i n t e g r a c j a o c h r o n y f i z y c z n e j i t e c h n i c z n e j
i
n
t
e
g
r
a
c
j
a
o
c
h
r
o
n
y
f
i
z
y
c
z
n
e
j
i
t
e
c
h
n
i
c
z
n
e
j
Organizacja i taktyka ochrony obiektów
Cz. I. System bezpieczeństwa
obiektu
EDMUND BASAA
YGA
rzyjmując za oczywistą potrzebę integracji ochrony
Działalność ochronna to pojęcie pojemne funkcjo-
fizycznej i zabezpieczenia technicznego, proponuję
nalnie, ale umownie można wyróżnić w niej kilka
Czytelnikom blok tematyczny dotyczący organizacji
głównych usług (rys. 1):
P
działalności ochronnej oraz ochrony fizycznej
w obiektach. Zagadnienia te będą przedstawiane pod
kątem ich przydatności dla pracowników zabezpie-
czenia technicznego, szczególnie projektantów i kon-
serwatorów systemów.
Blok ten, opatrzony ogólnym tytułem  Organizacja i
taktyka ochrony obiektów , będzie zawierać, w różnej
konfiguracji, wybraną problematykę pozatechnicznej
działalności ochronnej w obiektach:
l l l
problemy ogólne ochrona fizyczna obiektu zespo-
l
ły ochronno-interwencyjne ochrona obiektów w sys- Rys. 1
l
temie monitoringu praktyka systemowej (fizyczno-
Jak widać na rysunku, a potwierdza to praktyka, żad-
-technicznej) ochrony obiektów.
na sfera usług ochronnych nie występuje całkowicie
Materiały bloku odzwierciedlające poglądy autora,
 autonomicznie , w czystej postaci. Zawsze ma miej-
zgodne oczywiście z obowiązującym prawem, są
sce swoista symbioza z elementami innych usług,
oparte na doświadczeniach własnych i innych,
natomiast ochrona informacji i danych osobowych
z uwzględnieniem aktualnych uwarunkowań spo-
występuje zawsze, o czym czasami zapominają orga-
łecznych. Autor jest daleki od proponowania rozwią-
nizatorzy i wykonawcy zadań ochronnych!
zań  najlepszych czy  prawidłowych , wyrażając
Ochrona mienia, przy bezsprzecznej podmiotowo-
O
c
h
r
o
n
a
m
i
e
n
i
a
opinię, że takich po prostu nie ma! Jest to tylko okre-
ści człowieka, jest podstawowym rodzajem działal-
ślone stanowisko w sprawie kompleksowej obsługi
ności ochronnej, natomiast obiekt jest dominują-
ochronnej obiektów i nic więcej.
cym elementem całej działalności ochronnej. Obiekt
Proponowana tematyka może stanowić dla pracow-
p
o
d
m
i
o
t
e
m
o
c
h
r
o
n
y
najczęściej jest podmiotem ochrony, w jego grani-
ników zabezpieczenia technicznego pomoc w pogłę-
cach może być ponadto realizowana ochrona innych
bianiu lub poznawaniu problematyki pozatechnicz-
podmiotów  człowieka, informacji, mienia lub im-
nej, przydatnej lub niezbędnej w pracy zawodowej.
prezy. Ochrona obiektu może być realizowana
W miarę potrzeb może być korygowana oraz rozsze-
w różnych, ustawowo określonych formach  ochro-
rzana o materiały innych autorów, do czego gorąco
ny fizycznej, zabezpieczenia technicznego albo też
zachęcam zwłaszcza osoby z doświadczeniem obiek-
systemowo (!) w obu tych formach.
towym.
Bez względu na stosowaną formę, skuteczność
Dla większej przejrzystości tematy cyklu będą przed-
ochrony obiektu warunkowana jest głównie pozio-
stawiane w formie określonych uogólnień, natomiast
mem organizacji działań ochronnych. Poziom ów za-
prezentowane rozwiązania należy traktować jako
pewnia zaś tylko systemowe zastosowanie całości
wariantowe, być może czasem dyskusyjne?!
środków użytych w obiekcie, określane jako
Dyskutujmy więc! Założeniem cyklu jest bowiem
system bezpieczeństwa obiektu
przekonanie Czytelnika do uwzględniania pozatech-
p
r
z
e
k
o
n
a
n
i
e
C
z
y
t
e
l
n
i
k
a
d
o
u
w
z
g
l
ę
d
n
i
a
n
i
a
p
o
z
a
t
e
c
h
-
Pojęcie to funkcjonuje już od pewnego czasu
nicznych aspektów ochrony obiektów!
n
i
c
z
n
y
c
h
a
s
p
e
k
t
ó
w
o
c
h
r
o
n
y
o
b
i
e
k
t
ó
w
!
w branży ochrony, jest jednak różnie interpretowa-
Zachęcam do zabierania głosu w określonych kwe-
ne, na różny zresztą użytek, niejednokrotnie na po-
stiach. Pogłębi to rozważaną tematykę i wzbogaci jej
graniczu kłamstwa marketingowego.
treści, a o to właśnie chodzi i Redakcji, i Czytelnikom
Dla jasności proponuję, na podstawie materiałów
chyba też!
z
ródłowych, jednoznacznie określić dwa pojęcia:
nr 6, LISTOPAD  GRUDZIEC
2007
18
SYSTEM (gr. systema  rzecz złożona)  zbiór elementów, two- l
Unormowania formalnoprawne, obejmujące specjali-
rzących uporządkowaną logicznie całość. styczne i wewnętrzne przepisy, normy i ustalenia regulujące
System spełnia trzy warunki:
całokształt działalności i funkcjonowania obiektu. Więk-
 elementy są powiązane ze sobą funkcjonalnie,
szość z nich już istnieje i obowiązuje, część należy stworzyć.
 elementy oddziałują wzajemnie na siebie,
Unormowania specjalistyczne przyjmuje się bezwzględnie,
 zmiana zachowania elementu zmienia funkcjonowanie
ponieważ najczęściej mają charakter obligatoryjny, a mo-
systemu.
gą dotyczyć takich problemów, jak:
BEZPIECZEC
STWO  stan gwarantujący, że system pozo-  wymogi budowlane, przeciwpożarowe, energetyczne, sa-
stanie nienaruszony.
nitarne, ochrony środowiska,
Tak więc warunkami istnienia  systemu bezpieczeństwa  zasady przechowywania, użycia i transportu środków nie-
jest:
bezpiecznych (toksycznych, promieniotwórczych, wybu-
 kilka elementów składowych, logiczne uporządkowanych
chowych, łatwopalnych itd.),
względem siebie
 zasady postępowania z urządzeniami niebezpiecznymi
 wzajemne powiązanie i oddziaływanie elementów na siebie
(elektrycznymi, gazowymi, ciśnieniowymi, promienio-
Finalnym efektem spełnienia powyższych warunków powi-
twórczymi, wysokościowymi itd.),
nien być stan nienaruszalności systemu.
 stosowanie norm specjalistycznych, w tym dotyczących
Poglądy na temat elementów składowych systemu bezpie- środków i systemów zabezpieczenia technicznego itd.,
czeństwa są w środowisku ochrony nieco zróżnicowane, cho-  prace w obiektach chronionych statusem specjalnym
ciaż w zasadzie obejmują te same składowe, a różnice sprowa- (muzea, zabytki, pomniki przyrody itd.) itp.
dzają się tylko do nazewnictwa.
Unormowania wewnętrzne o charakterze ogólnym mogą
Na podstawie powyższego, w odniesieniu do ochrony
podlegać określonym modyfikacjom na potrzeby systemu
obiektów można przyjąć definicję:
bezpieczeństwa obiektu, jednakże na podstawie decyzji ad-
ministratora obiektu. Zalicza się do nich m.in.:
 statut,
System bezpieczeństwa obiektu
 regulamin wewnętrzny obiektu (instytucji, firmy),
Całość działań, sił i środków, użytych według jednolitej
 przepisy porządkowe i organizacyjne itd.
koncepcji, dla zapewnienia stanu nienaruszalności obiektu.
Unormowania wewnętrzne muszą być uwzględniane w toku
przygotowania i realizacji działań ochronnych, zgodnie
Uściślając, powyższa definicja określa trzy elementy obiek-
z obowiązującym w obiekcie stanem prawnym, nie mogą za-
towego systemu bezpieczeństwa:
kłócać funkcjonowania obiektu, a jeśli już, to tylko w nie-
 zabiegi organizacyjne (organizacja)
zbędnym zakresie i przy akceptacji administratora obiektu.
 zabezpieczenia techniczne (technika)
Na potrzeby systemu bezpieczeństwa mogą być korygowane
 działania ludzi (człowiek)
już istniejące lub tworzone unormowania, uzgadniane z admi-
Podstawą użycia powyższych elementów muszą być ogólnie
nistratorem, np.:
obowiązujące unormowania prawne!
 organizacja funkcjonowania obiektu pod kątem bezpie-
czeństwa (regulaminy, plany, instrukcje, procedury, za-
kresy obowiązków itd.),
 kompetencje, zadania i zakres odpowiedzialności okre-
ślonych osób funkcyjnych i działów w zakresie bezpie-
czeństwa.
Powyższe unormowania formalnoprawne stanowią podsta-
wę do działań organizacyjnych w zakresie systemu bezpie-
czeństwa. Bez nich nie można realizować praktycznych za-
biegów organizacyjnych.
l
działania logistyczne (planistyczno-organizatorskie),
czyli uzgodnienie i wcielenie w życie trybu funkcjonowania
obiektu i zachowań ludzi w zakresie bezpieczeństwa, a tak-
że ich bieżącą korektę. W ramach tych działań, na podstawie
Rys. 2
analizy zagrożeń, unormowań prawnych i wymogów funk-
cjonalnych obiektu, określa się koncepcję systemu bezpie-
Należy pamiętać, że zgodnie z definicją wszystkie trzy ele-
czeństwa oraz opracowuje jego dokumentację.
menty muszą być użyte systemowo i według jednolitej, spój-
Podstawowym dokumentem systemu bezpieczeństwa jest
nej wewnętrznie koncepcji! Dopiero spełnienie tego warun-
Plan ochrony z załącznikami. Praktyka dowodzi, że powi-
P
l
a
n
o
c
h
r
o
n
y
ku tworzy system bezpieczeństwa obiektu!
nien on być w każdym chronionym obiekcie, bez względu
Poszczególne elementy systemu bezpieczeństwa w każdym
na jego status! Plan ochrony obowiązkowo powinien zawie-
obiekcie są zróżnicowane, stosownie do jego charakteru oraz
rać dokumenty zabezpieczenia technicznego obiektu, w za-
potrzeb i wymogów administratora, ale można określić ich
kresie i formie potrzebnej dla użytkowników. Dokumenty
podstawowe składniki.
te muszą być dostosowane do poziomu i możliwości użyt-
w Zabiegi organizacyjne to podstawowy, najbardziej rozbu-
w
kowników. Jeśli trzeba, to powinny być  proste jak budowa
dowany i najważniejszy element systemu bezpieczeństwa
cepa . Niestety, często w praktyce podrzuca się użytkowni-
obiektu. Obejmują trzy główne grupy problemowe:
kom dokumenty projektowe albo instrukcję, często obcoję-
nr 6, LISTOPAD  GRUDZIEC
2007
19
i n t e g r a c j a o c h r o n y  okresowe analizy funkcjonowania systemu bezpieczeń-
i
n
t
e
g
r
a
c
j
a
o
c
h
r
o
n
y
stwa i jego efektywności oraz dokonywanie niezbędnych
korekt itd.
Zabiegi organizacyjne są niezmiernie ważnym elementem
Z
a
b
i
e
g
i
o
r
g
a
n
i
z
a
c
y
j
n
e
zyczne i problem z głowy. Pracownicy ochrony, tym bardziej
systemu bezpieczeństwa, wiążącym ten system w jedną
personel obiektu mający te środki obsługiwać, nie rozu-
spójną całość. Są realizowane nieprzerwanie już od mo-
mieją tych dokumentów, a instrukcje zamontowanego
mentu dokonania wiążących uzgodnień ze zleceniodawcą,
sprzętu są dla nich absolutnie niestrawne.
oczywiście z różnym natężeniem i w różnym zakresie.
W praktyce one właśnie decydują o jakości systemu bezpie-
Zarówno koncepcja, jak i dokumentacja powinny być
czeństwa i efektach jego funkcjonowania!
uzgodnione z administratorem obiektu. Bez tego nie należy
podejmować żadnych działań organizatorskich, nie mówiąc
Jeśli w pełni realizuje się wszystkie ustalenia organizacyjno-
już o realizacji zadań ochronnych.
funkcjonalne, to można przyjąć, że obiekt jest bezpieczny
Zakres działań planistyczno-organizatorskich jest uzależnio- na poziomie zadowalającym!
ny od charakteru obiektu i planowanych zadań ochronnych.
Zabezpieczenia techniczne stanowią kolejny element syste-
Z
a
b
e
z
p
i
e
c
z
e
n
i
a
t
e
c
h
n
i
c
z
n
e
Nie sposób wymienić wszystkich, jako że wynikają one
mu bezpieczeństwa obiektu i obejmują wszystkie środki
z ww. uwarunkowań, ale przykładowo mogą to być:
techniczne użyte systemowo dla bezpieczeństwa obiektu.
Środki te ustawowo* dzielą się na 2 grupy:
 charakterystyka zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych,
" środki mechaniczne " środki elektroniczne.
 określenie priorytetów i celów systemowych działań
ochronnych,
W branży przyjmuje się jeszcze trzecią grupę  środki bu-
 określenie stref funkcjonalnych w obiekcie i zasady dostępu
dowlane, w praktyce także pełniące funkcje ochronne.
do nich,
Powyższy podział ustawowy jest pewnym uproszczeniem,
 rozmieszczenie ludzi i mienia,
ponieważ następuje coraz większa symbioza mechaniki
 zasady organizacji ruchu ludzi, pojazdów, mienia i informacji
i elektroniki w zakresie zabezpieczeń, ale jeszcze ustawo-
oraz tryb kontroli tego ruchu,
wo obowiązuje. Szczegółowe rozważania pozostawiam
 system i procedury ewakuacji ludzi i mienia wraz z oznako-
jednakże specjalistom w tej dziedzinie, sygnalizując tylko
waniem i powiadamianiem,
problem w kontekście rozpatrywanego systemu bezpie-
 zasady działania osób z zewnątrz (podwykonawcy, zaopatrze-
czeństwa obiektu.
nie, obsługa socjalna, serwisy, kooperacja itd.),
Działania ludzi to element bardzo złożony, ponieważ obej-
D
z
i
a
ł
a
n
i
a
l
u
d
z
i
 zabezpieczenie dokumentów, nośników informacji, łączno-
muje nie tylko  ochroniarzy , jak często błędnie się przyj-
ści i ważnych elementów technicznych,
muje, lecz i inne osoby lub grupy osób. Cóż więc należy ro-
 wyposażenie i zasady wykorzystania środków ochrony
zumieć pod hasłowym pojęciem  ludzie ?  nic innego, jak
ppoż. i sanitarnych,
wszystkie osoby, związane w jakikolwiek sposób z proble-
 techniczne środki zabezpieczenia oraz zasady i sposób ich
mami bezpieczeństwa w obiekcie.
wykorzystania przez personel i ochronę fizyczną,
A w praktyce można je podzielić na trzy grupy:
 problematyka ochrony fizycznej,
Grupa pierwsza  osoby związane bezpośrednio z ochro-
 zasady współdziałania (ochrona fizyczna, personel, siły
ną i zabezpieczeniem obiektu:
zewnętrzne),
 pracownicy ochrony fizycznej,
 zasady i procedury postępowania ochrony oraz personelu
 załogi ochronno-interwencyjne,
obiektu w różnych sytuacjach,
 konserwatorzy środków zabezpieczenia technicznego,
 informowanie i doskonalenie w zakresie bezpieczeństwa
 obsługi punktów dyspozytorskich w systemie monitorin-
(ogłoszenia, instruktaże, szkolenia zwarte, symulacje,
gu (w obiekcie i poza nim!),
ćwiczenia itd.),
 konwojenci i inkasenci,
 kontrola funkcjonowania oraz korekta systemu bezpie-
 dozór niekwalifikowany  dozorcy, portierzy, obsługa par-
czeństwa w obiekcie itp., itd.
kingowa itp.
Tryb i sposób realizacji działań planistyczno-organizatorskich
Pracownicy ci uczestniczą w realizacji zadań ochronnych
zależy w dużej mierze od uzgodnień z administratorem
bezpośrednio, doraz
nie (w miarę potrzeb) lub okresowo.
obiektu oraz możliwości, fachowości i chęci organizatora
Zakres zadań i stopień zaangażowania poszczególnych spe-
systemu.
cjalistów są dość zróżnicowane.
l
praktyczne działania uczestników systemu bezpie-
Znaczącą rolę w systemie bezpieczeństwa obiektu spełniają,
czeństwa dotyczą i organizatora systemu, i jego uczestni-
a przynajmniej powinni, pracownicy ochrony fizycznej. Ich
ków, a obejmują całokształt czynności realizowanych po
zakres zadań ochronnych zawiera często obsługę technicz-
uruchomieniu systemu. Zalicza się do nich m.in.:
nych środków zabezpieczenia, np. elementy systemu alar-
 kierowanie funkcjonowaniem systemu bezpieczeństwa mowego, kontroli ruchu czy dozoru wizyjnego. Nie jest to
i nadzór nad ich wykonawstwem, oczywiście pełna obsługa techniczna czy serwisowa, lecz
 planowe i doraz
ne doskonalenie czynności i działań eksploatacyjna. Ale i do tej funkcji powinni zostać rzetelnie
w określonych sytuacjach związanych z bezpieczeństwem, przygotowani przez kompetentnych specjalistów! Przy bar-
 planowe i doraz
ne kontrole elementów systemu bezpie- dziej wyrafinowanych środkach i systemach technicznych
czeństwa, pracownicy ochrony muszą spełniać wyższe kryteria przygo-
 nieplanowe, prewencyjne korekty elementów systemu towania do ich obsługi. To również rola pracowników za-
bezpieczeństwa w celu uniknięcia rutyny oraz utrudnienia bezpieczenia technicznego, w ich zresztą interesie, aby po-
rozpoznania i naruszenia systemu, ziom ogólny tych osób był naprawdę wyższy i umożliwiał ich
nr 6, LISTOPAD  GRUDZIEC
2007
20
właściwe przygotowanie! Tak więc znów ma miejsce okre- Siły specjalistyczne uczestniczą w systemie bezpieczeństwa
ślona systemowa integracja techniki z ochroną fizyczną, nie
tylko interwencyjnie, w przypadku zagrożeń, lub prewencyj-
ostatnia zresztą!
nie, w formie kontroli specjalistycznych (głównie policja
Działania ochrony fizycznej obiektu często wspierają załogi i PSP). Muszą być uwzględniane w tworzonym systemie bez-
ochronno-interwencyjne, czy to na wezwanie z obiektu, czy
pieczeństwa, m.in. poprzez udokumentowane uzgodnienia
też działające w systemie monitorowania. Ich kontakt ze
zagrożeń, specjalistycznych zasad działania obiektu, współ-
środkami zabezpieczenia technicznego jest najczęściej ogra-
działania, procedur działania w różnych sytuacjach, kontak-
niczony tylko do kontroli stanu określonej grupy dostęp-
tów i łączności itd. Mimo wielu unormowań prawnych
nych im środków technicznych. Najczęściej wg prostych
w praktyce zapomina się o tym. Winę za to ponoszą formal-
kryteriów  działa/nie działa, uszkodzony/nieuszkodzony
nie administratorzy obiektów, ale praktycznie jest to także
itp. Mimo wszystko wymusza to jednak określony poziom
 działka specjalistów ochrony osób i mienia. Im za to płacą!
znajomości tych środków i oceny ich stanu.
Grupa trzecia  inni współuczestnicy systemu bezpie-
Obsługa centrum monitorowania natomiast to swoista ary-
czeństwa:
stokracja ochrony fizycznej i, co gorsza, część z nich na-
 personel obiektu,
prawdę w to wierzy! Operatorzy centrów powinni być pod
 pracownicy zabezpieczający funkcjonowanie obiektu,
szczególną opieką i nadzorem specjalistycznym pracowni-
 osoby współpracujące z obiektem doraz
nie lub okresowo
ków zabezpieczenia technicznego średniego i wyższego
szczebla! Od operatorów bowiem zależą efekty pracy pozo- (zaopatrzenie, serwis, usługi socjalne itd.).
stałych osób zaangażowanych w bezpieczeństwo obiektów
Ta grupa osób uczestniczy w systemie bezpieczeństwa
podłączonych do centrum. A wiadomo, że może ich być bar-
w zakresie działań (zachowań) prewencyjnych i ratunkowo-
dzo dużo, a centrum może jeszcze dodatkowo  obsługiwać
ewakuacyjnych. Często jednak pracownicy obiektu korzy-
również konwoje.
stają z techniki zabezpieczeń, a nawet obsługują ją. Sami się
Podstawą działania centrum są środki i systemy będące do-
tego nie nauczą! Znów powstaje konieczność systemowego
meną pionu zabezpieczeń technicznych, stąd odpowiedzial-
przygotowania personelu do tych prostych, ale bardzo waż-
ność pracowników tego pionu za poziom techniki w cen-
nych czynności.
trum i fachowość jego obsługi. Jeśli zostawi się obsługę cen-
Nie jest to łatwe zadanie, znając stosunek pracowników
trum samym sobie, nie powinny nikogo dziwić amatorszczy-
obiektów do środków zabezpieczenia, nawet w bankach
zna i błędy obsługi oraz podwyższona awaryjność techniki.
Jest to kolejna sfera koniecznej integracji wszystkich ele- czy obiektach podlegających obowiązkowej ochronie.
mentów systemu bezpieczeństwa obiektu. Wszystkich, po- Opór jest jeszcze większy w przypadku funkcjonowania
nieważ współdziałanie elementu technicznego i ochrony fi- w obiekcie ochrony fizycznej, mającej załatwiać wszystkie
zycznej w centrum monitorowania trzeba zorganizować (za-
problemy związane z bezpieczeństwem. Tylko wspólne
planować, wdrożyć, kontrolować i korygować!).
działania  fizycznych i  techników może skutecznie prze-
Konserwatorzy środków zabezpieczenia uczestniczą w sys- łamać ten opór i uzmysłowić personelowi potrzeby obiek-
temie marginalnie, dokonując okresowych kontroli ich
towego bezpieczeństwa i jego w nim udział. Tak więc pro-
sprawności i usuwając ewentualne usterki. Co nie znaczy, że
jektant czy konserwator muszą wejść w rolę pedagoga, i to
nie powinni przy każdym pobycie w obiekcie proceduralnie
pedagoga  osób specjalnej troski . Nie jest to proste, dlate-
udzielić instruktażu ochronie fizycznej w zakresie obsługi-
go ucieka się od tego  często tracą na tym i chroniony
wanej przez nich techniki zabezpieczeń oraz wysłuchać ich
obiekt, i firma ochrony, i sam  techniczny zmuszony do
uwag, pytań, a nawet narzekań! Przecież dla konserwatora
ponadplanowych, irytujących wizyt w obiekcie.
to ważne informacje o praktycznym funkcjonowaniu za-
Znów dopadła nas więc konieczność współdziałania dwóch
montowanych środków i pewnego rodzaju własne doskona-
podstawowych pionów w ramach systemu bezpieczeństwa
lenie. Żeby się tylko chciało!
obiektu, z korzyścią dla wszystkich uczestników tego systemu.
Również konwojenci i inkasenci marginalnie wykorzystują
środki technicznego zabezpieczenia. Mimo to przy wprowa- Skrótowo zarysowany problem systemu bezpieczeństwa sta-
dzaniu nowych środków i dla początkujących konwojentów
nowi podstawę do wyeksponowania znaczącej roli pracow-
bezwzględnie należy zapewnić współdziałanie z pionem
ników zabezpieczenia technicznego w jego tworzeniu,
technicznym, zarówno dla działań wdrożeniowych, jak i in-
wdrażaniu i utrzymywaniu na określonym poziomie. Ich ro-
struktaży technicznych. Nie wspominam o przeglądach
la bowiem absolutnie nie może kończyć się na przekazaniu
sprzętu oraz jego konserwacji i naprawach lub wymianie.
 za podpisem określonych środków czy systemów, jak to
Grupa druga  siły specjalistyczne działające w systemie
często jest w praktyce (tak, tak Szanowni Czytelnicy!).
bezpieczeństwa obiektu wg potrzeb:
Projektant i konserwator środków zabezpieczenia techniczne-
 policja,
go powinni być stałym partnerem organizatora systemu bez-
 straż miejska,
pieczeństwa lub zarządzającego nim i nawet ambicjonalnie
 państwowa straż pożarna,
czuć się odpowiedzialnym za to, co zaprojektował lub konser-
 wszelkie służby pomocy medycznej,
wuje. Chyba że się za to wstydzą, a to już inny problem! Ale
 służby doraz
nej pomocy specjalistycznej (gazowej, wodo-
powyższe rozważania kieruję tylko do osób szanujących swą
ciągowej, energetycznej itp.),
ciekawą pracę i biorących za nią odpowiedzialność!
 inne siły specjalistyczne wg potrzeb.
Może kogoś będą śmieszyć te niemodne dzisiaj słowa, ale to
*
Ustawa o ochronie osób i mienia z dnia 22 sierpnia 1997 r.
już problem tych, których one śmieszą. n
(tekst jednolity Dz.U. Nr 145/05, poz. 1221)
nr 6, LISTOPAD  GRUDZIEC
2007
21