TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
MODUA

Czynniki Biologiczne
w
Gospodarce Ściekami
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Prawodawstwo unijne
Dyrektywa 2000/54/WE
Załącznik I
WYKAZ RODZAJÓW DZIAA
ALNOŚCI (Artykuł 4(2))
1. Praca w zakładach produkcji żywności.
2. Praca w rolnictwie.
3. Prace w trakcie których dochodzi do kontaktu ze zwierzętami i/lub produktami
pochodzenia zwierzęcego.
4. Praca w służbie zdrowia, w tym w zakładach odizolowanych oraz zakładach
typu post-mortem.
5. Praca w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych, z
wyłaczeniem mikrobiologicznych laboratoriów diagnostycznych.
6. Praca w zakładach usuwania odpadów.
7. Praca przy urządzeniach oczyszczania ścieków.
2
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Szczególnie zagrożone stanowiska
z powodu powstawania aerozoli:
Prace konserwacyjne, naprawcze i czyszczenie kanałów, szczególnie w
przypadku zatkania kanałów przy użyciu wysokociśnieniowych urządzeń
czyszczących
Praca w przepompowniach, przy prasach, osadnikach z osadem czynnym
w oczyszczalniach ścieków
3
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Typowe stanowiska pracy i zadania w
oczyszczalni ścieków
Kratki
4
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Typowe stanowiska pracy i zadania w
oczyszczalni ścieków
Osadnik wstępny
5
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Typowe stanowiska pracy i
zadania w oczyszczalni
ścieków
Komory osadu czynnego
6
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Typowe stanowiska pracy i zadania w
oczyszczalni ścieków
Osadnik wtórny (w zimie)
7
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Typowe stanowiska pracy i zadania w
oczyszczalni ścieków
Odwadnianie osadów (prasa)
8
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Typowe stanowiska pracy i zadania w
oczyszczalni ścieków
Transport osadów na lagunę
9
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Typowe stanowiska pracy i zadania w oczyszczalni
ścieków
Techniczny serwis konserwacyjny i naprawczy
10
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Typowe stanowiska pracy i zadania w oczyszczalni ścieków
Mobilne stanowiska pracy, opróżnianie i transport osadów
ściekowych
11
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Główne aspekty oceny ryzyka
��Zebranie dostępnych informacji
��Identyfikacja zagrożeń
��Identyfikacja ekspozycji i narażonych pracowników
��Ocena wszystkich informacji dotyczących miejsca pracy
(ilościowa lub jakościowa)
��Ustalenie środków ochronnych
��Kontrola skuteczności działań
��Informowanie pracowników
��Dokumentacja
12
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Kiedy należy dokonać oceny ryzyka:
��przed rozpoczęciem pracy
��w regularnych odstępach czasów
��w przypadku zmiany warunków pracy
��w przypadku wystąpienia chorób związanych z
wykonywaną pracą
13
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Ocena ryzyka 
Zebranie dostępnych informacji
�� Informacje odnośnie czynnika biologicznego
�� Informacje odnośnie czynności w miejscu pracy
�� Informacje odnośnie spodziewanego narażenia
�� Informacje o chorobach związanych z
czynnikami biologicznymi w miejscu pracy
14
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Pytania: Czynniki biologiczne
��Jakie czynniki biologiczne występują?
��Które czynniki biologiczne są istotne ze względu na zdrowie
zawodowe?
��Jak te czynniki biologiczne zostały zaklasyfikowane do grup
ryzyka (GR)?
��Jakie drogi przenoszenia są istotne dla tych czynników
biologicznych?
��Czy występują działania alergizujące i toksyczne?
15
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Informacje o rodzaju i grupie ryzyka
Bakterie Grupa ryzyka
Escherichia coli 2
Enterococcus faecalis 2
Camphylobacter jejuni, C. coli, C. fetus 2
Yersinia enterocolitica 2
Klebsiella pneumoniae 2
Leptospira sp. (L. interrogans) 2
Listeria monocytogenes 2
Clostridium tetani 2
Clostridium perfringens 2
Shigella sp. 2
Salmonella of the Typhus-group 3**
S. typhi, S. paratyphi 2
Pseudomonas fluorescens, Ps. aeruginosa 2
Enteric Salmonella (S. entertidis, S. typhimurium, S. infantis) 2
16
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Informacje o rodzaju i grupie ryzyka
Wirusy Grupa ryzyka
Rotawirusy 2
Wirus Norwalk 2
Wiros polio 2
Wirus WZW A 2
Wirus WZW B 3**
Wirus WZW C 3**
Adenowirusy 2
17
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Informacje o rodzaju i grupie ryzyka
Grzyby Grupa ryzyka
Candida albicans, C. tropicalis 2
Aspergillus fumigatus 2
Pierwotniaki
Cryptosporidium parvum 2
Giardia lamblia 2
Entamoeba histolytica 2
Pasożyty jelitowe
Ascaris lumbricoides 2
Trichuris sp. 2
Toxocara sp. 2
18
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Informacje o stanowiskach pracy
Typow e stanow iska pracy i zadania w oczyszczalniach ścieków
��Stanowiska pracy w oczyszczalniach ścieków
" Komora krat
" Komora osadu czynnego
" Prasa
" Komory fermentacyjne
" Transport sprasowanego materiału
" Składowanie osadów ściekowych
" Techniczny personel zajmujący się konserwacją i naprawami
��Mobilne stanowiska pracy, opróżnianie i transport osadów ściekowych
 Oczyszczanie osadnika
19
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Typowe stanowiska pracy i zadania w oczyszczalni ścieków
Schemat oczyszczalni ścieków
20
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Oszacowanie potencjalnego ryzyka
związanego z czynnikami biologicznymi
��naturalna wirulencja czynnika biologicznego
��ciężkość choroby wywołanej przez czynnik biologiczny
��zdolność czynnika biologicznego do przetrwania w
środowisku
��dawka infekcyjna potrzebna do wywołania choroby
��droga przenoszenia, działania alergizujące i toksyczne
��sytuacja epidemiologiczna
��indywidualna predyspozycja pracownika
��dostępność profilaktyki i leczenia
21
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Rodzaj, stopień, czas trwania narażenia
oraz drogi przenoszenia
Rodzaje dróg przenoszenia
 fekalno-oralna
 kontaktowa
 przez aerozole
 pozajelitowa
22
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Rodzaj, stopień, czas trwania narażenia oraz drogi
przenoszenia
Drogi przenoszenia czynników biologicznych w
oczyszczalniach ścieków
 wniknięcie poprzez uszkodzoną skórę
" wirus WZW A
" wirus WZW B
" wirus WZW C
 infekcje drogą fekalno-oralną (usta)
" wirus polio
" wirus WZW A
" adenowirusy
 wdychanie bioaerozoli
" wirus polio
" adenowirusy
23
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Dane doświadczalne dotyczące chorób powstających
wskutek wykonywania porównywalnych czynności
" Zagrożenie wirusem WZW A (pryśnięcie, konserwacja kanałów
ściekowych)
" Zagrożenia w oczyszczalniach ścieków związane z grzybami?
 podwyższona obecność przeciwciał
" Zagrożenia związane z endotoksynami
 bóle głowy, bóle stawów, podrażnienie spojówek i śluzówki nosa
" Zagrożenia wywołane przez gazy (H2S, NH3, CH4)
" Dalsze informacje
 Odnośnie chorób zawodowych mających związek ze ściekami
Nie ma chorób zawodowych związanych tylko i wyłącznie ze
ściekami. Lista zawiera wiele chorób, które mogą wystąpić na
różnych stanowiskach pracy, gdzie ma miejsce narażenie na
bioaerozole np. pylica, zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie
pęcherzyków płucnych
24
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Drobnoustroje chorobotwórcze w ściekach
Bakterie
Droga
Cz ynnik biologicz ny GR przenosz enia Objawy, choroba Śro dki o ch ron ne
Escherichia coli 2 usta biegunka higiena osobista
Campylobacter jejum, C. coli, C. 2 usta biegunka higiena osobista
gorączka, bóle brzucha, biegunka,ogólne
Yersinia enterocolitica 2 usta higiena osobista
Klebsiella pneumoniae
2 ukł. O higiena osobista
ddechowy nasosinusitis, zapalenie płuc
Leptospira sp. (L. interrogans) 2 błony śluzowe, gorączka, żółtaczka,zapalanie opon higiena osobista,
skóra mózgowych,zapalenie nerak, choroba rękawiczki
Clostridium tetani 2 uszkodzona tężec szczepienie
1)
Salmonella of typhus-group
usta ogólna choroba z gorączką higiena osobista
Salmonella typhi
3** szczepienie
Salmonella paratyphi 2 w sytuacji epidemii
Enteritic samonella (S. entertidis, S.
2 usta ostra beigunka i wymioty, gorączka higiena osobista
typhimurium, S. infantis)
1)
istotne w stacjach epidemiologicznych
25
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Drobnoustroje chorobotwórcze w ściekach
Wirusy
Czynnik biologiczny Droga przenoszen. Objawy, choroba Działania ochronne
GR
rotawirusy 2 usta biegunka higiena osobista
wirus Norwalk 2 usta wymioty, biegunka higiena osobista
wirus polio 2 usta biegunka, paraliż szczepienia, higiena
dziecięcy, zapalenie osobista
opon mózgowych
wirus WZW A 2 usta wirusowe zapalenie szczepienia, higiena
wątroby (żółtaczka) osobista
wirus WZW B 3** krew i inne płyny wirusowe zapalenie szczepienia,
ustrojowe wątroby (żółtaczka), zapobieganie
przewlekła żółtaczka infekcjom
możłiwa spowodowanym
przekłuciem rany
adenowirusy 2 usta, układ infekcje dróg higiena osobista
oddechowy, błony oddechowych,
śluzowe zapalenie spojówek
26
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Drobnoustroje chorobotwórcze w ściekach
Czynnik biologiczny GR Droga przenoszenia
Objawy, choroba Działania zapobiegawcze
Grzyby
Candida sp. 1 skóra choroby skóry ochrona skóry, higiena
osobista
C. albicans, C. 2
tropicalis
Aspergillus fumigatus 2 A układ oddechowy alergiczne reakcje higiena pracy, ochrona
dróg oddechowych układu oddechowego
Pierwotniaki
Entamoeba sp. 2 usta biegunka higiena osobista
Giardia lamblia 2 usta jadłowstręt, higiena osobista
biegunka, gorączka
Pasożyty jelitowe
Ascaris lumbricoides 2 usta infekcje of jelita higiena osobista
cienkiego i płuc,
alergia
27
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Prawdopodobieństwo wystąpienia chorób wywołanych
przez czynniki biologiczne
Gef�hrdungsbeurteilung
l� Bakterien l� Bakterie
m� Leptospirenm� LeptospiraŁ�rzadkie ale ciężkie choroby
m� Escherichia coli
m� Escherichia coliŁ�możliwy powód chorób układu
pokarmowego
m� Clostridium tetani tetaniŁ�istnieje ryzyko, przy czynnościach
m� Clostridium
manualnych ryzyko skaleczenia
m� Salmonellenm� SalmonellaŁ�niskie ryzyko choroby
l� Viren l� Wirusy
m� Rota-Virus//Wirus Norwalk
m� Rotawirus Norwalk-VirusŁ�prawdopodobny powód przejściowych
chorób układu pokarmowego
m� Polio-Virus m� PoliowirusŁ�niskie ryzyko choroby
m� Hepatitism�A-Virus WZW AŁ�istnieje ryzyko choroby
Wirus
m� Hepatitism�B-Virus WZW BŁ�niskie ryzyko choroby
Wirus
m� HIV m� HIVŁ�ryzyko infekcji nieprawdopodobne
l� Pilze l� GrzybyŁ�ryzyko choroby nieprawdopodobne
l� Parasiten l� PasożytyŁ�niskie ryzyko choroby
28
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Informacje o chorobach związanych z
czynnikami biologicznymi w miejscu pracy
Przykłady chorób
rolnictwo płuco farmera
oczyszczalnie ścieków WZW A, tężec
leśnictwo borelioza, wścieklizna
zewnątrzpochodne alergiczne
sortowanie odpadów
zapalenie pęcherzyków płucnych
29
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Choroby zawodowe w odniesieniu do
specyficznych miejsc pracy  przykłady
Gosp. odpadami Utrata funkcji płuc
Oczyszcz. ścieków WZW A
Leptospiroza
Weterynaria Bruceloza
Leśnictwo Borelioza
Rolnictwo Płuco farmera
Astma zawodowa
30
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
WZW A (grupa ryzyka 2)
Czynnik: Wirus WZW A (HAV)
Przenoszenie: wśród ludzi, fekalno-oralne
Występuje w: np. ścieki, stałe odpady (może przetrwać wiele
miesięcy !!)
70
Występowanie anty-HAV (%)
60
50
40
30
20
10
0
19-29 30-39 40-49 50-63
age
31
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Leptospiroza, grupa ryzyka 2
" Może być przenoszona przez mocz szczurów(najwięcej
przypadków), myszy, świń, bydła i psów(tzw. zoonoza).
" Przez uszkodzenia skóry i błony śluzowe
" Wczesne objawy są bardzo różne:
 wysoka gorączka (często pojawiająca
się bardzo szybko !!)
 bóle mięśni i głowy
 żółtaczka
" Śmiertelna w20% przypadków
32
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Egzogenna astma alergiczna
typowe wczesne objawy:
alergiczny nieżyt nosa poprzedza objawy alergiczne !!
objawy alergiczne:
duszność (dyspnea): 20 minut do 2 godzin po kontakcie z
alergenem
kaszel z flegmą
świst wydechowy
katar, kichanie, czerwone i łzawiące oczy
Specyficzne przeciwciała IgE dla alergenu(ów) we krwi
Narażenie musi być natychmiast przerwane! W sytuacjach
poważnej duszności przewiezienie na pogotowie!
33
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Ocena ryzyka => środki ochronne
Do czego wykorzystać zebrane informacje ?
��Ocena ryzyka na bazie zebranych informacji
�� Ustalenie środków ochronnych
" konstrukcyjne / techniczne
" organizacyjne / higieniczne
" indywidualne / osobiste
��Kontrola skuteczności środków
�� Informowanie pracowników
34
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Infomacje o stanowiskach pracy
Środki ochrony w kolejności według ważności:
 S ubstitution - Zastąpienie
niemożliwe
 T echnical safety  Bezpieczeństwo techniczne
(np. zamontowanie osłon na maszynach i urządzeniach celem
zmniejszenia narażenia na kontakt z bioaerozolami)
 O rganisation - Organizacja
(np. ograniczenie dostępu do miejsc obciążonych ryzykiem narażenia na
kontakt z bioaerozolami)
 P ersonal safety  Środki ochrony indywidualnej
(np. stosowanie masek na usta podczas pracy w miejscach o dużym
stężeniu bioaerozoli)
35
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Środki ochronne
��Ogólne środki ochronne
" Środki budowlane + techniczne
" Środki organizacyjne + higieniczne
" Środki indywidualne
" Środki ochrony indywidualnej
" Profilaktyka w zakresie medycyny pracy
36
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Środki ochronne
��Ogólne środki ochronne
" Środki budowlane + techniczne
" Środki organizacyjne + higieniczne
" Środki indywidualne
" Środki ochrony indywidualnej
" Profilaktyka w zakresie medycyny pracy
37
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Budowlane i techniczne środki ochronne
l� Unikanie turbulencji podczas transportu ścieków
Schutzstufe 2
l� Zmniejszenie wysokości spadku spadającej masy wody
l� Minimalizacja powstawania aerozoli przy wentylatorach powierzchniowych
poprzez odgrodzenie, osłonę, osłony przeciwbryzgowe
l� Przykrycie skratki
l� Wyposażenie pojazdów z czyszczeniem wysokociśnieniowym w zdalne
sterowanie
l� Stosowanie dyszy wahadłowej przy dużych przekrojach szybów
l� Oddzielenie ludzi od obszarów zagrożonych np. poprzez automatyzację
pracy
l� Zainstalowanie ochrony przed wiatrem i ścian ochronnych
l� Zabezpieczenie przed upadkiem lub mocne elementy do zastosowania
uprzęży z liną zabezpieczającą i amortyzatorem
38
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Czyszczenie kanałów ściekowych przy pomocy kombinowa-
nej techniki odsysania i czyszczenia wysokociśnieniowego
39
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Redukcja techniczna
Ocena Aerokill�
Znacząca redukcji:
bakterii, endotoksyn
40
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Środki ochronne
��Ogólne środki ochronne
" Środki budowlane + techniczne
" Środki organizacyjne + higieniczne
" Środki indywidualne
" Środki ochrony indywidualnej
" Profilaktyka w zakresie medycyny pracy
41
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Ogólne środki higieny
��Wymagania minimalne dla czynności, przy wykonywaniu których
dochodzi do kontaktu z czynnikami biologicznymi z grupy ryzyka 1
��Środki konstrukcyjne / techniczne
- łatwe do czyszczenia powierzchnie podłóg i sprzętu
- redukcja i ochrona przed aerozolami, pyłem i oparami
- łazienki, przebieralnie, pomieszczenia socjalne
��Środki organizacyjne
- mycie rąk przed przerwą i po zakończeniu pracy
- spożywanie posiłków w miejscach, gdzie nie ma ryzyka
skażenia czynnikami biologicznymi
- regularne czyszczenie stanowiska pracy
- środki ochrony indywidualnej zgodnie z oceną ryzyka
42
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Organizacyjne środki ochronne
l� Instruowanie zatrudnionych na podstawie instrukcji zakładowych
l� Wykonywanie czynności czyszczenia tylko na zabezpieczonych
stanowiskach lub po stronie odwietrznej.
l� Należy brać pod uwagę warunki pogodowe przy przygotowywaniu pracy
(chłodne, wilgotne warunki sprzyjają powstawaniu aerozoli).
l� Zanieczyszczone aparaty i urządzenia muszą być czyszczone i
dezynfekowane, zanim zostaną zastosowane w innych obszarach jako
urządzenia oczyszczania ścieków.
l� Kabiny pojazdów muszą być czyszczone regularnie.
l� Przy zastosowaniu urządzeń płuczących należy przykryć szyb.
l� Fachowe zwalczanie i usuwanie szczurów i myszy
l� Można zrezygnować z oznaczenia stanowisk pracy symbolem zagrożenia
biologicznego.
43
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Środki higieny
l� Poprzez ogólne środki higieny można zmniejszyć liczbę infekcji
powstałych drogą fekalno-oralną, szczególnie poprzez higienę
osobistą, czystość na stanowisku pracy oraz odpowiednie
postępowanie z zabrudzoną odzieżą roboczą oraz środkami ochrony
indywidualnej. Szczególna ostrożność jest nakazana przy jedzeniu,
piciu i paleniu.
l� Konieczne jest opracowanie planu higieny i czyszczenia z ustalonymi
terminami czyszczenia jak również konsekwentne ich realizowanie. W
ramach instruowania należy poinformować zatrudnionych o planie
higieny i czyszczenia. Należy udokumentować ich przestrzeganie w f
ormie pisemnej.
44
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Środki higieny
Wymaganiem są następujące środki budowlane:
l� Urządzenia do czyszczenia zabrudzonych butów oraz zmywalnej odzieży
ochronnej
l� Możliwość umycia się
 w bazach (urządzenia oczyszczania ścieków, podwórka budowlane)
��łazienki z prysznicami
 na stanowiskach pracy obsadzonych czasowo
��możliwość umycia się, dostęp do bieżącej zimnej i ciepłej wody
 jeżeli konstrukcja tego nie zezwala��inne rozwiązanie
��np. przy pojazdach mechanicznych urządzenia z bieżącą ciepłą
wodą)
l� urządzenia do suszenia przemoczonej odzieży ochronnej i roboczej do
ponownego użycia
45
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Zaawansowane środki higieny
�� strefa czysta i brudna
�� środki dezynfekcji i odkażania
�� plan higieny
�� ochrona skóry
�� odzież ochronna
�� funkcjonowanie i efektywność środków technicznych
�� zakaz spożywania posiłków i palenia papierosów w
miejscu pracy
46
46
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Środki ochronne
��Ogólne środki ochronne
" Środki budowlane + techniczne
" Środki organizacyjne + higieniczne
" Środki indywidualne
" Środki ochrony indywidualnej
" Profilaktyka w zakresie medycyny pracy
47
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Środki ochrony indywidualnej
l� Odzież ochronna:
Unikanie bezpośredniego kontaktu ze skórą
l� Ochrona rąk:
Ochrona przed zagrożeniami mechanicznymi, ochrona przed
chemikaliami i mikroorganizmami (szczelna)
l� Ochrona nóg:
Unikanie bezpośredniego kontaktu ze skórą, ochrona przed wilgocią
l� Ochrona oczu:
Unikanie bezpośredniego kontaktu poprzez bryz
nięcie ścieków
l� Ochrona dróg oddechowych:
Ochrona przed endotoksynami i mikroorganizmami przenoszonymi
drogą powietrzną
48
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Środki ochronne
��Ogólne środki ochronne
" Środki budowlane + techniczne
" Środki organizacyjne + higieniczne
" Środki indywidualne
" Środki ochrony indywidualnej
" Profilaktyka w zakresie medycyny pracy
49
TWINNING PROJECT on
Occupational Health and Safety
Regarding Biological Agents at Work
Kontrola zdrowotna / szczepienia
Rozporządzenie w sprawie wykazu stanowisk pracy oraz szczepień
ochronnych wskazanych do wykonania pracownikom
podejmującym pracę lub zatrudnionym na tych stanowiskach
(Rozporządzenie Ministra Zdrowia Dz.U.03.5.60)
Określenie miejsca pracy ____ ___ Szczepionka przeciw
Możliwy kontakt z ludzkim materiałem biologicznym WZW B
(krew pacjentów, wydzieliny i ekskrementy)
Gospodarka odpadami i ściekami WZW A, tężcowi
Częsty kontakt z ziemią tężcowi
Praca w lasach i obszarach miejscowego wystąpienia kleszczowemu zapaleniu
kleszczowego zapalenia mózgu mózgu
Diagnozowanie wścieklizny u zwierząt i możliwy wściekliz
nie
kontakt z nietoperzami
50