Starożytność - pojęcia cz.2









Kategoria:
Polski


Zakres:
Antyk i Biblia


Tytuł:
Starożytność - pojęcia cz.2


Dodano:
1999.11.29









INWOKACJA, lit. rozwinięta apostrofa otwierająca poemat epicki.
PORÓWNANIE, lit. uwydatnienie właściwości danego zjawiska
poprzez wskazanie na jego podobieństwo do jakiegoś innego zjawiska;
figura stylistyczna składająca się z dwu członów połączonych
spójnikami: jak, niby, jakby itp.; porównanie homeryckie - rozbudowane
do rozmiarów samodzielnego obrazu. EPITET, lit. wyraz określający,
przydawka uwydatniająca cechę opisywanego przedmiotu; pot. wyzwisko.
HEKSAMETR, lit. w poezji antycznej wers złożony z 6 stóp, zwykle 5
daktyli i trocheja lub spondeja, stosowany w epice; polski odpowiednik -
wers 6-akcentowy sylabotoniczny lub toniczny, np. w Powieści Wajdeloty
z Konrada Wallenroda A. Mickiewicza. TRYLOGIA, cykl literacki
(muzyczny, filmowy) złożony z 3 utworów. ELEGIA, lit.utwór liryczny
o treści poważnej i refleksyjnym nastroju, utrzymany w tonie skargi; w
poezji antycznej ujęty w formę dystychu elegijnego, odznaczał się dużą
różnorodnością tematu i nastroju. EPIGRAMAT, epigram, zwięzły,
dowcipny utwór poetycki o zaskakującej puencie, często o charakterze
satyrycznym. ANAKREONTYK, lit. krótki utwór literacki o tematyce
biesiadnej lub miłosnej; nazwa od imienia greckiego poety Anakreonta.
HYMN, uroczysta pieśń pochwalna, związana genetycznie z publicznymi
uroczystościami kultowymi, znana w różnych kręgach kulturowych
(indyjska Weda, żydowskie psalmy, greckie peany i dytyramby);
patetyczny utwór liryczny o treści religijnej, patriotycznej, filozoficznej.
TREN, pieśń żałobna; utwór literacki o charakterze elegijnym,
poświęcony zmarłej osobie.SIELANKA,bukolika, ekloga, idylla,
pastorałka, pogodny utwór, często o tematyce miłosnej, przedstawiający
uroki życia wiejskiego; ukształtowana w starożytności (Teokryt,
Wergiliusz), pełnię rozwoju osiągnęła w sentymentalizmie (S. Gessner,
F.Karpiński, F.D. Kniaźnin). SATYRA, utwór literacki ośmieszający i
piętnujący ludzkie wady i przywary, zjawiska życia społeczno-
politycznego i obyczajowego; do XVIII w. odrębny gatunek poetycki.
PRZYPOWIEŚĆ, parabola, alegoryczna opowieść moralno-dydaktyczna
lub religijna (np. w Biblii); dawniej także przysłowie, sentencja,bajka.
PARALELIZM, lit. tożsamość lub podobieństwo treściowe,kompozycyjne
składniowe części utworu, zdań, wersów; częsty w pieśniach ludowych.
AFORYZM, zdanie, sentencja formułująca zwięźle i w błyskotliwy sposób
jakąś myśl ogólną. PSALM, religijna pieśń hebrajska ze Starego Testamentu
(150 śpiewów pochwalnych, błagalnych i innych, przypisywanych królowi
Dawidowi); także wzorowany na psalmach biblijnych liryczny utwór
modlitewny; liczne muzyczne opracowania psalmów w okresie ars nova,
w epoce odrodzenia; od baroku są podstawą wielu religijnych utworów
wokalno-instrumentalnych.




Autor: Gregory