Ewolucjonizm społeczny i problem dynamiki zmiany społecznej
Ewolucjonizm społeczny:
- zakładał, iż społeczeństwa poddane są tym samym procesom, co świat przyrody
- naczelnym procesem społecznym jest proces zmiany (ewolucja społeczna)
- ewolucja społeczna wiąże się nieuchronnie z postępem cywilizacyjnym (idea progresywizmu)
- proces ewolucji zachodzi we wszystkich społeczeństwach w ten sam sposób  od form
najprostszych (prymitywnych) do form coraz doskonalszych
- proces zmiany (rozwoju cywilizacyjnego) pociąga za sobą coraz większą specjalizację grup
wewnątrz społeczeństw (np. klasy społeczne, grupy zawodowe) i ma charakter adaptacyjny
- rozwój cywilizacyjny napędzany jest przez rozwój nauki i technologii
- możemy zatem dokonać typologii i hierarchizacji społeczeństw ze względu na ich stopień rozwoju
cywilizacyjnego
- tworzone przez ewolucjonistów typologie i hierarchie dość szybko jednak nabrały nacechowania
jakościowego  kryterium był stopień zaawansowania rozwoju cywilizacyjnego
Główne przedmioty badań nurtu ewolucyjnego:
- religia
- prawo
- instytucje polityczne
- sztuka
- technologia
Klasyczni ewolucjoniści:
- Henry Lewis Morgan (1818-1881)
- Edward Burnett Tylor (1832-1917)
- Herbert Spencer (1820-1903)
James George Frazer (1854-1941)
Ewolucja społeczna wg sir J.G. Frazera:
- swój model ewolucyjny zawarł on w pracy  Złota gałąz

- ewolucja społeczna zachodzi w pierwszej kolejności na poziomie światopoglądowym
- możemy wyróżnić 3 podstawowe etapy ewolucji światopoglądu ludzkiego: 1) magii, 2) religii,
3) nauki
- etap światopoglądu magicznego cechuje się postrzeganiem świata jako całości (świat ludzki i
nadprzyrodzony jest postrzegany jako jedność); wierzenia magiczne (magia sympatyczna) możemy
podzielić na magię przenośną (kontaktu) i magię podobieństwa (homeopatyczną)  stan dzikości
- etap religijny cechuje się rozdzieleniem świata nadprzyrodzonego i ludzkiego, pojawia się
abstrakcyjna idea Boga  stan barbarzyństwa
- etap dominacji światopoglądu naukowego cechuje zanik substratu nadprzyrodzonego, proces
laicyzacji społecznej, skrajny modernizm, wiara w postęp i siłę nauki i technologii; etap ten zamyka
proces historycznego kształtowania się społeczeństwa  stan cywilizacji
Pozytywizm socjologiczny a wyłanianie się metody socjologicznej
Główne tezy pozytywizmu socjologicznego:
- zakładał, iż jedynym prawomocnym rodzajem wiedzy jest wiedza naukowa
- badając społeczeństwa powinniśmy starać się obiektywnie wyjaśniać dany problem socjologiczny
(fakt socjologiczny) metodami stricte naukowymi
- metodologia naukowa musi być poddana mechanizmowi weryfikacji  powtarzające się zjawiska
społeczne tworzą pewne wzorce, a nasze badania socjologiczne muszą prowadzić do powtarzalnego
wyniku; tylko wtedy będą one naukowe
- wszystkie społeczeństwa nieuchronnie dążą do osiągnięcia stanu naukowości (teologizm)
- rzeczywistość społeczną możemy badać w manierze bliskiej naukom przyrodniczym, naszym
socjologicznym  mikroskopem będą pojęcia socjologiczne (scjentyzm)
- nauki przyrodnicze uzupełniają obraz dostarczany przez socjologię
August Comte (1798-1857)
Pozytywizm w socjologii A. Comte'a:
- nauka powinna zajmować się tym, co jest nam dane tj. obiektami zawartymi w otaczającej nas
rzeczywistości
- badania naukowe powinny przyczyniać się do przyspieszenia procesu  unaukowienia
społeczeństwa, tzn. polepszenia standardu życia ludzi
- jedyną wartościową wiedzą jest wiedza pewna
- filozofia społeczna nie może jedynie dekonstruować istniejącego porządku społecznego poprzez
jego krytykę, lecz musi z konieczności przyczyniać się do budowania lepszego świata; musi być
konstruktywna
- aby osiągnąć stan społeczeństwa pozytywnego (naukowego) musimy porzucić wszystko, co wiąże
się z minionymi etapami naszego rozwoju
- zdaniem Comte'a społeczeństwa przechodzą 3 fazy rozwoju: 1) fazę teologiczną, 2)metafizyczną,
3) pozytywną
Emile Durkheim (1858-1917)
Durkheim i socjologizm
- swoje socjologiczne poglądy zawarł w takich procesach jak:  Zasady metody socjologicznej ,
 Elementarne formy życia religijnego ,  Samobójstwo. Studium socjologiczne ,  O podziale pracy
socjologicznej
- był zwolennikiem poglądu mówiącego, że socjologia musi uzyskać niezależność jako nauka o
społeczeństwie, a uzyska ją wtedy, gdy dostarczać nam będzie klucza do wszystkich zjawisk
społecznych - socjologizm
- powinniśmy zatem tworzyć solidne podwaliny dyscypliny socjologicznej, tworząc precyzyjny
język socjologii, którego terminy będą stanowić nasze instrumentarium badawcze względem
rzeczywistości empirycznej obecnej  tu i teraz
- Durkheim stworzył i kierował pierwszym czasopismem socjologicznym od 1898r. -  Roczniki
socjologiczne , którego był długoletnim redaktorem. Współpracownikiem i zastępcą Durkheima na
stanowisku redaktora tego czasopisma był Marcel Mauss.