja informacji finansowych (usługi pokrewne)
" zebranie, pogrupowanie i podsumowanie informacji finansowych
" brak stwierdzeń potwierdzających te informacji
" informacje dostarczana przez klienta  biegły rewident nie wykonuje procedur badania ich
wiarygodności
Rewizja  podział w zależności od rodzaju informacji finansowej
" rewizja finansowa informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych  badanie
sprawozdań finansowych
" rewizja finansowa informacji zawartych w półrocznych sprawozdaniach  przegląd
sprawozdań finansowych
" rewizja informacji zawartych w innych dokumentach wewnętrznych  audyt wewnętrzny
Kto musi być badany?
" banki, zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji
" SKOK
" jednostki działające na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz
przepisów o funduszach inwestycyjnych
" jednostki działające na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych
" spółki akcyjne
" pozostałe jednostki, które w roku poprzedzającym sporządzenie sprawozdania finansowego,
spełniały co najmniej dwa z następujących warunków:
Średnioroczne zatrudnienie Co najmniej 50 osób
Suma aktywów 2 500 000 EUR
Przychody netto 5 000 000 EUR
Cel badania sprawozdania finansowego
Celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii
wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest zgodne z zastosowanymi zasadami
(polityką) rachunkowości oraz rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też
wynik finansowy badanej jednostki.
Cel rewizji finansowej wg MSRF
Rewizja finansowa ma na celu dostarczenie pewności i to o wysokim poziomie (choć nie
absolutnym), zwiększając wiarygodność sprawozdań finansowych.
Ewolucja celów rewizji finansowej
" ujawnianie oszustw i wykrywanie błędów
" weryfikacja dokładności zapisów księgowych
" potwierdzenie wiarygodności sprawozdań finansowych
" ocena przez biegłego rewidenta zgodności sprawozdania finansowego z zasadami
rachunkowości
Funkcje rewizji finansowej
" kontrolna
" stymulacyjna
" informacyjna
" uwierzytelniająca
" analityczna
Znaczenie rewizji dla obrotu gospodarczego
" wzór bezpieczeństwa obrotu gospodarczego
" umożliwienie inwestorom świadomych wyborów
Według ram koncepcyjnych celem sprawozdawczości finansowej jest:
Dostarczenie informacji o jednostce sprawozdawczej, na temat sytuacji finansowej, wyników
finansowych i przepływów pieniężnych jednostki, które są użyteczne dla obecnych i przyszłych
inwestorów, pożyczkodawców i innych wierzycieli przy podejmowaniu przez nich decyzji o
dostarczeniu zasobów do jednostki.
Do realizacji tego celu sprawozdanie finansowe powinno zawierać informacje o (MSR/MSSF):
" aktywach
" zobowiązaniach
" kapitale własnym
" przychodach i kosztach, łącznie z zyskami i stratami
" wkładach dokonanych przez właścicieli i wypłatach na rzecz właścicieli występujących w
charakterze udziałowców
" przepływach środków pieniężnych
Sprawozdania finansowe sporządzane w takim celu spełniają podstawowe potrzeby większości
użytkowników, ponieważ prawie wszyscy użytkownicy sprawozdań podejmują decyzje
gospodarcze dotyczące:
" kupna, utrzymania czy też sprzedaży inwestycji
" oceny sposobu zarządzania i ochrony majątku przez kierownictwo jednostki oraz jego
odpowiedzialności,
" oceny zdolności jednostki do wypłacania wynagrodzeń oraz realizacji innych świadczeń na
rzecz pracowników,
" oceny zabezpieczenia udzielonych kredytów i pożyczek
" określenia polityki podatkowej
" ustalenia wysokości zysku do podziału i dywidend
Elementy sprawozdania finansowego
" bilans (sprawozdanie z sytuacji finansowej)
" RZiS (sprawozdanie z zysku i straty innych całkowitych dochodów)
" sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym
" sprawozdanie z przepływów pieniężnych
" informacje dodatkowe i objaśniające
Cechy fundamentalne Przydatność Wierna prezentacja
Elementy składowe cech fund. Wartość prognostyczna Kompletność
Wartość potwierdzająca Neutralność
Bezbłędność
Cechy jakościowe Porównywalność,
wzmacniające użyteczność sprawdzalność
terminowość
zrozumiałość
Ograniczenia przydatności Istotność i koszty pozyskania
wiernego odzwierciedlenia informacji
Rewizja  03.03.2015
Cechy jakościowe sprawozdania finansowego
Cechy jakościowe sprawozdania finansowego to takie jego właściwości, które sprawiają, że
informacje w nim zawarte są użyteczne dla odbiorców tych informacji.
Przydatność  oznacza, że informacje mogą wpłynąć na zmianę decyzji podejmowanych przez
użytkowników.
Wierna prezentacja  wierna prezentacja użytecznych informacji finansowych wymaga, aby wiernie
prezentowały nie tylko odnośne zjawisko, ale także to, co mają zaprezentować. Aby być w pełni
wierną, prezentacja powinna posiadać trzy cechy:
 być kompletna
 neutralna
 niezawierająca błędu
Wierna prezentacja to przedstawienie przez rachunkowość rzeczywistego przebiegu transakcji i
zdarzeń, czyli zgodność sprawozdania finansowego z przyjętymi założeniami i procedurami w tym
zakresie.
Wiarygodność (wierna prezentacja) w kodeksach etyki zawodowych księgowych
Celem zawodu księgowego jest wykonywanie obowiązków zawodowych zgodnie z najwyższej
jakości standardami zawodowymi, aby dzięki temu osiągać jak najlepsze wyniki pracy i spełniać
wymogi związane z interesem publicznym.
Warunkami realizacji tych celów są:
" wiarygodność dostarczanych informacji
" profesjonalizm
" jakość usług
" zachowanie tajemnicy zawodowej
Wiarygodność  cecha wiarygodności wymaga, aby sprawozdawczość finansowa zawierała
informacje prawdziwe, odzwierciedlające zarejestrowane w księgach rachunkowych operacje
gospodarcze, a w odniesieniu do składników majątku  uwzględniające zasadę ostrożnej wyceny.
Wiarygodność jest związana z prawidłowością i rzetelnością ksiąg rachunkowych oraz z
kompletnością i sprawdzalnością informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym.
Przesłanki kształtujące wiarygodność sprawozdania finansowego
" rzetelna rachunkowość
" poprawna analiza finansowa
" obiektywne badanie sprawozdania finansowego
Potwierdzenie wiernej prezentacji (wiarygodności) sprawozdań finansowych
" opinia biegłego rewidenta dotycząca prawidłowości i rzetelności sprawozdania finansowego
Rola zasady kontynuacji działalności w procesie badania sprawozdań finansowych przez biegłych
rewidentów.
Zasada kontynuacji działalności  UoR stanowi, iż przy stosowaniu przyjętych zasad
rachunkowości należy przyjąć założenie o tym, że jednostka będzie kontynuowała działalność w
dającej się przewidzieć przyszłości w niezmniejszonym istotnie zakresie.
Zgodnie z MSR1 kierownictwo jednostki, sporządzając sprawozdanie finansowe, dokonuje oceny
zdolności jednostki do kontynuowania działalności.
Wg MSRF 570
Sprawozdanie finansowe sporządza się przy założeniu kontynuacji działalności, z wyjątkiem
sytuacji, gdy kierownictwo zamierza zlikwidować jednostkę lub zaniechać prowadzenie
działalności gospodarczej, albo gdy kierownictwo nie ma żadnej realistycznej alternatywy dla
likwidacji lub zaniechania działalności.
Niepewność co do możliwości kontynuacji działalności jest istotna w procesie sporządzania
sprawozdania finansowego przez kierownictwo jednostki oraz w trakcie badania tego sprawozdania
przez niezależnego biegłego rewidenta.
Zagrożenia kontynuacji działalności jednostki wg KSRF 1
" znaczne trudności finansowe (brak płynności, wypowiedzenie umów kredytowych)
" znaczne straty za lata poprzednie i rok bieżący
" odejście kluczowego personelu kierowniczego
" utrata podstawowego rynku, licencji, głównego dostawcy
" toczące się przeciwko jednostce postępowanie sądowe lub administracyjne (niekorzystne
jego rozstrzygnięcie może spowodować powstanie zobowiązań, z których jednostka nie
zdoła się wywiązać
Wymienione czynniki nie muszą oznaczać automatycznie braku zdolności jednostki do kontynuacji
działalności i mogą zostać złagodzone przez środki zapobiegawcze podejmowane przez
kierownictwo jednostki.
Inne metody oceny zdolności kontynuacji działalności
" metody bazujące na analizie wskaz
nikowej
" modele predykcji bankructwa
Czynniki ryzyka braku kontynuacji działalności wg MSRDF 570
Rodzaj zagrożenia Czynniki ryzyka
Finansowe - Zbliżający się termin wymagalności pożyczek terminowych przy braku
możliwości ich spłaty lub wydłużenia terminów
- Wycofanie finansowego wsparcia wierzycieli
- Ujemne przepływy środków pieniężnych
- Niekorzystne kształtowanie się kluczowych wskaz
ników
- Niemożność terminowego regulowania zobowiązań
Operacyjne - Zamiary kierownictwa dotyczące likwidacji jednostki lub zaniechania
działalności
- Odejście kluczowego personelu kierowniczego
- Utrata podstawowego rynku, kluczowego klienta
- Niedobór ważnych surowców
- Zagrożenie ze strony poważnego konkurenta
Pozostałe - Nieprzestrzeganie wymogów dotyczących kapitałów lub innych wymogów
ustawowych
- Toczące się przeciwko jednostce niekorzystne postępowanie sądowe lub
administracyjne
Ocena zasadności założenia kontynuacji działalności przez kierownictwo jednostki MSRF 570
" zakłada się, że jednostka będzie mogła spieniężyć aktywa oraz spłacić zobowiązania w toku
zwykłej działalności
" wymaga się sformułowania osądu o przyszłych skutkach zdarzeń lub uwarunkowań, co
wiąże się z niepewnością
Istotne czynniki mające wpływ na formułowany osąd
" stopień niepewności
" wielkość i stopień złożoności jednostki
" rodzaj i warunki prowadzonej przez jednostkę działalności oraz stopień, w jakim podlega
ona zewnętrznym wpływom
" oparcie osądu na informacjach dostępnych w czasie jego formułowania, z uwzględnieniem
sytuacji, że póz
niejsze zdarzenia mogą podważyć osąd, który był zasadny w momencie
formułowania
Weryfikacja przez biegłego rewidenta zdolności jednostki do kontynuowania działalności
Biegły rewident ponosi odpowiedzialność za:
 uzyskanie wystarczających i odpowiednich dowodów badania co do zasadności założenia
kontynuacji działalności przyjętego przez kierownictwo jednostki,
 stwierdzenie, czy istnieje istotna niepewność co do zdolności jednostki do kontynuacji
działalności
Czynności podejmowane przez biegłego rewidenta w zakresie wstepnej oceny zasadności założenia
kontynuacji działalności
Czy kierownictwo jednostki przeprowadziło ocenę zdolności jednostki do kontynuowania
działalności?
TAK NIE
Biegły rewident omawia tę ocenę z Biegły rewident ustala z kierownictwem, jakie
kierownictwem oraz ustala, czy rozpoznało ono są podstawy do rozważenia założenia
zdarzenia bądz
uwarunkowania, które kontynuacji działalności oraz kieruje do
pojedynczo lub łącznie mogą budzić poważne kierownictwa pytanie o to, czy dostrzega ono
wątpliwości co do zdolności jednostki do zdarzenia bądz
uwarunkowania, które
kontynuowania działalności oraz jakie są plany pojedynczo lub łącznie mogą budzić poważne
kierownictwa w związku z tą oceną wątpliwości co do zdolności jednostki do
kontynuowania działalności
Dodatkowe procedury przeprowadzane przez audytora, kiedy możliwość kontynuowania
działalności staje się wątpliwa
" prośba do kierownictwa jednostki o wykonanie oceny zdolności jednostki do kontynuacji
działalności, gdy jej brak
" analiza planów kierownictwa pod względem ich wykonalności oraz oceny, czy ich
wdrożenie jest w stanie poprawć obecną sytuację jednostki
" ocena wiarygodności danych i zasadności założeń uwzględnionych w prognozie
przepływów środków pieniężnych
" rozważenie, czy po dniu dokonania oceny przez kierownictwo nie pojawiły się informacje
mogące mieć wpływ na aktualność oceny
" zwrócenie się do kierownictwa z prośbą o pisemne oświadczenie na temat planów
przyszłych działań oraz możliwości ich wykonania
Rewizja finansowa  17.03.2015
Procedury szczegółowe
" analiza oraz omówienie z kierownictwem przepływów pieniężnych, zysków oraz innych
stosownych prognoz, oraz aktualnych sprawozdań śródrocznych,
" zapoznanie się z warunkami umów kredytowych oraz weryfikacja ich nienaruszenia,
" analiza protokołów z posiedzeń organów spółki,
" zapytania o spory prawne i związane z nimi roszczenia finansowe
" analiza zamierzeń odnośnie niezrealizowanych zamówień klientów
" ustalenie stosowności potwierdzenia planowanego zbycia aktywów
Jeżeli kontynuacja jest zasadna lecz niepewna biegły rewident bada czy sprawozdanie finansowe:
" właściwie opisuje główne uwarunkowania i plany kierownictwa, które budzą istotną
wątpliwość co do zdolności kontynuacji działania
" zawiera jednoznaczne ujawnienie o zaistniałej niepewności
Wpływ oceny zdolności do kontynuowania działalności na rodzaj wydanej przez audytora opinii
Stwierdzony stan Wpływ na opinię biegłego rewidenta
Nie zachodzą poważne zagrożenia kontynuacji Temat kontynuacji działalności w opinii zostaje
działalności badanej jednostki pominięty
Badana jednostka informuje o zagrożeniach we Zamieszcza się uzupełniające objaśnienia na
wprowadzaniu do sprawozdania finansowego temat zagrożeń kontynuacji działalności
Badana jednostka informuje o zagrożeniach we Biegły rewident odstępuje od wyrażenia opinii
wprowadzeniu do sprawozdania finansowego,
ale stopień niepewności co do przetrwania
jednostki jest znaczny
Badana jednostka nie informuje o poważnych Opinia jest uzależniona od wagi i stopnia
zagrożeniach kontynuacji działalności zagrożenia kontynuacji działalności (opinia z
zastrzeżeniem lub negatywna)
Założenie kontynuacji działalności nie jest Opinia negatywna, ponieważ przyjęte przez
zasadne jednostkę zasady wyceny aktywów i pasywów
nie są prawidłowe
Informacje o możliwości kontynuowania działalności przez wybrane spółki giełdowe,
zamieszczone w sprawozdaniu finansowym i opinii biegłego rewidenta
Spółka Opis Informacja w Informacja w opinii
sprawozdaniu audytora
Drewex S.A. 30.09.2011 złożenie Wskazanie we Wskazanie dużego
wniosku o ogłoszenie wprowadzeniu do ryzyka utraty płynności
upadłości w sprawozdania finansowej
postępowaniu niepewności co do
likwidacyjnym możliwości kontynuacji
działalności ze względu
na utratę płynności
finansowej
Zakłady Lniarskie 27.05.2010 złożenie Sprawozdanie Biegły nie odnosi się
Orzeł S.A. wniosku o ogłoszenie sporządzone przy do możliwości
upadłości spółki- złożeniu kontynuacji kontynuacji
likwidacja działalności działalności
Badanie wartości szacunkowych
Regulacje prawne
" KSRF nr 1 Ogólne zasady badania sprawozdań finansowych
" MSRF 540 Badanie wartości szacunkowych, w tym szacunków wartości godziwej i
powiązanych ujawnień
Pojęcie wartości szacunkowych KSR 7
Za wartości szacunkowe uznaje się przybliżone kwoty pieniężne przyjęte przez jednostkę do
wyceny określonych składników aktywów lub pasywów bądz
przychodów i kosztów wobec
niemożności dokładnej ich wyceny.
Pojęcie wartości szacunkowych MSRF 540
Wartości szacunkowe to te pozycje sprawozdań finansowych, których nie można precyzyjnie
wycenić, a jedynie oszacować.
W odniesieniu do badania wartości szacunkowych, w tym szacunków wartości godziwej, głównym
celem biegłego rewidenta przeprowadzającego badanie powinno być uzyskanie dowodów badania
potwierdzających, że wartości szacunkowe ujęte lub ujawnione w sprawozdaniach finansowych są
racjonalne oraz że powiązane ujawnienia w sprawozdaniach finansowych są odpowiednie do
mających zastosowanie ramowych założeń sprawozdawczości finansowej.
Badanie wartości szacunkowych KSRF 1
KSRF uzależniają weryfikację racjonalności szacunków przez biegłego rewidenta od tego, czy
ustalone drogą szacunku wielkości są znaczące. Ustalany jest poziom istotności badania, co
pozwala na ograniczenie zakresu badania, a także jego trwania i kosztów. Akceptowalny poziom
istotności pozwala na wykrycie wartościowo istotnych nieprawidłowości.
Weryfikacja wartości szacunkowych ma polegać na zebraniu dowodów badania, które potwierdzą,
że:
" zasadne jest ustalenie określonych wielkości drogą szacunku, a zastosowana metoda jest
poprawna
" przyjęte za punkt wyjścia szacunku dane są dokładne, kompletne i odpowiednie, stanowiące
jego miarodajną podstawę
" wielkości określone drogą szacunku zostały ustalone w racjonalnej wysokości
Realizacja badania wymaga:
" zapoznania się biegłego rewidenta z polityką rachunkowości jednostki
" sprawdzenia poprawności metody i rezultatów obliczeń,
" w niektórych sytuacjach możliwość korzystania przez biegłego z pomocy ekspertów
" w przypadku stwierdzenia różnic zwrócenie się do kierownictwa jednostki z prośbą o
zrewidowanie szacunków
Badanie wartości szacunkowych wg MSRF 540  zakres standardu
" odpowiedzialność biegłego rewidenta dotycząca wartości szacunkowych
" omówienie sposobu, w jaki w odniesieniu do wartości szacunkowych należy stosować inne
standardy
" wymogi i wytyczne dotyczące zniekształceń pojedynczych wartości szacunkowych i oznak
możliwej stronniczości kierownictwa
Procedura badania wartości szacunkowych
" wykonaj procedury oceny ryzyka związanego z ustaleniem wartości szacunkowych
" rozpoznaj i oceń ryzyko istotnej nieprawidłowości związanej z wartościami szacunkowymi
" zareaguj na ocenione ryzyko istotnej nieprawidłowości
" przeprowadz
dalsze procedury oceny wiarygodności jako reakcję na znaczące ryzyko
" oceń realność wartości szacunkowych oraz określ ich ewentualną nieprawidłowość
" ustal konieczność ujawnień związanych z wartościami szacunkowymi
" zbadaj oznaki możliwej stronniczości kierownictwa
" zgromadz
odpowiednią dokumentację rewizyjną, w tym oświadczenia od kierownictwa
Rys historyczny rewizji finansowej w Polsce i na świecie
W Polsce:
 1905 utworzenie związku buchalterów w warszawie (spółdzielnia - artel)
 9.06.1907 powstanie stowarzyszenia zawodowych księgowych (ruchu
społeczno0zawodowego księgowych) w Polsce  związek Buchalterów
 1919 złożenie wniosku w sprawie powołania izby przysięgłych księgowych w warszawie 
1924 pozytywne rozpatrzenie wniosku i powołanie związku księgowych w Polsce
 1924 projekt utworzenia instytucji biegłych buchalterów  brak realizacji
 22.03 1928 pierwsza regulacja prawna w zakresie rewizji finansowej  rozporządzenie
prezydenta RP z dnia 22.03.1928 prawo o sp. handlowych
 1934 kodeks handlowy  prawne uregulowanie obowiązku badania ksiąg handlowych przez
biegłych rewidentów (przepis nie wszedł w życie w tym roku)
 1954 rozporządzenie rady ministrów w sprawie organizacji i zakresu działania organów
kontroli i rewizji finansowej
 1957 uchwała rady ministrów w sprawie badania sprawozdań finansowych przedsiębiorstw
państwowych
 1959 uchwała rady ministrów  powołanie instytucji dyplomowanego biegłego księgowego
 1991 ustawa o badaniu i ogłaszaniu sprawozdań finansowych oraz o biegłych rewidentach i
ich samorządzie, zostaje utworzona Krajowa Izba Biegłych Rewidentów
Uchwałą rady ministrów w sprawie badania sprawozdań finansowych przedsiębiorstw
państwowych
" Cel badania  ustalenie prawidłowości sprawozdania finansowego, opiniowanie wniosku w
zakresie podziału zysku i odpisów na fundusze specjalne, stworzenie podstawy do przyjęcia
i zatwierdzenia sprawozdania finansowego
" Udokumentowanie badania  konieczność sporządzenia protokołu potwierdzającego
prawidłowość lub nie sprawozdania finansowego
" Organ przeprowadzający badanie  komisje rewizyjne (3-7 osób)
Ustawa o badaniu i ogłaszaniu sprawozdań finansowych oraz o biegłych rewidentach i ich
samorządzie.
" Poszerzenie zakresu badania sprawozdań finansowych
" Cel badania  zapewnienie właścicieli o prawidłowości i rzetelności sprawozdania
finansowego
" Udokumentowanie badania  opinia raport
" Odbiorcy informacji z badania  zlecający biegłemu rewidentowi badanie  akcjonariusze,
udziałowcy, właściciele przedsiębiorstw.
Rewizja finansowa  24.03.2015
Biegły rewident jako osoba zaufania publicznego. Uzyskiwanie uprawnień biegłego rewidenta.
Termin biegłego rewidenta odnosi się do osoby fizycznej.
To podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych, tj:
 biegłych rewidentów
 spółek cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych z wyłącznym udziałem biegłych
rewidentów
 osób prawnych (spełniających określone wymagania)
Podmioty te mogą też świadczyć usługi finansowo-księgowe.
Cechy zawodu biegłego rewidenta
" uczciwość
" obiektywizm
" umiejętność zajęcia zdecydowanego stanowiska
Wymagania kwalifikacyjne biegłych rewidentów  regulacje prawne
" ustawa z dnia 10.10.1994 o biegłych rewidentach i ich samorządzie
" rozporządzenie ministra finansów z dnia 10.11.2014 w sprawie postępowania
kwalifikacyjnego na biegłych rewidentów
Zgodnie z ustawą prawo do wykonywania zawodu biegły nabywa po złożeniu ślubowania oraz
wpisaniu go do rejestru biegłych rewidentów.
Komisja egzaminacyjna  skład: 19 członków, kadencja 4 lata
Skład komisji:
" 10 przedstawicieli Ministra Finansów (4 osoby wybrane z przedstawicieli środowisk
akademickich)
" 7 przedstawicieli rekomendowanych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów, spośród
biegłych rewident ów wpisanych do rejestru
" 2 przedstawicieli rekomendowanych przez KNF
Członkowie komisji (wymagania)
" posiadają obywatelstwo polskie
" korzystają z pełni praw publicznych
" ukończyli studia wyższe w Polsce lub za granicą
" mają nieposzlakowaną opinię
" posiadają autorytet, wiedzę i doświadczenie
" nie były karane
Zadania komisji
" przygotowanie zestawów egzaminacyjnych
" przeprowadzenie egzaminów
" rozpatrywanie odwołań od wyników egzaminów
" potwierdzanie odbycia praktyki i aplikacji przez kandydata na biegłego rewidenta (na jego
wniosek)
" potwierdzenia zaliczenia egzaminów, jeśli kandydat na biegłego rewidenta zdawał je w
innym miejscu
Uchwała Krajowej Rady Biegłych Rewidentów  wymagania kwalifikacyjne
Określa zakres wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych dla poszczególnych egzaminów.
Uzyskiwanie uprawnień biegłego rewidenta
" egzamin pisemny
" roczna praktyka w zakresie rachunkowości
" aplikacja
" egzamin dyplomowy
Zakres tematyczny egzaminów
 teoria i zasady rachunkowości
 zasady sporządzania sprawozdań finansowych (jednostkowych i skonsolidowanych)
 międzynarodowe standardy sprawozdawczości finansowej
 analiza finansowa
 rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza
 zarządzanie ryzykiem i kontrola wewnętrzna
 rewizja finansowa
 standardy rewizji finansowej
 etyka zawodowa i niezależność biegłego rewidenta
 wymogi prawne badania sprawozdań finansowych, biegłych rewidentów i podmiotów
uprawnionych do badania
Wymagania dodatkowe
 prawo spółek i łądu korporacyjnego
 prawo o postępowaniu upadłościowym i naprawczym
 prawo podatkowe
 prawo cywilne, prawo pracy i ubezpieczeń społecznych
 prawo bankowe i ubezpieczeniowe
 technologie informacyjne i systemy komputerowe
 mikroekonomia i makroekonomia
 matematyka i statystyka
 podstawowe zasady zarządzania finansowego w jednostkach gospodarczych
Wykaz egzaminów pisemnych na biegłego rewidenta
Sesja Nazwa przedmiotu objętego egzaminem
I Teoria i zasady Rachunkowości
Ekonomia i kontrola wewnętrzna
II Prawo
Prawo podatkowe cz. I
Finansowe
III Prawo podatkowe cz. II
Rachunkowość finansowa
Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza
IV Sprawozdania finansowe i ich analiza
Rewizja finansowa
Egzamin  ogólne wytyczne
" pytania testowe i zadania sytuacyjne (2-3 bloki tematyczne)
" wymogi organizacyjno-porządkowe
" wymogi formalne dotyczące egzaminów
" ogłaszanie wyników egzaminów i możliwość odwołań
" możliwość zaliczenia egzaminów uniwersyteckich lub równorzędnych
Praktyka w zakresie rachunkowości (Międzynarodowe standardy)
" powinna się odbywać w podmiotach prowadzących księgi rachunkowe
" powinna zapewnić nabycie umiejętności organizacji i techniki prowadzenia ksiąg
rachunkowych, dokumentowania zapisów księgowych, ewidencji zdarzeń gospodarczych
oraz sporządzania sprawozdań finansowych i deklaracji, posługiwania się przepisami prawa
Komisja na wniosek kandydata na biegłego rewidenta zalicza mu praktykę, jeżeli:
" był zatrudniony w podmiocie uprawnionym do badania sprawozdań finansowych lub
pozostawała w stosunku pracy na samodzielnym stanowisku w komórkach finansowo-
księgowych przez co najmniej 3 lata
" posiada uprawnienia inspektora kontroli skarbowej
" posiada certyfikat księgowy uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych
Aplikacja  nabycie praktycznych umiejętności badania sprawozdania finansowego
" rozpoznanie ryzyka badania i opracowania strategii i planu badania
" wybór i stosowanie właściwych metod i technik w procesie badania sprawozdań
finansowych
" opracowanie dokumentacji badania sprawozdań finansowych (dokumentacji roboczej,
opinii, raportu)
" współpraca z jednostkami, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu przez biegłego
rewidenta
" przeprowadzenie kompletnego badania rocznego sprawozdania finansowego
Egzamin dyplomowy
Polega na sprawdzeniu umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy teoretycznej do
samodzielnego i należytego wykonywania zawodu biegłego rewidenta, w szczególności badania
rocznych sprawozdań finansowych.
Egzamin składa się z części pisemnej i ustnej.
Etyka zawodu biegłego rewidenta
W każdej profesji obowiązujący kodeks postępowania, nakłada wyższe standardy etyczne niż te
wymagane przez regulacje prawne. Zasady moralne tworzące kodeks postępowania wynikają z
uwarunkowań społecznych, w tym kulturowych oraz ekonomicznych wykonywania określonego
zawodu.
Zawód księgowego jako zawód zaufania publicznego wynikający z:
" posiadania samorządu zawodowego
" służby ludziom i wpływu na rozległe obszary życia publicznego
Konstytucja RP
Zawody zaufania publicznego wykonywane są w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
W opinii publicznej zwody zaufania publicznego powinno się łączyć z nienaganną postawą
moralną, przestrzeganiem etyki i tajemnicy zawodowej. Praca wykonywana przez te profesje
powinna mieć ważne znaczenie dla społeczeństwa.
Biegły rewidenta  zawód zaufania publicznego
Przy wykonywaniu zawodu zaufania publicznego biegły rewident powinien przestrzegać zasad
etyki zawodowej zawartych w kodeksach etyki.
Kodeksy obowiązujące polskich biegłych rewidentów
" krajowy kodeks etyki zawodowej biegłych rewidentów
" kodeks etyki zawodowych księgowych wydany przez Międzynarodową Federację
Księgowych (IFAC), w sprawach nieuregulowanych krajowym kodeksem etyki
Cel zawodu księgowego
Wykonywanie obowiązków zawodowych zgodnie z najwyższej jakości standardami zawodowymi,
w celu osiągnięcia jak najlepszych warunków pracy i spełnienia wymogów związanych z interesem
publicznym.
Warunki cechujące zawód księgowego:
 wiarygodność
 profesjonalizm
 jakość usług
 zachowanie tajemnicy
Podstawowe zasady zawodu biegłego rewidenta:
 uczciwość
 obiektywizm
 zawodowe kompetencje i należyta staranność
 zachowanie tajemnicy
 profesjonalna postawa
 standardy techniczne
Rewizja finansowa  31.03.2015
Niezależność biegłego rewidenta
" podleganie wyłącznie przepisom prawa
" podleganie standardom rewizji finansowej
" podleganie zasadom etyki
Niezależność wewnętrzna  stan umysłu umożliwiający wyrażenie samodzielnej opinii (bez
zewnętrznych wpływów i nacisków), pozwalający na działanie uczciwe, obiektywne i nacechowane
zawodowym sceptycyzmem
Niezależność zewnętrzna  polega na unikaniu faktów i okoliczności, na podstawie których osoba
trzecia, mająca istotne informacje, mogłaby twierdzić, że nastąpiło naruszenie uczciwości,
obiektywizmu lub zawodowego sceptycyzmu firmy audytorskiej lub człona zespołu atestacyjnego.
Czynniki mogące wpływać na niezależność zawodową biegłego rewidenta
" wynagrodzenia i gratyfikacje otrzymywane od zleceniodawcy
" związki osobiste lub rodzinne ze zleceniodawcą
" wykonywanie na rzecz zleceniodawcy obok czynności rewizyjnych innych usług
finansowych
Wzór postępowania biegłego rewidenta lub firmy audytorskiej określony przez Kodeks IFAC, w
celu zachowania niezależności usług:
" rozpoznanie zagrożeń niezależności
" ocena zidentyfikowanych zagrożeń, przy zagrożeniach poważnych  zastosowanie
zabezpieczeń
" przy braku zabezpieczeń  odmowa przyjęcia czy kontynuacji zlecenia atestacyjnego
Bezstronność biegłego rewidenta
" prezentacja stanu faktycznego
" obiektywizm i sceptycyzm
" wynagrodzenie niezależne od wyników czynności rewizji finansowej
Warunki niezachowania bezstronności i niezależności biegłego rewidenta wg ustawy o biegłych
rewidentach:
 posiadanie udziałów, akcji lub innych tytułów własności w jednostce, w której wykonuje
czynności rewizyjne lub w jednostce powiązanej
 przedstawicielstwo prawne, członkostwo w organach nadzorujących, zarządzających,
administrujących jednostki, w której wykonywał czynności rewizji finansowej
 osiągnięcie co najmniej 40% przychodu rocznego z tytułu świadczenia usług na rzecz
jednostki, w której wykonywał czynności rewizji finansowej, lub jednostki z nią
powiązanej, co najmniej w jednym roku, w ciągu ostatnich 5 lat
 jest spokrewniony z osobą będącą członkiem organów nadzorujących, zarządzających lub
administrujących jednostki, w której wykonuje czynności rewizji finansowej, albo zatrudnia
do wykonania czynności rewizji finansowej takie osoby
 uczestniczy w podejmowaniu decyzji przez jednostkę, w której wykonuje czynności rewizji
finansowej w zakresie mającym związek ze świadczonymi usługami
 inne powody
Odpowiedzialność biegłego rewidenta:
 dyscyplinarna  ponoszona za postępowanie sprzeczne z:
 przepisami prawa
 standardami rewizji finansowej
 zasadami niezależności i etyki zawodowej
Kary:
 upomnienie
 nagana
 kara pieniężna
 zakaz wykonywania czynności rewizji finansowej przez okres od roku do 3 lat
 wydalenie z samorządu biegłych rewidentów
 cywilnoprawna  ponosi biegły rewident za szkody wyrządzone osobom trzecim w wyniku
swojego działania lub zaniechania
 karna  za wydanie opinii niezgodnej ze stanem faktycznym
 pozbawienie wolności do lat dwóch
 grzywna
 obydwie kary łącznie
Standardy i procedury rewizji finansowej na przykładzie badania sprawozdań finansowych. Cel,
zakres i zasady badania rocznych sprawozdań finansowych.
Cel badania
Celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii
wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowej jest zgodne z polityką rachunkowości oraz
czy rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, czy też wynik finansowy
jednostki.
Pozostałe cele:
 ocena sytuacji majątkowej i finansowej
 wskazanie zjawisk istotnych, które negatywnie wpływają na możliwość kontynuacji
działalności
Osiągnięcie celu badania wymaga potwierdzenia wiarygodności następujących stwierdzeń:
" istnienia na dzień bilansowy wykazanych w sprawozdaniu finansowym aktywów i pasywów
" wystąpienia w badanym okresie operacji gospodarczych wykazanych w sprawozdaniu
finansowym
" kompletności ujęcia wymienionych elementów w badanym okresie
" prawidłowości wyceny aktywów i pasywów
" ujęcia operacji gospodarczych w prawidłowej kwocie i potwierdzenia współmierności
kosztów i przychodów
" prezentacji aktywów i pasywów oraz kosztów i przychodów we właściwych częściach
sprawozdania finansowego
Czynniki mające wpływ na ocenę kontynuacji działalności przez biegłego rewidenta
" stopień niepewności określany na podstawie zdarzeń, które mogą wystąpić w przyszłości
" osądy dotyczące przyszłości
Obowiązek badania sprawozdań finansowych  podmiot badania
" jednostki podlegające obowiązkowemu badaniu - obowiązek wynika z ustawy
" jednostki podlegające obowiązkowi badania po spełnieniu określonych warunków 
obowiązek wynika z ustawy lub innych uregulowań
" jednostki podlegające badaniu dobrowolnie
Przedmiot badania
" bilans
" rachunek zysków i strat
" informacja dodatkowa
" sprawozdanie z przepływów pieniężnych
" zestawienie zmian w kapitale własnym
Badaniem objęte są także:
" księgi rachunkowe
" dokumenty księgowe w tym dokumenty inwentaryzacyjne
" funkcjonujący w jednostce system księgowości i system kontroli wewnętrznej
Rozszerzenie przedmiotu badania może dotyczyć:
" przyszłych zobowiązań
" zobowiązań warunkowych
" sprawozdania finansowego i ksiąg rachunkowych za rok poprzedzający badanie
" ksiąg rachunkowych (dotyczy roku następnego po roku badanym  zdarzenia po dniu
bilansowym)
Zasady badania rocznych sprawozdań finansowych
" badanie sprawozdania finansowego przeprowadza biegły rewident w imieniu podmiotu
uprawnionego
" badanie przeprowadzane jest w sposób staranny, zgodny z opracowanym planem badania, w
czasie uzgodnionym z badaną jednostką, przy zastosowaniu właściwych metod z
zachowaniem istotności badanych zagadnień i efektywności badania
" badanie przeprowadzane jest zgodnie z przyjętymi standardami rewizji finansowej i osądem
zawodowym biegłego rewidenta
Przeprowadzając badanie biegły rewident powinien:
" utrzymywać kontakt z kierownictwem jednostki
" zapewnić sobie doradztwo i pomoc właściwych specjalistów
" wykazywać krytycyzm i zawodowy sceptycyzm
" zachować bezstronność i niezależność wobec badanej jednostki
" postępować zgodnie z zasadami etyki zawodowej
Rewizja finansowa  24.04.2015
Obszary rachunkowości szczególnie narażone na ryzyko wystąpienia nieprawidłowości (określone
w oparciu o opinie z badania)
Najwięcej problemów stwarza spółkom giełdowym właściwe stosowanie wymogów:
" MSR 12 Podatek odroczony
" MSR 19 Świadczenia pracownicze
" MSR 36 Utrata wartości aktywów
" MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe
" MSR 38 Wartości niematerialne i prawne
Najbardziej problematyczne obszary
" Niewłaściwa wycena i prezentacja w sprawozdaniu rezerw, przykłady:
" rezerwa na podatek odroczony - niekompletność oraz nieujmowanie przez spółki
wszystkich pozycji różnic
" nietworzenie rezerw, gdy zdaniem audytora było to uzasadnione
W opinii wskazuje się, jak zmieniłby się wynik finansowy, gdyby rezerwy zostały utworzone.
" Aktywa z tytułu podatku odroczonego
Wskazanie przez biegłych rewidentów na istotną niepewność związaną z możliwością realizacji
przez spółkę przewidywanych przepływów finansowych.
" Brak utworzenia odpisów aktualizujących wartość aktywów
" Problemy z prawidłowym szacowaniem odpisów z tytułu trwałej utraty wartości
Przykładowe obszary ryzyka badania, przy uwzględnieniu podziału na trzy elementy (ryzyko
nieodłączne, kontroli i przeoczenia)
Przykładowa ocena audytora wymienione obszaru pod kątem wysokości niebezpieczeństwa
Ryzyko niskie  mniej niż 0,4
średnie  0,4-0,5
wysokie  powyżej 0,5
Planowanie badania obejmuje:
" rozpoznanie obszarów, które mogą w istotny sposób ujemnie wpłynąć na rzetelność i
zgodność z zastosowanymi zasadami (polityką) rachunkowości
" ustalenie zakresu badań szczegółowych i sposobu ich realizacji w zależności od znaczenia
badanego zagadnienia i związanego z nim ryzyka
" właściwe uwzględnienie dodatkowych wymagań mających wpływ na sprawozdanie
finansowe
" ustalenie istotności.
Czynności planowania badania
" ustalenie ogólnej strategii badania
" opracowanie planu badania
Ogólna strategia badania  ma za zadanie rozpoznanie ryzyka  w jakich obszarach ono tkwi i jakie
jest jego nasilenie
Plan badania  określa przewidziane do zastosowania procedury badania poszczególnych obszarów,
ich rodzaj, zakres oraz terminy przeprowadzenia.
Planowanie badania MSRF 300
Planowanie obejmuje potrzebę ustalenia, przed rozpoznaniem i oceną przez biegłego rewidenta
ryzyka istotnego zniekształcenia, takich spraw jak: procedury analityczne, jakie należy zastosować
jako procedury oceny ryzyka, uzyskanie ogólnej wiedzy o prawie i regulacjach obowiązujących
jednostkę i ich przestrzeganiu przez jednostkę, określenie poziomu istotności, powołanie eksperta,
przeprowadzeni innych procedur oceny ryzyka.
Wypracowanie strategii badania wymaga:
" poznania badanej jednostki, jej organizacji, działalności, wyników, sytuacji majątkowej i
finansowej oraz możliwości kontynuowania przez nią działalności w niezmniejszonym
istotnie zakresie
" zapoznania się z systemem księgowości, zasadami (polityką) rachunkowości, systemem
kontroli wewnętrznej
" wstępnego rozpoznania ryzyk i określenia istotności
" planowanie badania polega na ustaleniu ogólnej strategii badania oraz opracowaniu planu
badania
" rodzaj i zakres planowania różni się zależnie od wielkości i stopnia złożoności jednostki,
wcześniejszych doświadczeń z tą jednostką kluczowych członków zespołu wykonującego
badanie i zmian okoliczności, jakie nastąpiły podczas przeprowadzani badania
" planowanie nie jest odrębnym etapem badania, ale raczej stanowi stały i powtarzalny proces
" dokumentacja ogólnej strategii badania stanowi zapis kluczowych decyzji niezbędnych dla
właściwego zaplanowania badania i przekazania znaczących spraw członkom zespołu
wykonującego badanie
Plan i program badania powinien być aktualizowany i dostosowany do okoliczności stwierdzonych
podczas badania, a spowodowanych:
" zmianą leżących u podstaw planu badania przesłanek
" stwierdzeniem podczas badania nieprzewidzianych, ale istotnych uchybień
" stwierdzeniem nieprzewidzianych faktów
" ujawnieniem nadużyć
Procedury badania to działania podjęte przez biegłego rewidenta, wykonywany w określonej
sekwencji, w celu uzyskania odpowiednich i dostatecznych dowodów badania dostarczających
łącznie wystarczającej pewności umożliwiającej mu wyrażenie opinii o zbadanym sprawozdaniu
finansowym.
Procedury rewizji finansowej MSRF 320
" procedury oceny (szacowania) ryzyka
" procedury badania zgodności
" procedury badania wiarygodności
Projektowanie procedur wiarygodności i zgodności (biegły rewident bierze pod uwagę
zagadnienia):
" znaczenie ryzyka
" zakres polegania przez biegłego rewidenta na efektywności kontroli wewnętrznej jednostki
" prawdopodobieństwo wystąpienia istotnego zniekształcenia sprawozdania finansowego lub
jego części, której dotyczy dana procedura
" cechy charakterystyczne danej grupy transakcji, salda lub ujawnienia
" rodzaj szczegółowych kontroli stosowanych przez jednostkę
Badanie zgodności
To testy przeprowadzone w celu uzyskania dowodów badania stwierdzających odpowiednie
zaprojektowanie oraz skuteczne działanie systemu rachunkowości i kontroli wewnętrznej jednostki.
Badanie wiarygodności
Procedury badania wiarygodności służą wykryciu istotnych nieprawidłowości sprawozdania
finansowego i obejmują szczegółowe badania sald, grup transakcji i innych informacji ujawnionych
w sprawozdaniu finansowym.
Celem badania wiarygodności jest uzyskanie potwierdzenia następujących stwierdzeń:
" istnienia na dzień bilansowy wykazanych w sprawozdaniu finansowym aktywów i pasywów
" sprawowania kontroli aktywów, czy zaspokojenia zobowiązań wykazanych na dzień
bilansowy
" kompletności ujęcia aktywów i pasywów, operacji gospodarczych i innych ujawnianych
informacji dotyczących okresu objętego sprawozdaniem finansowym
" prawidłowości wyceny aktywów i pasywów
" wystąpienia w badanym okresie operacji gospodarczych wykazanych w sprawozdaniu
finansowym
" ujęcia operacji gospodarczych w prawidłowej kwocie i poprawnego przypisania
wynikających z nich przychodów, zysków nadzwyczajnych oraz kosztów i strat
nadzwyczajnych od okresu, którego dotyczą
" prezentacji we właściwych częściach sprawozdania finansowego poszczególnych sald
aktywów i pasywów, przychodów i zysków nadzwyczajnych oraz kosztów i strat
nadzwyczajnych
Techniki badania (służące realizacji procedur badania)
" sprawdzenie z natury
" potwierdzenie
" sprawdzenie (autentyczność, rzetelność dokumentów, prawidłowość zapisów księgowych,
zgodność z zasadami rachunkowości)
" obserwacja i zapytanie
" analiza (testy wzajemnych relacji)
Badanie zgodności
sformułowanie oczekiwania
" skuteczny system kontroli wewnętrznej
" weryfikacja założenia poprzez testy kontroli
" ocena wyników (brak potwierdzenia skuteczności badanie wiarygodności)
" możliwość ograniczenia zakresu badań wiarygodności (potwierdzenie skuteczności)
" brak lub nieskuteczny system kontroli
" badanie wiarygodności
Kontrola wewnętrzna (powiązania systemu rachunkowości z kontrolą wewnętrzną)  definicja
to system zapewniający wysoką jakość informacji, umożliwiającą osiągnięcie założonych celów w
zakresie efektywnego i skutecznego działania oraz zapewniający wiarygodność tak wewnętrznej jak
i zewnętrznej sprawozdawczości.
Podsystemy systemu kontroli wewnętrznej:
" środowiska kontroli, na które wpływa uczciwość, wartości etyczne (kierownictwo i
pracownicy), ich kompetencje,
" oceny ryzyka  jego zadaniem jest identyfikacja ryzyka oraz analiza potencjalnego wpływu
na funkcjonowanie jednostki
" kontroli - weryfikacja skuteczności podjętych działań celem zmniejszenia lub eliminacji
ryzyka
" informacji i komunikacji  identyfikacja, przechwytywanie i przekazywanie odpowiednich
informacji w formie i ramach czasowych, które umożliwią prawidłowe funkcjonowanie
jednostki
" monitoringu  celem poprawy lub utrzymania wysokiej jakości funkcjonowania tego
podsystemu
Rodzaje badań wiarygodności
" przeglądy analityczne
" szczegółowe badanie wiarygodności
Zależnie od okoliczności biegły rewident może ustalić, że:
" przeprowadzenie wyłącznie analitycznych procedur wiarygodności wystarczy dla
zmniejszenia ryzyka do dającego się zaakceptować niskiego poziomu
" odpowiednie są tylko badania szczegółowe
" połączenie analitycznych procedur wiarygodności i badań szczegółowych jest najbardziej
właściwe dla ocenianego ryzyka
Przeglądy analityczne
Polegają na ustalaniu związków liczbowych i trendów wyprowadzonych na podstawie informacji
finansowych, a następnie na badaniu określonej wielkości rzeczywistej przez jej porównanie z
ustalonym wzorcem i wyprowadzeniu ewentualnych różnic.
Badania szczegółowe wiarygodności
Polegają na przeprowadzeniu testów w celu uzyskania dowodów badania stwierdzających wykrycie
istotnych nieprawidłowości sprawozdania finansowego. Wpływ na rodzaj, czas i zakres badań
zależą od oszacowania ryzyka kontroli i ryzyka nieodłącznego.
Techniki badania:
" ogląd i sprawdzenie dokumentacji oraz zapisów księgowych badanej jednostki
" sprawdzenie z natury rzeczowych składników aktywów
" obserwacja procedur, stanów lub procesów
" ustne i pisemne zapytania
" dokonywanie obliczeń
Rewizja finansowa  28.04.2015
Szczegółowe badania wiarygodności  projektowanie testów szczegółowych
Wybór pozycji do testów powinien być taki, aby były one skuteczne dla realizacji celów procedury
badania.
Testy powinny dostarczać dowodów badania:
" właściwych merytorycznie
" wystarczających ilościowo
dając biegłemu rewidentowi wystarczającą pewność do wydania opinii.
Sposoby doboru pozycji do testów wg standardów krajowych i międzynarodowych:
" wybór wszystkich pozycji
" wybór określonych pozycji (dobór celowy lub przypadkowy)
" badanie wyrywkowe (próbkowanie)
Sprawdzenie 100% pozycji może być odpowiednie w przypadku, gdy:
" zbiór składa się z niewielkiej ilości pozycji o dużej wartości
" występuje znaczące ryzyko i inne sposoby nie zapewniają wystarczających i odpowiednich
dowodów badania
" powtarzalny charakter obliczeń oraz inne automatyczne procesy systemu informatycznego
sprawiają, że 100% sprawdzenie jest opłacalne
Wybór określonych pozycji przez biegłego rewidenta może uwzględnić:
" pozycje o dużej wartości lub o kluczowym znaczeniu (np. podejrzane, nietypowe)
" wszystkie pozycje przekraczające pewną kwotę
" pozycje służące uzyskaniu określonych informacji (np. rodzaj jednostki, rodzaj
prowadzonych transakcji)
Wybór metody doboru celowego lub przypadkowego podlega silnie profesjonalnemu osądowi
biegłego rewidenta.
Próbkowanie pozastatystyczne
" sformalizowane (wyliczenie wielkości próbki za pomocą wzorów matematycznych, wybór
próbki  statystyczne schematy losowania)
" nieformalne (wyznaczanie próbki na podstawie intuicji i doświadczenia biegłego rewidenta)
Zawężenie badania próbki wiąże się z ryzykiem próbkowania. Typy tego ryzyka:
" ryzyko nieprawidłowego odrzucenia (ryzyko I rodzaju)
" ryzyko nieprawidłowej akceptacji
Typy ryzyka próbkowania
Decyzja biegłego rewidenta Stan rzeczywisty
podjęta na podstawie badanej
Wielkość księgowa jest Wielkość księgowa nie jest
próby
poprawna poprawna
Zaakceptowanie wielkości Decyzja prawidłowa Błąd II rodzaju  ryzyko
księgowej jako poprawnej nieprawidłowej akceptacji
Odrzucenie wartości księgowej Błąd I rodzaju  ryzyko Decyzja prawidłowa
jako niepoprawnej nieprawidłowego odrzucenia
Ryzyko nieprawidłowego odrzucenia
Jest to prawdopodobieństwo tego, że na podstawie przebadanej próby biegły rewident nie przyjmie
hipotezy o braku istotnych zniekształceń w badanej populacji, podczas gdy po wykonaniu badania
wyczerpującego (100%) okazałoby się, że nie ma w niej istotnych przekształceń.
Ryzyko nieprawidłowej akceptacji
Jest prawdopodobieństwem tego, że na podstawie przebadanej próby biegły rewident przyjmie, że
w saldach kont lub grup operacji nie występując istotne zniekształcenia, chociaż w rzeczywistości
w badanej populacji istnieją znaczące błędy.
Popełnienie błędu nieprawidłowej akceptacji oznacza, iż procedura rewizji finansowej zostanie
zakończona i błędy nie zostaną zweryfikowane.
Przykłady istotnych zniekształceń (pozycji bilansowych) pozycji rzeczowych aktywów trwałych:
 brak ujęcia w księgach rachunkowych wartości środków trwałych będących przedmiotem
leasingu finansowego
 błędne ujęcie wartości jako składnika rzeczowych aktywów trwałych
 błędne określenie okresu ekonomicznej użyteczności środków trwałych, a w konsekwencji
błędne ustalenie wartości netto środka trwałego
 błędna prezentacja składników majątku w ramach pozycji rzeczowych aktywów trwałych
Procedura rewizji finansowej: weryfikacja prawidłowości wyceny wartości netto środków trwałych
" zapewnienie -wycena
" ryzyko  błędna wycena wartości netto środków trwałych
" procedura rewizji finansowej
Cel: weryfikacja prawidłowości wyceny bieżącej środków trwałych
Procedura: Pozyskaj rejestr środków trwałych zawierający co najmniej: wartość początkową środka
trwałego, datę przyjęcia środka trwałego do użytkowania, przewidywany okres ekonomicznej
użyteczności środka trwałego lub przyjętą przez jednostkę stawkę amortyzacji, wartość netto środka
trwałego na dzień bilansowy.
Potwierdz
poprawność przyjęcia momentu rozpoczęcia amortyzacji oraz prawidłowość jej
rozłożenia w czasie. Zweryfikuj odniesienie kosztów amortyzacji w ciężar wyniku finansowego
badanego okresu sprawozdawczego lub jego aktywowania na dobro środków trwałych w budowie.
Termin: badanie wstępne, aktualizacja podczas badania zasadniczego
Techniki badania: sprawdzenie poprawności merytorycznej i liczbowej pozycji sprawozdania
finansowego; zapytania do kierownictwa; przegląd analityczny.
Przykłady istotnego zniekształcenia zapasów:
 błędna wycena materiałów na dzień bilansowy
 błędna wycena produktów gotowych
 błędna prezentacja materiałów w drodze
Procedura rewizji finansowej: weryfikacja prawidłowości wyceny zapasów  materiały
Zapewnienie: wycena
Ryzyko: błędna wycena materiałów
Procedura rewizji finansowej
Cel: weryfikacja prawidłowości wyceny zapasów (materiałów) z uwzględnieniem cen sprzedaży
netto oraz ewentualnej trwałej utraty wartości
Procedura: pozyskaj zestawienie posiadanych przez jednostkę materiałów z uwzględnieniem ich
ilości, cen jednostkowym, datę nabycia oraz datę ostatniego rozchodu materiału. Ustal strukturę
wiekową materiałów. Pozyska informacje w zakresie planowanego wykorzystania materiałów w
procesie produkcji. Rozważ konieczność zawiązania odpisu aktualizującego wartość materiałów,
które nie zostaną wykorzystane w przedstawionym horyzoncie produkcji.
Termin: badanie wstępne; aktualizacja podczas badania zasadniczego
Techniki badania: przegląd dokumentów. Przegląd analityczny. Zapytania do kierownictwa.
Przykłady istotnych zniekształceń pozycji rezerw na zobowiązania
" oszacowanie rezerw w błędnej wysokości
" utworzenie rezerwy mimo braku podstaw do jej zawiązania
Przykłady istotnych zniekształceń pozycji rachunku zysków i strat
" przychody ze sprzedaży
" koszty operacyjne
" pozostałe przychody i koszty operacyjne
" przychody i koszty finansowe
Istotne zniekształcenia pozycji przychodów ze sprzedaży mogą być konsekwencją:
" ujęcia przychodów ze sprzedaży w błędnym okresie sprawozdawczym
" braku kompletności ujęcia przychodów
" błędnej wyceny przychodów
" błędnej prezentacji przychodów ze sprzedaży
Rewizja podatkowa  5.05.2015
Inne istotne zniekształcenia w zakresie RZiS dotyczą prawidłowej prezentacji przychodów i
kosztów w podstawowych obszarach działalności jednostki.
Istotne zniekształcenia pozycji przychodów ze sprzedaży mogą być konsekwencją:
" ujęcia przychodów ze sprzedaży w błędnym okresie sprawozdawczym
" braku kompletności ujęcia przychodów
" błędnej wyceny przychodów
" błędnej prezentacji przychodów ze sprzedaży
Przykładowa procedura rewizji finansowej mająca potwierdzić istnienie przychodów ze sprzedaży
ich prawidłowy pomiar i prezentację
Ryzyko: Ujęcie przychodów ze sprzedaży w nieprawidłowym okresie sprawozdawczym, ich błędna
wycena i prezentacja.
Cel: Potwierdzenie prawidłowości ujęcia przychodów ze sprzedaży ich pomiaru i prezentacji w
rachunku zysków i strat.
Procedura
Dla wybranej próby transakcji sprzedaży, dokonaj uzgodnienia zapisów księgowych z
odpowiednimi dokumentami z
ródłowymi (przykłady dokumentów):
 faktura sprzedaży
 umowa sprzedaży
 rozchód zewnętrzny (Wz)
 list przewozowy
 potwierdzenie zapłaty
Termin i techniki badania
Termin: badanie zasadnicze
Techniki badania: analiza dokumentów, przegląd analityczny, zapytanie do kierownictwa
Procedura uzupełniająca  porównanie wartości przychodów ze sprzedaży ujętych w rachunku
zysków i strat z wartościami prognozowanymi i ustalenie odchyleń.
Przykładowa procedura weryfikacji kompletności ujęcia przychodów ze sprzedaży
Ryzyko: brak kompletności ujęcia przychodów ze sprzedaży w badanym okresie sprawozdawczym
Cel: potwierdzenie kompletności ujęcia
Procedura
Pozyskaj zestawienie obrotów i sald za poszczególne miesiące badanego okresu sprawozdawczego.
Porównaj zmiany wartości przychodów ze sprzedaży do analogicznego okresu poprzedniego.
Porównaj zmiany przychodów ze sprzedaży ze zmianami odpowiadających im wartości kosztów.
Wyjaśnij odchylenia.
Termin i technika badania
Termin: badanie zasadnicze
Techniki badania: analiza dokumentów, przegląd analityczny, zapytanie do kierownictwa
Przykłady zniekształceń w zakresie kosztów operacyjnych
" brak kompletności ujęcia
" ujęcie kosztów w niewłaściwym okresie sprawozdawczym
Przykładowa procedura analityczna badania wiarygodności obszaru kosztów działalności
operacyjnej
Ryzyko: brak kompletności ujęcia kosztów działalności operacyjnej. Ujęcie kosztów w
nieprawidłowym okresie sprawozdawczym
Cel: potwierdzenie kompletności i prawidłowości prezentacji kosztów działalności operacyjnej
Procedura
Pozyskaj zestawienie obrotów i sald za okres badany i analogiczny roku poprzedniego. Porównaj
wzajemne kształtowanie się trendów w zakresie przychodów i kosztów operacyjnych uwzględniając
analogiczny okres roku poprzedniego. Wyjaśnij odchylenia. Pozyskaj dokumentację z
ródłową i
komentarz kierownictwa jednostki.
Termin: badanie wstępne, aktualizacja podczas badania zasadniczego
Techniki badania: przegląd analityczny, zapytanie skierowane do kierownictwa jednostki
Cel procedury
Celem zaprezentowanej procedury jest ocena związków liczbowych oraz korelacji trendów kosztów
i przychodów.
Przykłady istotnych zniekształceń pozycji pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych
" nieprawidłowe ujęcie wyniku ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
" błędne rozliczenie dotacji
" nieprawidłowe ujęcie odpisów aktualizujących wartość aktywów niefinansowych
" błędna wycena i prezentacja pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych
Przykładowa procedura prawidłowego rozliczenia dotacji
Ryzyko: błędne rozliczenie dotacji
Cel: weryfikacja występowania, kompletności oraz prawidłowości pomiaru i prezentacji rozliczenia
dotacji na dobro wyniku finansowego badanego okresu sprawozdawczego
Procedura
Pozyskaj dokumentację z
ródłową dotyczącą otrzymanej dotacji, Zidentyfikuj elementy majątku
objęte dotacją. Potwierdz
prawidłowość rozliczenia dotacji.
Termin: badanie wstępne, aktualizacja podczas badania zasadniczego
Techniki badania: analiza dokumentów, przegląd analityczny, zapytanie do kierownictwa
Przykłady zniekształceń pozycji przychodów i kosztów finansowych
" brak ujęcia w rachunku zysków i strat należnych dywidend
" brak ujęcia w rachunku zysków i strat odsetek naliczonych
" błędna prezentacja wyniku ze zbycia inwestycji
" błędna prezentacja aktualizacji wartości inwestycji
" błędna wycena i prezentacja różnic kursowych
Sprawozdanie z rewizji finansowej  opinia i raport oraz dokumentacja z badania
Podstawowe elementy sprawozdania z rewizji finansowej
" opinia niezależnego biegłego rewidenta
" raport z badania sprawozdania finansowego
" pismo do zarządu (dodatkowy element  nieobowiązkowy)
Opinia o sprawozdaniu finansowym wyraża ogólną ocenę biegłego rewidenta o tym, czy
sprawozdanie finansowe jest zgodne z zastosowanymi zasadami (polityką) rachunkowości oraz czy
rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową  finansową oraz wynik finansowy badanej
jednostki.
Opinia powinna potwierdzać, czy zbadane sprawozdanie finansowe:
" zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych
" zostało sporządzone zgodnie z określonymi ustawą zasadami rachunkowości
" jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem lub
umową
" przedstawia rzetelnie i jasno wszystkie istotne dla oceny jednostki informacje
W opinii
" biegły może poinformować o niedopełnieniu przez jednostkę obowiązku złożenia czy
ogłoszenia sprawozdania finansowego
" biegły może wskazać na stwierdzone podczas badania poważne zagrożenia dla kontynuacji
działania
Rodzaje opinii
" opinia bez zastrzeżeń
" opinia z zastrzeżeniem
" opinia negatywna
" odmowa wydania opinii
Opinia bez zastrzeżeń  opinię tę wyraża biegły rewident wtedy, gdy zbadane sprawozdanie
finansowe oraz księgo rachunkowe będące podstawą sporządzenia tego sprawozdania spełniają
warunki przewidziane prawem a ewentualne naruszenia prawa lub statutu wpływające na
sprawozdanie finansowe lub księgo rachunkowe są nieistotne.
Opinia z zastrzeżeniem  opinię tę biegły rewident wyraża wtedy, jeżeli z różnych przyczyn nie
uzyskał wystarczającej pewności co do wiarygodności istotnych pozycji badanego sprawozdania
finansowego, przy czym ograniczenia te dotyczą tylko poszczególnych pozycji i nie wpływają
ujemnie na wiarygodność ogólnego obrazu przekazywanego przez sprawozdanie finansowe
(istotnym odstępstwem jest także przedstawienie niekompletnego sprawozdania finansowego)
Opinia negatywna  opinię negatywną o zbadanym sprawozdaniu finansowym biegły rewident
wyraża wtedy, gdy zawarte w sprawozdaniu finansowym nieprawidłowości zniekształcają w takim
zakresie obraz sytuacji jednostki, że sprawozdanie to może wprowadzić w błąd czytelnika. Opinia
negatywna wydawana jest wtedy, gdy biegły rewident stwierdzi, że brakuje przesłanek do uznania,
że jednostka może kontynuować działalność, przy takim założeniu jednostki.
Brak wydania opinii  biegły rewident odmawia wydania opinii, jeśli nie uzyskał odpowiednich i
wystarczających dowodów badania.
Raport z badania sprawozdania finansowego
Raport jest uzupełnieniem opinii. Powinien zawierać dane o badanej jednostce, dane istotne dla
oceny zawartych w sprawozdaniu finansowym wielkości oraz elementy analizy. Nie powinien
powielać informacji ujętych w informacji dodatkowej. Nie podlega publikacji.
Dane zawarte w raporcie
" dane identyfikujące jednostkę
" stwierdzenie uzyskania od jednostki żądanych informacji, wyjaśnień i oświadczeń
" ocena prawidłowości stosowanego systemu rachunkowości
" charakterystyka pozycji lub grupy pozycji sprawozdania finansowego (jeżeli zdaniem
biegłego rewidenta wymagają omówienia)
" przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego
Elementy składowe raportu
" ogólna
" analityczna
" szczegółowa
" uwagi końcowe
Część ogólna
" dane identyfikujące badaną jednostkę
" dane identyfikujące zbadane sprawozdanie finansowe
" informacja o sprawozdaniu finansowym za poprzedni rok obrotowy
" identyfikacja podmiotu uprawnionego do badania
" identyfikacja biegłego rewidenta przeprowadzającego badanie
" stwierdzenie, że nie nastąpiło ograniczenie zakresu badania
" informacja o złożonym oświadczeniu przez kierownictwo badanej jednostki
Oświadczenie kierownictwa dotyczy:
 kompletności, rzetelności i prawidłowości sprawozdania finansowego i ksiąg rachunkowych
 ujawnionych zobowiązań warunkowych w informacji dodatkowej
 zdarzeń po dniu bilansowym
Część analityczna
" wskaz
niki wyliczone w oparciu o sprawozdanie finansowe
" wyszczególnienie zjawisko istotnie wpływających na ocenę sytuacji majątkowej i
finansowej (w odniesieniu do okresów poprzednich)
" wskazanie zagrożeń kontynuacji działania
Część szczegółowa raportu
" ocena prawidłowości stosowanego systemu księgowości
" ocena prawidłowości kontroli wewnętrznej
" informacje o niektórych, istotnych pozycjach sprawozdania finansowego, które zdaniem
biegłego rewidenta powinny tam być umieszczone
" informacje dotyczące kompletności i poprawności sporządzenia informacji dodatkowej i
sprawozdania z działalności jednostki
Uwagi końcowe  informacje o istotnych naruszeniach prawa, statutu czy umowy wpływające na
sprawozdanie finansowe, stwierdzone podczas badania.
Stwierdzenie nadużyć podczas badania wymaga powiadomienia na piśmie odpowiednich organów
np.: zarządu jednostki, innych organów nadzorujących.
Opinia i raport  podstawowe elementy sprawozdania z rewizji finansowej
" forma  pisemna
" język polski
" odbiorca opinii i raportu  organ wskazany w umowie badania
" wymogi  bezstronność, kompletność, rzetelność, jasność
Bezstronność  przedstawienie stanu faktycznego w oparciu o dostępne informacje
Kompletność  opinia i raport zawierają stwierdzenia przewidziane ustawą o rachunkowości i
krajowymi standardami rewizji finansowej
Rzetelność  treść opinii i raportu (wg biegłego rewidenta) odzwierciedla stan rzeczywisty
Jasność  sposób przedstawienia zagadnień jest zrozumiały i jednoznaczny
Pismo do zarządu  informacje o nieistotnych uwagach i spostrzeżeniach stwierdzonych podczas
badania, kierowane do zarządu po ukończeniu badania, celem lepszego wykonywania ich funkcji.
Dokumentacja z badania sprawozdania finansowego  dowody badania to dowody (informacje)
pozyskane przez biegłego rewidenta w wyniku badań zgodności i wiarygodności, które mają być
pomocne i dostarczać pewności przy opracowaniu opinii i raportu.
Przechowywanie dokumentacji rewizyjnej
" przechowywanie (archiwizowanie) dokumentacji rewizyjnej  podmiot uprawniony do
badania
" okres przechowywania  5 lat od końca roku, w którym została wyrażona opinia
" sposób przechowywania  kompletny, uporządkowany
" odpowiedzialność za bezpieczeństwo dokumentacji i poufność informacji  podmiot
uprawniony do badania.
Rewizja finansowa  12.05.2015
Przeglądy i inne usługi biegłego rewidenta w zakresie weryfikacji informacji finansowych
Przegląd to czynności wykonywane przez biegłego rewidenta, polegające głównie na analizie
danych finansowych sprawozdania finansowego lub uproszczonego sprawozdania finansowego
oraz informacji uzyskanych od kierownictwa jednostki w celu sporządzenia raportu.
Cel przeglądu
Celem przeglądu jest wyrażenie stanowiska biegłego rewidenta, że nie zidentyfikowano niczego, co
nie pozwoliłoby na stwierdzenie, że sprawozdanie finansowe lub skrócone sprawozdanie finansowe
jest zgodne we wszystkich istotnych aspektach z zastosowanymi zasadami (polityką)
rachunkowości.
Przegląd (założenia dodatkowe)
" należy uwzględnić, że dane bilansu podlegające przeglądowi mogą nie być zweryfikowane
poprzez inwentaryzację,
" do ustalenia zobowiązań wobec kontrahentów  na skutek krótszych terminów
sprawozdawczych i opóz
nień w dopływie dokumentów  stosuje się w szerszym zakresie
szacunek danych,
" ze względu na czas trwania i sposób przeprowadzenia przeglądu nie jest możliwe zebranie
takich dowodów, jak to ma miejsce przy badaniu rocznego sprawozdania finansowego
Zakres przeglądu  uzyskanie informacji o:
" zmianach rodzaju oraz rozmiarów działalności gospodarczej jednostki przy uwzględnieniu
sytuacji w branży
" zmianach zasad (polityki) rachunkowości w stosunku do zasad wcześniej stosowanych i ich
wpływie na sprawozdanie finansowe lub sprawozdanie skrócone
" sprawach spornych, znajdujących się w toku postępowania sądowego, administracyjnego,
sporach z organami podatkowymi, zobowiązaniach warunkowych, zdarzeniach po dniu
bilansowym i ich wpływie na przyszłą sytuację finansową jednostki
" aktualnym stanie spraw, co do których we wcześniejszej opinii czy raporcie z badania czy
raporcie z przeglądu były zgłoszone zastrzeżenia
Sposoby przeprowadzenia przeglądu
" analiza i ocena danych sprawozdania finansowego lub skróconego sprawozdania
finansowego
" analiza sprawozdań sporządzanych dla potrzeb wewnętrznych jednostki i sprawozdań
składanych do państwowych organów nadzoru
" analiza zapisów ksiąg rachunkowych i stwierdzenie ich zgodności z danymi wykazywanymi
w sprawozdaniu finansowym lub skróconym sprawozdaniu finansowym
" zapoznanie się z protokołami posiedzeń odpowiednich organów jednostki np.: walnego
zgromadzenia, rady nadzorczej
" zapytania i rozmowy z kierownictwem jednostki oraz w razie potrzeby  niezależnymi
rzeczoznawcami
Inne obowiązku biegłego rewidenta wynikające z przeglądu
" znajomość systemu księgowości i kontroli wewnętrznej jednostki, ustalenie zmian jakie
nastąpiły w stosunku do stanu stwierdzonego podczas badania rocznego
" uzyskanie od kierownika jednostki oświadczenia o kompletnym ujęciu w księgach operacji
dotyczących okresu, za który przeprowadzany jest przegląd
" uzyskanie informacji o zdarzeniach po dniu bilansowym, które mogłyby mieć wpływ na
sprawozdanie podlegające przeglądowi
Raport z przeglądu  (informacje ujęte w raporcie KSR 3)
" tytuł raportu
" okres za który był przeprowadzony przegląd
" nazwa jednostki, określenie jej formy prawnej, siedziby i adresata raportu
" wskazanie elementów sprawozdania podlegających przeglądowi oraz wskazanie kierownika
jednostki jako odpowiedzialnego za zgodność sprawozdania finansowego z zasadami
(polityką) rachunkowości
" stwierdzenie, że przegląd sprawozdania finansowego nastąpił zgodnie ze standardem oraz
wskazanie ograniczeń, wynikających z zakresu i metody przeglądu
" wyrażenie stanowiska biegłego rewidenta na podstawie przeprowadzonego przeglądu
" informacje identyfikujące kluczowego biegłego rewidenta i podmiot uprawniony
Inne usługi poświadczające to czynności rewizji finansowej o charakterze poświadczającym
(atestacyjnym), inne niż badania i przeglądy sprawozdań finansowych, które biegły wykonuje na
podstawie przepisów Ksh, przepisów prawa bankowego i przepisów o obrocie papierami
wartościowymi.
Zakres innych usług poświadczających obejmuje dowolne kombinacje usług mających na celu
dostarczenie racjonalnego lub ograniczonego poziomu pewności. Efektem przeprowadzonych
procedur jest ocena dotycząca:
" zagadnień obejmujących informacje finansowe i pozafinansowe
" pomiaru lub potwierdzenia pewnego stanu.
Warunki kwalifikacji do usług poświadczających
" następuje powiązanie trzech stron:
" biegłego rewidenta wykonującego usługę badania zagadnienia w celu jego oceny
" strony odpowiedzialnej za badane zagadnienie
" zamierzonego użytkownika rezultatów usługi wykonanej przez biegłego
" zagadnienie będące przedmiotem usługi zastrzeżone jest przepisami prawa do wyłącznych
kompetencji zawodowych biegłego rewidenta
" istnieją właściwe kryteria oceny zagadnienia
" wykonywanie usługi następuje w sposób właściwy działaniu biegłych rewidentów,
" biegły rewident formułuje wniosek (ocenę) z wykonania usługi.
Wykorzystanie analizy finansowej w badaniu sprawozdań finansowych
Analiza finansowa jest podstawą oceny efektywności działalności jednostki gospodarczej oraz jej
sytuacji majątkowo-finansowej. Analiza finansowa jest nieodłącznym elementem procesu badania
sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta.
Stosowanie odpowiednich procedur analitycznych umożliwia zmniejszenie ryzyka badania i
poprawę wiarygodności tego procesu.
Miejsce analizy finansowej w systemie analiz ekonomicznych.
Analiza ekonomiczna:
 analiza techniczno-ekonomiczna
 analiza strategiczna
 analiza finansowa
Zakres przedmiotowy, czasowy, przestrzenny i podmiotowy analizy finansowej.
Zakres analizy finansowej
 Przedmiotowy:
 przychody
 koszty
 wynik finansowy
 płynność
 efektywność
 majątek
 Czasowy:
 przeszłość (analiza retrospektywna  sprawozdawczo-atestacyjna)
 teraz
niejszość
 przyszłość (analiza prospektywna - planistyczno-decyzyjna)
 Przestrzenny:
 rozwiązania systemowe
 uwarunkowania rynkowe
 konkurenci
 pozycja przedsiębiorstwa
 Podmiotowy:
 przedsiębiorstwo jako całość
 samodzielne jednostki wewnętrzne przedsiębiorstwa
Wykorzystanie procedur analitycznych w procesie badania (MSRF 520) ma na celu:
" wypełnienie celów badania sprawozdania finansowego
" uzyskanie odpowiednich i wiarygodnych dowodów badania
" prawidłowe sformułowanie wniosków badania
MSRF 315  ocena ryzyka
Wg standardu biegły rewident powinien stosować procedury analityczne jako procedury
szacowania ryzyka w celu poznania jednostki i jej środowiska oraz w trakcie ogólnego przeglądu na
zakończenie badania.
Procedury analityczne to ocena informacji finansowych dokonywana na podstawie analizy
ewentualnych związków pomiędzy danymi o charakterze finansowym i pozafinansowym łącznie z
badaniem wykrytych wahań wartości i zależności, które są niespójne z innymi informacjami lub
różnią się do przewidywanych wielkości.
Przeglądy analityczne wg KSRF 1
Przeglądy analityczne polegają na ocenie związków liczbowych i trendów i mogą być stosowane do
badań wiarygodności. Pozwalają na ustalenie istotnych zmian, odstępstw od oczekiwanych
wielkości oraz niezgodności z danymi zebranymi w toku innych badań.
Stosowanie procedur analitycznych jest pożyteczne szczególnie:
" w czasie planowania badania dla zrozumienia sytuacji badanej jednostki i rozpoznania
zagrożeń (obszarów) obarczonych zwiększonym ryzykiem
" podczas przeprowadzenia szczegółowego badania, dla oceny poprawności kształtowania się
badanych sald lub transakcji
" na zakończenie badania, w celu upewnienia się, że wnioski płynące ze szczegółowego
badania znajdują potwierdzenie w wynikach analizy zbadanego sprawozdania finansowego
Badania ankietowe w zakresie wykorzystania analizy finansowej
" istotność analizy finansowej w procesie badania finansowego
" 93% - istotny element procesu badania sprawozdania finansowego
" 5,62% - nieistotny element badania sprawozdania finansowego
" 1,17% - brak odpowiedzi
" wykorzystanie metod i technik analizy finansowej do ograniczenia ryzyka badania
" 68,15% - wykorzystanie analizy finansowej ogranicza ryzyko badania
" 27,87% - wykorzystanie analizy finansowej nie ogranicza ryzyka badania
" 3,98% - brak odpowiedzi
" wykorzystanie metod i technik analizy finansowej do ograniczenia pomyłki co do
zasadności kontynuacji działania
" 76,45% wykorzystanie analizy finansowej ogranicza pomyłki co do zasadności
kontynuacji działania
" 10,67% - nie ogranicza
" 3,98% - brak odpowiedzi
" Metody analityczne stosowane do oceny możliwości kontynuacji działalności w procesie
badania sprawozdania finansowego
" 85% - analiza wskaz
nikowa
" 38% model E. Altmana
" 26% model A. Hołdy
Rewizja finansowa  19.05.2015
System kontroli jakości pracy biegłych rewidentów i podmiotów uprawnionych do badania
Międzynarodowy standard kontroli jakości (MSKJ)
Standard został opracowany w celu poprawy standardów zawodowych i etycznych, jako efekt
wzrostu wymagań jakościowych, w zakresie realizacji procedur rewizji finansowej.
Kontrola jakości
MSKJ dotyczy odpowiedzialności firmy za jej system kontroli jakości, dając pewność, że:
1) firma i jej personel przestrzegają zawodowych standardów i obowiązujących wymogów
prawnych i regulacyjnych oraz
2) sprawozdania sporządzone przez firmę lub partnerów odpowiedzialnych za zlecenia są
odpowiednie w danych okolicznościach.
Wpływ na jakość i efektywność badania, rozumianą jako zidentyfikowanie istotnych zniekształceń
sprawozdania finansowego, w tym projektowanie i wykorzystanie przez biegłego rewidenta w toku
badania sprawozdania finansowego procedur, metod i technik rewizji finansowej, należy także
rozpatrywać z uwzględnieniem wzajemnych powiązań i interakcji zachodzących pomiędzy
podmiotami uprawnionymi do badania (biegłymi rewidentami) stosującymi bezpośrednio, w
procesie badania sprawozdania finansowego, procedury, metody i techniki rewizji finansowej,
podmiotem samoorganizacji zawodowej, podmiotami nadzorującymi, koordynującymi współpracę
w zakresie rewizji finansowej na poziomie międzynarodowym czy też podmiotami wspierającymi
rozwój rewizji finansowej w jej praktycznym i teoretycznym aspekcie.
Wykorzystanie procedur rewizji finansowej w wykrywaniu istotnych zniekształceń sprawozdania
finansowego zależy od organizacji i sprawnego działania wszystkich wskazanych podmiotów
tworzących spójny system zabezpieczenia jakości wykonywania czynności rewizji finansowej.
Do grupy podmiotów mających decydujący wpływ na kształt i zakres stosowanych przez biegłego
rewidenta procedur, technik i metod rewizji finansowej należą:
1) Europejska Grupa Organów Nadzoru nad Biegłymi Rewidentami (EGAOB) wraz z
tworzącymi ją krajowymi organami nadzoru funkcjonujących obecnie we wszystkich
państwach członkowskich UE,
2) Komisja Nadzoru Audytowego,
3) Krajowa Izba Biegłych Rewidentów, jako korporacyjny nadzór nad wykonywaniem zawodu
biegłego rewidenta i działalnością firm audytorskich,
4) podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych.
EGAOB stanowi grupę doradczą, powołaną w 2005 roku przez Komisję Europejską, której celem
jest:
1) zapewnienie koordynacji systemów nadzoru publicznego nad biegłymi rewidentami i
firmami audytorskimi wykonującymi czynności rewizji finansowej na obszarze UE,
2) dostarczanie wiedzy eksperckiej podczas wdrażania przez Komisję Europejską, zgodnie z
dyrektywą 2006/43/WE Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej, łącznie z ich
analizą techniczną,
3) dostarczanie wiedzy eksperckiej w zakresie oceny systemów nadzorów publicznych państw
trzecich tj. niebędących państwami członkowskimi UE.
Grupa skłąda sięz przedstawicieli wysokiego szczebla reprezentujących organy odpowiedzialne za
publiczny nadzór nad biegłymi rewidentami i firmami audytorskimi w państwach członkowskich
UE. Przedstawicielami organów krajowych mogą być wyłącznie osoby niewykonujące czynnie
zawodu biegłego rewidenta.
Ujednolicanie standardów rewizji finansowej  Rada Międzynarodowych Standardów Rewizji
Finansowej i Usług Atestacyjnych (IAASB)
Wypracowane przez IAASB Międzynarodowe Standardy Rewizji Finansowej stanowią największy
zbiór procedur rewizji finansowej, a także stanowią podstawę dla opracowywanych przez Komisję
Europejską standardów, które stanowiąc część porządku prawnego UE, miałyby obowiązywać
biegłych rewidentów oraz firmy audytorskie działające na obszarze Wspólnoty.
Dla wzmocnienia jakości projektowanych standardów rewizji finansowej, w ramach reformy IFAC
powołano nowe grupy robocze i organy, jak również wzmocniono merytorycznie dotychczas
funkcjonujące, do których należy zaliczyć:
1) Public Interest Oversight Board (PIOB)  organ nadzorujący IFAC w procesie stanowienia
standardów usług atestacyjnych, kontroli jakości, niezależności oraz formułowania przez
IFAC standardów etycznych,
2) Grupę Monitorującą (Monitoring Group)  w której skład wchodzą przedstawiciele
regulatorów rynku usług audytorskich, w tym przedstawicieli Komisji Międzynarodowej
Organizacji Papierów Wartościowych, Komitetu Bazylejskiego ds. Nadzoru Bankowego,
KE, Międzynarodowego Stowarzyszenia Organów Nadzoru Ubezpieczeniowego oraz
Banku Światowego
3) Międzynarodowy Komitet Praktyk Auditingu (IAPC)  który działając w ramach IFAC,
dąży do ujednolicenia praktyk rewizji finansowej poprzez wydawanie odpowiednich
wytycznych.
Do znaczących międzynarodowych organizacji księgowych mających wpływ na ujednolicanie
standardów rewizji finansowej należą także:
" Amerykański Instytut Certyfikujący Publiczną Rachunkowość (AICPA)  wpływający na
rozwój standardów auditingu poprzez certyfikację rachunkowości sektora publicznego w
USA
" Rada Standardów Auditingu (ASB)  organizacja wydająca w USA standardy auditingu
(SAS), atestacje auditingu, sprawozdania z kontroli jakości i porady o certyfikowaniu
rachunkowości sektora publicznego dla niepublicznych audytorów.
Udział komisji europejskiej w procesie standaryzacji procedur rewizji finansowej
Powołanie grupy ekspertów doradzających Komisji w następujących kwestiach:
1) ułatwienia współpracy między systemami publicznego nadzoru działającymi w państwach
członkowskich i inicjowaniu wymiany dobrych praktyk w zakresie ustanawiania i
prowadzenia współpracy między nimi,
2) wznoszenia wkładu w techniczną ocenę systemów publicznego nadzoru działających w
państwach trzecich oraz w międzynarodową współpracę w tym zakresie pomiędzy
państwami członkowskimi i państwami trzecimi,
3) wznoszenia wkładu w analizę techniczną międzynarodowych standardów audytu, łącznie z
procesami ich opracowywania, w celu ich przyjęcia na szczeblu wspólnotowym.
Publiczny nadzór nad wykonywaniem zawodu biegłego rewidenta i działalnością firm audytorskich
 w krajach Europy Zachodniej wyróżnia się zazwyczaj trzy podstawowe modele nadzoru:
" model instytucjonalny, odpowiadający tradycyjnemu podziałowi sektorowemu rynku
finansowego (banki, ubezpieczenia, rynek papierów wartościowych)
" model horyzontalny, czyli nadzór wg celów polega na tym, że poszczególne instytucje
nadzorujące kontrolują przypisane im obszary działalności firm,
" model scentralizowany, czyli zintegrowany system nadzoru
Dobór optymalnego dla realizacji funkcji i rozwoju rewizji finansowej modelu nadzoru powinien
być zdeterminowany faktem, że stanowi on podsystem rynku finansowego. Nie ilość ale
efektywność działania instytucji nadzorczych decyduje o rzeczywistym wpływie na
funkcjonowanie rynku finansowego.
Zgodnie z terminologią prawa administracyjnego nadzór sprowadza się do zapewnienia przez
podmiot nadzorujący przestrzegania prawa przez podmiot nadzorowany. Podmiot nadzorowany jest
z mocy prawa zobowiązany poddać się tamu działaniu i realizować zalecenia podmiotu
nadzorującego. Nadzór obejmuje swym zakresem kontrolę polegającą na porównaniu stan
faktycznego z ustalonym wzorcem oraz określeniu przyczyn występujących rozbieżności i
formułowaniu zaleceń pokontrolnych.
Nadzór publiczny nad wykonywaniem zawodu biegłego rewidenta i działalnością firm audytorskich
1) 2002r. USA  rada Public Company Accounting Oversight Board, działająca na zasadach
stowarzyszenia non profit,
Podstawowe zadania Rady:
" nadzór nad audytem spółek publicznych podlegających prawu giełdowemu
" ochrona interesów inwestorów oraz interesu publicznego
2) Państwa członkowskie UE
Podstawowe zadania:
" zatwierdzanie i rejestracja biegłych rewidentów i firm audytorskich
" przyjmowanie standardów etyki zawodowej oraz wewnętrzna kontrola jakości firm
audytorskich
" kształcenie ustawiczne, zapewnienie jakości oraz systemem dochodzeń i system
dyscyplinarny
Cechy systemu nadzoru publicznego nad wykonywaniem zawodu biegłego rewidenta i
działalnością firm audytorskich w państwach członkowskich
System zewnętrznego zapewnienia jakości powinien być:
1) obiektywny i niezależny od branży audytowej
2) wykonywany przez osoby niebędące biegłymi rewidentami czynnymi zawodowo
3) zdeterminowany do poprawy jakości audytu w przyszłości
4) wyposażony w instrumenty prawne, środki materialne i specjalistów w dziedzinie
rachunkowości i rewizji finansowej umożliwiające wykonywanie regularnych i
prewencyjnych kontroli
5) aktywy w relacjach z kontrolowanymi podmiotami
System nadzoru publicznego w Polsce  Komisja Nadzoru Audytowego  sprawuje nadzór
publiczny nad:
1) wykonywaniem zawodu biegłego rewidenta
2) działalnością podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych
3) działalnością KIBR.
Uprawnienia Komisji Nadzoru Audytowego:
 kontrolne
 nadzorcze
 administracyjne
 związane ze współpracą międzynarodową
Uprawnienia kontrolne  zadania
" zatwierdzanie rocznych planów kontroli
" uczestnictwo w kontrolach
" przeprowadzanie kontroli w firmach audytorskich
" zatwierdza kandydatów na kontrolerów przed ich zatrudnieniem
Uprawnienia nadzorcze  zadania
" zatwierdzanie uchwał KIBR
" rozpatrywanie odwołań od uchwał organów KIBR
" prawo zaskarżenia do sądu administracyjnego uchwał organów KIBR niepodlegających
zatwierdzeniu, które naruszają przepisy prawa, godzą w interes publiczny czy też mają
znamiona pomyłki lub błędu
Czynności administracyjne
" prowadzenie rejestru biegłych rewidentów i podmiotów uprawnionych do badania
sprawozdań finansowych z państw trzecich
" prawo przeprowadzania kontroli dokumentacji stanowiącej podstawę podjęcia przez KRBR
uchwał dotyczących wpisu biegłych rewidentów lub podmiotów uprawnionych do badania
sprawozdań finansowych do właściwych rejestrów
Skład Komisji Nadzoru Audytu
" 2 przedstawicieli Ministra Finansów
" 2 przedstawicieli Komisji Nadzoru Finansowego
" przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości
" 2 przedstawicieli KIBR
" przedstawiciel organizacji pracodawców
" Przedstawiciel Giełdy Papierów Wartościowych
Firma audytorska
Forma wykonywania zawodu biegłego rewidenta i forma prawna firmy audytorskiej oraz skład jej
organów zostały uregulowane przepisami ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie,
podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym.
Podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych może być wyłącznie jednostka, w
której czynności rewizji finansowej wykonują biegli rewidenci, wpisana na listę podmiotów
uprawnionych do badania sprawozdań finansowych i prowadząca działalności w jednej z
następujących form:
1) biegły rewident prowadzący działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny
rachunek,
2) spółka cywila, spółka jawna lub spółka partnerska, w której większość głosów posiadają
biegli rewidenci lub podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych,
zatwierdzeni co najmniej w jednym państwie UE.
3) Spółka komandytowa, w której komplementariuszami są wyłącznie biegli rewidenci lub
podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych, zatwierdzeni co najmniej w
jednym państwie UE,
4) spółka kapitałowa lub spółdzielnia, które spełniają następujące wymagania:
" większość członków zarządu stanowią biegli rewidenci zatwierdzeni co najmniej w
jednym państwie UE; jeżeli zarząd składa się z nie więcej niż 2 osób, jedną z nich jest
biegły rewident
" większość głosów na walnym zgromadzeniu posiadają biegli rewidenci lub podmioty
uprawnione do badania sprawozdań finansowych, zatwierdzeni co najmniej w jednym
państwie UE
" większość w organach nadzorczych stanowią biegli rewidenci zatwierdzi w co najmniej
jednym państwie UE
5) spółdzielczy związek rewizyjny, który spełnia następujące wymagania
" zatrudnia do badania biegłych rewidentów
" posiada w składach zarządu co najmniej jednego biegłego rewidenta, z tym, że opinię i
raport z badania (przeglądu) sprawozdania finansowego podpisuje wyłącznie członek
zarządu będący biegłym rewidentem.
Sprawozdanie finansowe jako z
ródło wiedzy o jednostce
Istota sprawozdawczości finansowej
Decydenci zewnętrzni. Zewnętrzni użytkownicy produktów sprawozdawczości finansowej
Sprawozdanie finansowe, Raport finansowy, Informacje finansowe i niefinansowe �!
Przedsiębiorstwo, Podmiot Gospodarczy
Sprawozdanie finansowe jest zestawieniem nazw i kwot wartości wyrażonych w pieniądzu,
czerpanych z ewidencji księgowej, która ukazuje albo pozycję finansową podmiotu w danym
momencie albo jeden, lub więcej, z rodzajów zmian w pozycji finansowej danego podmiotu w
trakcie jakiegoś okresu czasu. Sprawozdanie finansowe jest zbiorem, którego elementy uzupełniają
się wzajemnie, bazując na tych samych danych.
Cel
Zgodnie z założeniami koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej, celem sprawozdań
finansowych (ogólnego przeznaczenia) jest dostarczanie informacji o sytuacji finansowej, wynikach
działalności oraz zmianach sytuacji finansowej jednostki, które będą użyteczne dla szerokiego
kręgu użytkowników przy podejmowaniu decyzji gospodarczych.
Użytkownicy sprawozdań finansowych
" inwestorzy oraz doradcy i analitycy finansowi, wykorzystujący sprawozdania przy
decyzjach inwestycyjnych
" wierzyciele, wykorzystujący sprawozdanie finansowe przy podejmowaniu decyzji o
udzieleniu pożyczki, kredytu, sprzedaży z odroczonym terminem płatności
" rządy, ich agendy oraz administracja samorządowa, korzystające ze sprawozdań przy ocenie
zgodności działań firmy z obowiązującymi przepisami prawa
" pracownicy i ich organizacje, korzystający ze sprawozdania finansowego dla oceny
zdolności jednostki do regulowania jej zobowiązań z tytułu wynagrodzeń i innych
świadczeń pracowniczych
" kontrahenci i konkurencja, wykorzystujący sprawozdania finansowe do oceny działalności
jednostki.
Cechy jakościowe sprawozdania finansowego
" Fundamentalne
" Przydatność  sprawozdania finansowe powinny zawierać informacje przydatne, to jest
wpływające na zmianę decyzji gospodarczych przez użytkowników, pomagające im
ocenić przyszłe, teraz
niejsze i przyszłe zdarzenia.
" Istotność  istotność informacji oznacza, że ich pominięcie lub zniekształcenie może
wpłynąć na podejmowane przez uczestników rynku, na podstawie sprawozdania
finansowego, decyzje gospodarcze.
" Wierna prezentacja  oznacza wierne przedstawienie zjawisk ekonomicznych w
raportach finansowych.
" Wzbogacające
" porównywalność  należy ją rozpatrywać w 3 aspektach:
" porównywalności w stosunku do informacji prezentowanych przez podmioty
" w tej samej lub pokrewnej branży, informacji prezentowanych w poprzednich
okresach
" jako porównywalność w stosunku do innych części sprawozdania finansowego
" sprawdzalność  pozwala zapewnić użytkowników, że informacja wiernie prezentuje
zjawiska ekonomiczne, które ma przedstawić
" terminowość
" zrozumiałość
Wartość przewidująca  informacja finansowa posiada wartość przewidującą, jeżeli może być ona
wykorzystana przez użytkowników do przewidywania przyszłych wyników.
Wymagania inwestorów wobec sprawozdawczości finansowej:
" większej przejrzystości
" danych dotyczących przede wszystkim przyszłości
" szybkiej informacji zwrotnej
" kompletnej informacji na korporacyjnej stronie internetowej
" bardziej precyzyjnego komunikowania czynników wpływających na jednostkę w długim
okresie
" pełnego dostępu do czytelnych danych finansowych
" zwiększenia nacisku na jakość informacji i odpowiedzialność za nią
" prognozy wyników na kolejne 3 lata
" częstszych wyjaśnień wydarzeń w jednostce i grupie kapitałowej
" większego wykorzystania internetu i nowoczesnych technologii
" przekształcenia relacji inwestorskich w generator wartości firmy.
Analitycy giełdowi uważają informacje za przydatne jeżeli dotyczą:
" prognoz
" celów strategicznych
" wolumenu sprzedaży na tle branży
" dobrych komentarzy zarządu do raportów kwartalnych
" danych szczegółowych, zwłaszcza braku rozbicia sprzedaży i rentowności (segmentowo i
geograficznie)
" danych bezpośrednio wpływających na wynik finansowy
" ekspozycja walutowa w rozbiciu na poszczególne segmenty
Wiarygodność  informacje można uznać za wiarygodne wówczas gdy prezentują w sposób
neutralny i kompletnie sytuację majątkową i finansową jednostki oraz są wolne od istotnych błędów
czy celowej manipulacji.