KONFLIKTY SPOAECZNE KONTROLA NA POZIOMIE MAKRO T.HOBBES (1651) - PODPORZDKOWANIE KAŻDEGO RZDOM WIELKIEGO BRATA (LEWIATANA), JAKIM JEST PACSTWO (ROLA REGULACJI RZDOWYCH) A.SMITH (1776) - NIEWIDZIALNA RKA RYNKU , PRAWO POPYTU I PODAŻY, PACSTWO NIE JEST POTRZEBNE KONTROLA NA POZIOMIE MIKRO PROCES SOCJALIZACJI MOTYWACJE INTERAKCJE RYTUAAY PODZIAA RÓL ZABURZENIA, DEWIACJE I SPRZECIW SPOAECZNY CZYNNIKI ZAGRAŻAJCE PORZDKOWI WIELOŚĆ POPULACJI : JAKOŚĆ INTERAKCJI, ZAUFANIE, ZAANGAŻOWANIE EMOCJONALNE ZRÓŻNICOWANIE SPOAECZNE: KULTURA, ROLE ZAWODOWE, DOCHODY NIERÓWNOŚCI: PIENIDZE, WAADZA, PRESTIŻ AAD SPOAECZNY AAD PRZEDSTAWIEC ZBIOROWYCH TRADYCJA (PRZETWANIE GATUNKU) AAD MONOCENTRYCZNY CENTRUM DECYZYJNE (PEANA KONTROLA NAD ŻYCIEM SPOAECZECSTWA) AAD POLICENTRYCZNY INTERFERENCJA DECYZJI JEDNOSTKOWYCH ( NIEWIDZIALNA RKA RYNKU ) AAD POROZUMIEC ZBIOROWYCH WYNEGOCJOWANY KONSENSUS NORMATYWNY (WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, SPRAWIEDLIWOŚĆ, JAKO DOBRA PUBLICZNE) ZAAOŻENIA (M.Mlicki) Konflikty są wszechobecne, nieuniknione i nierozerwalnie wpisane w strukturę społeczną Są powodowane przez immanentną dla struktury, sprzeczność między jej elementami, zarazem przyczyniają się do jej zmian (charakter dialektyczny; spowodowana przez konflikt zmiana nowa struktura z zalążkami sprzeczności) Jest to zjawisko niejednorodne (konflikty: funkcjonalne i dysfunkcjonalne). DEFINICJA Pochodzenie: łac. conflictus zderzenie Słownik wyrazów obcych PWN: wszelkie zetknięcie się sprzecznych dążeń, niezgodność interesów, poglądów, antagonizm, kolizja, spór lub zatarg GAÓWNE TEORIE KONFLIKTU GENEZA POZA SPOAECZECSTWEM " UWARUNKOWANIA POZASPOAECZNE (DARWINIZM; ROLA INSTYNKTÓW)) " UWARUNKOWANIA PSYCHOLOGICZNE (np. KONCEPCJE TAUMU) W SPOAECZECSTWIE " NIERÓWNOŚCI I DYSTANSE " WAADZA I PANOWANIE " SYSTEMY WARTOŚCI " ZMIANY SPOAECZNE XIX WIECZNE TEORIE KONFLIKTU DARWINIZM SPOAECZNY (H.SPENCER, L.GUMPLOWICZ) EWOLUCJONIZM KONFLIKT JAKO SIAA NAPDOWA ZMIAN (PARK, G.SIMMEL) MARKSIZM, TEORIE ELIT (PARETO, MOSCA, SOREL) G.SIMMEL K.MARKS ŻRÓDAEM " STOSUNKI KONFLIKTU JEST EKONOMICZNE INSTYNKT WALKI I PROWADZ DO NIENAWIŚCI TKWICY W KONFLIKTÓW CZAOWIEKU " KONFLIKTY JEST ON PRZYBIERAJ WSZECHOBECNY, BIEGUNOWY ALE NIE ZAWSZE CHARAKTER PROWADZI DO ZMIANY LUB ZAAAMANIA " S ŻRÓDAEM SYSTEMU ZMIANY SPOAECZNEJ WSPÓACZESNE TEORIE XX w R.DAHRENDORF W SPOAECZECSTWIE DOMINUJ ZWIZKI OPARTE NA PANOWANIU I PRZYMUSIE, ICH ŻRÓDAEM JEST ZASADA PODPORZDKOWANIA (ISTNIENIE ORGANIZACJI) INTERESY JAWNE (GRUPY INTERESU) INTERESY UKRYTE (QUASI-GRUPY) L.COSER KONFLIKTY FUNKCJONALNE VS. DYSFUNKCJONALNE SZTYWNE VS. ELASTYCZNE STRUKTURY SPOAECZNE KONFLIKTY REALISTYCZNE VS. NIEREALISTYCZNE (ROZAADOWANIE NAPICIA) Np. WSKAyNIKI ROZWOJU SPOAECZNEGO: " Dochód na mieszkańca, " długość życia, " poziom edukacji Norwegia na 1 miejscu od 5 lat Polska na 36 pozycji (1 pozycja w górę) za Czechami i Węgrami; przed Estonią, Słowacją, Litwą Europa Środkowa i Wschodnia i WNP odsetek ludzi żyjących za mniej niż 2 $ dziennie wzrósł z 5 do 20 % ( lata 1990- 2001) Np. UBÓSTWO W POLSCE Granice niedostatku dla jednoosobowych gospodarstw domowych: w ujęciu obiektywnym 597zł w ujęciu subiektywnym 1153zł Procent polskich gospodarstw domowych żyjących w niedostatku (marzec 2005r): w ujęciu obiektywnym 23% w ujęciu subiektywnym 51% NORMY I WARTOŚCI SPRZECIW I NIEPOKOJE SPOAECZNE A. NIERÓWNOŚĆ I STRATYFIKACJA JAKO WARUNEK WSTPNY B. ACZENIE SI W POCZUCIU KRZYWDY, POJAWIENIE SI PRZYWÓDCY, SYMBOLI, WZROST DEPRYWACJI C. ZBIOROWE WYBUCHY NIEZADOWOLENIA (PRZYKAAD TAUMU) DYNAMIKA KONFLIKTÓW SPOAECZNYCH 1. powstanie sprzeczności niemożność współistnienia pewnych stanów systemu, 2. uświadomienie sobie sprzeczności napięcia psychiczne, pobudzenie emocjonalne, frustracja, wrogość itd., 3. dążenie do rozwiązania sprzeczności. DEPRYWACJA SPOAECZNA Rozbieżność pomiędzy oczekiwaniami a możliwościami ich zaspokojenia " Względna - wynika z rozbieżności pomiędzy oczekiwaniami " Strukturalna a możliwościami realizacji - wynika ze - regresywna O - const M - zróżnicowania - aspiracyjna O - M - const struktury społecznej - progresywna O - M - INTENSYWNOŚĆ KONFLIKTU ZNACZENIE, JAKIE POZOSTAJCE W KONFLIKCIE STRONY, PRZYPISUJ PROBLEMOM STANOWICYM PRZEDMIOT KONFLIKTU ZAKRES PROBLEMÓW OBJTYCH KONFLIKTEM STOPIEC EMOCJONALNEGO ZAANGAŻOWANIA WALCZCYCH STRON IDEOLOGICZNA PODBUDOWA RACJI O KTÓRE TOCZY SI WALKA WPAYW PSYCHOLOGICZNYCH MECHANIZMÓW WALKI PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY KONFLIKTÓW SPOAECZNYCH LUDZIE WIERZ ŚWICIE W SAUSZNOŚĆ SWOJEJ SPRAWY W OKREŚLONY SPOSÓB POSTRZEGANY JEST PRZECIWNIK (DEHUMANIZACJA) ZMIENIA SI STOSUNEK DO CZAOWNKÓW WAASNEJ GRUPY: SOLIDARNOŚĆ, GOTOWOŚĆ DO POŚWICEC NIE UZNAJE SI STANOWISK POŚREDNICH ANI KOMPROMISÓW PODSTAWOWE FAZY KONFLIKTU SPOAECZNEGO I. Sytuacja przedkonfliktowa a/ pojawiają się sprzeczności wewnątrz grupy lub między grupami, dotyczące celów, dążeń, interesów, postaw, ideałów b/ pojawia się napięcie, które przejawia się w postaci zbiorowego niezadowolenia, uczucie zagrożenia lub frustracja PODSTAWOWE FAZY KONFLIKTU SPOAECZNEGO II. Sytuacja właściwego konfliktu A/ Pojawiają się ostre podziały między ludzmi, znacznie ograniczające lub uniemożliwiające współdziałanie między ludzmi, pojawia się próba racjonalizacji konfliktu (wyjaśnienia dlaczego się pojawił) B/ podjęta zostaje próba rozwiązania konfliktu PODSTAWOWE FAZY KONFLIKTU SPOAECZNEGO III. Sytuacja pokonfliktowa A/ Pojawia się dążenie do rozwiązania konfliktu (konflikt destruktywny/konstruktywny) B/ utrzymywanie się przez pewien czas urazów i uprzedzeń w stosunku do drugiej strony " rozwiązywanie spraw istotnych " stereotypy i uprzedzenia " zerwany obieg informacji SPOSOBY ROZWIZYWANIA KONFLIKTÓW RYWALIZACJA WSPÓAPRACA KOMPROMIS Moje interesy UNIKANIE AKOMODACJA Interesy partnera ORIENTACJE SPOAECZNE indywidualistyczna wybór opcji najkorzystniejszej dla siebie, rywalizacyjna (eksploatacyjna) zdobycie przewagi, altruistyczna dbałość o interes innych, kooperacyjna maksymalizacja wspólnego dobra, egalitarna tendencja do minimalizowania różnic. (Grażyna Wieczorkowska podejście interakcyjne) SKUTKI SPRZECIWU SPOAECZNEGO IM WICEJ PRZEMOCY W RUCHU, KTÓRY DOPROWADZIA DO ZMIAN, IM WIKSZE ZMIANY WPROWADZONO, TYM BARDZIEJ SKONCENTROWANA I SILNIEJSZA MUSI BYĆ WAADZA ŻEBY TO WSZYSTKO UTRZYMAĆ. MOŻE ONA STAĆ SI KOLEJNYM ŻRÓDAEM NIERÓWNOŚCI, DOMINACJI ORAZ NARASTANIA POCZUCIA KRZYWDY I NIEZADOWOLENIA. (przykład byłego ZSRR)