SUBSTRATY STOSOWANE W ŻYWIENIU POZAJELITOWYM I DOJELITOWYM*
Dr n. farm. Marta Szumilak Zakład Farmacji Szpitalnej
ŻYWIENIE POZAJELITOWE
ROZTWORY PODSTAWOWE
1. Roztwory aminokwasów
2. Roztwory glukozy
3. Emulsje tłuszczowe
4. Witaminy
5. Pierwiastki śladowe
6. Elektrolity
1. ROZTWORY AMINOKWASÓW
ś� zawierają wyłącznie krystaliczne L-aminokwasy,
ś� powinny stanowić zbilansowane roztwory aa egzogennych, półniezbędnych
(wspomagających) i endogennych,
ś� ich skład powinien odpowiadać składowi białek ustroju lub białek o dużej wartości
biologicznej,
ś� stosowanie roztworu niezbilansowanego ogranicza syntezę białka do poziomu zawartości aa
limitującego,
ś� wiele aa ma swoiste działanie narządowe i metaboliczne,
ś� brak nietrwałej w wodzie glutaminy,
ś� kompletność (e" 18 aa),
ś� aa niezbędne > 40%
ś� wskaz
nik E/T > 2.5 (ok. 3),
ś� zawartość glicyny < 10%,
ś� brak siarczynów,
ś� zawartość substancji dodatkowych,
ś� różne stężenia  różna zawartość azotu,
ś� różne objętości opakowań,
ś� wąski zakres pH.
Roztwory o przeznaczeniu ogólnym
ś� zawierają od 40 do 50% niezbędnych aminokwasów
ś� skład odpowiada składowi aa białek organizmu.
1
Roztwory pediatryczne
ś� receptura wzorowana najczęściej na składzie aminokwasowym mleka kobiecego, krwi
pępowinowej lub danych pochodzących z badań farmakokinetycznych u noworodków.
Roztwory o specjalnym przeznaczeniu:
Typu NEPHRO
Typu HEPAR
2. W
GLOWODANY
ś� z
ródło energii,
ś� stanowią 50  75% zapotrzebowania energetycznego,
ś� zmniejszają glukoneogenezę,
ś� zapewniają optymalne zużycie aminokwasów,
ś� regulują metabolizmu tłuszczów.
3. EMULSJE TA
USZCZOWE (ET)
ś� z
ródło energii:
ś� typ O/W, pH ok. 8,
ś� triglicerydy zemulgowane fosfolipidami żółtka jaja lub soi,
ś� wielkość cząstek 0.1  1.0 źm, nie może przekroczyć 3 źm,
ś� z
ródło NNKT koniecznych do prawidłowego funkcjonowania organizmu,
ś� nośnik witamin (A, D, E, K),
ś� wysoka wartość energetyczna 1.1  2 kcal/ml,
ś� niska osmolarność (280-330 mOsm/l) zbliżona do ciśnienia osmotycznego osocza, która
umożliwia podawanie drogą żył obwodowych.
Różnice pomiędzy preparatami:
ś� skład  zawartość i pochodzenie kwasów tłuszczowych,
ś� struktura  rozproszenie cząstek,
ś� rodzaj i stężenie emulgatorów,
ś� rodzaj i stężenie przeciwutleniaczy,
ś� właściwości fizykochemiczne (pH, osmolarność),
ś� rodzaj opakowania,
ś� dokumentacja  wyniki badań klinicznych, wskazania do stosowania.
2
4. WITAMINY
ś� SOLUVIT N
ś� VITALIPID N ADULT , VITALIPID N INFANT
ś� CERNEVIT
ś� Preparaty jednoskładnikowe.
5. PIERWIASTKI ŚLADOWE
żelazo, jod, chrom, cynk, miedz
, selen, molibden, mangan i fluor,
ś� TRACUTIL (B. Braun),
ś� ADDAMEL N (Fresenius Kabi),
ś� PEDITRACE (Fresenius Kabi)  dla dzieci,
ś� DECAVEN (Baxter)
ś� Preparaty jednoskładnikowe
6. ELEKTROLITY
ś� Elektrolity znajdujące się w roztworach aa lub węglowodanów
ś� Koncentraty pojedynczych soli (0.5-2.0 mmol odpowiedniego jony/ 1ml)
ś� Mieszaniny różnych soli np. roztwór Elkintona.
3
DIETY DOJELITOWE
ś� KONCENTRAT - zawartość białka waha się zazwyczaj od 25 do 89%, zawiera tłuszcz i
węglowodany (laktozę).
ś� IZOLAT - charakteryzuje się bardzo wysoką zawartością białka (90% i więcej), oraz śladową
ilością tłuszczy, węglowodanów i innych substancji.
ś� HYDROLIZAT  białko poddane hydrolizie enzymatycznej lub kwaśnej.
DIETA BIAA
KO TA
USZCZE WEGLOWODANY BA
ONNIK
POLIMERYCZNA mleka krowiego? o. sojowy, maltodekstryny inulina
białko jaja kurzego o. słonecznikowy skrobia fruktany FOS
białko sojowe o. kukurydziany galaktany GOS
kazeina o. krokoszowy lignina
laktoalbumina o. rzepakowy celuloza
serwatka oliwa z oliwek
o. rybi
MCT
OLIGOMERYCZNA peptydy (2-50 aa) LCT dwucukry
dwupeptydy, MCT maltodekstryny
trójpeptydy
wolne aa
MONOMERYCZNA wolne aa MCT glukoza
EFA oligosacharydy
*Piśmiennictwo u autora
4