Byronizm, walenrodyzm, prometeizm - wyjaśnij pojęcia, odwołując się do przykładów literackich.











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Romantyzm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Byronizm, walenrodyzm,
prometeizm - wyjaśnij pojęcia, odwołując się do
przykładów literackich.










kategoria:   J.polski
zakres:   Romantyzm
dodano:   1999-08-17




1. Byronizm -
termin pochodzi od nazwiska słynnego, oryginalnego twórcy
angielskiego romantyzmu lorda Georga Gordon Byrona. Otoczony aurą
skandalu, legendą niezwykłości i tajemniczości Byron stworzył w
literaturze podobny typ bohatera: wyobcowanego, odepchniętego przez
świat. Stąd byronizm - to postawa człowieka, który dumnie odwraca
się od świata, pospolitości, ludzi przeciętnych, od banalnego,
codziennego życia, który poszukuje innego, obcego świata, zgodnego z
jego osobowością. Przykładem postaci, która może uchodzić za
wzór postawy byronicznej, jest tytułowy bohater powieści Georga
Byrona pt. "Giaur" (niewierny). Giaur to opowieść o samotnym,
tajemniczym młodzieńcu, który znalazł się w Grecji opanowanej przez
Turków. Tam zakochuje się w Leili - niewolnicy z haremu Hassana.
Hassan dowiedział się o zdradzie "pierwszej żony" i ukarał ją
(wrzucił ją w worku do morza). Giaur żądny zemsty zabija Hassana,
lecz nie przynosi mu to ulgi. Zamyka się w klasztorze, gdzie
przeżywa bolesnych, milczących 6 lat. W końcu wyznaje wszystko na
ostatniej spowiedzi, bo nie mógł już dłużej żyć w takim cierpieniu.
Bohater reprezentuje postawę byroniczną ponieważ: - buntuje
się przeciwko krępowaniu wolności: Bo własne tylko upodlenie ducha
Ugina wolnych ducha do łańcucha - przeżywa dylematy
psychiczne: Jam spełnił swoje, zemścił się nad tobą A teraz dalej -
w świat jadę sam ze sobą [...] Lecz widać było z twarzy i wejrzenia,
że go opętał duch złego sumienia - jest skłócony ze światem
i samym sobą: Stać, czy uciekać, czy gonić niepewny - jest
postacią tajemniczą: Umarł - nie doszedł nikt po jego zgonie jak się
nazywał, w jakiej świata stronie Jego ojczyzna - jest
bohaterem aktywnym (zemsta na Hassanie), - ma bogate życie
wewnętrzne, - jest samotny, - jest niezwykłą i
tragiczną postacią. 2. Walenrodyzm - jest to postawa
człowieka, który poświęca się walce o słuszną ideę - np. o wolność
kraju, lecz żeby osiągnąć swój cel, musi użyć nieetycznych środków,
metod podstępu i zdrady - nagannych moralnie. Pierwowzorem
takiej postaci, a zarazem najlepszym jej przykładem, jest tytułowy
bohater powieści poetyckiej Adama Mickiewicza "Konrad Wallenrod".
Akcja powieści rozgrywa się w średniowieczu, za czasów walk
krzyżacko-litewskich. Konrad Wallenrod jest osobowością tajemniczą.
Jako dziecko został porwany przez Krzyżaków. Wychowano go w zakonie
jako Krzyżaka, lecz stary Litwin - śpiewak Halban - nie pozwolił na
wynarodowienie chłopca, powiedział mu prawdę o jego przeszłości,
podżegał w nim żądzę zemsty, pielęgnował miłość do Litwy. Młody
Walter Alf uciekł na Litwę, gdzie ożenił się i założył rodzinę. Lecz
szczęście nie było mu pisane, gdyż ze względu na nadchodząca groźbę
wojny z Krzyżakami, postanawia powrócić do zakonu. Tam jako Konrad
Wallenrod zdobywa stanowisko komtura i uznanie. Zwleka z bitwą i
prowadzi ją tak, by doprowadzić do jej przegrania. Bohater użył
podstępu i sam jeden pokonał wroga. Krzyżacy wykryli podstęp, lecz
Konrad ginie z własnej ręki. Tak kończą się losy człowieka, który
ponad wszystko kochał ojczyznę, płakał jej łzami i cierpiał jej
cierpieniem. Zwycięstwo nad wrogiem okupił swoją miłością, życiem i
honorem. Bohater byroniczny, czyli Konrad Wallenrod:
- jest samotny i tajemniczy, o zmiennym imieniu, -
zbuntowany, sam jeden walczy z zakonem krzyżackim, - w imię
wyższych celów popełnia czyn dwuznaczny moralnie: Wolnym rycerzom -
powiadał - wolno wybierać oręże, I na polu otwartym bić się równymi
siłami, Tyś niewolnik, jedna broń niewolników - podstępy -
jest wrażliwy, - przeżywa konflikty wewnętrzne: życie
prywatne a ojczyzna i honor a zwycięstwo, - jego miłość,
choć początkowo szczęśliwa, jest tragiczna, gdyż musi porzucić swą
ukochaną żonę: szczęścia w domu nie zaznał, bo go nie było w
ojczyźnie - jest bohaterem tragicznym, gdyż nie mógł uniknąć
poświęcenia honoru i zbawienia: Ja to sprawiłem, jakem wielki,
dumny, Tyły głów hydry jednym ściąć zamachem. Jak Samson jednym
wstrząśnięciem kolumny Zburzyć gmach cały i runąć pod gmachem".
3. Prometeizm - postawa człowieka, który na wzór Prometeusza
poświęca się dla dobra ogółu: narodu, państwa, grupy społecznej -
nawet wbrew nakazom Boga. Mitologiczny Prometeusz ukradł Bogom z
Olimpu ogień i podarował go ludziom, za co został okrutnie ukarany.
Prometeizm stał się postawą modną w epoce romantyzmu; stał się cechą
przypisaną bohaterowi romantycznemu, zbuntowanemu przeciwko Bogu i
pragnącemu poświęcić się dla ludzkości. Takim bohaterem jest
Konrad z "Dziadów" części III Adama Mickiewicza. Konrad wykazuje
chęć poświęcenia się za innych. Konrad - polski Prometeusz jest
patriotą, który w obliczu utraty niepodległości, nieudanego
powstania listopadowego, niewoli narodu, którego najlepsi synowie
albo polegli, albo zsyłani są na katorgę, pełen romantycznego
uczucia, buntuje się wobec Boga, powątpiewając, czy On jest
Miłością: Kłamca, kto Ciebie nazywał miłością, Ty jesteś tylko
mądrością. W swej walce sprzeciwia się Bogu, bluźni Mu, lecz
szlachetne intencje Konrada rozumieją dobrze archaniołowie, którzy
wstawiają się za nim do Majestatu, tłumacząc jego uczuciowy protest
i przekładając racje usprawiedliwiające.







Autor: Nieznany

Ocena : 3 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000