Gdy dziecko sie boi Grobel


Nr3w3.qxd 2007-07-03 19:58 Page 8
PSYCHIATRIA
GDY DZIECKO
SI BOI...
dr n. med. Iwona Grobel
8
Nr3w3.qxd 2007-07-03 19:58 Page 9
PSYCHIATRIA
Dzieci postrzegają rzeczywistość w sposób inny niż dorośli. Często drobiazgi
urastają do rangi problemów, a naturalne sytuacje i przedmioty wywołują lęk.
Z czasem, w miarę nabierania doświadczenia, kiedy dziecko już przekona się,
że w zamkniętej szafie nie mieszka potwór, a w ciemnym pokoju można bez-
piecznie przespać noc, zaczyna sobie radzić z nadmiarem emocji. Gorzej jed-
nak, kiedy lęki te nie znikają w miarę upływu czasu i utrudniają normalne, pra-
widłowe funkcjonowanie. Wówczas możemy podejrzewać, że dziecko cierpi na
zaburzenia lękowe i konieczna będzie wizyta u specjalisty w celu zdiagnozowa-
nia problemu i podjęcia ewentualnego leczenia.
Wśród zaburzeń lękowych, najczęstszych zaburzeń psy- " niepokój i protest w sytuacjach oddzielenia od bliskich
chicznych u dzieci i młodzieży, rozróżnia się:  pozostawienie w żłobku lub przedszkolu, wyjazd sa-
" lęk separacyjny (SAD  Separation Anxiety Disorder), mego dziecka lub członków rodziny, a także w sytu-
" lęk uogólniony (GAD  General Anxiety Disorder), acjach, gdy taka rozłąka jest tylko spodziewana,
" zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne " nadmierne zamartwianie się bezpieczeństwem
(OCD  Obsessive-Compulsive Disorder), członka rodziny,
" różnego rodzaju fobie, " lęk i zamartwianie się możliwością zaginięcia lub
" zespół stresu urazowego zgubienia się,
(PTSD  Post Traumatic Stress Disorder). " odmawianie chodzenia do szkoły,
" niechęć do pozostawania samemu,
LK SEPARACYJNY " częste objawy somatyczne  bóle brzucha, głowy,
L

K
S
E
P
A
R
A
C
Y
J
N
Y
uskarżanie się na stan zdrowia,
Taką nazwę przyjęto dla lęku przed separacją (rozdzie- " napięcie mięśni,
leniem) z bliską osobą, najczęściej z matką. Lęk ten ma " lęk o swoje bezpieczeństwo,
nieproporcjonalne nasilenie w stosunku do okresu roz- " objawy paniki, wybuchy złości lub płaczu w sytu-
wojowego dziecka. Konsekwencją tego zaburzenia acjach separacji od bliskich.
mogą być problemy rozwojowe, a także w pózniej-
L

K
U
O
G
Ó
L
N
I
O
N
Y
szych etapach życia, może on być wstępem do rozwo- LK UOGÓLNIONY
ju innego rodzaju lęków i fobii. Dzieci z lękiem separa-
cyjnym boją się, że się zgubią, lub że komuś z rodziny Zespół lęku uogólnionego to chroniczne, nadmierne
stanie się coś złego w czasie, gdy będą rozdzieleni. zamartwianie się i lęk bez konkretnej, uchwytnej przy-
Lęk separacyjny to nie to samo, co lęk przed obcymi, czyny. Pacjenci z lękiem uogólnionym martwią się o to
który jest normalną fazą w rozwoju dzieci w wieku 7-11 co jest, było i co będzie. Równie trudny do opanowania
miesięcy. może być dla nich lęk przed brakiem akceptacji w śro-
dowisku rówieśniczym, jak też przed wybuchem wojny
Co może być przyczyną lęku separacyjnego? czy potencjalną ciężką chorobą.
C
o
m
o
ż
e
b
y
ć
p
r
z
y
c
z
y
n
ą
l
ę
k
u
s
e
p
a
r
a
c
y
j
n
e
g
o
?
Lęk separacyjny i inne zaburzenia lękowe mogą mieć
C
o
m
o
ż
e
b
y
ć
p
r
z
y
c
z
y
n
ą
l
ę
k
u
u
o
g
ó
l
n
i
o
n
e
g
o
?
podłoże biologiczne i środowiskowe. Dziecko może Co może być przyczyną lęku uogólnionego?
odziedziczyć biologiczną tendencję do intensywniejsze- Tak jak w przypadku lęku separacyjnego, bezpośred-
go doświadczania lęku lub też może on być zachowa- nia przyczyna nie jest znana. Istotne mogą być czynni-
niem przejętym od osób z otoczenia dziecka, które czę- ki środowiskowe i biologiczne oraz długotrwały stres
sto reagują w sposób nadmiernie lękowy. Traumatycz- i traumatyczne przeżycia.
ne wydarzenia mogą wywołać również taką reakcję. W przeciwieństwie do osób dorosłych, dzieci i mło-
dzież z lękiem uogólnionym często nie zdają sobie
Objawy lęku separacyjnego: sprawy, że poziom ich lęku jest nieadekwatny do po-
O
b
j
a
w
y
l
ę
k
u
s
e
p
a
r
a
c
y
j
n
e
g
o
:
" odmawianie spania osobno, w swoim łóżku, ziomu zagrożenia. Dlatego często oczekują i wyma-
" częste koszmary senne, w których dziecko jest od- gają wsparcia od dorosłych oraz potwierdzania ich po-
dzielane od bliskich, czucia bezpieczeństwa.
9
Nr3w3.qxd 2007-07-03 19:58 Page 10
PSYCHIATRIA
Objawy lęku uogólnionego: Co jest przyczyną i kto choruje na zaburzenia obsesyj-
O
b
j
a
w
y
l
ę
k
u
u
o
g
ó
l
n
i
o
n
e
g
o
:
C
o
j
e
s
t
p
r
z
y
c
z
y
n
ą
i
k
t
o
c
h
o
r
u
j
e
n
a
z
a
b
u
r
z
e
n
i
a
o
b
s
e
s
y
j
-
n
o
-
k
o
m
p
u
l
s
y
j
n
e
?
" zamartwianie się związane z tym, co może się wydarzyć, no-kompulsyjne?
" liczne zmartwienia związane z kolegami, szkołą i inny- Badania wskazują na neurobiologiczną przyczynę za-
mi zajęciami, burzeń obsesyjno-kompulsyjnych (deficyty substancji
" ciągłe myśli i lęki dotyczące bezpieczeństwa własne- zwanych neuroprzekaznikami) oraz genetyczne podło-
go i bliskich, że tego zaburzenia.
" odmawianie chodzenia do szkoły, Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne diagnozowane
" częste skargi różnego rodzaju, bóle  brzucha, gło- są czasem u dzieci, jednakże jest to przede wszyst-
wy itp., kim dość powszechna choroba występująca wśród
" bóle i napięcie mięśni, młodzieży, pojawiająca się zwykle ok. 15. roku życia.
" problemy ze snem, Częściej zapadają na nią chłopcy niż dziewczynki.
" szukanie kontaktu fizycznego (przytulanie) do człon-
O
b
j
a
w
y
z
a
b
u
r
z
e
ń
o
b
s
e
s
y
j
n
o
-
k
o
m
p
u
l
s
y
j
n
y
c
h
:
ków rodziny, Objawy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych:
" uczucie ściskania w gardle, " bardzo silne koncentrowanie się na zdrowiu,
" ciągłe zmęczenie, a zwłaszcza na ewentualnych możliwościach zaraże-
" trudności w nauce i skupieniu uwagi, nia, bakteriach, brudzie itp.,
" irytacja, " ciągle pojawiające się wątpliwości (np. czy na pewno
" niemożność zrelaksowania się. żelazko jest wyłączone?),
" natrętne myśli dotyczące przemocy, skrzywdzenia
ZABURZENIE OBSESYJNO-KOMPULSYJNE kogoś, zabicia lub zrobienia krzywdy sobie,
Z
A
B
U
R
Z
E
N
I
E
O
B
S
E
S
Y
J
N
O
-
K
O
M
P
U
L
S
Y
J
N
E
" spędzanie dużej ilości czasu na dotykaniu przedmio-
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne lub inaczej nerwica tów, liczeniu, myśleniu o liczbach lub sekwencjach,
natręctw składają się z dwóch elementów, od których " nadmierne zwracanie uwagi na symetrię, porządek,
wzięły swą nazwę: obsesji i kompulsji. dokładność,
Obsesje to nawracające, natrętne myśli i wyobrażenia, " natrętne myśli na temat dokonywania odrażających
O
b
s
e
s
j
e
które wymykają się spod kontroli. Charakteryzują się in- aktów seksualnych lub zakazanych zachowań, wy-
tensywnością i wyjątkową uporczywością. Pojawiają się wołujące poczucie winy,
w najmniej pożądanym momencie i pomimo wysiłku " niechciane myśli przeczące wierzeniom religijnym
woli nie chcą ustąpić. Najczęściej są niezgodne z uzna- danej osoby,
wanymi normami, dlatego powodują poczucie winy. " przywiązywanie wagi do drobiazgów i silna potrzeba
Kompulsje natomiast to natrętne czynności, wykony- pamiętania o mało istotnych sprawach,
K
o
m
p
u
l
s
j
e
wane w reakcji na obsesje, często rozbudowane do ca- " nadmierne koncentrowanie się na szczegółach,
łych serii rytualnych zachowań. Nierzadko zajmują " obsesyjne zamartwianie się, że coś strasznego się
mnóstwo czasu i są realizowane pomimo dezaprobaty może wydarzyć,
bliskich czy otoczenia. Ich zaniechanie lub skrócenie " agresywne i autoagresywne myśli, impulsy i zacho-
wywołuje lęk i poczucie dyskomfortu, a to z kolei stano- wania.
wi powód kontynuowania kompulsyjnych rytuałów.
F
O
B
I
E
Pewna doza obsesji i kompulsji pojawia się u każde- FOBIE
go dziecka i jest prawidłowa. Przedszkolaki np. czę-
sto wymyślają jakieś rytuały wokół jedzenia, kąpieli Fobie charakteryzują się nieuzasadnionym i nieade-
czy przygotowań do snu, co pozwala im uporządko- kwatnym lękiem przed określonymi sytuacjami, zja-
wać i zrozumieć otaczający je świat oraz wyciszyć się wiskami lub przedmiotami, które nie są obiektywnie
i uspokoić. niebezpieczne. Najczęstszym rodzajem fobii jest
10
Nr3w3.qxd 2007-07-03 19:59 Page 11
PSYCHIATRIA
agorafobia, czyli lęk przed otwartą przestrzenią oraz " dziecko obserwowało w charakterze świadka.
takimi miejscami, które uniemożliwiają natychmia- Przykłady wydarzeń, które mogą wywołać zespół stre-
stową ucieczkę do bezpiecznego zakątka. Może to su pourazowego jeżeli wystąpiły w życiu dziecka lub
być wejście do hipermarketu, w tłum, do miejsc pu- dziecko było ich świadkiem:
blicznych, czy samotne podróżowanie pociągiem, " poważne wypadki (samochodu, pociągu, samolotu),
autobusem lub samolotem. Może też zdarzyć się, że " żywioły (powodzie, trzęsienia ziemi),
lęk ten dotyczy konkretnych przedmiotów, zwierząt " tragedie spowodowane przez człowieka (rozboje,
czy widoku krwi. ataki terrorystyczne),
U dzieci i młodzieży lęk musi być obecny przez co naj- " bycie ofiarą ataku lub przemocy fizycznej (napadu,
mniej sześć miesięcy, by był zdiagnozowany jako fo- tortur, porwania itp.),
bia (a nie jako lęk przemijający, pojawiający się w roz- " molestowanie lub napaść seksualna,
woju większości dzieci). " przemoc psychiczna,
" zaniedbanie.
Co jest przyczyną fobii?
C
o
j
e
s
t
p
r
z
y
c
z
y
n
ą
f
o
b
i
i
?
J
a
k
i
e
s
ą
o
b
j
a
w
y
z
e
s
p
o
ł
u
s
t
r
e
s
u
p
o
u
r
a
z
o
w
e
g
o
?
Badania wskazują na genetyczne i środowiskowe pod- Jakie są objawy zespołu stresu pourazowego?
łoże fobii. Dzieci i adolescenci w zetknięciu z sytuacją, która
Rodzaje fobii występujące u dzieci i młodzieży: przypomina im o traumatycznym wydarzeniu, mogą
" fobie specyficzne (tj. związane z określonym obiek- doświadczać bardzo silnych emocjonalnych, intelek-
tem lub sytuacją), tualnych i fizycznych zakłóceń w normalnym funkcjo-
" ataki paniki z agorafobią lub bez agorafobii, nowaniu. Niektóre z nich mogą ciągle na nowo
" fobia społeczna (lęk w sytuacjach, w których dziecko przeżywać traumę w formie koszmarów nocnych
przebywa w grupie rówieśniczej). i zakłócających wspomnień w ciągu dnia. Mogą rów-
nież doświadczać niektórych lub wszystkich z poniż-
Symptomy, jakie można zaobserwować u dziecka szych objawów:
S
y
m
p
t
o
m
y
,
j
a
k
i
e
m
o
ż
n
a
z
a
o
b
s
e
r
w
o
w
a
ć
u
d
z
i
e
c
k
a
cierpiącego na fobię: " zakłócenia snu,
c
i
e
r
p
i
ą
c
e
g
o
n
a
f
o
b
i
ę
:
" przyspieszone bicie serca, " depresji,
" pocenie się, " lęku,
" drżenie, " utraty zainteresowania tym, co wcześniej sprawiało
" trudności ze złapaniem powietrza, przyjemność i radość,
" uczucie duszenia się, " irytacji,
" ucisk w klatce piersiowej, " zwiększonej agresji, a nawet stosowania przemocy,
" bóle brzucha, " unikania miejsc i sytuacji, które przywołują określo-
" uczucie omdlewania i zawroty głowy, ne wspomnienia,
" lęk przed śmiercią, " natrętnie powracających obrazów, zapachów,
" odrętwienie, dzwięków i uczuć związanych z wydarzeniem (oso-
" dreszcze lub ataki gorąca, ba zwykle ma wrażenie, że traumatyczne zdarzenie
" lęk przed utratą kontroli lub postradaniem zmysłów. dzieje się na nowo),
" problemów w szkole, trudności z koncentracją,
ZESPÓA STRESU POURAZOWEGO " lęku przed śmiercią w młodym wieku,
Z
E
S
P
Ó
A
S
T
R
E
S
U
P
O
U
R
A
Z
O
W
E
G
O
" zachowań właściwych dla dzieci młodszych (np.
Zespół stresu pourazowego jest zespołem specyficz- ssanie kciuka, moczenie się),
nych symptomów, które mogą pojawić się po przeży- " objawów somatycznych (bóle brzucha, głowy, itp.).
ciu ekstremalnego, traumatycznego zdarzenia. Osoba,
która przeżyła takie zdarzenie często miewa uporczy- Wszystkie powyższe zaburzenia wymagają konsulta-
we, przerażające myśli i wspomnienia z nim związane. cji ze specjalistami  lekarzem psychiatrą lub psycho-
Zespół stresu pourazowego u dzieci często staje się logiem dziecięcym  oraz podjęcia prawidłowej tera-
stanem chronicznym. pii. Wczesne zdiagnozowanie problemu i przeciw-
działanie rozwojowi zaburzeń lękowych, pozwala na
Przyczyną zespołu stresu pourazowego może być wy- szybkie zapanowanie nad niebezpieczną sytuacją.
P
r
z
y
c
z
y
n
ą
z
e
s
p
o
ł
u
s
t
r
e
s
u
p
o
u
r
a
z
o
w
e
g
o
m
o
ż
e
b
y
ć
w
y
-
darzenie, które: Nigdy nie należy bagatelizować problemów dzieci
d
a
r
z
e
n
i
e
,
k
t
ó
r
e
:
" miało miejsce w życiu dziecka lub w życiu osoby bli- i młodzieży, nawet jeśli wydają się nam one całkowi-
sko związanej z dzieckiem, cie niezrozumiałe.
11


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Gdy dziecko się nudzi ebook
Ryzyko dysleksji gdy rodzi się świadomość
Gdy schodzimy sie niech Swiety Duch w nas dziala
Gdy wpatruje sie w Twa swieta twarz
Gdy schodzimy sie
Gdy schodzimy sie
Gdy wpatruje się A
gdy schodzimy sie
Krzeszowski Gdy dziecko niedowidzi
co robić gdy pojawia sie komunikat niezgodności
Mechanika bryły sztywnej co się dzieje gdy ciało się obraca
Co zrobić, gdy dziecko gorączkuje
gdy schodzimy sie

więcej podobnych podstron