GENETYKA KLASYCZNA - MENDLOWSKA
Grzegorz Mendel wykazał eksperymentalnie istnienie jednostek dziedziczności
(nazywanych obecnie genami) i opisał najważniejsze ich właściwości:
nieciągłość, specyficzność, stan alleliczny.
Z doświadczeń na modelu jakim był groch wyciągnął podstawowe, aktualne do
dzisiaj wnioski:
1. Rozwój cech jest uzależniony od przekazania potomstwu jednostek dziedziczności.
2. Jednostki te przekazywane kolejnym pokoleniom nie tracą swojej
indywidualności.
3. Jednostki występują w parach, po jednym od każdego z rodziców a pod względem
funkcjonalnym mogą być dominujące lub recesywne.
4. W gametogenezie podlegają segregacji, każda gameta otrzymuje jeden allel z
każdej pary.
5. Matka i ojciec w równej mierze biorą udział w przekazywaniu potomstwu
jednostek dziedziczności.
PRAWA MENDLA
I Prawo  czystości gamet:
Allele jednego genu wzajemnie wykluczają się w gametach.
W trakcie segregacji podczas mejozy do gamety wchodzi po jednym allelu
z każdej pary
II Prawo  niezależnego dziedziczenia:
Geny (allele) warunkujące różne cechy segregują jako jednostki
niezależnie od siebie.
W kolejnych pokoleniach obserwuje się rozchodzenie się cech zachodzące
z różnym prawdopodobieństwem
Cechy człowieka nadające się do analizy mendlowskiej  cechy jednogenowe
Dziedziczenie dominujące i recesywne jednogenowych cech człowieka
Cechy Dominujące Recesywne
Oczy Duże Maleńkie
Kolor oczu Czarne Niebieskie
Typ oczu Mongoloidalny Europoidalny
Ostrość wzroku Krótkowzroczność Normalna
Powieka górna Nawisająca (Mongolska) Normalna
Dołki w policzkach Występują Brak
Uszy Szerokie Wąskie
Płatki uszne Przyrośnięte Wolne
Podbródek Długi Krótki
Prosty Cofnięty do tyłu
Szeroki Wąski i ostry
Wysunięte zęby i szczęki Występują Brak
Szczelina miedzy siekaczami Są Nie ma
Włosy Lekko kręcone Kręte, sfalowane
Twarde Miękkie
Kędzierzawe Proste
Siwienie włosów W wieku 25 lat Po 40 roku
A
ysienie U mężczyzn U kobiet
Biały kosmyk Występuje Nie ma
Linia włosów na czole V kształtna Prosta
Gęste brwi Tak Nie ma
Warga dolna Gruba i obwisła Normalna
Zdolność zwijania języka:
Do tyłu Tak Nie
Poprzecznie  w trąbkę Tak Nie
Zęby przy urodzeniu Występują Brak
Karnacja skóry Śniada Biała
Piegi Tak Nie
Dłoń Z 6 palcami Z 5 palcami
Zagięcie paliczków Występuje Brak
Grupy krwi ABO A, B 0
Grupa krwi Rh Rh+ Rh-
Głos (kobiety) Sopran Alt
Głos (mężczyz
ni) Bas Tenor
Słuch muzyczny Występuje Brak
Głuchota dziedziczna Nie występuje Występuje
Odczuwanie smaku FTM Występuje Brak
O występowaniu cech u konkretnych osobników decyduje frekwencja
poszczególnych alleli w populacji
ZASTOSOWANIE I PRAWA MENDLA
Ile rodzajów gamet może wyprodukować osobnik o genotypie
AaBbCcDD
Wzór ogólny: liczba niepowtarzalnych genotypów gamet
wynosi 2n gdzie n jest to liczba zmiennych
ABCD ABcD
AbCD AbcD
aBCD aBcD
abCD abcD
Przykładem u człowieka działania I i II praw Mendla może
być dziedziczenie grup krwi układów AB0 i Rh
DZIEDZICZENIE UKA
ADÓW GRUPOWYCH
KRWI AB0 i Rh U CZA
OWIEKA
FENOTYP GENOTYP ANTYGENY PRZECIWCIAA
A
A IAIA , IAI0 a anty b
B IBIB , IBI0 b anty a
AB IAIB a , b --
0 I0I0 -- anty a , anty b
Rh+ DD , Dd Rh dziki --
Rh- dd -- zdolność do produkcji
po kontakcie z antygenem
II prawo Mendla działa w powiązaniu z chromosomowa teorią
dziedziczenia Morgana
Podstawowe zasady chromosomowej teorii sformułowane przez Morgana:
1. Geny rozmieszczone są w chromosomach; chromosomy zawierają różną
liczbę genów a ich zestaw w chromosomie homologicznym jest unikatowy.
2. Geny alleliczne zajmują określoną pozycję loci w chromosomach .
3. Geny rozmieszczone są wzdłuż chromosomu w porządku liniowym.
4. Geny jednego chromosomu tworzą grupę sprzężeń haplotyp dzięki czemu
możliwe jest wspólne dziedziczenie pewnych cech a siła sprzężenia zależy
od odległości pomiędzy genami.
5. Każdy gatunek biologiczny charakteryzuje się specyficznym zestawem
chromosomów; kariotypem.