I N F O R M A C J A
Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom
 10 września 2006 roku
World Suicide Prevention Day
World Suicide Prevention Day
World Suicide Prevention Day
World Suicide Prevention Day
World Suicide Prevention Day
Pod hasłem  Wraz ze zrozumieniem nowa nadzieja
Pod hasłem  Wraz ze zrozumieniem nowa nadzieja
Pod hasłem  Wraz ze zrozumieniem nowa nadzieja
Pod hasłem  Wraz ze zrozumieniem nowa nadzieja
Pod hasłem  Wraz ze zrozumieniem nowa nadzieja
WITH UNDERSTANDING, NEW HOPE
WITH UNDERSTANDING, NEW HOPE
WITH UNDERSTANDING, NEW HOPE
WITH UNDERSTANDING, NEW HOPE
WITH UNDERSTANDING, NEW HOPE
Inicjatywa Międzynarodowego Stowarzyszenia Zapobiegania Samobójstwom (IASP, International Association for
Suicide Prevention), współsponsorowana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO, World Health Organization)
TÅ‚umaczenie: dr. Barbara Mroziak
Dziesiąty września jest Światowym Dniem Zapobiegania Samobójstwom od 2003 roku. Co roku IASP we
współpracy z WHO wykorzystuje ten dzień, by zwrócić uwagę na samobójstwa jako na najczęstszą przy-
czynę przedwczesnych zgonów, którym można zapobiec. Pod tegorocznym hasłem:  Wraz ze zrozumie-
niem nowa nadzieja koncentrujemy się na przełożeniu obecnej wiedzy oraz wyników badań naukowych
na opracowanie praktycznych programów i działania, które mogą ograniczyć zachowania samobójcze
i ocalić życie wielu ludzi. Zapraszamy całe społeczeństwo, stowarzyszenia, wspólnoty, naukowców, klini-
cystów, praktyków, polityków i decydentów, wolontariuszy, osoby, które straciły kogoś bliskiego wskutek
samobójstwa, oraz wszystkich zainteresowanych, aby przyłączyli się do nas w Światowym Dniu Zapobie-
Suicydologia Tom 2, nr 1, 120 124 gania Samobójstwom. Naszym celem jest podjęcie działań, które umożliwiłyby lepsze zrozumienie pro-
Copyright © 2006 Polskie
blemu samobójstwa, a także wykazanie, w jaki sposób wiedzę o samobójstwie można przełożyć na sku-
Towarzystwo Suicydologiczne
teczne programy zapobiegania samobójstwom. W tym roku Światowa Federacja Zdrowia Psychicznego
ISSN 1895 3786
www.suicydologia.viamedica.pl włączyła się w działalność promocyjną IASP podczas Światowego Dnia Zapobiegania Samobójstwom.
Zachowania samobójcze: zakres problemu niu emocjonalnym, o tym, że człowiek czuje się nieszczęś-
liwy i/lub jest chory psychicznie.
W nowym stuleciu na całym świecie zarejestrowano już Samobójstwa i próby samobójcze mają poważne konse-
ponad 5 milionów zgonów samobójczych. Co roku oko- kwencje emocjonalne dla rodzin i przyjaciół. Brzemię żało-
ło milion osób na świecie umiera w ten sposób. Ta licz- by po samobójczej śmierci kogoś z rodziny może mieć sil-
ba ofiar śmiertelnych jest większa niż łączna liczba zgo- ny i długotrwały wpływ na jego bliskich. Dla rodzin osób,
nów wskutek wojen i zabójstw w ciągu roku na całym które próbowały popełnić samobójstwo, częstym przedmio-
świecie. Samobójstwa stanowią istotny problem zdro- tem szczególnego niepokoju i zmartwienia jest ryzyko dal-
wia publicznego w wielu krajach i są najczęstszą przy- szych zachowań samobójczych, a także własna odpowie-
czyną zgonów wśród młodzieży i młodych dorosłych. dzialność, gdy starają się zapobiec kolejnym próbom.
Ponadto szacuje się, że liczba prób samobójczych jest Koszty ekonomiczne związane z samobójczą utratą życia
10 20-krotnie większa niż liczba zgonów samobójczych. wielu osób również są znaczne. Składają się na nie: utra-
Próby samobójcze ze względu na zamiar i ciężkość skut- ta potencjału ekonomicznego wskutek zgonów samobój-
ków medycznych mieszczą się w przedziale od niegroz
- czych, częstokroć druzgocące skutki objawów żałoby po
nych do bardzo poważnych. Na poziomie indywidual- samobójstwie, opieka lekarska i psychiatryczno-psycho-
nym wszystkie próby samobójcze, niezależnie od roz- logiczna w przypadkach prób samobójczych oraz obcią-
miaru szkód zdrowotnych, świadczą o głębokim cierpie- żenie rodzin opieką nad osobami po próbie samobójczej.
120
www.suicydologia.viamedica.pl
Informacja na temat Światowego Dnia Zapobiegania Samobójstwom
W skali międzynarodowej roczny koszt ekonomiczny za- próbowała popełnić samobójstwo, jest 4-krotnie wyższe niż
chowań samobójczych szacuje się na miliardy dolarów. w rodzinach, w których nie było takich przypadków. U osób,
które usiłowały popełnić samobójstwo, ryzyko podejmowa-
nia kolejnych prób samobójczych jest podwyższone, zwłasz-
Zachowania samobójcze: co wiadomo cza w ciągu pierwszych 6 12 miesięcy po próbie. Złe warun-
ki socjoekonomiczne, niski poziom wykształcenia i nieko-
Początek XXI wieku staje się okresem konsolidacji wy- rzystna sytuacja społeczna, a także zły stan zdrowia fizycz-
ników badań nad zachowaniami samobójczymi. Najwię- nego również mają związek z zachowaniami samobójczymi.
cej takich obserwacji przeprowadzono w latach 80. i 90. Wiedząc o takich czynnikach, łatwiej będzie można ziden-
ubiegłego wieku. Badania z zakresu zdrowia psychicz- tyfikować osoby zagrożone samobójstwem, tak aby zaofe-
nego, a także epidemiologiczne, genetyczne, psychospo- rować programy zapobiegania tym, którzy najbardziej ich
łeczne oraz biologiczne przyniosły bardzo wiele danych potrzebują.
składających się na ogólnie spójny obraz czynników ry- Na tym tle takie stresujące zdarzenia, jak: zerwanie
zyka zachowań samobójczych. Dane te wskazują, jak na- związku, utrata ukochanej osoby, kłótnia z rodziną czy
leży opracowywać programy zapobiegania samobój- przyjaciółmi, problemy finansowe, prawne bądz
trud-
stwom w krajach zarówno uprzemysłowionych, jak i roz- ności w pracy, a także wydarzenia wywołujące wstyd
wijających się. Z przeprowadzonych badań wynika, że i upokorzenie, mogą doprowadzić do próby samobój-
zachowania samobójcze są zjawiskiem złożonym, o wielu czej. Dostępność sposobów umożliwiających odebranie
wzajemnie powiązanych przyczynach. Złożoność taka sobie życia jest ważnym czynnikiem ryzyka dla zacho-
nie oznacza jednak, że nie wiadomo, dlaczego ludzie wań samobójczych oraz istotnym czynnikiem decydują-
odbierają sobie życie oraz jak można ograniczyć zacho- cym o tym, czy próba samobójcza zakończy się śmier-
wania samobójcze u poszczególnych osób i w społeczeń- cią. Gdy ktoś jest w rozpaczliwej sytuacji lub doznaje
stwie. Dzięki najnowszym badaniom ustalono wiele fak- ostrego, silnego stresu, zwiększa się prawdopodobień-
tów na temat przyczyn zachowań samobójczych i strate- stwo, że podejmie impulsywne zachowania samobójcze,
gii skutecznego zapobiegania samobójstwom. o ile środki umożliwiające odebranie sobie życia są dla
Choroba psychiczna jest najważniejszym czynnikiem pre- niego łatwo dostępne, zwłaszcza gdy zdolność oceny sy-
dysponującym ludzi do zachowań samobójczych. W przy- tuacji jest u takiej osoby przyćmiona przez chorobę psy-
padku osób chorych psychicznie ryzyko samobójstwa jest chiczną, narkotyki lub alkohol.
10-krotnie wyższe niż u osób bez choroby psychicznej. Najnowsze wyniki badań genetycznych pozwalają lepiej
W większości krajów zachodnich prawie 90% osób, które zrozumieć przypuszczalne podłoże genetyczne skłonno-
umierają wskutek samobójstwa, ma rozpoznawalne zabu- ści do zachowań samobójczych oraz tego, w jaki sposób
rzenia psychiczne. W niektórych krajach azjatyckich, mię- czynniki środowiskowe mogą wpływać na predyspozycje
dzy innymi w Chinach, odsetek osób z zaburzeniami psy- do zachowań samobójczych. Duże różnice między wskaz
-
chicznymi jest dużo niższy, chociaż zaburzenia te nadal od- nikami samobójstw w poszczególnych krajach, a także
grywają istotną rolę w zachowaniach samobójczych. Do za- w obrębie tego samego kraju (np. różnice między środo-
burzeń psychicznych najczęściej związanych z zachowaniem wiskiem miejskim a wiejskim) świadczą o ważnej roli czyn-
samobójczym należą: depresja i dwubiegunowe zaburzenie ników społecznych i innych wpływów środowiskowych.
afektywne, nadużywanie alkoholu i innych substancji psy- Biochemiczne nieprawidłowości w mózgu, szczególnie
choaktywnych oraz schizofrenia. Spośród nich najczęstsza w układzie serotoninergicznym, a zwłaszcza te, które
jest depresja; 2/3 osób, które zmarły śmiercią samobójczą, wiążą się z impulsywnością i agresją, również przyczyniają
cierpiało na zaburzenia depresyjne w czasie, gdy popełniły się do zwiększenia ryzyka zachowań samobójczych.
samobójstwo. Problem alkoholowy lub nadużywanie nar-
kotyków w połączeniu z innym zaburzeniem psychicznym
ogromnie zwiększa ryzyko zachowań samobójczych. Jednak Zachowania samobójcze: co trzeba zrobić
znaczna większość osób z zaburzeniami psychicznymi nigdy
nie popełni samobójstwa. Oznacza to, że mimo podwyższo- Chociaż coraz więcej wiadomo o przyczynach i konse-
nego ryzyka związanego z chorobą psychiczną większość kwencjach zachowań samobójczych, wiedza naukowa
osób z zaburzeniami psychicznymi nie doznaje stresów życio- o tym, co najskuteczniej zapobiega samobójstwom, jest
wych i nie znajduje się pod wpływem innych czynników ry- stosunkowo niewielka. Wyzwanie, przed jakim stoimy
zyka składających się na wysokie zagrożenie samobójstwem w XXI wieku, polega na przełożeniu naszej bardzo roz-
albo też otrzymuje odpowiednią pomoc umożliwiającą ra- ległej wiedzy o tym, dlaczego ludzie próbują odebrać so-
dzenie sobie z własnymi problemami. bie życie, na skuteczne strategie, zasady postępowania,
Przypadki samobójstwa w rodzinie są również istotnym czyn- programy i usługi, których celem jest zmniejszenie liczby
nikiem ryzyka dla zachowań samobójczych: ryzyko zacho- przypadków tragicznej utraty życia oraz ograniczenie ka-
wań samobójczych u krewnych osoby, która popełniła lub tastrofalnych następstw zachowań samobójczych.
121
www.suicydologia.viamedica.pl
SUICYDOLOGIA 2006, tom 2, nr 1
Za wcześnie byłoby sugerować, że jakieś określone inter- stwa, mniej prawdopodobne jest samobójstwo impulsyw-
wencje i sposoby postępowania na pewno przyniosą najlep- ne, a w czasie potrzebnym na ich znalezienie można się
sze rezultaty. Jednak na podstawie naszej obecnej wiedzy zwrócić o pomoc i ją uzyskać. Ograniczenie dostępu do
można wskazać następujące obszary w dziedzinie zapobie- środków umożliwiających popełnienie samobójstwa może
gania samobójstwom, które wydają się obiecujące: odegrać ważną rolę w obniżaniu wskaz
ników liczby samo-
Kształcenie lekarzy w zakresie rozpoznawania i leczenia bójstw w takich krajach, jak Chiny, Indie i Sri Lanka,
depresji oraz zachowań samobójczych, a także postępowa- w których odnotowuje się wiele przypadków samobójstw
nia w takich przypadkach może obniżyć wskaz
niki częstości przez otrucie się pestycydami. Ze względu na duże zalud-
samobójstw. Wiadomo już, że depresja często bywa nieroz- nienie tych krajów samobójstwa popełniane przez ich
poznawana i że w wielu krajach osoby, które umierają śmier- mieszkańców stanowią wysoki procent ogólnej liczby sa-
cią samobójczą, w ciągu kilku tygodni przed śmiercią były mobójstw na całym świecie. Jeśli zatem mamy osiągnąć
u lekarza. Wykazano, że dzięki kształceniu lekarzy ukierun- istotny spadek światowego wskaz
nika częstości samo-
kowanemu na lepsze rozpoznawanie i leczenie depresji oso- bójstw, ważną sprawą będzie zmniejszenie liczby samo-
by z tÄ… chorobÄ… sÄ… skuteczniej leczone, a wskaz
niki częstości bójstw przez otrucie się pestycydami w krajach Wschodu.
samobójstw są wśród nich niższe. Takie wyniki uzyskano Wydaje się na przykład, że samo dostarczenie zamykanych
w badaniach nad kształceniem lekarzy, które przeprowa- na klucz pojemników na pestycydy zmniejsza liczbę przy-
dzono w wybranych regionach Szwecji, Węgier, Słowenii padków spożycia pestycydów w rejonach wiejskich.
i Japonii. To bardzo obiecujące podejście do zapobiegania Kształcenie przewodników środowiskowych (community
samobójstwom wymaga replikacji badań w innych krajach. gatekeepers). Osoby, które w społeczności lokalnej, organi-
Ponadto podejście to wymaga rozszerzenia, tak by lekarze zacjach i instytucjach pełnią funkcje przewodników (m.in.
nauczyli się wykrywać i leczyć nie tylko depresję, ale także duchowni, pracownicy szkół, izb zatrzymań dla młodocia-
inne zaburzenia psychiczne zwiększające ryzyko zachowań nych przestępców, ośrodków opieki społecznej, domów star-
samobójczych, między innymi nadużywanie substancji psy- ców oraz zakładów pracy), dzięki programom wspomaga-
choaktywnych. Lekarze powinni umieć lepiej ocenić ryzyko nia umiejętności będą mogły lepiej rozpoznawać ludzi za-
samobójstwa i planowane leczenie, tak by uwzględnić udział grożonych zachowaniem samobójczym i kierować ich do
z
ródeł wsparcia społecznego danej osoby oraz różnych agend odpowiedniego specjalisty. Program zapobiegania samo-
i opiekunów w społeczności lokalnej. bójstwom w lotnictwie wojskowym Stanów Zjednoczonych
Ograniczanie dostępu do środków umożliwiających popeł- stanowi udany przykład tego typu działalności. Program
nienie samobójstwa jest niekiedy niedocenianym podej- zrealizowany wspólnymi siłami środowiskowych placówek
ściem do zapobiegania samobójstwom. Jednak dane z wielu lotnictwa wojskowego doprowadził do istotnego zmniejsze-
krajów wskazują, że ograniczenie dostępności jakiegoś nia liczby samobójstw wśród personelu amerykańskich sił
określonego sposobu odbierania sobie życia zmniejsza licz- powietrznych. Spadek liczby samobójstw opisano również
bę samobójstw popełnionych tą metodą, a niekiedy może w wyniku podobnego programu wdrożonego w armii nor-
także obniżyć ogólny wskaz
nik liczby samobójstw. Dane weskiej oraz w kilku więzieniach, zakładach karnych i w
na ten temat dotyczą wielu różnych metod, począwszy od różnych miejscach pracy. Ponieważ oceniono niewiele ta-
ograniczenia dostępu do gazu z instalacji domowych, po- kich programów, należy dążyć do oceny skuteczności ist-
przez różne formy kontroli posiadania broni palnej, ogra- niejących programów oraz do opracowania nowych, gdy
niczenie emisji tlenku węgla w spalinach samochodowych, będziemy mieli większą wiedzę na temat skutecznych ele-
zmniejszenie liczby tabletek w pojedynczym opakowaniu mentów kształcenia przewodników (gatekeepers).
leków przeciwbólowych, instalowanie barier w miejscach Pomoc w sytuacjach kryzysowych. Telefony zaufania,
popularnych wśród samobójców oraz wystawianie recept ośrodki interwencji kryzysowej oraz internetowe grupy
na leki klinicznie bezpieczniejsze w razie przedawkowa- wsparcia na całym świecie codziennie reagują w tysiącach
nia. Ograniczając dostępność środków, nie zajmujemy się przypadków kryzysu samobójczego. Ogromna popularność
ani rozpaczą osoby o skłonnościach samobójczych, ani przy- pomocy udzielanej przez wolontariuszy i profesjonalistów
czynami tych skłonności. Jednak gdy brakuje łatwego do- w ramach takich organizacji, jak the Samaritans, Lifeline1
stępu do środków umożliwiających popełnienie samobój- oraz telefony zaufania, skłania do wniosku, że wspomnia-
1
The Samaritans (Samarytanie) są organizacją charytatywną, która powstała w 1953 roku w Wielkiej Brytanii. Jej podstawowym celem jest udziela-
nie w warunkach pełnego zaufania emocjonalnego wsparcia osobom z myślami i planami samobójczymi w stanach rozpaczy i depresji. Zadania te
realizują wolontariusze przeszkoleni w zakresie umiejętności słuchania i empatii. Dawniej  i oczywiście do chwili obecnej  wykorzystywano
przede wszystkim bezpłatne linie telefoniczne czynne całą dobę, które po angielsku nazywa się helplines lub lifelines.
W Polsce są to telefony zaufania dla osób z różnymi problemami, np. alkoholowymi, narkotykowymi, AIDS, ale dla potencjalnych samobójców nie-
stety nie ma specjalnego telefonu zaufania, zwłaszcza takiego, który byłby czynny całą dobę.
W ostatnich latach powstają jeszcze portale internetowe z czynnymi całą dobę skrzynkami emailowymi, tak jak w telefonach zaufania, dyżurującymi
wyszkolonymi wolontariuszami. W Polsce działa jeden portal internetowy pomagający także osobom z problemami suicydalnymi: www.przyjaciele.org.
Telefony zaufania dla osób z problemami suicydalnymi i depresyjnymi pod auspicjami organizacji Samarytanie działają obecnie w około 50 krajach,
a strony internetowe są dostępne w 15 różnych językach.
122
www.suicydologia.viamedica.pl
Informacja na temat Światowego Dnia Zapobiegania Samobójstwom
ne linie telefoniczne i internetowe grupy wsparcia zaspo- ustalić, jakie sposoby leczenia i wspierania osób zagrożo-
kajają istotną potrzebę. Wyniki badań przeprowadzonych nych samobójstwem są najbardziej skuteczne.
niedawno w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie wykazują, Udzielanie wsparcia po próbach samobójczych. W przypad-
że organizacje te często pomagają ludziom w sytuacji za- ku osób, które podjęły próbę samobójczą, ryzyko kolejnych
grożenia samobójstwem, jednak niektóre ośrodki nie za- prób i zgonu wskutek samobójstwa jest podwyższone. Stwier-
wsze udzielają najlepszej pomocy. Ponadto wspieranie dzono, że niewielka liczba interwencji ukierunkowanych na
przez telefon i Internet zwykle stanowi część procesu kie- intensywniejsze leczenie i wspieranie takich osób zmniejsza
rowania czy zachęcania osób w kryzysie, by zgłosiły się na ryzyko ponawiania zachowań samobójczych. Okazało się,
leczenie lub po pomoc do innych placówek zajmujących że inicjatywa norweska, polegająca na stworzeniu zintegro-
siÄ™ zdrowiem psychicznym bÄ…dz
pomocą środowiskową. wanej sieci ogniw obejmujących opieką poszpitalną wypisa-
Potrzebne są: doskonalenie, ewaluacja i rozpowszechnia- nych ze szpitala pacjentów po próbie samobójczej, skutecz-
nie najlepszej praktyki w zakresie udzielania pomocy przez nie zmniejsza liczbę kolejnych prób samobójczych. Potrzeb-
telefon i Internet. ne jest opracowanie nowych programów opieki poszpital-
Badania przesiewowe. Opracowano wiele programów nej i wsparcia dla pacjentów po próbie samobójczej zarów-
przesiewowych ukierunkowanych bezpośrednio na oce- no bezpośrednio po takiej próbie, jak i w dłuższej perspek-
nę ryzyka samobójstwa lub obecności zaburzeń psychicz- tywie czasowej, co wymaga koordynacji działań podejmo-
nych zwiększających ryzyko samobójstwa, takich jak wanych w warunkach szpitalnych z interwencjami wielu róż-
depresja czy nadużywanie substancji psychoaktywnych. nych agend i opiekunów w środowisku pacjenta.
Tego typu badania przesiewowe, prowadzone z reguły Relacjonowanie samobójstwa przez środki masowego prze-
w szkołach lub na uniwersytetach, wprawdzie mogą być kazu. Jak się wydaje, pewne sposoby przedstawiania i re-
obiecujące, lecz wymagają dalszej oceny, po to by okre- lacjonowania samobójstwa w mediach prowokują i przy-
ślić ich opłacalność, zidentyfikować i udoskonalić me- spieszają zachowanie samobójcze u osób o skłonnościach
tody badania przesiewowego najlepiej odróżniające oso- samobójczych. Na podstawie takich danych empirycznych
by zagrożone od niezagrożonych, a także aby określić w wielu krajach opracowano wytyczne dla mediów  jak
sposoby zapewnienia pomocy potrzebnej osobom ziden- należy informować o samobójstwie i jak je opisywać. Jed-
tyfikowanym jako zagrożone. nak w niewielu przypadkach dokonano ewaluacji takich
Skuteczniejsze leczenie zaburzeń psychicznych i postę- wytycznych. Istnieje potrzeba oceny, jak te wytyczne wpły-
powanie w takich przypadkach. Uwzględniając duże roz- wają zarówno na praktykę dziennikarską, jak i na liczbę
powszechnienie zaburzeń psychicznych wśród osób, któ- samobójstw. Wiąże się z tą kwestią pytanie, jak opracować
re umierają wskutek samobójstwa, najważniejszym spo- i wprowadzić w życie wytyczne dla mediów, tak aby ich
sobem zapobiegania samobójstwom jest oczywiście sku- pracownicy chcieli postępować zgodnie z nimi. Można jesz-
teczne leczenie chorób psychicznych oraz zapewnienie cze wiele zdziałać, propagując odpowiedzialne i świado-
takim chorym długotrwałej opieki psychiatrycznej i wspar- me relacjonowanie samobójstwa przez media poprzez pod-
cia. Wykazano, że wiele metod leczenia specyficznych za- trzymywanie, wdrażanie i działanie na rzecz wykorzysty-
burzeń psychicznych prowadzi do zmniejszenia liczby wania istniejących zasobów medialnych. Ważna jest rów-
samobójstw. Do tych metod należą długoterminowa te- nież dbałość o rozwój współpracy z mediami, aby w spo-
rapia litem, w przypadkach dwubiegunowej choroby afek- sób niestygmatyzujący upowszechniać i popularyzować
tywnej lub dużej depresji, oraz przyjmowanie leków prze- wiedzę o samobójstwie i zdrowiu psychicznym.
ciwpsychotycznych przez osoby z psychozami, między in-
nymi ze schizofrenią. Jednak ze względu na kontrower-
syjne wyniki najnowszych badań potrzebne są większe na- Zapobieganie samobójstwom:
kłady na badania naukowe, po to by określić, jak sku- kto może pomóc
teczne są leki przeciwpsychotyczne, jeśli chodzi o ograni-
czenie zachowań samobójczych wśród osób z depresją. Aby zapobieganie samobójstwom było skuteczne, niezbęd-
Stwierdzono również, że terapia behawioralna lub psy- ne jest przyjęcie wieloaspektowego i wielosektorowego po-
choterapia, stosowane jako jedyna metoda oddziaływa- dejścia, w którym uznaje się, że zachowanie samobójcze ma
nia albo w połączeniu z farmakoterapią, także skutecz- wiele przyczyn i że prowadzi do niego wiele dróg. Do kręgu
nie ograniczają zachowania samobójcze. Potrzebne są osób zaangażowanych w zapobieganie samobójstwom
dalsze badania sprawdzające różne skojarzenia leczenia należą: profesjonaliści zajmujący się ochroną zdrowia, wo-
farmakologicznego i psychologicznych metod terapii, by lontariusze, naukowcy, członkowie rodzin i inne osoby po-
Istnieją także odrębne organizacje o nazwie Lifeline  na przykład w Australii, Kanadzie, Wielkiej Brytanii czy USA  typu pogotowia ratunkowego,
które pomagają przede wszystkim osobom niepełnosprawnym i starszym, ale także z problemami suicydalnymi. Zwłaszcza osoby samotne i niepeł-
nosprawne są objęte specjalnym systemem monitorowania; na szyi lub na nadgarstku mają założony specjalny pager z guzikiem alarmowym w
kontakcie z telefonem alarmowym; wystarczy wcisnąć taki guzik, by w ciągu kilku lub kilkunastu minut przybył ambulans ratunkowy (przypis red.).
123
www.suicydologia.viamedica.pl
SUICYDOLOGIA 2006, tom 2, nr 1
grążone w żałobie z powodu samobójstwa lub dotknięte ogłoszenie decyzji politycznej, wypowiedz
popiera-
przez zachowanie samobójcze kogoś bliskiego oraz osoby jącą Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom
spoza sektora opieki zdrowotnej, między innymi przedsta- lub komunikat dla prasy z tej okazji;
wiciele władz centralnych i lokalnych, resortu oświaty, spra-  organizowanie w miejscach publicznych imprez po-
wiedliwości, policji, prawa, sektora pracy, religii, polityki, pularyzujących w społeczeństwie problematykę de-
a także środków masowego przekazu. Światowy Dzień Za- presji oraz proponowanie przesiewowych badań pod
pobiegania Samobójstwom zorganizowany w 2006 roku pod kątem depresji;
hasłem  Wraz ze zrozumieniem nowa nadzieja stwarza na-  organizowanie imprez kulturalnych lub duchowych,
ukowcom, klinicystom i praktykom okazję do podzielenia kiermaszów na cele dobroczynne bądz
wystaw;
się z przedstawicielami innych sektorów tym, co już wiado-  organizowanie marszów do miejsc publicznych lub
mo o przyczynach zachowania samobójczego, do zwróce- o znaczeniu politycznym, by zwrócić uwagę na ko-
nia uwagi na to, jak można tę wiedzę wykorzystać w prakty- nieczność zapobiegania samobójstwom;
ce i jakie sposoby zapobiegania samobójstwom wydają się  organizowanie promocji nowych książek, broszur lub
skuteczne. Stanowi także okazję do działania na rzecz ewa- poradników;
 rozdawanie ulotek, plakatów i innych pisemnych in-
luacji istniejących programów profilaktycznych i sposobów
formacji;
postępowania. Osoby, które zawodowo mają do czynienia z
 organizowanie koncertów, grillowania, śniadań i lun-
wszystkimi dziedzinami zapobiegania samobójstwom, mogą
wykorzystać ten dzień, by zwrócić uwagę na działania po- chów, konkursów, kiermaszów w miejscach publicznych;
głębiające wiedzę społeczeństwa o samobójstwie i popula-  pisanie artykułów wstępnych do czasopism nauko-
wych, medycznych, pedagogicznych, pielęgniarskich,
ryzujące w świadomości społecznej pojęcie samobójstwa jako
prawniczych i innych;
zagadnienia z zakresu zdrowia publicznego  problemu,
 rozpowszechnianie wyników badań naukowych;
któremu można zapobiec.
 opracowanie komunikatów prasowych przedstawia-
jÄ…cych nowe publikacje naukowe;
 organizowanie kursów szkoleniowych popularyzują-
Działania podczas Światowego Dnia
cych problematykę samobójstw i depresji;
Zapobiegania Samobójstwom:
 prowadzenie dyskusji, podczas których naukowcy do-
co można zrobić
wiadują się od praktyków, jakie ci ostatni mają potrze-
by w zakresie wiedzy uzyskanej z badań naukowych.
Podczas Światowego Dnia Zapobiegania Samobójstwom
można podjąć wiele działań w celu przełożenia i przekaza- Twoje działania i inicjatywy mogą zainspirować innych.
Wykaz inicjatyw i działań podjętych na całym świecie z
nia wiedzy o samobójstwie oraz profilaktyce samobójstwa
różnym sektorom społeczeństwa, a także wzmożenia komu- okazji wcześniejszych Światowych Dni Zapobiegania Sa-
mobójstwom jest dostępny na stronie internetowej Mię-
nikacji między opiekunami a przedstawicielami środowiska
dzynarodowego Stowarzyszenia Zapobiegania Samobój-
naukowego. Inicjatywy, które aktywnie angażują i zachęcają
ludzi do uczestnictwa i osobistego kontaktu, będą odgrywa- stwom (IASP, www.iasp.info). Zapraszamy do zapozna-
Å‚y istotnÄ… rolÄ™, pobudzajÄ…c do uczenia siÄ™ i przyswajania so- nia siÄ™ z tym wykazem i przekonania siÄ™, co zrobiono
dotąd dla nagłośnienia profilaktyki samobójstw. Prosi-
bie nowych wiadomości. Do takich działań należą:
 rozpoczęcie realizacji nowych inicjatyw, decyzji po- my również o wypełnienie kwestionariusza zamieszczo-
litycznych i strategii w Åšwiatowym Dniu Zapobiega- nego na stronie internetowej IASP i poinformowanie
nas o Twoich działaniach podjętych w ramach Świato-
nia Samobójstwom;
 organizowanie konferencji, dni otwartych, semina- wego Dnia Zapobiegania Samobójstwom 2006. Te in-
riów edukacyjnych lub publicznych wykładów i dys- formacje można również przesłać pocztą na adres:
kusji panelowych;
 publikowanie artykułów w ogólnokrajowych, regio- IASP Central Administrative Office
Le Baradé
nalnych i lokalnych gazetach czy czasopismach;
32330 Gondrin, France
 organizowanie konferencji prasowych;
faks: [phone]
 zapewnienie sobie wywiadów i czasu antenowego na
e-mail: [e-mail]
wypowiedzi w radiu i telewizji;
 organizowanie nabożeństw żałobnych, obchodów i ce-
remonii lub marszów z zapalonymi świecami dla upa- Wybrane działania wraz z linkami do danych zamieszczo-
nych w Internecie będą przedstawione na stronie interne-
miętnienia tych, którzy zginęli wskutek samobójstwa;
 zwrócenie się do polityków odpowiedzialnych w kra- towej IASP. Dalsze wiadomości o samobójstwie i zapobie-
ganiu samobójstwom są dostępne na naszej stronie
ju za sprawy zdrowia, zdrowia publicznego, zdrowia
i umieszczonych na niej linkach:
psychicznego lub za zapobieganie samobójstwom z
www.iasp.info
prośbą o wygłoszenie stosownego oświadczenia,
124
www.suicydologia.viamedica.pl