Niwelacja
profilów
6
6.1 Projektowanie profili
Niwelacja profilów
Niwelacja profilów polega na określeniu wysokości pikiet niwelacją geometryczną,
trygonometryczną lub tachimetryczną usytuowanych wzdłu\
osi mierzonego obszaru -
profilu podłu\
nego i profilów poprzecznych (Wytyczne techniczne G.4.1, 2007 r).
Zastosowanie
Niwelację profilów stosuje się przy pomiarze obszarów wydłu\
onych dla celów
studialnych i projektowych, do projektowania tras komunikacyjnych, lądowych
i wodnych oraz innych tras in\
ynierskich.
Projektowanie profili
Dokładność tyczenia profilów i ich niwelacji określają warunki techniczne związane z
celem dla których profile są zakładane, jednak zaleca się aby spełnione były warunki
(rys. 6.1.1):
" odległość między profilami poprzecznymi 100 m,
1

" odległość między pikietami na profilu podłu\
nym 50 m,
1

" odległość między pikietami na profilu poprzecznym 25 m.
1

l
l 30.0 30.0
l 30.0 l 30.0
l
20.0
17.0
l
l
l
13.0
16.0
do W3
St.2
St.1
ę!
W1 ę! ę! ę!
W2
p
10.5
p 10.0
p 18.0
p 20.0
p 30.0 p
p
30.0 p
30.0
30.0
Rys. 6.1.1
96
0/0+72.5
0/1
0/0+35.5
ę!
0/1+37.5
0/1+82.0
0/2
214.26
0/0
0.0
Profil podłu\
ny wyznacza się wzdłu\
osi trasy, natomiast profile poprzeczne -
prostopadle do niego, stosownie do ukształtowania terenu i celu pracy.
Punkty główne profilu podłu\
nego - załamania trasy, numeruje się kolejno W1, W2 ,...Wn
począwszy od początku trasy (rys. 6.1.1).
Ka\
dy punkt profilu podłu\
nego opisuje się liczbą w postaci ułamka, w liczniku
podaje się pełne kilometry liczone od początku trasy, a w mianowniku 
odległości w danym kilometrze.
Pikiety na profilach poprzecznych opisuje się literę l lub p - wskazującą po
której stronie profilu podłu\
nego punkt się znajduje, oraz odległość od profilu
podłu\
nego.
6.2 Tyczenie profili
Znaki punktów profilu
Punkty na załamaniach i skrzy\
owaniach profilów oznacza się palikami o wymiarach
5 5 40 cm z wbitym gwoz
dziem o wystającej główce, osadzonym równo z terenem.
� �
Obok umieszcza się dodatkowe paliki (świadki), wystające 15-20 cm ponad teren i
opisane numerem punktu. Na terenach utwardzonych stosuje się bolce \
elazne o
średnicy około 10 mm i długości 10-15 cm z czopem wystającym około 1 cm nad
powierzchnię terenu, dla prawidłowego ustawienia łaty.
Punkty na profilach poprzecznych nie są znakowane w terenie.
Tyczenie profili
Poło\
enie punktów załamania i skrzy\
owania profilów ustalane jest w terenie na
podstawie danych współrzędnych projektowych w wyniku tyczenia za pomocą
odbiornika GPS lub tachimetru. Zaleca się (wytyczne techniczne G.4.1) aby przez
punkty załamania profilu podłu\
nego W1, W2 ,...Wn przebiegał ciąg dwufunkcyjnej
osnowy poziomej (ciąg poligonowy) i wysokościowej (ciąg niwelacji reperów) lub
punkty te pomierzone były z dokładnością szczegółów I grupy.
Kierunki profili poprzecznych wyznacza się węgielnicą dla długości profilu do
50 m, przy dłu\
szym profilu  instrumentem zaopatrzonym w koło poziome.
Poło\
enie poziome pikiet na profilu podłu\
nym mierzone jest od punktu
załamania tego profilu, a na profilu poprzecznym - od punktu skrzy\
owania z
profilem podłu\
nym, z dokładnością 0,1 m.
Poło\
enie poziome pikiet nie le\
ących na profilach wyznacza się z dokładnością 0,5 m.
6.3. Pomiar profili
Szkic polowy
W czasie wykonywania pomiaru pikiet sporządza się szkice polowe na formularzach lub
na mapie, na których wykazuje się (rys. 6.1.1):
97
" stanowiska niwelatora i ich oznaczenia,
" kierunki orientujące niwelator,
" wszystkie pikiety z ich oznaczeniami,
" wyraz
ne kierunki spadu między pikietami oznaczone strzałkami.
Dziennik niwelacji profili
W rozpatrywanym przykładzie (rys. 6.1.1, tab. 6.3.1) pomiar wysokościowy punktów
profili podłu\
nego i poprzecznych jest wykonany metodą ciągu niwelacyjnego
2-stanowiskowego, nawiązanego do punktów załamania profilu podłu\
nego W1 i W2.
Punkty załamania profilu W1, W2 ,...Wn mają wysokości wyznaczone metodą ciągu
niwelacji reperów.
Wysokości pikiet mierzone są dwukrotnie.
Tabela 6.3.1 Dziennik niwelacji profilów
Odle- Odczyty z łat
Stano- Wysokość Wysokości Średnie
głość
wisko Punkt osi celowej punktów wysokości
wstecz pośredni w przód
[m]
t b p
W1 52 3145-1 115.218
112.074
3189-1 115.262
0.1 54 1053 114.165
114.166
1095 114.167
l 30.0 3150 112.068 112.07
l 20.0 3141 112.077 112.08
p 10.0 3134 112.084 112.08
St.1
P 30.0 3134 112.084 112.08
+35.0 2418 112.800 112.80
+72.5 1375 113.843 113.84
l 30.0 1303 113.915 113.92
l 17.0 1307 113.911 113.91
p 10.0 1636 113.582 113.58
p 30.0 1823 113.395 113.39
0.1 51 1542-1 115.707
114.166
1558 115.723
W2 51 1280
114.426
1299
l 30.0 1789 113.918 113.92
St.2
l 16.0 1598 114.109 114.11
p 20.0 1840 113.867 113.87
p 30.0 2032 113.675 113.67
+37.5 1435 114.272 114.27
+82.0 1024 114.683 114.68
Łt1= 4687 Łp1= 2333 "h1=Łt1-Łp1 = 2.354
4747 2394 = 2.353
Łt2= Łp2= "h2=Łt2-Łp2
H -
AE1235
"H = = 2.352
HAE1234
f1 = "h1-"H = 2 mm
f2 = = 1 mm
"h2-"H
L= 0.208km fdop = =9 mm
20 L
98
6.4. Kreślenie komputerowe
Skale długości i wysokości profili
Na podstawie danych odległości poziomych (rys. 6.1.1) i obliczonych wysokości
punktów (tab. 6.3.1) wykreśla się profil podłu\
ny terenu oraz profile poprzeczne.
W zale\
ności od potrzeb przyjmuje się skale długości profilu 1:5000, 1:2000, 1:1000 lub
1:500. Skalę wysokości przyjmuje się zwykle dziesięciokrotnie większą ni\
skalę
długości, w celu lepszego uwydatnienia spadków i ró\
nic wysokości oraz
dokładniejszego graficznego określenia wysokości punktów.
Wykreślenie profili w programie C-Geo
Przebieg wykreślenia profilu w programie C-Geo mo\
e być następujący:
" zało\
enie projektu Niwelacja profilów
" zało\
enie tabeli Punkty i ustawienie jej jako tabela robocza
" uruchomienie modułu: Obliczenia / Przekroje pionowe
" w oknie PRZEKROJE wciśnięcie ikony (rys. 6.4.1):
- dane odległości i wysokości D/H
oraz wybór opcji odległości skumulowane (narastające od pierwszego punktu)
" wczytanie do tabeli w zakładce I kolejnych punktów przekroju (rys. 6.4.1):
- Numer punktu
- odległość D.skumulowane
- wysokość H
Rys. 6.4.1
99
" wczytanie do tabeli w zakładkach II, III i IV przekrojów poprzecznych na punktach
0/0, 0/0+72.5 i 0/1 (rys. 6.4.2)
Rys. 6.4.2.
" wybór danych zamieszczanych w opisie ka\
dego przekroju kreślonego na
poszczególnych warstwach: w zakładce Parametry po wciśnięciu ikony plus
(rys. 6.4.4) ukazuje się okno Dodaj wiersz opisu (rys. 6.4.3) w którym wybierane
są:
- Warstwa na której dodawany jest wiersz opisu: I, II,...
- Typ i opis danych zamieszczanych w dodawanym wierszu:
Punkty terenu
Rzędne terenu
Odległości w terenie skumulowane
Odległości w terenie sąsiednie
Odległości w terenie od hektometrów
Spadek terenu
Hektometra\

Hektometra\
symbol
Hektometra\
wartość
Kąt załamania
Opis na przekroju
Dodatkowe własne opisy
- parametry zapisywane w kolejnych kolumnach:
H liter - wysokość liter
Kąt - kąt pochylenia opisów
H wie. - szerokość wiersza
Centr - wypośrodkowanie opisu między odnośnikami
Kolor warstwy
Numer punktu - na którym ma być określony poziom porównawczy
Poziom porównawczy - wartość poziomu porównawczego na punkcie
100
Rys. 6.4.3.
Rys. 6.4.4.
- przyjmij poziom porównawczy pierwszego przekroju dla wszystkich
przekrojów
- umieszczaj opis na przekroju na odnośniku
101
" zapis wprowadzonych danych (rys. 6.4.1-4) do pliku profile.prt (rys. 6.4.5),
Rys. 6.4.5.
" wciśnięcie ikony wykonaj rysunek przekrojów , w ukazującym się oknie Skale
przekrojów (rys. 6.4.6) ustalenie skali pionowej 100 i poziomej 1000, po akceptacji
OK program zakłada w projekcie Niwelacja profilów nową tabelę P-PION, tworzy
formularz i mapę przekroju (rys. 6.4.7)
Rys. 6.4.6.
" przegląd wykreślonych profili w oknie Mapa: P-PION_1 (rys. 6.4.7)
102
Rys. 6.4.7.
103