2013-11-14
Komunikowanie o zdrowiu
" dziedzina zajmująca się teorią, badaniami i
praktyką komunikowania w promocji,
Komunikowanie społeczne o
ochronie zdrowia, i edukacji zdrowotnej.
zdrowiu
Wykład fakultatywny
Barbara Jacennik
WSFiZ
2012/2013, sem. zimowy
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 2
społeczne zdrowiu
Obszary komunikowania o zdrowiu Komunikowanie o zdrowiu w mediach
" komunikowanie interpersonalne w promocji,
" kształtuje przekonania zdrowotne
ochronie zdrowia i edukacji zdrowotnej
" przyczynia się do rozwoju umiejętności
" komunikowanie medialne i masowe w promocji,
ochronie zdrowia i edukacji zdrowotnej zdrowotnych
" sieci wsparcia społecznego, w tym
" informuje o zagrożeniach
komunikowanie na forach internetowych
" serwisy internetowe poświęcone informacji
zdrowotnej i profilaktyce chorób
" komunikowanie o zagrożeniach zdrowia jako
element polityki zdrowotnej i społecznej
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 3 2012/2013 zimowy 4
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
1
2013-11-14
Komunikowanie interpersonalne,
Komunikowanie nieskutczne
bezpośrednie na temat zdrowia
" Komunikowanie nie sprzyja zdrowiu
" Rodzina
publicznemu gdy jest:
" Szkoła
 nierzetelne
 niedopasowane do rodzaju medium " Praca
 niedostosowane do możliwości percepcyjnych i
" Lekarz  pacjent
poznawczych odbiorców
" Inne środowiska i sytuacje
 wskazuje sposób radzenia sobie z problemem
trudny do wykonania przez grupę docelową
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 5 2012/2013 zimowy 6
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
Dziedziny nauki i praktyki związane z
Pojęcie zdrowia - zagadnienia
komunikowaniem o zdrowiu
" Psychologia zdrowia " Różne spojrzenia na zdrowie
- potoczne
" Zdrowie publiczne
- naukowe
" Epidemiologia
" Definicje pojęcia zdrowia
" Promocja zdrowia
" Koncepcje zdrowia
" Edukacja zdrowotna
" Raport Lalonde a
" Higiena
" Promocja zdrowia jako dyscyplina
" Marketing społeczny
" Definicja zdrowia WHO
" Cause related marketing
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 7 2012/2013 zimowy 8
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
2
2013-11-14
Potoczne spojrzenie na zdrowie 
badanie Blaxtera (1990)
W. Brytania, badanie na próbie 9000 osób: " Negatywne odpowiedzi, np.  Nie znam nikogo,
kto jest bardzo zdrowy  15%
" Pomyśl o kimś kto jest bardzo zdrowy,
dlaczego tak sądzisz?
" Uzasadnij co to znaczy gdy sam czujesz się
zdrowy?
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 9 2012/2013 zimowy 10
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
 relacje społeczna, np. bycie aktywnym, spotykanie
" Zdrowie, definicje potoczne:
się z ludz
mi, dobre relacje z rodziną i dziećmi
 brak poczucia  że jest się chorym
 zdolność do działania,  bycie zdolnym do robienia
 brak choroby (obiektywnie stwierdzonej)
czegoś , np. pracy fizycznej
 rezerwa zdrowia np. zdolność szybkiego wracania
 dobre samopoczucie, dobrostan psychiczny
do zdrowia po chorobie
 zdrowe zachowanie, zdrowe życie, np.
wegetarianin, osoba niepaląca
 cechy ogólne organizmu, np. energia, witalność
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 11 2012/2013 zimowy 12
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
3
2013-11-14
Naukowe spojrzenie na zdrowie Naukowe definicje zdrowia
" Zdrowie jako wartość (najczęściej samoopis)
" Biomedyczna
- Deklarowana  zdrowie w relacji do innych wartości
" Socjomedyczna
- Realizowana  gotowość do podejmowania działań
" Socjoekologiczna
prozdrowotnych
Bogusz, 2004
" Zespół kryteriów zdrowia
" Zbiór uwarunkowań zdrowia
" Wynik pomiaru stanu zdrowia
Puchalski 1997, Siciński 1990
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 13 2012/2013 zimowy 14
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
Socjomedyczna koncepcja Parsonsa
Koncepcja biomedyczna
(1969)
" I rewolucja zdrowotna (XIX/XX w.) - Zdrowie to stan optymalnej zdolności
człowieka do efektywnego wypełniania
 Cel to przeciwdziałanie chorobie lub czynnikom
ryzyka
cenionych przez niego ról i zadań
" Biomedyczna koncepcja zdrowia
- Choroba to niedostateczna zdolność jednostki
 zdrowie to brak choroby do efektywnego pełnienia ról społecznych i
wykonywania zadań
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 15 2012/2013 zimowy 16
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
4
2013-11-14
Krytyka koncepcji biomedycznej i
Zmiana spojrzenia na zdrowie
socjomedycznej
" II rewolucja zdrowotna (lata 70. Kanada)
- utożsamianie zdrowia z brakiem choroby
" 1950-1970 wzrost nakładów na zdrowie nie prowadzi
- przecenianie wskaz
ników medycznych
do wzrostu mierników zdrowia
" Behawioralne czynniki ryzyka  choroby układu
krążenia, nowotwory, wypadki i urazy
- 50% udział w chorobach układu krążenia
- 37% udział w nowotworach
" Priorytetem utrzymanie potencjału zdrowotnego
" Nastawienie na kształtowanie prozdrowotnego stylu
życia
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 17 2012/2013 zimowy 18
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
Koncepcja socjoekologiczna zdrowia
Koncepcja socjoekologiczna c.d.
(biopsychospołeczna)
" Zdrowie to równowaga dynamiczna pomiędzy " Potencjał zdrowotny jednostki i środowiska
różnymi sferami funkcjonowania człowieka warunkiem utrzymania równowagi
 Zakłócenia w jednej sferze prowadzą do zakłóceń  Fizjologiczne rezerwy energii
w innych sferach
 Odporność na stres psychiczny
 Wsparcie społeczne
 Zasoby materialne przyrody
 Prozdrowotne lub proekologiczne wartości
kulturowe
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 19 2012/2013 zimowy 20
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
5
2013-11-14
Raport Lalonde a 1974
" Model determinant kształtujących zdrowie " Styl życia: wzór konsumpcji, zatrudnienie,
czynniki ryzyka zdrowotnego i zawodowego,
 Styl życia i zachowania zdrowotne 50%
sposób rekreacji
 Czynniki środowiskowe 20%
 Uwarunkowania biologiczne 20%
 Opieka zdrowotna 10%
Karski 2003, Leowski, 2004, Jaczewski, Komosińska, 2004
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 21 2012/2013 zimowy 22
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
" Czynniki środowiskowe: socjalne, fizyczne, " Czynniki biologiczne: genetyka, cechy
psychiczne wrodzone, dojrzewanie, starzenie się i system
regulacji wewnętrznej
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 23 2012/2013 zimowy 24
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
6
2013-11-14
Nowa dyscyplina
" System organizacji opieki zdrowotnej: " Promocja zdrowia  1977 (konferencja WHO)
prewencja, promocja zdrowia, leczenie i
rehabilitacja
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 25 2012/2013 zimowy 26
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
Definicja zdrowia WHO (1986) Przykłady komunikowania o zdrowiu
" Całkowity fizyczny, psychiczny i społeczny " Materiały uzyskane z European Centre for
dobrostan człowieka będący wynikiem Disease Prevention and Control
interakcji jednostki i środowiska (www.ecdc.europa.eu)
" Znaczenie stwarzania środowiska, w którym " Materiały nt. grypy ze strony NFZ, A
ódz

potencjał zdrowotny może być realizowany
http://www.nfz-
lodz.pl/index.php?option=com_content&view=art
" Rola polityki społecznej i ekonomicznej
icle&id=1036:grypa-ah1n1&catid=36:dla-pacjenta-
komunikaty&Itemid=38
Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie Barbara Jacennik, WSFiZ, Komunikowanie
2012/2013 zimowy 27 2012/2013 zimowy 28
społeczne zdrowiu społeczne zdrowiu
7