M I N I S T E R S T W O
O B R O N Y
N O R M A O B R O N N A
N A R O D O W E J
ICS 95.020
NO-04-A004-1
2010
Wprowadza
_
Zastępuje
NO-04-A004-1:2001
Obiekty wojskowe
Systemy alarmowe
Część 1: Wymagania ogólne
nr ref. NO-04-A004-1:2010
Zatwierdzona decyzjÄ… Nr 169/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 maja 2010 r.
(Dz. Urz. MON Nr 10, poz. 110)
2 NO-04-A004-1:2010
Przedmowa
Niniejsza część Normy Obronnej została opracowana przez Wojskowy Komitet Normalizacyjny. Część ta jest
pierwszą częścią normy wieloczęściowej pod wspólnym tytułem:  Obiekty wojskowe - Systemy alarmowe ,
która obejmuje następujące części:
- Część 1: Wymagania ogólne,
- Część 2: Wymagania techniczno-u\
ytkowe,
- Część 3: Metody określania liczby urządzeń,
- Część 4: Wymagania dotyczące urządzeń zewnętrznych,
- Część 5: Wymagania dotyczące tablicy synoptycznej,
- Część 6: Wymagania dotyczące systemów kontroli dostępu,
- Część 7: Wymagania dotyczące telewizyjnych systemów nadzoru,
- Część 8: Eksploatacja,
- Część 9: Wymagania dotyczące monitorowania alarmów.
Niniejsza norma częściowa zastępuje NO-04-A004-1:2001 Obiekty wojskowe  Systemy alarmowe 
Wymagania ogólne.
W stosunku do poprzedniej wersji niniejsza część normy aktualizuje definicje oraz wprowadza zmiany
niektórych parametrów funkcjonalnych urządzeń i systemów alarmowych.
Wszelkie uwagi dotyczÄ…ce normy nale\
y kierować do Wojskowego Centrum Normalizacji, Jakości i
Kodyfikacji. Norma jest dostępna w Wojskowym Centrum Normalizacji, Jakości i Kodyfikacji.
Abstrakt
Określono ogólne wymagania dotyczące systemu alarmowego obiektu wojskowego, jego warunków
instalowania, podział chronionego terenu obiektu wojskowego na poszczególne strefy ochronne oraz
wymagania w zakresie parametrów funkcjonalnych dla urządzeń stosowanych w ochronie obiektów
wojskowych.
Tłumaczenie tytułu i abstraktu
Military objects  Security systems  General requirements
General requirements concerning security systems in military objects conditions of installation division of
protected military territory into particular protective zone and requirements in the field of functional
measurements have been defined.
© Niniejsza norma, ani \
adna jej część nie mo\
e być przedrukowywana ani kopiowana jakąkolwiek metodą bez
pisemnego zezwolenia Dyrektora Wojskowego Centrum Normalizacji, Jakości i Kodyfikacji
 NO-04-A004-1:2010 3
SPIS TREÅšCI
1 Wstęp 4
1.1 Zakres normy 4
1.2 Powołania normatywne 4
1.3 Terminy i definicje 4
2 Wymagania 6
2.1 Ochrona strefy peryferyjnej 6
2.2 Ochrona strefy zewnętrznej obwodowej 6
2.3 Ochrona strefy zewnętrznej bezpośredniej 6
2.4 Ochrona strefy wewnętrznej 6
2.5 Parametry funkcjonalne 6
2.5.1 Parametry funkcjonalne systemów alarmowych 6
2.5.2 Parametry funkcjonalne dla urządzeń stosowanych w systemach alarmowych 7
2.6 Systemy alarmowe w ochronie terenów, obiektów i mienia wojskowego 8
2.6.1 Postanowienia ogólne 8
2.6.2 Zasady budowy 8
4 NO-04-A004-1:2010
1 Wstęp
1.1 Zakres normy
W niniejszym arkuszu normy podano definicje klasy systemu alarmowego, klasy urządzeń alarmowych, a
tak\
e określono ogólne wymagania dotyczące systemu alarmowego obiektu wojskowego, jego warunków
instalowania, podział chronionego terenu obiektu wojskowego na poszczególne strefy ochronne oraz
wymagania w zakresie parametrów funkcjonalnych dla urządzeń i systemów alarmowych stosowanych
w ochronie obiektów wojskowych.
1.2 Powołania normatywne1)
PN-E-08390/14 Systemy alarmowe  Wymagania ogólne  Zasady stosowania
1.3 Terminy i definicje
Na potrzeby niniejszej normy przyjęto następujące definicje:
1.3.1
antymasking
funkcja urzÄ…dzenia alarmowego, wykrywajÄ…ca zakrycie jego pola detekcji
1.3.2
centrala alarmowa
urządzenie systemu alarmowego do wytwarzania stanu alarmowania po wykryciu nienormalnych warunków,
wskazujących na wystąpienie niebezpieczeństwa
1.3.3
czujka alarmowa
urządzenie wykrywające bezpośrednio lub/i pośrednio obecność intruza w strefie detekcji
1.3.4
klasa systemu alarmowego
poziom jakościowy środków technicznych i ich organizacji (urządzeń instalacji przewodowej i zasad obsługi
technicznej) tworzących system alarmowy, określający zdolność systemu do wykrywania i sygnalizowania
naruszenia ochrony obiektu w warunkach zakłóceń środowiskowych (mechanicznych, klimatycznych
i elektromechanicznych) i sabota\
owego oddziaływania na system
1.3.5
klasa urzÄ…dzenia alarmowego
poziom techniczny urządzenia, gwarantujący określoną skuteczność jego działania, w danej klasie systemu
alarmowego
1.3.6
klawiatura
szyfrator
koder cyfrowy
urzÄ…dzenie sterujÄ…ce, stosowane do zmiany stanu systemu alarmowego poprzez wprowadzenie kodu.
W szczególności umo\
liwia włączenie i wyłączenie systemu alarmowego, mo\
e równie\
umo\
liwiać
programowanie centrali alarmowej
1.3.7
linia dozorowa
połączenie pomiędzy centralą a czujką lub grupą czujek
1)
Norma znajduje się w Ośrodku Informacji i Dokumentacji Biura PKN ul. Świętokrzyska 14b, 00-950 Warszawa
 NO-04-A004-1:2010 5
1.3.8
stan alarmu
stan systemu alarmowego lub jego części, który jest wynikiem odpowiedzi systemu alarmowego na
wystąpienie niebezpieczeństwa lub/i usterki lub/i sabota\
u
1.3.9
stan dozoru
stan systemu alarmowego, z którego system mo\
e bezpośrednio przejść do stanu alarmowania po przyjęciu
sygnału alarmu z dowolnego wejścia systemu
1.3.10
strefa detekcji
obszar, w którym czujka alarmowa wykrywa obecność intruza bezpośrednio, wykorzystując właściwości ciała
ludzkiego lub/i pośrednio wskutek oddziaływania intruza na obiekt
1.3.11
strefa ochrony peryferyjnej
wydzielony obszar terenu poza ogrodzeniem zewnętrznym obiektu wojskowego
1.3.12
strefa ochrony wewnętrznej
wydzielony obszar wewnątrz magazynów, budynków wraz z wszystkimi otworami okiennymi, drzwiowymi,
wywietrznikami itp.
1.3.13
strefa ochrony zewnętrznej bezpośredniej
rejon (obszar, teren) o szerokości do 15 m, bezpośrednio przyległy do poszczególnych magazynów,
budynków w obiekcie wojskowym
1.3.14
strefa ochrony zewnętrznej obwodowej
obszar terenu pomiędzy zewnętrznym a wewnętrznym ogrodzeniem obiektu wojskowego (obwodnica) wraz
z ogrodzeniami
1.3.15
system alarmowy
zespół urządzeń do wykrywania i sygnalizowania naruszenia ochrony obiektów
1.3.16
urzÄ…dzenie alarmowe naziemne
urządzenie alarmowe zainstalowane na powierzchni lub bezpośrednio nad powierzchnią ziemi bądz
te\

innego podło\
a
1.3.17
urzÄ…dzenie alarmowe ogrodzeniowe
urządzenie alarmowe zainstalowane na istniejących ogrodzeniach lub stanowiące integralną część tych
ogrodzeń
1.3.18
urzÄ…dzenie alarmowe podziemne
urządzenie alarmowe zainstalowane pod powierzchnią ziemi lub innego podło\
a
1.3.19
usterka
stan systemu, w którym system stwierdził brak określonego zasobu zewnętrznego lub wewnętrznego (np.
brak zasilania 230 V, niski poziom napięcia akumulatora, uszkodzenie płyty głównej itp.)
6 NO-04-A004-1:2010
2 Wymagania
2.1 Ochrona strefy peryferyjnej
W strefie peryferyjnej nie nale\
y instalować urządzeń alarmowych w czasie pokoju. W strefie tej utrzymuje
się pas 25 m wolny od wysokich zarośli, krzewów i traw, umo\
liwiający wgląd w teren przyległy do
chronionego obiektu. Pasa tego nie utrzymuje siÄ™ w przypadku, gdy strefa ochrony peryferyjnej obejmuje
obszar nie będący terenem wojskowym.
2.2 Ochrona strefy zewnętrznej obwodowej
W strefie zewnętrznej obwodowej następujących obiektów wojskowych kategorii I tj. stanowisk dowodzenia
szczebla strategicznego i operacyjnego, stanowisk dowodzenia i naprowadzania Sił Powietrznych, baz,
składnic oraz składów, w których przechowuje się uzbrojenie, amunicję, materiały wybuchowe, bomby,
rakiety, granaty, torpedy itp. nale\
y stosować, co najmniej dwa niezale\
ne urzÄ…dzenia lub systemy alarmowe
działające
w oparciu o ró\
ne zjawiska fizyczne  w układzie, np.: system naziemny i system ogrodzeniowy, system
ogrodzeniowy i system podziemny, system naziemny i system podziemny lub dwa systemy naziemne.
W strefie zewnętrznej obwodowej pozostałych obiektów wojskowych kategorii I powinno się stosować
pojedyncze urzÄ…dzenia lub systemy alarmowe naziemne, podziemne lub ogrodzeniowe.
Ponadto, w strefie tej nale\
y instalować oświetlenie, system łączności przewodowej dla sił ochronnych, a
tak\
e powinno się wykonać stanowiska ogniowe i utrzymać pas zabronowany i drogę dla patroli.
Systemy alarmowe ogrodzeniowe nale\
y instalować na ogrodzeniach wewnętrznych (w przypadku, gdy
występują dwa ogrodzenia).
2.3 Ochrona strefy zewnętrznej bezpośredniej
W strefie zewnętrznej bezpośredniej nale\
y stosować pojedyncze urządzenie lub systemy alarmowe
naziemne, podziemne lub ogrodzeniowe. Przy wyborze urządzeń wchodzących w skład poszczególnych
systemów, nale\
y brać pod uwagę ich zasięgi dostosowane do wielkości ochranianych budynków lub
rejonów. Zainstalowane w strefie zewnętrznej bezpośredniej urządzenia powinny współpracować z
kamerami systemu telewizji przemysłowej jako weryfikacja powstałych zdarzeń alarmowych.
2.4 Ochrona strefy wewnętrznej
W strefie wewnętrznej nale\
y instalować dwa oddzielne urządzenia, które swoje działanie opierają na dwóch
niezale\
nych od siebie zjawiskach fizycznych (np. czujka ultradz
więkowa i czujka podczerwieni).
2.5 Parametry funkcjonalne
2.5.1 Parametry funkcjonalne systemów alarmowych
W zakresie parametrów funkcjonalnych systemy alarmowe, stosowane w obiektach wojskowych, powinny
spełniać wymagania według PN-93/E-08390/14, a ponadto:
- magazyny broni, amunicji, granatów, materiałów wybuchowych oraz inne magazyny i
pomieszczenia wymagające szczególnej ochrony nale\
y chronić systemami klasy SA-4,
wykorzystujÄ…c urzÄ…dzenia klasy S,
- pozostałe obiekty wojskowe nale\
y chronić systemami klasy SA-3, wykorzystując urządzenia klasy
C.
Systemy alarmowe instalowane w obiektach wojskowych powinny:
- w przypadku linii analogowych wywoływać alarm przy odstrojeniu parametrów linii dozorowej,
większym ni\
20%,
- w przypadku cyfrowych linii dozorowych wywoływać alarm w przypadku przerwy, zwarcia magistrali
komunikacyjnej lub braku transmisji po czasie 500 ms,
- samoczynnie kontrolować linie dozorowe, tak pod względem przerw prądowych, jak i zwarć oraz
zachwiania parametrów linii dozorowej, w czasie nie dłu\
szym ni\
jedna sekunda,
 NO-04-A004-1:2010 7
- zasygnalizować wykryte uszkodzenia w czasie nie dłu\
szym ni\
20 sekund,
- być zasilane z wydzielonych obwodów sieci energetycznej (z najbli\
szej rozdzielni elektrycznej)
z własnym zabezpieczeniem minimum nadprądowym,
- zapewniać zdalny dostęp do urządzeń wykorzystywanych w systemach alarmowych tylko przy
pomocy klawiatur (szyfratorów), lub w przypadku zastosowania systemów rozbudowanych za
pomocą dedykowanych do systemu programów komputerowych na stacjach roboczych
przeznaczonych do zarzÄ…dzania systemem,
- mieć mo\
liwość testowania sprawności centrali alarmowej, podcentrali, zasilacza, akumulatora,
czujek i linii dozorowych oraz linii do sygnalizatorów akustycznych i optycznych (linie powinny być
testowane ka\
da oddzielnie),
- posiadać centrale alarmowe z rejestrem wszystkich zdarzeń o pojemności umo\
liwiajÄ…cej ich
rejestrację z co najmniej ostatnich trzech miesięcy,
- mieć centrale alarmowe, które umo\
liwią obsłudze systemu alarmowego otrzymanie bie\
Ä…cej
informacji o załączeniu poszczególnych stref przez u\
ytkowników, stanie technicznym urządzeń,
ich załączeniu bądz
wyłączeniu oraz stanie czuwania,
- mieć zabezpieczenia przeciwsabota\
owe, przeciwprzepięciowe oraz odporność na urazy i
wstrząsy mechaniczne o małej częstotliwości,
- utrzymywać nadawanie sygnału alarmowego tylko przez czas niezbędny do powiadomienia słu\
b
odpowiedzialnych za ochronę obiektów wojskowych,
- zapewniać mo\
liwość rozbudowy systemu,
- mieć zasilanie awaryjne ze z
ródła rezerwowego, które zapewni normalną pracę systemu w stanie
dozoru (czuwania) oraz w stanie alarmu trwającego 15 minut w czasie nie krótszym ni\
:
a) 12 godzin dla obiektów, w których pełnią ciągły dy\
ur słu\
by serwisowe dysponujÄ…ce
częściami zamiennymi i mające do dyspozycji zastępcze z
ródła zasilania (np. agregaty
prądotwórcze, dodatkowe akumulatory),
b) 36 godzin dla obiektów, w których istnieje ciągły dozór ludzki i dla których zagwarantowane są
usługi serwisowe świadczone w ciągu 4 godzin,
c) 72 godziny dla pozostałych obiektów, w tym bez ciągłego dozoru ludzkiego,
- zapewniać samoczynne przełączanie zasilania ze z
ródła podstawowego na rezerwowe i odwrotnie
bez zakłócenia pracy systemu oraz sygnalizować w centrum nadzoru awarie zasilania
podstawowego i powrót do niego.
2.5.2 Parametry funkcjonalne dla urządzeń stosowanych w systemach alarmowych
Instalowane urządzenia w systemach alarmowych powinny mieć odpowiednie certyfikaty lub świadectwa
kwalifikacyjne oraz powinny zapewniać:
- właściwą pracę przy wilgotności powietrza od 5 % do 95%,
- odporność na zakłócenia impulsowe nanosekundowe i elektromagnetyczne o wartości do 1kV dla
urządzeń klasy C i do 2 kV dla urządzeń klasy S,
- odporność na wyładowania elektryczności statycznej, w tym wyładowania atmosferyczne o
wartości do 8 kV dla urządzeń klasy C oraz 10 kV dla urządzeń klasy S,
- właściwą pracę przy krótkotrwałych zanikach napięcia zasilania trwających nie dłu\
ej ni\
20ms.
- jednolitą czułość detekcji w całym zakresie pracy, z mo\
liwością regulacji ręcznej i automatycznej
poziomu czułości czujek,
- automatyczną regulację tła szumowego w przypadku złych warunków atmosferycznych,
- małe tłumienie sygnałów wywołanych przez zmieniające się warunki atmosferyczne i
środowiskowe,
- minimalny zasięg pracy czujek przy bardzo złych warunkach atmosferycznych (granicznych), nie
mniejszy ni\
60% (80 % dla czujek mikrofalowych) zasięgu w warunkach normalnych (wymaganie
to nie dotyczy systemów wideo detekcji),
- właściwą pracę w temperaturze od - 30 oC do + 50 oC dla czujek montowanych w strefie ochrony
zewnętrznej obwodowej i bezpośredniej,
o o
- właściwą pracę w temperaturze od -25 C do + 50 C dla czujek montowanych wewnątrz nie
ogrzewanych pomieszczeń (magazynów),
o o
- właściwą pracę w temperaturze od -10 C do + 50 C dla czujek montowanych wewnątrz
ogrzewanych pomieszczeń (magazynów),
- odporność na zmianę polaryzacji stałego napięcia zasilającego,
- właściwą pracę urządzeń wizyjnych zainstalowanych w strefach ochrony zewnętrznej poprzez
zastosowanie hermetycznych i ogrzewanych obudów,
- odporność czujek na zakrycie ich pola detekcji (antymasking).
8 NO-04-A004-1:2010
2.6 Systemy alarmowe w ochronie terenów, obiektów i mienia wojskowego
2.6.1 Postanowienia ogólne
Systemy alarmowe stosowane w ochronie obszarów, rejonów, terenów, obiektów i pomieszczeń jednostek
wojskowych powinny spełniać pięć podstawowych warunków:
- wykorzystywać optymalnie parametry techniczne czujek w chronionym rejonie, obszarze, terenie
lub pomieszczeniu,
- nie utrudniać codziennej pracy personelu w chronionym obszarze, rejonie, terenie, obiekcie lub
pomieszczeniu, a sposób działania systemu powinien być uzgodniony z osobami odpowiedzialnymi
za ochronę obiektów,
- uwzględniać ju\
istniejÄ…ce inne systemy sygnalizacji zagro\
eń (np. po\
arowe) oraz stanowić
uzupełnienie innych rodzajów środków zabezpieczających,
- funkcjonować poprawnie w ka\
dych warunkach atmosferycznych i środowiskowych,
- nie mieć szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi przebywających w chronionym obszarze, rejonie,
terenie, obiekcie lub pomieszczeniu, w których są one zamontowane.
Wszystkie urządzenia wchodzące w skład systemów alarmowych instalowane w pomieszczeniach
(magazynach), w których przechowuje się środki tworzące mieszaniny wybuchowe palnych gazów i par
cieczy
z powietrzem  powinny być przeciwwybuchowe i iskrobezpieczne oraz zabezpieczone pod względem
przeciwpo\
arowym.
2.6.2 Zasady budowy
Ochronę obszarów, rejonów, terenów, obiektów i pomieszczeń jednostek wojskowych nale\
y zawsze
rozpoczynać od budowy systemów alarmowych w strefie ochrony wewnętrznej. Następnie rozszerzać
instalowane systemy, zabezpieczając strefę ochrony zewnętrznej bezpośredniej i obwodowej.
Centrale alarmowe oraz inne urzÄ…dzenia decyzyjno-nadzorujÄ…ce pracÄ™ systemu alarmowego powinny
znajdować się w pomieszczeniu sił ochronnych lub słu\
b dy\
urnych (wartownia, pomieszczenie oficera
dy\
urnego lub alarmowe centrum odbiorcze), w którym pełniona jest całodobowa słu\
ba lub innych
wydzielonych pomieszczeniach odpowiednio zabezpieczonych.
Ka\
de urządzenie alarmowe (czujka alarmowa, ostrzegacz napadowy) powinno być włączone do wejścia
centrali alarmowej rozró\
nianego jako jedna linia alarmowa.
Wewnętrzne czujki alarmowe instalowane w magazynach broni, amunicji, granatów, materiałów
wybuchowych oraz innych magazynach i pomieszczeniach wymagających szczególnej ochrony powinny
być rozmieszczone w taki sposób, aby swoim polem detekcji obejmowały całą chronioną powierzchnię
pomieszczeń, wykluczając powstawanie tzw.  martwych pól .