Siec hydrograficzna Polski



Siec hydrograficzna Polski

 
 
Siec hydrograficzna Poslki zostala uksztaltowana w wyniku rozwoju rzezby terenu w trzeciarzedzie i czwartorzedzie. Jej najwarzniejszymi elementami sa:
- rzeki
- jeziora
- stawy
- mokradla
- wody podziemne
- zrodla
- sztucznie utworzone kanaly i zbiorniki

Zjawiska hydrograficzne Polski ksztaltuja sie przedewszystkim pod wplywem klimatu (opady), budowy geologicznej (przepuszczalnosc skal) i uksztaltowania powierzchni (wielkosc odplywu i parowania wod powierzchniowych)

1. Najwiekszymi rzekami Polski sa Wisla i Odra oraz ich glowne doplywy.
Ich charakterystyczna cecha jest asymetria.
W dorzeczy Wisly stosunek czesci lewej do prawe wynosci 27:73, a w dorzeczu Odry odpowiednio 30:70. Zwiazane jest to z nachyleniem Nizu Srodkowoeuropejskiego w kierunku polnocno-zachodnim, oraz z ksztaltowaniem sie terenu w okresie wytapiania sie lodowca skandynawskiego. Rzeki sa zasilane bezposrednio przez opady atmosferyczne i posrednio przez roztopy sniezne, zalezne od przepuszczalnosci szaty roslinnej.
Niektore rzeki polaczone sa kanalami. Najstarczy w Polsce kanal to Kanal Augustowski, Elblaski, Gliwicki, Bydgoski.
Do waznych elementow sieci wodnej naleza jeziora, ktorych najwiecej jest w polsce polnocnej, na obszarzez ostatniego zlodowacenia
Typy Jezior:
- rynnowe - o wydluzonym ksztalcie i powstale w wyniku erozji lodowcowej ( Goplo, Wigry , Hancza)
- moreny dennej - o duzych powierzchniach i urozmaiconych liniach brzegowych ( Sniardwy, Mamry)
- wytopiskowe - "oczka"
- krasowe - powstale w miejscach zapadania sie skal gipsowych i wapiennych
- starorzecza - jeziora zakolowe
- deltowe - bedace fragmentami dawnych zatok morskich
- przybzerzne - powstale w wyniku odciecia dawnych zatok
- gorksie - powstale w wyniku dzialanosci lodowcow gorskich

W miejscu zaniklych jezior tworza sie mokradla, wchodza one w sklad obszarow podmoklych. Zaliczamy do nich torfowiska, niskie i wysokie bagna, oraz wlasnie mokradla.
Mokradla zajmuja 8% powierzchni Polski, wystepuja glownie na obszarach p[olnocnycnej i polnocno wshodniej czesci Poslki. Magazynuja ponad 9 mld m3 wody i stanowia wazny zbiornik retencyjny

Do wod stojacych zaliczamy rowniez stawy, ktore sa przewaznie stucznymi zbiornikami wody. Stawy reguluja przedewszystkim poziom wod gruntowych i sa miejscem hodowlil ryb. W Polsce jest ponad 80 sztucznych zbiornikow wodnych. Sluza one do zaopatrywania w wode, do produkcji energi elektrycznej, do celow turystycznych, poprawy warunkow zeglugi, obrony w czasie powodzi.

Wody podziemne (gruntowe) stanowia powszechne zrodlo zaopatrywania w wode pitna, gospodarcza i przemyslowa. Dziela sie one na:
- wpdy zaskorne - znajduja sie w zasiegu parowania, ingerencji organizmow i zmian temperatury. Sa czesto zanieczyszczone, wiec maja nieco mniejsze znaczenie uzytkowe.

- wody glebinowe : wody artezyjskie, wystepujace przewaznie w nieckach geologicznych.
np: na Nizinie Mazowieckiej, Wyzynie Lubelskiej, oraz inne wody zalegajace na znacznych obszarach glebokosciowych gwarantujacych dobre przefiltrowanie.

Wody podziemne wyplywajace samoczynnie na powierzchnie tworza zrodla. Glownymi typami zrodel sa:
- szczelinowe
- warstwowe
- szczelinowo-warstwowe
- dolinne

Zrodla mineralne i cieplice (termy)
wykorzystywane sa do celow leczniczych, eksploatuje sie je w 4 regionach Polski:
- sudeckim
- karpackim
- niedzianskim
- kujawsko-pomorskim

Do wod powierzchniowych odprowadza sie rocznie ogulem 3,2 km3 sciekow przemyslowych i komunalnych, wymagajacych, oczyszczenia. DOtychczas czesc sciekow byla czyszczona biologicznie (37%) i mechanicznie (32%). Ponad 25% sciekow nie bylo oczyszczanych. W ostatnich latach systematycznie zmniejsza sie ilosc sciekow nieoczyszczonych, odprowadzanych do wod powierzchniowych.