10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Ewidencja kosztów zakupu towarów
Koszty zakupu towarów obejmują zazwyczaj koszty ich transportu, załadunku i wy- Obliczoną kwotę kosztów zakupu przypadającą na rozchód towarów (Nkzr) odnosi na
ładunku oraz ubezpieczenia w czasie transportu. Koszty te ujmuje się w księgach ra- konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) zapisem:
chunkowych według reguł przyjętych przez jednostkę, które powinny być zapisane w jej  Wn konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) ,
dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę rachunkowości), o której mowa w art. 10  Ma konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów ,
ust. 1 ustawy o rachunkowości. b) narzut kosztów zakupu przypadających na zapas towarów (Nkzz):
Nkzz = Ztk × Wnkz
Koszty zakupu towarów wycenianych w cenach zakupu
Kwota kosztów zakupu przypadająca na zapas towarów nie podlega księgowaniu.
Nabyte towary jednostka może wyceniać według cen zakupu bądz
w cenach nabycia. Pozwala ona natomiast sprawdzić prawidłowość obliczeń, gdyż:
Jeżeli jednostka wycenia towary według cen zakupu, to w takim przypadku koszty ich Kzp + Kzb = Nkzr + Nkzz
zakupu (np. transportu) zalicza się do kosztów działalności operacyjnej w okresie, którego Obliczony narzut kosztów zakupu przypadających na zapas towarów (Nkzz) powinien
dotyczą. Koszty te ujmuje się w księgach rachunkowych na podstawie dowodów księgowych być zgodny z kwotą kosztów pozostającą na koniec okresu na koncie 64 (jako saldo Wn
dokumentujących ich poniesienie. W jednostce prowadzącej ewidencję kosztów na kontach tego konta).
zespołu 4 i 5 ich ewidencja przebiegać może zapisami: Na koniec roku obrotowego koszty zakupu towarów stanowiące saldo Wn konta 64
 Wn konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: np. Usługi obce), zwiększają wartość stanu zapasów towarów wykazywanych w aktywach bilansu w pozycji
 Ma konto 30  Rozliczenie zakupu B.I.4  Towary .
oraz równolegle odniesienie tych kosztów na właściwe konto w zespole 5, np. na konto 52
 Koszty zakupu Przykład
 Wn konto 52  Koszt zakupu , Założenia
 Ma konto 49  Rozliczenie kosztów . 1. Z dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości wynika, że do
wyceny towarów jednostka stosuje ceny nabycia, a koszty zakupu ujmowane są z chwilą
Koszty zakupu towarów wycenianych w cenach nabycia
poniesienia na koncie 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów i rozliczane na koniec
Jednostka może do wyceny zakupionych towarów stosować ceny nabycia. Definicję ceny każdego miesiąca proporcjonalnie do sprzedanych towarów.
nabycia określa art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości. W myśl tego przepisu cena nabycia 2. Na dzień 1 lipca 2010 r. stan zapasów towarów (saldo Wn konta 33) wynosił 20.000 zł,
to cena zakupu składnika aktywów obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podle- a kwota kosztów zakupu towarów (saldo Wn konta 64) wynosiła 3.000 zł.
gających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku 3. W lipcu 2010 r. jednostka zakupiła towary o wartości netto 40.000 zł plus podatek
importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona VAT 8.800 zł.
o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do 4. Koszty transportu tych towarów w lipcu 2010 r. wyniosły netto 6.000 zł plus podatek
stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z: VAT 1.320 zł.
 kosztami transportu, 5. Wartość sprzedanych towarów w lipcu wyniosła według cen ewidencyjnych ogółem
 załadunku i wyładunku, 50.000 zł.
 składowania lub wprowadzenia do obrotu, 6. Zapas towarów na koniec lipca 2010 r. wynosi: 10.000 zł (20.000 zł + 40.000 zł
a obniżona o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia i odzyski.  50.000 zł).
W sytuacji gdy jednostka wycenia zakupione towary w cenach nabycia, to wartość towa- 7. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5.
rów wykazywaną w księgach rachunkowych zwiększają koszty ich zakupu. Jednostka może
koszty te wliczać bezpośrednio w cenę nabycia. Uwzględniane są one w takim przypadku Dekretacja
w wartości towarów ujmowanych na koncie 33  Towary . W praktyce ten sposób rzadko
Konto
Opis operacji Kwota
jest stosowany, gdyż nie zawsze wartość tych kosztów znana jest w momencie dostawy
Wn Ma
(przyjęcia towarów do magazynu). Faktury dotyczące przykładowo kosztów transportu,
1. Faktura VAT  zakup towarów:
wyładunku czy załadunku towarów wpłynąć mogą do jednostki w innym terminie niż
a) wartość netto 40.000 zł 30
dostawa towarów. Ponadto dużą trudność mogłoby stwarzać przypisanie kosztów zakupu
b) VAT naliczony podlegający odliczeniu 8.800 zł 22-2
do poszczególnego towaru, gdy dostawa jest wieloasortymentowa.
c) zobowiązanie ogółem 48.800 zł 21-1
Dlatego też najczęściej stosowany jest inny sposób ewidencji kosztów zakupu. Polega 2. Pz  przyjęcie towarów do magazynu: 40.000 zł 33 30
on na tym, że koszty te ujmuje się w trakcie miesiąca na koncie 52  Koszty zakupu , za- 3. Faktura VAT  transport towarów:
a) wartość netto 6.000 zł 30
pisem:
b) VAT naliczony podlegający odliczenia 1.320 zł 22-2
 Wn konto 40  Koszty według rodzaju (w analityce: Usługi obce),
c) wartość brutto usługi 7.320 zł 21-2
 Ma konto 30  Rozliczenie zakupu
d) zaliczenie kosztów zakupu do kosztów działalności operacyjnej 6.000 zł 40 30
oraz równolegle
oraz równolegle 6.000 zł 52 49
 Wn konto 52  Koszty zakupu ,
4. PK  przeniesienie kosztów zakupu do rozliczenia w czasie: 6.000 zł 64 52
 Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
5. Wz  rozchód sprzedanych towarów: 50.000 zł 73-1 33
Następnie na koniec każdego miesiąca koszty zakupu ujęte na koncie 52 przenoszone są
6. PK  rozliczenie kosztów zakupu przypadających na sprzedane towary:
do rozliczenia w czasie, tj. na konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów zapisem:
a) obliczenie wskaz
nika narzutu kosztów zakupu (Wnkz)
 Wn konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów ,
(3.000 zÅ‚ + 6.000 zÅ‚) × 100
 Ma konto 52  Koszty zakupu . Wnkz = = 15%
(10.000 zł + 50.000 zł)
Na koniec miesiąca koszty zakupu rozliczane są proporcjonalnie na wartość towarów
b) narzut kosztów zakupu przypadających na rozchód towarów
sprzedanych i na zapas. Odbywa siÄ™ to za pomocÄ… wskaz
nika narzutu kosztów zakupu
Nkzr = (50.000 zÅ‚ × 15%) = 7.500 zÅ‚ 73-1 64
(Wnkz), który można obliczyć według wzoru:
c) narzut kosztów zakupu przypadających na zapas towarów:
Nkzz = (10.000 zÅ‚ × 15%) = 1.500 zÅ‚
(Kzp + Kzb) ×100
Wnkz =
(kwota 1.500 zł nie podlega księgowaniu; jest ona zgodna z saldem
Ztk + Rt
Wn konta 64 i tym samym potwierdza prawidłowość dokonanych i obliczeń)
gdzie:
Kzp  koszty zakupu na początek okresu, Księgowania
Kzb  koszty zakupu poniesione w bieżącym okresie,
Konto 21-1  Rozrachunki Konto 21-2  Rozrachunki z do-
Ztk  zapas towarów na koniec okresu,
z dostawcami (w analityce: stawcami (w analityce: Firma Konto 22-2  VAT naliczony
Rt  rozchód towarów.
Sprzedawca towarów) transportowa) i jego rozliczenie
Na podstawie ustalonego wskaz
nika narzutu kosztów zakupu (Wnkz) oblicza się kwotę
48.800 (1c 7.320 (3c 1b) 8.800
kosztów zakupu przypadającą na rozchód towarów i na zapas według wzoru:
3b) 1.320
a) narzut kosztów zakupu przypadających na rozchód towarów (Nkzr):
Nkzr = Rt × Wnkz
Konto 30  Rozliczenie Konto 40  Koszty według
zakupu Konto 33  Towary rodzajów
1a) 40.000 40.000 (2 S.p.) 20.000 50.000 (5 3d) 6.000
3a) 6.000 6.000 (3d 2) 40.000
S.k.) 10.000
Konto 49  Rozliczenie Konto 64  Rozliczenia
kosztów Konto 52  Koszty zakupu międzyokresowe kosztów
6.000 (3d 3d) 6.000 6.000 (4 S.p.) 3.000 7.500 (6b
4) 6.000
9.000 7.500
S.k.) 1.500
Konto 73-1  Wartość
sprzedanych towarów
w cenach zakupu (nabycia)
5) 50.000
6b) 7.500
Z przykładu wynika, że na dzień 31 lipca 2010 r. wartość zapasu towarów w cenie na-
bycia wynosi ogółem: 11.150 zł. Na tę wartość składa się suma sald następujących kont
bilansowych:
 saldo Wn konta 33  Towary : 10.000 zł,
 saldo Wn konta 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów : 1.500 zł.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.).
Ewa Kowalska
Gazeta Podatkowa nr 59 " 26.07.2010 r.