Odpowiedzialność prawna w
działalności gospodarczej
Dr Igor Postuła
Wydział Zarządzania
Uniwersytetu Warszawskiego
Zasady odpowiedzialności prawnej
W przypadku naruszenia norm prawnych podmiot
prawa podlega odpowiedzialności prawnej, czyli
podlega negatywnym konsekwencjom
przewidzianym przez sankcję (normy
sankcjonujące).
Zasada równości wobec prawa - podmioty
prawa powinny być traktowane tak samo w tych
samych okolicznościach.
Odpowiedzialność prawna mo\
e wynikać z
własnych działań, ale tak\
e z działań oraz zdarzeń
związanych z innymi osobami.
Ponoszenie odpowiedzialności prawnej przez
podmioty naruszające normy prawne jest
zabezpieczone przymusem państwowym.
2
Odpowiedzialność konstytucyjna
Odpowiedzialności konstytucyjnej podlegają
osoby pełniące najwa\
niejsze funkcje w państwie
za naruszenie Konstytucji lub ustaw w związku z
zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie
swojego urzędowania.
3
1
Odpowiedzialność administracyjna
Obowiązki wynikające z prawa administracyjnego mogę
mieć charakter pienię\
ny (uiszczenie podatków, opłat, kar
pienię\
nych), jak i niepienię\
ny (obowiązek utrzymania
budynku w nale\
ytym stanie, wydanie nieruchomości
podlegającej wywłaszczeniu, usunięcie gałęzi zwisających
z nieruchomości na drogę publiczną, itp.).
Formy odpowiedzialności administracyjnej:
1. sankcja egzekucyjna,
2. niewa\
ność decyzji administracyjnej,
3. cofnięcie uprawnienia,
4. kara finansowa.
Odpowiedzialność organów administracji  odszkodowanie
za niezgodne z prawem działanie administracji
4
Odpowiedzialność cywilna
Rodzaje odpowiedzialności cywilnej:
" Kontraktowa (dług, wierzytelność)
" Deliktowa  z tytułu czynu niedozwolonego
Zasada cię\
aru dowodu
5
Odpowiedzialność karna
Odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto
dopuścił się czynu zabronionego pod groz
bą kary
określonej przez ustawę obowiązującą w czasie
jego popełnienia.
Przesłanką odpowiedzialności karnej jest wina
sprawcy czynu, która stanowi naganny stosunek
psychiczny sprawcy do popełnianego czynu.
Wina mo\
e mieć postać:
" winy umyślnej: w zamiarze bezpośrednim albo w
zamiarze ewentualnym,
" winy nieumyślnej: niedbalstwo albo
lekkomyślność.
6
2
Odpowiedzialność karna c.d.
Kodeks karny przewiduje następujące rodzaje kar:
" grzywna,
" ograniczenie wolności,
" pozbawienie wolności,
" 25 lat pozbawienia wolności,
" do\
ywotnie pozbawienie wolności.
Obok kary, a czasami nawet zamiast kary, sąd mo\
e
zastosować tak\
e środki karne np. zakaz prowadzenia
pojazdów, pozbawienie praw publicznych, zakaz zajmowania
określonych stanowisk.
Prawo karne przewiduje tak\
e środki zabezpieczające, których
podstawowym celem jest zapobie\
enie niebezpieczeństwom dla
porządku prawnego, które mógłby wywołać sprawca, np.
umieszczenie sprawcy w zamkniętym zakładzie
psychiatrycznym, umieszczenie sprawcy w zamkniętym
zakładzie leczenia odwykowego. 7
Odpowiedzialność
prawnofinansowa
Odpowiedzialność prawnofinansowa jest związana z
naruszeniem dyscypliny finansów publicznych przez
jednostki podlegające ustawie o finansach
publicznych albo jest wynikiem odpowiedzialności
określonej w przepisach prawa podatkowego.
W pierwszym przypadku odpowiedzialność ponoszą
jednostki państwowe i jednostki samorządu
terytorialnego zobowiązane do przestrzegania
dyscypliny finansów publicznych.
Odpowiedzialność podatkowa ma charakter osobisty,
czyli podmiot podlegający tej odpowiedzialności
musi się liczyć z tym, \
e za zobowiązania podatkowe
odpowiada swoim majątkiem osobistym.
8
Odpowiedzialność pracownika
Rodzaje odpowiedzialności pracownika:
" odpowiedzialność porządkowa,
" odpowiedzialność dyscyplinarna,
" odpowiedzialność materialna.
9
3