P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w STABILIZACJA POZIOMU DNA 5 I STANÓW WODY 5.4 Imitacja wychodni skalnych RZEKA MARDEN LoKaLizacja centrum miasta w Calne, hrabstwo Wiltshire, ST 998710 Data buDowy 1999 Długość 100 m Rycina 5.4.1 Koszt brak danych PrzeKrój X wiDoK w górę biegu rzeKi (szczegóły patrz rycina 1.5.1) Płyty z wapienia Purbeck ułożone pod stałym kątem upadu Odsyp 4 m szerokość 4 m szerokość Betonowa ścianka szczelna (tylko od strony wody górnej) OPIS Dotychczasowy betonowy, wyprostowany kanał rzeki przełożono i zrenaturyzowano w postaci podwójnego meandru. Pełen opis i plan projektu zawiera rozdział 1.5. W związku ze znacznym nachyleniem odcinka zrenaturyzowanego (średnio 1:140) oraz dużej prędkości przepływu podczas wezbrań, sięgającej ponad 2 m/s, jego dno wymagało umocnienia w celu ochrony przed rozmywaniem. Aby zapewnić stabilność dna rzeki, w koryto wbudowano imitację dwu wychodni skalnych. PROJEKT Działanie dwóch wychodni skalnych przedstawia przekrój podłużny zrenaturyzowanego odcinka rzeki Imitacja wychodni skalnych z leżącym poniżej plosem na rycinie 1.5.2 (patrz 1.5). Średnie nachylenie dna złagodzono poprzez zaprojektowanie wychodni skalnych wyniesionych ponad dno, z towarzyszącymi im przegłębieniami, zarówno powyżej jak i poniżej Zaprojektowane wychodnie skalne wykonano budowli. Wychodnie zbudowano w dwóch miejscach, z płaskich płyty z wapienia Purbeck, użytych także w celu stabilizacji dna oraz ograniczenia związanej w innych miejscach, na całym odcinku koryta objętym z tym erozji dennej rzeki, w tym wymywania projektem. Płyty wymagały ułożenia pod stałym wprowadzonego do koryta substratu skalnego kątem upadu, tak aby stworzyć łagodnie nachylony naniesionego na podścielające gliny. W ten sposób próg, przez który woda będzie spadać niżej. W tym odtworzono zróżnicowane warunki hydrauliczne celu konieczne było opracowanie metod umieszczania koryta, zgodnie z opisanymi wcześniej celami i mocowania płyt, których szczegóły przedstawiają projektu (patrz 1.5). ryciny 5.4.1 i 5.4.2. 5.4 (strona 1 z 2) Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów Y Y P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w STABILIZACJA POZIOMU DNA I STANÓW WODY 5 Najpierw ostrożnie ułożono rząd płyt od strony wody spowodowała potrzebę ich wstępnej selekcji w celu górnej, osadzając i wyrównując je na warstwie betonu. ścisłego dopasowania płyt na stykach z innymi. Zastosowanie betonu pozwoliło na ustabilizowanie Budowla jest wystarczająco mocna, aby zapewnić wymaganej rzędnej krawędzi płyt, tworząc także ściankę jej bezpieczeństwo bez spoinowania betonem szczelną zapobiegającą przebiciom hydraulicznym lub zaprawą szczelin między kamieniami. Każdą pod budowlą, co mogłoby grozić jej zniszczeniem. z wychodni zbudowały 3 osoby w ciągu jednego dnia, Kąt upadu oraz grubość pojedynczych płyt decydują przy pomocy niewielkiego dzwigu. o wielkości wyszczerbień krawędzi, którymi przelewa Skuteczność projektu 1999 2001 się woda. Optymalna grubość płyt wynosi 10 cm do 15 cm. Płyty ułożone w kilku warstwach wzdłuż obu Budowla bez jakichkolwiek problemów spełniła swój brzegów, stały się także częścią umocnień brzegowych, główny cel w postaci stabilizacji dna rzeki i jego przedstawionych na planie (patrz 1.5). zabezpieczenia przed rozmywaniem. Progi wyglądają bardzo naturalnie, a ich walor wizualny poprawi się Kolejne rzędy płyt układano równolegle do jeszcze po kolonizacji przez roślinność szczelin między umieszczonych powyżej, zgodnie ze spadkiem kamiennymi płytami. koryta, umieszczając najniższy rząd poniżej poziomu podmywania. Płyty podścielono podsypką z Wyszczerbione krawędzie, utworzone poprzez odpadowych żwirów, co nadało budowli większą ułożenie płyt pod kątem, generują wyrazny szum elastyczność możliwości jej kształtowania, a także spadającej wody. Koncentracja przepływu w tych zwiększyć szanse na ukorzenienie się roślin pomiędzy miejscach, prawdopodobnie okaże się pomocna także kamieniami (np. włosienniczniki Ranunculus sp.). dla ryb. Pomimo że nie było to czynnikiem decydującym, duża Kontakt : zmienność rozmiarów i grubości płyt wapiennych RRC, Silsoe, Beds. MK45 4DT, Tel.: 01525 863341. Zazębiające się płyty Rycina 5.4.2 z wapienia Purbeck, ułożone PrzeKrój y wzDłuż śroDKa nurtu mniej więcej równolegle do siebie Nachylenie 1:7,5 66,1 m 65,8 m Przegłębienie Przegłębienie 65,0 m 65,0 m Podścielający bruk kamienny ze żwirem Obetonowanie górnego rzędu płyt kamiennych Wychodnie stabilizują dno i brzegi koryta, posiadając również duże walory estetyczne Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów (strona 2 z 2) 5.4