dyslokacja krawędziowa stanowi krawędz
ekstrapłaszczyzny, tj. półpłaszczyzny sieciowej
umieszczonej między nieco rozsuniętymi płaszczyznami sieciowymi kryształu o budowie
prawidłowej. Dyslokacje krawędziowe leżące w płaszczyznach najgęściej obsadzonych
atomami będących płaszczyznami poślizgu, przemieszczają się pod działaniem naprężenia
stycznego. Wzdłuż płaszczyzny poślizgu występuje niezgodność w układzie atomów, gdyż
ekstrapłaszczyzna wprowadza dodatkowy atom, który nie ma dopowiednika poniżej niej. To
znacznie ułatwia ścinanie kryształu wzdłuż płaszczyzny poślizgu czyli poślizg. dyslokacja
śrubowa defekt liniowy struktury krystalicznej spowodowany przemieszczeniem części kryształu
wokół osi, zwanej linią dyslokacji śrubowej. Wektor Burgersa dyslokacji śrubowej jest
skierowany równolegle do jej lini. Dyslokacje śrubowe występują wtedy, gdy na Materiał działają
naprężenia tnące skierowane przeciwnie. Pod działaniem tych naprężeń dyslokacje śrubowe
przemieszczają się. Dyslokacja krawędziowa przemieszcza się w kierunku działania
naprężenia, natomiast Linia dyslokacji śrubowej przemieszcza się w głąb kryształu, prostopadle
do kierunku działania naprężenia stycznego. Dyslokacje śrubowe mogą być Prawo- lub
lewoskrętne. Wektor Burgersa Wielkością charakterystyczną dla dyslokacji jest wielkość
zaburzenia sieci krystalicznej jakie ona wywołuje, a dokładniej Energia związana z tym
zaburzeniem. Jako miarę tego zaburzenia przyjęto Wektor Burgersa. Wyznacza się go za
pomocą tzw. konturu Burgersa (obiegu składającego się z jednakowej Liczby odstępów
sieciowych w każdym kierunku). Jego Długość określa wielkość zaburzenia w dyslokacji
krawędziowej. Jest prostopadły do linii dyslokacji, a jego zwrot jest zgodny z kierunkiem.
Gęstość dyslokacji Jest to wielkość określająca ilość dyslokacji w krysztale poprzez: długość
linii dyslokacji w jednostce objętości kryształu lub liczbę linii dyslokacji przebijającą jednostkową
powierzchnię kryształu. Pole naprężeń wokół linii dyslokacji W zależności od usytuowania
ekstrapłaszczyzny można umownie rozróżniać dyslokacje dodatnie (z ekstrapłaszczyzną
skierowanÄ… nad pÅ‚aszczyznÄ™ poÅ›lizgu) oznaczane symbolem Á lub ujemne ( z
ekstrapÅ‚aszczyznÄ… skierowanÄ… pod pÅ‚aszczyznÄ™ poÅ›lizgu) oznaczane symbolem Â. O
dyslokacjach takich mówi siÄ™, że majÄ… przeciwne znaki (ich pola naprężeÅ„ sÄ… obrócone o 180°).
Jeśli takie dyslokacje znajdują się na jednej płaszczyz
nie poślizgu, wówczas się przyciągają, a
po spotkaniu następuje ich anihilacja. Dyslokacje krawędziowe jednakowego znaku odpychają
się. Oddziaływania między dyslokacjami Wzajemne oddziaływanie między dyslokacjami polega
w istocie na oddziaływaniu ich pól naprężeń. Każdy defekt wywołuje bowiem charakterystyczne
dla niego pole naprężeń rozprzestrzeniające się w głąb sieci, dzięki czemu defekty mogą
wyczuwać się na odległość. Istnieje zasada, że jeśli nakładające się pola naprężeń redukują
energię odkształcenia, to takie defekty się przyciągają i po spotkaniu mogą ulec anihilacji
(znikają). Jeśli natomiast energia wzrasta, to defekty się odpychają. Niskokątowa granica
skośna Dyslokacje krawędziowe mają tendencje do układania się jedne nad drugimi. Zbiór tak
uszeregowanych dyslokacji tworzy płaskie zaburzenie rozdzielające kryształ na dwie części.
PÅ‚aszczyzny sieciowe tych części sÄ… nachylone wzglÄ™dem siebie pod kÄ…tem ¸. Struktura taka
wystÄ™pujÄ™ wówczas, gdy kÄ…t ¸ jest niewielki. NiskokÄ…towa granica skrÄ™cania Tworzy siÄ™ przez
uszeregowanie zbioru dyslokacji śrubowych (ułożonych jedne nad drugimi). Niskokątowa
granica skrÄ™cania oddziela dwie części krysztaÅ‚u skrÄ™cone o kÄ…t ¸ równolegle do pÅ‚aszczyzny
skrzyżowanych dyslokacji śrubowych. Błąd ułożenia warstw atomowych w strukturze regularnej
płasko centrowanej Błąd ułożenia jest defektem rozciągającym się w dwu wymiarach i polega
na zmianie sekwencji ułożenia kolejnych warstw (111). Błąd ułożenia można rozpatrywać jako
rezultat powstania wzdłuż linii dyslokacji częściowych wskutek rozszczepienia dyslokacji pełnej.
Powierzchnia kryształu jako defekt idealnej struktury krystalicznej pole sił na powierzchni
kryształu jest niesymetryczne, a atomy lub jony na powierzchni mają nienasycone lub
zniekształcone wiązania. Wpływa to zarówno an geometrię rozmieszczenia atomów i jonów, jak
i na strukturę elektronową oraz rozprowadzenie defektów punktowych i liniowych w
bezpośrednim sąsiedztwie powierzchni. Wynikają stąd nieco odmienne własności warstw
powierzchniowych kryształu. Energia powierzchniowa warstwy powierzchniowe kryształu
znajdują się w stanie naprężenia wskutek występowania tam sił ściskających. Pod działaniem
tych sił następują przesunięcia atomów lub jonów z niecki energii potencjalnej. Atomy
powierzchniowe mają wskutek tego nadmiar energii potencjalnej w porównaniu z atomami lub
jonami we wnętrzu kryształu. Ten nadmiar energii, w przeliczeniu na jednostkę obszaru
powierzchni nosi nazwę energii powierzchniowej. Zwiększenie liczby najbliższych sąsiadów
jonów (atomów) powierzchniowych (np. adsorpcja) powoduje zmniejszenie wartości energii
powierzchniowej.