PROTEINEMIA
Normoproteinemia. Hipoproteinemia i hiperproteinemia. Ocena stężenia białka
całkowitego w surowicy krwi. Znaczenie diagnostyczne i interpretacja wyników.
Podział białek:
Funkcje białek:
" strukturalne  pełnią je białka tkanki łącznej, a wewnątrzkomórkowo białka
mikrofilamentów
" enzymatyczne  enzymy katalizują większość reakcji chemicznych zachodzących w
organiz
mie
" regulatorowe  aktywatory i inhibitory enzymów regulują szereg procesów
" przekazywanie informacji (zewnątrzkomórkowo  hormony białkowe i cytokiny ,
wewnątrzkomórkowo  np. białka G , receptory komórkowe  warunkują odpowiedz

komórki na określone bodz
ce )
" transportowe  transport zewnątrzkomórkowy i wewnątrzkomórkowy związków
trudno rozpuszczalnych w wodzie, przenoszenie elektronów w łańcuchu oddechowym
" magazynowe  np. ferrytyna (gromadzenie jonów żelaza)
" odpornościowe (odporność swoista  immunoglobuliny , odporność nieswoista 
układ dopełniacza, interferony )
" krzepnięcie krwi
" fibrynoliza
" kurczliwość  białka włókien mięśniowych
" funkcje buforowe
Stężenie białka całkowitego:
STAN WARTOÅšCI
HIPOPROTEINEMIA < 60 g/l
NORMOPROTEINEMIA 60  80 g/l
HIPERPROTEINEMIA > 80 g/l
Poziom krytyczny: poniżej 45 g/l
Hipoproteinemia (najczęściej zachodzi hipoalbuminemia) powoduje  uciekanie płynu z
naczyń do przestrzeni śródmiąższowej, klinicznie powoduje to obrzęki
Hipoproteinemia występuje częściej niż hiperproteinemia. Hiperproteinemia w wielu
chorobach jest objawem przejściowym  wzrastającemu stężeniu immunoglobulin towarzyszy
zmniejszenie stężenia albuminy = przy znacznej hipergammaglobulinemii stężenie białka
może być prawidłowe lub obniżone (póz
ne stadia marskości, rozwój zespołu nerczycowego w
przebiegu chorób kolagenowych)
EUPROTEINEMIA  stan, w którym występuje prawidłowy stosunek frakcji osocza.
Przyczyny HIPOPROTEINEMII:
" Defekty uwarunkowane genetycznie (np. niezdolność wytwarzania albumin,
występuje rzadko)
" Niedostateczna podaż białka w pożywieniu
" Zespoły złego wchłaniania i trawienia (niewydolność części egzokrynnej trzustki,
zmiany o charakterze zapalnym w obrębie jelita)
" Choroby wątroby i układu immunologicznego
" Utrata białka z organizmu (zespół nerczycowy, oparzenia, enteropatia przesiękowa 
układ pokarmowy, przetoki, krwioplucie, wysięki i przesięki do jam ciała, choroby
zapalne przewodu pokarmowego, choroba popromienna itd.)
" Wzmożony katabolizm białek (w wyniszczających chorobach - przede wszystkim w
chorobach nowotworowych, rzadziej przewlekłych zapaleniach, chorobach
gorączkowych, nadczynności tarczycy)
" Przewodnienie i obrzęki (wyniki fałszywie dodatnie: białka jest pod dostatkiem, ilość
bezwzględna prawidłowa, natomiast rozcieńczona w płynie pozakomórkowym 
osoczu). Hematokryt: niski pokaże nam, że to artefakt, a wysoki - hipoproteinemia.
" Artefakty
Przyczyny HIPERPROTEINEMII
" Zjawiska odpornościowe w przebiegu zakażeń
Øð w przebiegu rozmaitych infekcji: bakteryjnych, pasożytniczych
Øð bez zmian jakoÅ›ciowych w biaÅ‚ku
" Reakcje ostrej fazy
" Nowotwory układu immunologicznego syntetyzujące immunoglobuliny
Øð szpiczak mnogi (rozrost nowotworowy komórek plazmatycznych)
Øð makroglobulinemia (rozrost nowotworowy komórek limfoidalnych)
(Zmiany jakościowe w białku)
" Odwodnienie
" Artefakty  błędy w pobieraniu krwi
Hiperproteinemia - może być całkowita lub określonych frakcji.
Elektroforeza białek:
Stwierdzona nieprawidłowość w zakresie białka całkowitego implikuje konieczność
sprawdzenia, która z frakcji białkowych się obniżyła/wzrosła (wskazanie do wykonywania
elektroforezy białek); badanie zalecane, nie rutynowe.
FRAKCJE BIAA
KOWE Stężenie Zakres  wartości
referencyjne (%)*
Albuminy 60% 50-67
ęlfa  1  globuliny 4% 2-5
Alfa  2  globuliny 8% 6-13
Betaglobuliny 12% 9-14
Gammaglobuliny 16% 8-21
Elektroforeza - zjawisko elektrokinetyczne, w wyniku którego pod wpływem przyłożonego
pola elektrycznego dochodzi do przemieszczania siÄ™ makroczÄ…steczek obdarzonych
niezrównoważonym ładunkiem elektrycznym. Elektorforeza: bibułowa, żelowa, kapilarna.
Szybkość migracji zależy od: ładunku cząstki, wielkości i kształtu cząstki, siły elektrycznej
pola, temperatury rozdziału oraz właściwości nośnika. Jest ona wprost proporcjonalna do
ładunku i odwrotnie proporcjonalna do wielkości cząstki i lepkości podłoża.
Proteinogram to badanie diagnostyczne polegające na elektroforetycznych rozdziale białek
surowicy na frakcje i ilościowym oraz procentowym oznaczeniu ich składu.
kolejność: albuminy (najdalej) - alfa  1  globuliny, alfa  2  globuliny, beta-globuliny,
fibynogen, gammaglobuliny (najbliżej)
W rozdziale elektroforetycznym biaÅ‚ek osocza pomiÄ™dzy frakcjÄ… ² i Å‚ globulin jest obecna
frakcja zawierająca fibrynogen, która może utrudniać analizę, dlatego w praktyce klinicznej
raczej nie wykonuje się rozdziału białek osocza.
Dysproteinemia  zmiana stosunku albumin do globulin.
Paraproteinemia  pojawienie się nowego białka w osoczu.
Stężenie białka całkowitego a wiek
Przez całe życie poziom białka całkowitego kształtuje się mniej więcej na tym samym
poziomie. W okresie młodości (10 a 30 r.ż.) białko całkowite osiąga stężenie najwyższe,
potem sukcesywnie ulega obniżeniu i aż do póz
nej starości jest na prawidłowym poziomie. Z
wiekiem obniża się stężenie albumin, w to miejsce rosną globuliny  zmienia się stosunek
białek osocza, prawidłowy stosunek albumin do globulin u większości osób ok. 1,5.
üð 60% stanowiÄ… albuminy,
üð 40% stanowiÄ… globuliny
Mimo zmian tego stosunku stężenie białka całkowitego się nie zmienia, dlatego z
wiekiem stosunek albumin do globulin ulega normalizacji u osób w wieku podeszłym
 oscyluje wokół wartości 1,1  1,2.