Zawód: technik rolnik
SYMBOL CYFROWY 321[05]
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAA
CENIA W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK
I. ZAA
OŻENIA PROGRAMOWO-ORGANIZACYJNE KSZTAA
CENIA W ZAWODZIE
A. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umied:
1) określad miejsce i znaczenie rolnictwa w gospodarce oraz oceniad perspektywy rozwojowe i
zagrożenia;
2) analizowad i oceniad warunki przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne produkcji rolniczej;
3) określad wpływ czynników środowiska, zabiegów agro- i zootechnicznych na wzrost i rozwój roślin
uprawnych i zwierząt gospodarskich;
4) dobierad i wykonywad zabiegi uprawowe i pielęgnacyjne oraz nawozid rośliny uprawne;
5) projektowad zmianowania roślin, uwzględniające czynniki przyrodnicze i ekonomiczne;
6) wykorzystywad wiadomości z anatomii, fizjologii i właściwości użytkowych zwierząt gospodarskich
oraz ich ras w działalności produkcyjnej;
7) określad wymogi zoohigieniczne w pomieszczeniach inwentarskich;
8) ustalad zapotrzebowanie pokarmowe i układad dawki pokarmowe dla poszczególnych grup zwierząt;
9) rozpoznawad grupy roślin i zwierząt gospodarskich i charakteryzowad ich znaczenie gospodarcze;
10) projektowad i organizowad przykładowe technologie produkcji roślinnej i zwierzęcej;
11) projektowad, organizowad i stosowad ekologiczne metody produkcji rolniczej;
12) pielęgnowad, użytkowad i zagospodarowywad użytki zielone;
13) przestrzegad norm jakościowych i zasad standaryzacji produktów rolniczych oraz zasad
bezpieczeostwa żywności;
14) określad przeznaczenie oraz charakteryzowad budowę, zasady działania i zastosowanie maszyn,
urządzeo i pojazdów stosowanych w rolnictwie;
15) obsługiwad podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślinnej i zwierzęcej;
16) przestrzegad zaleceo zawartych w instrukcjach obsługi i użytkowania maszyn oraz urządzeo
rolniczych;
17) planowad, organizowad i wykonywad podstawowe zabiegi agrotechniczne przy pomocy sprzętu
technicznego;
18) dobierad środki techniczne do kompleksowej mechanizacji procesów produkcyjnych w
gospodarstwie rolnym;
19) prowadzid i obsługiwad ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii
T;
20) wskazywad zagrożenia ekologiczne powodowane działalnością rolniczą oraz określad ich skutki dla
środowiska i sposoby zapobiegania;
21) planowad i organizowad procesy produkcji roślinnej i zwierzęcej w gospodarstwie rolnym;
22) prowadzid uproszczoną rachunkowośd i kalkulacje;
23) stosowad programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności rolniczej;
 24) wykorzystywad instrumenty marketingu w utrzymaniu znaczenia przedsiębiorstwa rolniczego oraz
planowaniu jego rozwoju;
25) rozwiązywad problemy w twórczy sposób;
26) podejmowad odpowiednie decyzje w procesie zarządzania i kierowania gospodarstwem rolnym;
27) zarządzad przedsiębiorstwem rolniczym lub działem takiego przedsiębiorstwa, a także podejmowad
działalnośd gospodarczą;
28) oceniad jakośd wykonanej pracy, jej bezpieczny przebieg oraz wpływ na środowisko przyrodnicze;
29) reagowad na zmiany zachodzące na rynku pracy;
30) przystosowywad się do nowych zadao;
31) skutecznie komunikowad się z innymi uczestnikami procesu pracy;
32) stosowad przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;
33) przestrzegad przepisów bezpieczeostwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony
środowiska oraz bezpieczeostwa żywności;
34) udzielad pomocy przedlekarskiej ofiarom wypadków przy pracy;
35) przestrzegad przepisów o ochronie zwierząt i przepisów o zwalczaniu chorób zakaz
nych zwierząt,
badaniu zwierząt rzez
nych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej;
36) organizowad doskonalenie zawodowe własne i pracowników;
37) korzystad z różnych z
ródeł informacji technicznej i ekonomicznej oraz doradztwa specjalistycznego.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno
przebiegad zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęd edukacyjnych
"Podstawy przedsiębiorczości".
B. SPECYFICZNE WYMAGANIA KSZTAA
CENIA W ZAWODZIE
1. Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu:
1) sprawnośd fizyczna;
2) zainteresowanie przyrodą, produkcją rolniczą i ochroną środowiska;
3) spostrzegawczośd i zdolnośd prowadzenia obserwacji;
4) cierpliwośd, systematycznośd i dokładnośd;
5) szybkośd w podejmowaniu decyzji.
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik rolnik powinien byd przygotowany do wykonywania
zadao zawodowych związanych z wytwarzaniem i sprzedażą produktów rolniczych, a zwłaszcza do:
1) planowania organizacji gospodarstwa rolnego;
2) organizowania procesów produkcji i pracy w gospodarstwie rolnym;
3) wykonywania zabiegów składających się na technologie produkcji rolniczej;
4) prowadzenia uproszczonej rachunkowości, obliczania opłacalności produkcji rolniczej oraz
stosowania zasad marketingu.
3. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik rolnik może samodzielnie prowadzid indywidualne
gospodarstwo rolne. Może także podejmowad pracę w rolniczych przedsiębiorstwach produkcyjnych
i usługowych, a także samodzielnie prowadzid działalnośd gospodarczą.
4. Zawód technik rolnik jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym wstępną specjalizację pod
koniec okresu kształcenia. Szkoła określa specjalizację, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego
rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyd: ogrodnictwa
ekologicznego, rynku rolnego, podstaw agrobiznesu, obsługi ruchu turystycznego na wsi, organizacji
przetwórstwa spożywczego w gospodarstwie rolnym, podstaw ogrodnictwa, usług technicznych na
wsi, marketingu produktów rolniczych, spółdzielczości wiejskiej.
5. Szkoła realizująca kształcenie w zawodzie technik rolnik powinna posiadad następujące pracownie:
1) produkcji roślinnej;
2) produkcji zwierzęcej;
3) techniki rolniczej;
4) ekonomiczną.
Pracownie powinny składad się z sali dwiczeo i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali dwiczeo należy
zapewnid stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów (jedno-
lub dwuosobowych). Każda pracownia powinna byd wyposażona w:
1) środki techniczne, takie jak: telewizor, magnetowid, radio, rzutnik pisma, rzutnik przezroczy, zestaw
komputerowy, drukarkę, kopiarkę;
2) materiały dydaktyczne, takie jak: filmy, przezrocza, foliogramy, fazogramy, programy komputerowe,
plansze;
3) tekstowe z
ródła informacji, takie jak: podręczniki, inne książki niezbędne do kształcenia w zawodzie,
czasopisma fachowe, instrukcje do dwiczeo, katalogi, prospekty.
Pracownia produkcji roślinnej powinna byd ponadto wyposażona w:
1) okazy naturalne roślin, chwastów i szkodników;
2) atlasy roślin, chorób, chwastów i szkodników;
3) zielniki roślin uprawnych i chwastów, próbki nasion;
4) próbki nawozów i środków ochrony roślin;
5) przyrządy pomiarowe do określania czynników klimatycznych i glebowych;
6) przykładowe karty technologiczne.
Pracownia produkcji zwierzęcej powinna byd ponadto wyposażona w:
1) przekroje, modele i atrapy zwierząt gospodarskich;
2) atlasy ras zwierząt;
3) próbki pasz;
4) przyrządy pomiarowe do określania czynników zoohigieniczych w pomieszczeniach dla zwierząt oraz
jakości produktów;
5) apteczkę weterynaryjną z wyposażeniem;
6) przykładowe karty technologiczne.
Pracownia techniki rolniczej powinna byd ponadto wyposażona w:
1) sprzęt pomiarowy;
2) przekroje, modele i katalogi pojazdów, maszyn i narzędzi oraz ich części;
3) instrukcje obsługi maszyn i sprzętu rolniczego;
4) próbki materiałów eksploatacyjnych.
Pracownia ekonomiczna powinna byd ponadto wyposażona w:
1) kodeks pracy oraz teksty wybranych przepisów prawa gospodarczego i finansowego;
2) poradniki;
3) komputerowe programy użytkowe w wersji szkoleniowej;
4) dokumenty księgowe;
5) środki techniczne, takie jak: telefon, faks, kalkulatory;
6) materiały biurowe.
Praktyczna nauka zawodu może odbywad się w szkolnych pracowniach, warsztatach i gospodarstwach
pomocniczych, centrach kształcenia praktycznego i centrach kształcenia ustawicznego oraz w
indywidualnych gospodarstwach rolnych i w gospodarstwach rolnych grup i związków producentów
rolnych, spółdzielniach rolniczych.
6. Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają cztery
bloki programowe:
1) produkcja roślinna;
2) produkcja zwierzęca;
3) techniczny;
4) ekonomiczny.
II. PODZIAA
GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Nazwa bloku programowego Podbudowa programowa:
gimnazjum Podbudowa programowa:
zasadnicza szkoła zawodowa,
zawód: rolnik Podbudowa
programowa:
liceum ogólnokształcące,
liceum profilowane,
technikum uzupełniające,
liceum ogólnokształcące,
technikum uzupełniające
Produkcja roślinna 20 20 20
Produkcja zwierzęca 20 20 20
Techniczny 15 10 15
Ekonomiczny 15 20 15
Razem 70** 70** 70**
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla
dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 30% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania
na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
III. BLOKI PROGRAMOWE
BLOK: PRODUKCJA ROŚLINNA
1. Cele kształcenia
Uczeo (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umied:
1) definiowad pojęcie siedliska i klasyfikowad jego czynniki;
2) charakteryzowad czynniki klimatyczne i określad ich wpływ na wegetację roślin;
 3) przewidywad przebieg pogody na podstawie pomiarów czynników klimatycznych, obserwacji zjawisk
meteorologicznych oraz prognoz i map pogody;
4) charakteryzowad czynniki mające wpływ na powstawanie gleby oraz czynniki, które przyczyniają się
do jej degradacji;
5) systematyzowad i wartościowad gleby, ze szczególnym uwzględnieniem gleb, które występują w
okolicy szkoły;
6) analizowad właściwości gleby pod kątem ich przydatności do produkcji roślinnej;
7) dobierad rośliny uprawne w określonych warunkach klimatycznych i glebowych danego regionu;
8) określad cele i zadania uprawy roli;
9) uzasadniad celowośd wykonywania poszczególnych uprawek;
10) charakteryzowad narzędzia służące do wykonywania uprawek przedsiewnych, pielęgnacyjnych i
pożniwnych;
11) dobierad uprawki lub zespoły uprawek oraz narzędzia rolnicze do warunków glebowych i wymagao
poszczególnych grup, gatunków i odmian roślin uprawnych;
12) wykonywad i oceniad podstawowe zabiegi uprawowe narzędziami, ciągnikami i maszynami
rolniczymi, z zachowaniem zasad bezpieczeostwa i higieny pracy;
13) uzasadniad potrzebę wykonywania zabiegów melioracyjnych oraz określad ich wpływ na produkcję
rolniczą i środowisko;
14) dobierad metody i sposoby, a także maszyny i urządzenia do regulowania stosunków powietrzno-
wodnych na użytkach rolnych;
15) prowadzid eksploatację i konserwację urządzeo wodno-melioracyjnych, z zachowaniem przepisów
bezpieczeostwa i higieny pracy;
16) określad wpływ poszczególnych pierwiastków na wzrost, rozwój i plonowanie roślin uprawnych;
17) charakteryzowad nawozy organiczne i uzasadniad ich wpływ na właściwości gleby;
18) analizowad przemiany zachodzące w nawozach organicznych w czasie przechowywania oraz w
glebie;
19) dobierad nawozy organiczne i stosowad je pod rośliny uprawne, z wykorzystaniem narzędzi i maszyn
do nawożenia organicznego, z zachowaniem przepisów bezpieczeostwa i higieny pracy;
20) rozpoznawad nawozy mineralne, a także charakteryzowad zasady ich stosowania oraz
oddziaływanie na rośliny i glebę;
21) planowad nawożenie mineralne roślin, z zachowaniem zaleceo stacji chemiczno-rolniczych i
wykorzystaniem map zasobności gleb;
22) dobierad i stosowad nawozy mineralne pod rośliny uprawne, wykorzystując właściwe urządzenia i
maszyny do nawożenia mineralnego, z zachowaniem przepisów bezpieczeostwa i higieny pracy oraz
ochrony środowiska;
23) uzasadniad potrzebę ochrony roślin uprawnych;
24) rozpoznawad i charakteryzowad choroby, szkodniki i chwasty, jako czynniki zmniejszające
plonowanie roślin uprawnych;
25) dobierad i stosowad właściwe w danych warunkach metody, sprzęt i środki ochrony roślin, z
zachowaniem szczególnej ostrożności oraz przepisów bezpieczeostwa i higieny pracy;
26) integrowad metody ochrony roślin, z uwzględnieniem skuteczności zabiegów oraz ochrony
środowiska;
27) określad i charakteryzowad kierunki i metody hodowli roślin uprawnych;
28) charakteryzowad specyfikę prowadzenia plantacji nasiennych;
29) oceniad i przygotowywad materiał siewny roślin uprawnych;
 30) charakteryzowad i przygotowywad do pracy maszyny i sprzęt do siewu i sadzenia;
31) wykonywad prace siewne, z zachowaniem przepisów bezpieczeostwa i higieny pracy;
32) definiowad pojęcia z zakresu zmianowania;
33) analizowad czynniki zmianowania;
34) projektowad przykładowe zmianowania roślin w zależności od warunków klimatyczno-glebowych
gospodarstwa rolnego;
35) definiowad pojęcia dotyczące technologii produkcji roślin uprawnych;
36) określad cechy biologiczne i wymagania siedliskowe roślin uprawnych;
37) projektowad i analizowad przykładowe technologie produkcji na gruntach ornych:
a) roślin okopowych,
b) zbóż,
c) roślin przemysłowych,
d) roślin pastewnych;
38) dobierad i eksploatowad sprzęt i maszyny do zbioru i przechowywania roślin, z zachowaniem
przepisów bezpieczeostwa i higieny pracy;
39) określad znaczenie gospodarcze łąk i pastwisk;
40) rozpoznawad i charakteryzowad roślinnośd użytków zielonych;
41) projektowad i analizowad technologie produkcji pasz na użytkach zielonych;
42) charakteryzowad sposoby zagospodarowania, użytkowania i pielęgnacji łąk i pastwisk oraz
niezbędny sprzęt;
43) dobierad i eksploatowad maszyny do pielęgnacji zbioru i konserwacji pasz z użytków zielonych, z
zachowaniem przepisów bezpieczeostwa i higieny pracy;
44) projektowad organizację produkcji roślinnej w gospodarstwie;
45) produkowad i przechowywad produkty roślinne, zgodnie z normami jakościowymi i przepisami
bezpieczeostwa żywności, oraz prowadzid ich sprzedaż.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) meteorologia rolnicza;
2) gleboznawstwo;
3) uprawa roli;
4) melioracje;
5) nawożenie;
6) ochrona roślin uprawnych;
7) hodowla roślin i nasiennictwo;
8) podstawy zmianowania;
9) technologie produkcji roślin uprawnych;
10) użytki zielone;
11) organizacja produkcji roślinnej w gospodarstwie;
12) ekologiczne metody produkcji roślinnej;
13) jakośd zdrowotna i bezpieczeostwo produktów roślinnych;
14) przepisy bezpieczeostwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,
dotyczące produkcji roślinnej oraz eksploatacji maszyn i urządzeo rolniczych.
BLOK: PRODUKCJA ZWIERZ
CA
1. Cele kształcenia
Uczeo (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umied:
1) objaśniad zasady funkcjonowania narządów, układów i całego organizmu zwierzęcego;
2) wskazywad rolę i znaczenie poszczególnych narządów i układów w funkcjonowaniu organizmu
zwierzęcego;
3) wskazywad topografię ważniejszych narządów i układów w ciele zwierząt;
4) wyjaśniad znaczenie składników organicznych i nieorganicznych w żywieniu zwierząt;
5) dokonywad podziału pasz i wskazywad ich wartośd pokarmową;
6) rozpoznawad pasze i wykazywad różnice między poszczególnymi rodzajami pasz;
7) konserwowad, przechowywad i przyrządzad pasze dla zwierząt;
8) określad czynniki wpływające na zdrowie i produkcyjnośd zwierząt;
9) charakteryzowad i analizowad wymogi zoohigieniczne mikroklimatu pomieszczeo inwentarskich;
10) charakteryzowad wpływ chowu i hodowli zwierząt na środowisko;
11) rozpoznawad, charakteryzowad i oceniad różne typy użytkowe i rasy bydła, owiec, trzody chlewnej,
koni i drobiu;
12) planowad i organizowad rozród zwierząt gospodarskich;
13) charakteryzowad sposoby żywienia i pielęgnacji zwierząt w okresie karmienia mlekiem matki;
14) charakteryzowad sposoby żywienia i pielęgnacji młodych zwierząt;
15) dobierad i przygotowywad pasze dla różnych gatunków dorosłych zwierząt gospodarskich;
16) charakteryzowad użytkowanie mleczne i określad warunki specjalizacji gospodarstw w produkcji
mlecznej krów, owiec i kóz;
17) charakteryzowad rodzaje użytkowania mięsnego różnych gatunków zwierząt gospodarskich;
18) wymieniad i charakteryzowad pozostałe rodzaje użytkowania zwierząt gospodarskich oraz
uzasadniad celowośd ich utrzymania;
19) dobierad odpowiednie żywienie w zależności od rodzaju użytkowania zwierząt (normy, dawki
pokarmowe, preliminarz pasz);
20) dobierad rodzaje uprzęży, w zależności od użytkowania koni, ze szczególnym uwzględnieniem
użytkowania rekreacyjno-sportowego;
21) omawiad sposoby utrzymania i pielęgnacji różnych gatunków zwierząt gospodarskich;
22) charakteryzowad i oceniad pomieszczenia dla różnych gatunków zwierząt hodowlanych;
23) zadawad pasze i usuwad odchody, z uwzględnieniem doboru urządzeo technicznych i warunków
bezpiecznej obsługi;
24) dobierad gatunki, typy użytkowe i rasy zwierząt hodowlanych w zależności od potrzeb regionalnych
i możliwości zbytu produktów pochodzenia zwierzęcego;
25) projektowad i analizowad przykładowe technologie produkcji wybranych gatunków zwierząt i
kierunki użytkowania;
26) charakteryzowad przyczyny, objawy i sposoby zapobiegania chorobom zwierząt;
27) udzielad pierwszej pomocy chorym zwierzętom;
28) określad cechy użytkowe i hodowlane zwierząt oraz selekcjonowad i odpowiednio dobierad pary do
krzyżowania;
29) znakowad i identyfikowad ważniejsze gatunki zwierząt oraz rozróżniad rodzaje i sposoby
prowadzenia dokumentacji hodowlanej;
30) przestrzegad przepisów o ochronie zwierząt i przepisów o zwalczaniu chorób zakaz
nych zwierząt,
badaniu zwierząt rzez
nych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej;
31) projektowad i organizowad produkcję zwierzęcą w gospodarstwie;
 32) produkowad i przechowywad produkty zwierzęce, z zachowaniem norm jakości zdrowotnej i
bezpieczeostwa żywności, oraz prowadzid ich sprzedaż.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) budowa narządów i układów organizmu zwierzęcego;
2) czynności życiowe zachodzące w organizmach żywych;
3) wpływ racjonalnego żywienia na zdrowie i produkcyjnośd zwierząt;
4) przemiany biochemiczne składników pokarmowych w organizmie zwierzęcym;
5) kryteria podziału pasz i mierniki wartości pokarmowej;
6) charakterystyka pasz;
7) lokalizacja budynków inwentarskich i wpływ czynników klimatyczno-glebowych na zdrowie i
produkcyjnośd zwierząt;
8) mikroklimat w pomieszczeniach inwentarskich;
9) rasy zagraniczne i krajowe zwierząt gospodarskich;
10) rozród zwierząt gospodarskich;
11) odchów i żywienie różnych gatunków i grup zwierząt gospodarskich;
12) utrzymanie i pielęgnacja zwierząt gospodarskich;
13) użytkowanie mleczne i znaczenie produktów przetwórstwa mleczarskiego;
14) użytkowanie mięsne różnych gatunków zwierząt gospodarskich;
15) inne rodzaje użytkowania zwierząt gospodarskich;
16) technologie produkcji zwierzęcej;
17) ekologiczne metody produkcji zwierzęcej;
18) rozpoznawanie ważniejszych chorób, stosowanie właściwej profilaktyki i pomoc w nagłych
wypadkach;
19) zadania i organizacja pracy hodowlanej;
20) organizacja produkcji zwierzęcej w gospodarstwie;
21) przepisy o ochronie zwierząt i przepisy o zwalczaniu chorób zakaz
nych zwierząt, badaniu zwierząt
rzez
nych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej;
22) jakośd zdrowotna i bezpieczeostwo produktów zwierzęcych.
BLOK: TECHNICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeo (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umied:
1) czytad rysunki techniczne;
2) określad przydatnośd metali, drewna i tworzyw sztucznych w technice rolniczej;
3) charakteryzowad podstawowe rodzaje połączeo;
4) określad rolę osi, wałów i łożysk stosowanych w maszynach rolniczych;
5) określad rolę sprzęgieł i przekładni stosowanych w technice rolniczej;
6) charakteryzowad ogólną budowę, działanie i zastosowanie pomp, układów hydraulicznych i
pneumatycznych;
7) określad zjawisko tarcia i jego wpływ na pracę maszyn;
8) objaśniad zjawisko korozji i jej wpływ na trwałośd maszyn;
9) charakteryzowad podstawowe metody zabezpieczania metali przed korozją;
 10) określad zasady przygotowania do pracy maszyn i narzędzi rolniczych, z zachowaniem przepisów
bezpieczeostwa i higieny pracy;
11) opisywad rodzaje, budowę i zasady użytkowania maszyn stosowanych w produkcji roślinnej;
12) opisywad rodzaje maszyn i urządzeo stosowanych do przygotowania pasz;
13) charakteryzowad zasady obsługi i konserwacji urządzeo do doju i schładzania mleka;
14) charakteryzowad zasady działania urządzeo do usuwania odchodów;
15) opisywad najnowsze rozwiązania techniczne stosowane w budowie maszyn i urządzeo rolniczych;
16) określad zasady użytkowania agregatów w podstawowych pracach rolniczych, z zachowaniem
przepisów bezpieczeostwa i higieny pracy;
17) wykonywad podstawowe prace maszynami i zestawem maszyn rolniczych;
18) oceniad ilośd i jakośd pracy agregatów rolniczych;
19) wykonywad projekty procesów technologicznych w produkcji rolniczej;
20) korzystad z katalogu maszyn i części zamiennych przy planowaniu zaopatrzenia;
21) przestrzegad przepisów bezpieczeostwa i higieny pracy przy obsłudze maszyn i urządzeo
stosowanych w rolnictwie;
22) charakteryzowad instalacje i urządzenia elektryczne stosowane w rolnictwie;
23) charakteryzowad rodzaje niekonwencjonalnych z
ródeł energii i korzyści wynikające z ich
wykorzystania;
24) charakteryzowad budowę, zasady działania i obsługę silników spalinowych;
25) charakteryzowad budowę i zasady działania mechanizmów napędowych pojazdów rolniczych;
26) określad zasady obsługi układu kierowania pojazdem rolniczym;
27) opisywad zasady obsługi, konserwacji i przechowywania pojazdów rolniczych;
28) określad zakres podstawowych przeglądów maszyn i ciągników rolniczych;
29) prowadzid i obsługiwad ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii
T;
30) udzielad pomocy przedlekarskiej ofiarom wypadków przy pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) podstawy rysunku technicznego;
2) materiały stosowane w technice rolniczej;
3) rodzaje połączeo;
4) rodzaje przenoszenia napędów;
5) rodzaje pomp;
6) układy hydrauliczne;
7) układy pneumatyczne;
8) maszyny i urządzenia stosowane w produkcji rolniczej;
9) podstawowe wiadomości o silnikach spalinowych;
10) budowa i działanie pojazdów rolniczych;
11) akumulatory i ich obsługa;
12) eksploatacja i konserwacja pojazdów i maszyn rolniczych;
13) pomieszczenia inwentarskie oraz ich wyposażenie;
14) maszyny i urządzenia do transportu;
15) urządzenia elektryczne w rolnictwie;
16) niekonwencjonalne z
ródła energii;
17) agregaty i ich użytkowanie;
 18) usługi techniczne dla rolnictwa;
19) producenci sprzętu rolniczego;
20) przepisy bezpieczeostwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,
dotyczące eksploatacji maszyn i urządzeo rolniczych;
21) zasady udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach;
22) przepisy o ruchu drogowym;
23) technika kierowania ciągnikiem rolniczym.
BLOK: EKONOMICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeo (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umied:
1) definiowad podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczne;
2) objaśniad podstawowe pojęcia dotyczące gospodarki rynkowej;
3) określad funkcje rolnictwa w gospodarce;
4) charakteryzowad podstawowe czynniki produkcji i uzasadniad możliwości ich substytucji;
5) obliczad podstawowe wskaz
niki substytucji czynników produkcji;
6) obliczad mierniki efektywności produkcji rolniczej;
7) rozróżniad rodzaje i właściwości technik wytwarzania w rolnictwie;
8) określad efekty inwestycji i obliczad efektywnośd inwestycji;
9) definiowad pojęcie i kategorie kosztów produkcji rolniczej;
10) obliczad koszty produkcji według różnych kryteriów;
11) obliczad opłacalnośd wybranych działalności produkcyjnych;
12) wyjaśniad cechy rynku rolnego i żywnościowego;
13) rozróżniad czynniki kształtujące popyt i podaż produktów rolniczych;
14) wyjaśniad zachowania konsumentów i producentów na rynku;
15) objaśniad pojęcia: elastycznośd cenowa, dochodowa i mieszana popytu oraz elastycznośd podaży;
16) wyjaśniad mechanizm kształtowania się cen na produkty rolnicze i żywnościowe;
17) objaśniad procesy integracyjne w agrobiznesie;
18) określad cele, zadania i narzędzia polityki rolnej;
19) określad cele i zadania rolnej polityki strukturalnej;
20) objaśniad produkcyjną funkcję dochodu z produkcji rolniczej i czynniki kształtujące ten dochód;
21) obliczad dochód z produkcji rolniczej;
22) rozróżniad rodzaje podatków w rolnictwie;
23) obliczad podatki i opłaty w rolnictwie;
24) rozróżniad podmioty systemu finansowego;
25) określad rolę, funkcje i rodzaje kredytów bankowych;
26) sporządzad wniosek kredytowy i obliczad odsetki od kredytu;
27) określad instrumenty regulowania rynku rolnego i żywnościowego;
28) rozróżniad rodzaje ubezpieczeo i objaśniad ich funkcje;
29) rozróżniad i objaśniad rolę instytucji i organizacji działających na rzecz wsi i rolnictwa;
30) objaśniad rolę infrastruktury w rozwoju obszarów wiejskich;
31) uzasadniad koniecznośd ochrony środowiska;
32) określad korzyści z handlu zagranicznego produktami rolniczymi i spożywczymi;
33) przestrzegad przepisów dotyczących eksportu i importu produktów rolniczych i spożywczych;
 34) wskazywad korzyści i zagrożenia dla polskiego rolnictwa związane z integracją z Unią Europejską;
35) objaśniad istotę marketingu w skali gospodarki narodowej i przedsiębiorstwa;
36) określad pojęcie, znaczenie i kryteria segmentacji rynku;
37) charakteryzowad decyzje związane z produktem, ceną, kanałem dystrybucji;
38) rozróżniad podmioty marketingu i określad ich zachowania marketingowe;
39) rozróżniad i objaśniad rodzaje komunikacji marketingowej;
40) analizowad działalnośd wybranego rynku hurtowego i giełdy towarowej;
41) objaśniad procedurę zakładania przedsiębiorstwa;
42) definiowad pojęcie, cele i funkcje przedsiębiorstwa;
43) rozróżniad struktury organizacyjne przedsiębiorstwa;
44) określad działalnośd zaopatrzeniową, handlową, produkcyjną w przedsiębiorstwie;
45) objaśniad rolę i zadania kadry kierowniczej w przedsiębiorstwie;
46) ustalad potrzeby i zasady doboru pracowników;
47) współtworzyd poprawne stosunki kadry kierowniczej i pracowników;
48) rozróżniad sposoby wynagradzania pracowników;
49) wyjaśniad różnice w zarządzaniu małym i dużym przedsiębiorstwem;
50) określad potrzeby finansowe przedsiębiorstwa i z
ródła pozyskania kapitału;
51) wyjaśniad rolę planowania i kontroli w przedsiębiorstwie;
52) opracowywad strategie rynkowe dla przedsiębiorstwa;
53) klasyfikowad składniki majątkowe przedsiębiorstwa i z
ródła ich pochodzenia;
54) sporządzad bilans przedsiębiorstwa;
55) sporządzad podstawowe dokumenty dotyczące działalności gospodarczej;
56) przeprowadzad spis z natury i wyceniad składniki majątkowe;
57) prowadzid uproszczoną rachunkowośd w przedsiębiorstwie;
58) obliczad dochód z działalności gospodarczej;
59) prowadzid uproszczoną rachunkowośd w gospodarstwie rolnym;
60) oceniad działalnośd przedsiębiorstwa na podstawie sprawozdao i wskaz
ników finansowych;
61) opracowywad plan marketingowy przedsiębiorstwa;
62) opracowywad biznesplan przedsiębiorstwa;
63) stosowad przepisy prawa pracy, prawa gospodarczego i prawa finansowego, dotyczące produkcji
rolniczej;
64) podejmowad działania związane z poszukiwaniem pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczne;
2) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
3) czynniki produkcji w rolnictwie i ich substytucja;
4) techniki wytwarzania w rolnictwie;
5) proces intensyfikacji produkcji rolniczej;
6) efektywnośd inwestycji;
7) koszty produkcji rolniczej;
8) opłacalnośd produkcji rolniczej;
9) zachowania konsumentów i producentów na rynku;
10) mechanizm kształtowania się cen;
11) elastycznośd popytu i podaży;
 12) procesy integracyjne w agrobiznesie;
13) podstawy polityki rolnej: polityka strukturalna, dochodowa, podatkowa, kredytowa, ubezpieczeo;
14) instrumenty polityki rolnej;
15) instytucje działające na rzecz wsi i rolnictwa;
16) ochrona środowiska;
17) rolnictwo polskie w procesie integracji międzynarodowej;
18) marketing w gospodarce narodowej i przedsiębiorstwie;
19) podstawy podejmowania decyzji w przedsiębiorstwie;
20) system marketingowy w agrobiznesie;
21) decyzje marketingowe w przedsiębiorstwie;
22) rynki hurtowe i giełdy towarowe;
23) procedura zakładania przedsiębiorstwa;
24) podstawowe cele i funkcje przedsiębiorstwa;
25) przedsiębiorstwo i struktury w przedsiębiorstwie;
26) działalnośd w przedsiębiorstwie;
27) kadra kierownicza i pracownicy w przedsiębiorstwie;
28) podstawy rachunkowości;
29) zunifikowany system rachunkowości gospodarstw rolnych;
30) uproszczone formy rachunkowości w małych przedsiębiorstwach;
31) rachunkowośd zarządcza;
32) finansowanie działalności przedsiębiorstwa;
33) małe przedsiębiorstwo na rynku;
34) planowanie i kontrola w przedsiębiorstwie;
35) strategia przedsiębiorstwa na rynku;
36) plan marketingowy przedsiębiorstwa;
37) biznesplan przedsiębiorstwa;
38) wybrane zagadnienia z zakresu prawa pracy, prawa gospodarczego i prawa finansowego dotyczące
produkcji rolniczej;
39) przygotowanie do wejścia na rynek pracy.