DN E I NSPI R A C J E Projekt Joanna D browska Z katalogów, cho jest ich ca e mnóstwo, wcale nie atwo wybra dom, który b dzie nam odpowiada i pasowa do dzia ki. Przeróbki to dodatkowy koszt, wi c mo e projekt indywidualny? Architekt mo e wkomponowa dom w otoczenie i spe ni nasze oczekiwania tak e co do energooszcz dno ci. B dzie to oczywi cie dro sze. I trzeba b dzie wielu spotka i rozmów w tej sprawie... fot. Archipelag Wymarzony i... energooszcz dny W Polsce dom buduje si zwykle na pi dzie- W projektach katalogowych warto zwraca zu ywa nasz dom. Najlepiej, by projektant si t lat, a koszty jego zbudowania to 50% wy- uwag na to, czy technologia budowy umo - od razu przeliczy to na z otówki: je li tego datków na eksploatacj w tym okresie. Warto liwia poprawienie energetycznych parame- nie potrafi, poszukajmy innego, który nie tyl- wi c nieco zwi kszy te pierwsze, aby znacz- trów budynku, bowiem projekty takie zazwy- ko zaprojektuje dom zgodny z nasz wizj , nie zredukowa drugie. czaj nie s energooszcz dne. ale równie zoptymalizuje projekt wed ug za- Jak to zrobi ? Przede wszystkim budowa Z w tpliwo ciami co do parametrów ener- sady: minimum zu ycia energii przy zak a- wed ug dobrego projektu. Nawet je li to kosz- getycznych budynku, którego projekt wybra- danym poziomie kosztów budowy. Niestety towny wydatek, b dzie jedynie ma cz st- li my, warto zwróci si o pomoc do audyto- dostosowanie projektu do bud etu inwestora k cznych kosztów budowy. Bo przede ra energetycznego. nie jest spraw atw , dlatego takich fachow- wszystkim od projektu zale y, czy dom b - W rozmowach z architektem nie zadowa- ców jest niewielu. dzie wygodny, adnie wkomponowany lajmy si funkcjonalnym rozmieszczeniem Równie istotnym jak projekt warunkiem w otoczenie i czy jego u ytkowanie nie b - pomieszcze i adnym wygl dem elewacji: energooszcz dno ci domu jest jako wy- dzie zbyt kosztowne. pytajmy o ilo energii, jak rocznie b dzie konawstwa. Domy energooszcz dne s bar- 126 BUDUJEMY DOM 3/2010 Projekt dziej skomplikowane od zwyk ych , a wi c wymagaj od firmy budowlanej szcze- Zwrot lub wymiana zakupionego projektu gólnej staranno ci. Dlatego ju na d ugo katalogowego przed rozpocz ciem budowy warto poszu- ka sprawdzonej, rzetelnej firmy budowla- nej, znaj cej nowoczesne technologie. Warto Zgodnie z obowi zuj ca dyrektyw 97/7/WE o ochronie konsumentów projekt zamówio- obejrze domy, które buduj , i porozmawia ny przez Internet lub przez telefon (umowa zawarta na odleg o ) mo na zwróci bez po- z inwestorami. I rezygnowa z us ug fachow- dania przyczyny w terminie 10 dni od daty jego dostarczenia. Odes any projekt nie mo e ców, którzy zadaj pytania w rodzaju: Panie, jednak nosi ladów eksploatacji i musi zawiera wszystkie elementy, z którymi by dostar- po co panu tyle styropianu? . czony. Wraz z przesy k zwrotn nale y odes a podpisane o wiadczenie (do czone do wy- Wst pna koncepcja domu powinna powsta- s anego nam projektu) o odst pieniu od umowy. wa jako wynik rozmów, w których ciera- Mo liwo wymiany projektu na inny ustala si indywidualnie z biurem projektowym: mo e j si oczekiwania cz onków rodziny. Nie na- ono wyrazi na to zgod , ale nie ma takiego obowi zku. le y lekcewa y tego etapu: w a nie z tych rozmów i narad powinno wynikn , ile cz- nie metrów kwadratowych ma mie dom, ile Powtarzalny z katalogu st pne dla jak najwi kszej liczby potencjal- w nim ma by pokoi, a ile azienek, czy ga- Takie projekty s w miar tanie, dost pne nych inwestorów. Prawie nie publikuj za- ra ma by po czony z domem, czy te wol- i uniwersalne. Je li pochodz z renomowa- tem projektów zawieraj cych rozwi zania no stoj cy i ile samochodów b dzie w nim nych pracowni, cz sto s te ju sprawdzo- zwi kszaj ce koszty, jakie trzeba zastoso- parkowa . ne: domy budowane wed ug nich zosta y wa w domu energooszcz dnym: taki dom Kto chce budowa i y oszcz dnie, nie ju wybudowane, a o samym ich budowa- mo e by bowiem dro szy 10 20% od domu powinien planowa budowy piwnicy, któ- niu wiele mo na si dowiedzie z forów in- budowanego wg obowi zuj cych przepisów. ra cho przydatna mo e podnie koszty ternetowych. W a ciciele domów budowa- ciany, dachy i pod ogi w projektach z ka- budowy o 30 50 tys. z , a podczas eksploata- nych wed ug projektów z katalogów tworz talogów s wi c ocieplone jedynie w mini- cji domu zwi ksza jego zapotrzebowanie klany i wymieniaj si do wiadczeniami malnym stopniu tak, by odpowiada y nor- na energi do ogrzewania. Zamiast piwni- z poszczególnych etapów budowy, dziel mom ochrony cieplnej budynków. To samo cy lepiej pomy le o odpowiednio usytuowa- si pomys ami, dyskutuj i wzajemnie so- dotyczy stolarki w katalogach prawie za- nym pomieszczeniu na parterze (od pó - bie doradzaj , pokazuj te zdj cia ilustru- wsze s to wyroby standardowe. Raczej nie nocnej strony, je li ma tam by spi arnia). j ce poszczególne etapy i zastosowane roz- znajdziemy te energooszcz dnych rozwi - Mniejszych nak adów inwestycyjnych wy- wi zania. To bezcenna skarbnica wiedzy za wentylacji: w projektach powtarzal- maga b dzie te gara wbudowany w bry- z pierwszej r ki. nych jest prawie zawsze grawitacyjna. Dom domu ni wolno stoj cy. Do samochodu W katalogach lub na stronach interneto- wybudowany wed ug takiego projektu nie nie trzeba b dzie wychodzi przez drzwi ze- wych pracowni architektonicznych mo na b dzie wi c odpowiada standardom ener- wn trzne, a nad gara em zyskamy dodatko- cz sto obejrze tzw. wizualizacje domów gooszcz dno ci. w przestrze u ytkow . (przestrzenne ilustracje w ró nych uj ciach) i zapozna si z przewidywanymi kosztami Indywidualny na zlecenie Staranno wykonawstwa jest niezb dnym budowy. Niektóre pracownie umo liwiaj na- Architekt mo e przystosowa projekt za- wymogiem energooszcz dno ci wet wirtualne przemalowywanie elewacji równo do naszych oczekiwa , jak i do kon- i dachów wybranych projektów. kretnej dzia ki, uwzgl dniaj c jej kszta t Projekt z katalogu kosztuje 1200 2000 z , i ukszta towanie terenu, wybieraj c najod- ale nie s to wszystkie koszty zwi zane z do- powiedniejszy kszta t bry y, rozmieszcze- kumentacj potrzebn do budowy. Do tej nie i wielko poszczególnych pomiesz- kwoty trzeba doliczy koszty: cze , rozmieszczenie i rozmiary okien, 1) adaptacji projektu do warunków panuj - a przy tym je li takie b dzie nasze ycze- cych na dzia ce: do jej orientacji wzgl dem nie stworzy projekt wyró niaj cy si , stron wiata, ukszta towania terenu i s - niepowtarzalny, jedyny w swoim rodza- siedztwa, ju, lub przeciwnie taki, który znakomicie 2) ewentualnych zmian w projekcie, np. pod- wtopi si w istniej c zabudow . niesienia cianki kolankowej albo zmian roz- Wykonanie projektu zajmuje architek- mieszczenia czy wielko ci okien. towi minimum sze tygodni. Przeci tny Nawet niewielkie zmiany w projekcie mog koszt takiego projektu to 5 20 tys. z , a za- kosztowa wi cej ni sama dokumentacja, le y nie tylko od wielko ci domu czy stop- np. 3 tys. z . nia skomplikowania jego bry y albo wy- Niestety, w Polsce powtarzalne projek- branej technologii, ale tak e od renomy ty domów energooszcz dnych s rzadko- projektanta. ci . Firmy projektowe, d c do sprzedawa- Wybór projektu trzeba wi c dobrze prze- nia jak najwi kszej liczby projektów, staraj my le , bo cena stosunkowo taniego projek- si projektowa domy mo liwie tanie, do- tu katalogowego powi kszona o koszt jego BUDUJEMY DOM 3/2010 127 fot. M. Szymanik ENERGOOSZCZ DNE INSPIRACJE przystosowania do konkretnych warun- dwu- lub trójwarstwowe lub ków i naszych wymaga mo e si okaza szkieletowe, których konstrukcja u atwia porównywalna z kosztem projektu indywi- zastosowanie bardzo grubej izolacji ter- dualnego, którego autora mo emy poprosi micznej. o zrealizowanie nawet najbardziej wyszu- ciany jednowarstwowe w domu energo- kanego zamówienia. oszcz dnym nie s optymalnym rozwi za- niem. Ale istniej na rynku materia y, które Technologia budowania zapewniaj cianom wspó czynnik przewo- Poniewa najwi cej ciep a ucieka przez cia- dzenia ciep a U zbli ony (a nawet nieco ni - ny i dach domu, przegrody te trzeba zbudo- szy) do wymaganego dla przegród w domu wa z materia ów wysokiej jako ci i starannie energooszcz dnym. O materia ach tych pi- je ociepli . Niewa ne, czy zdecydujemy si na szemy na ostatniej stronie artyku u. beton komórkowy, ceramik , keramzytobeton, Wed ug obowi zuj cych norm wystar- czy silikaty. Wa ne jest natomiast to, aby cia- czy warstwa ocieplenia cian zewn trz- ny mia y odpowiednie parametry cieplne (U nych (styropianem lub we n mineraln ) Wybieraj c projekt z katalogu, trzeba cian domu energooszcz dnego powinno by grubo ci 12 cm. Aby dom spe nia wymo- pami ta o kosztach jego adaptacji do warunków znacznie mniejsze ni normowe 0,3 W/(m2" K). gi energooszcz dno ci, warstwa izolacji panuj cych na dzia ce oraz ewentualnych Domy energooszcz dne najcz ciej budu- termicznej w zale no ci od zastosowanej zmianach w projekcie, które mog kosztowa wi cej ni sam projekt je si jako: technologii wznoszenia scian zewn trz- Co sprawdza w projektach? Izolacje termiczne przegród zewn trz- Osadzenie stolarki. Wszystkie okna i drzwi które ucieka ciep o. Nawet przez dodatkowe nych. Powinny by ci g e i mie sta gru- musz by umieszczone w warstwie termoizo- ocieplenie takich miejsc nie udaje si ca kowi- bo . lacji, a nie na kraw dzi muru no nego. W nie- cie wyeliminowa mostków cieplnych. licznych cianach jednowarstwowych spe nia- Przewody wentylacji grawitacyjnej. Je li izolacja j cych wysokie wymagania termiczne stolark w projekcie s zaznaczone takie przewody, przeciwwilgociowa mocuje si w rodku grubo ci przegrody. oprócz przewodów wentylacyjnych do kot ow- szczelina ciana Kszta t bry y domu. Im dom jest bardziej ni i okapu kuchennego, takiego projektu nie wentylacyjna no na roz o ysty i im wymy lniejsza jest jego forma, mo na uzna za energooszcz dny. tym mniejsza szansa na energooszcz dno . Je li projekt, czy katalogowy, czy te przygo- Balkony po czone ze stropem, taras nad towany na indywidualne zamówienie ma cho pomieszczeniem ogrzewanym, lukarny. W ta- trzy z wymienionych mankamentów, lepiej we- izolacja kich miejscach tworz si mostki cieplne, przez d ug niego nie budowa . termiczna szlichta ciany no nej betonowa (styropian lub we na mineralna) ciana izolacja termiczna os onowa (np. styropian FS 20) Zwarta bry a na planie prostok ta, prosty, dwuspadowy dach, brak lukarn i balkonów to nie tylko wymóg energooszcz dnej eksploatacji, ale te oszcz dne koszty budowy Izolacja termiczna ciany trójwarstwowej 128 BUDUJEMY DOM 3/2010 fot. Archipelag rys. Pracownia projektowa Dom Na Pi
tk
Projekt nych powinna mie grubo 15 20 cm (nie pewno ju przerabia , wi c wszystko mo e j tak naprawd przerysowania wszystkich nale y jednak przesadza z grubo ci ocie- zrobi szybciej i atwiej. plansz projektu i sporz dzania nowego plenia, bo powy ej 20 cm mog pojawi si Do architekta, który podejmuje si ada- projektu konstrukcyjnego, co mo e spo- problemy ptacji projektu katalogowego, nale y wodowa wzrost kosztów projektu nawet ze stabilno ci izolacji i z czasem mog przede wszystkim dostosowanie go do wa- o kilka tysi cy z otych. wyst pi p kni cia i odspojenia ocieple- runków panuj cych na dzia ce, a w szcze- Uwaga! Architekt, który dokonuje ada- nia). gólno ci dopilnowanie zgodno ci projektu ptacji projektu powtarzalnego i przygoto- Poniewa ogrzane powietrze we wn trzu z planami zagospodarowania terenu (lub wuje projekt zagospodarowania dzia ki, unosi si , wi c jeszcze wi ksze znaczenie gdy ich nie ma z uzyskanymi przez inwe- jest uwa any za projektanta danego domu ma izolacja dachu warstwa we ny mineral- stora warunkami zabudowy, z którymi pro- (zgodnie z art. 20 prawa budowlanego), nej grubo ci 30 cm lub wi cej. jekt katalogowy mo e si nie zgadza ; np. przejmuj c wynikaj ce z ustawy obowi z- ze wzgl du na d ugo budynku wzd u ki i uprawnienia cznie z odpowiedzial- Adaptacja projektu ulicy, k t nachylenia dachu, wysoko no ci za projekt. Projektów katalogowych jest na rynku tak w kalenicy, powierzchni zabudowy itp.). du o, e zazwyczaj udaje si znale taki, Autorowi adaptacji mo na zleci i ta- Wymogi energooszcz dno ci który w przybli eniu wydaje si odpo- kie zmiany w projekcie, jak powi ksze- W domach standardowych spe niaj cych wiedni. eby go przystosowa do wyma- nie powierzchni salonu czy dodatkowe obowi zuj ce normy, zapotrzebowanie na ga i potrzeb rodziny oraz dopasowa do pomieszczenie dla seniora. ciep o wyra ane tzw. wspó czynnikiem se- warunków na dzia ce, trzeba zwróci si Wszelkie zmiany projektu wi si zwy- zonowego zapotrzebowania na ciep o wy- do architekta, który dokona odpowiednich kle z dodatkowymi kosztami. Nie war- nosi EA 100 120 kWh/m²" rok. W domach zmian. to zatem wybiera takiego projektu, któ- energooszcz dnych wspó czynnik ten wy- Niezb dna jest zgoda autora projektu na ry spe ni nasze oczekiwania dopiero po nosi 15 70 kWh/m²" rok. Aby zapotrzebo- adaptacj . Zawsze wi c warto najpierw do znacznych zmianach. Drobne korekty, np. wanie na ciep o nie by o wi ksze, w miej- niego zwróci si z pytaniem, czy zechce przesuni cie okna czy drzwi, zwykle nie- scach potencjalnych strat ciep a musz by podj si adaptacji i wprowadzenia wy- trudno wprowadzi , ale takie zmiany jak zastosowane specjalne rozwi zania, które maganych przez nas poprawek. Autor pro- przesuni cie ciany konstrukcyjnej czy je ogranicz do minimum. Najwa niejszym jektu ma ca dokumentacj projektow pionów instalacyjnych w zwi zku ze zmia- jest w a ciwa izolacja termiczna. Decyduje w komputerze, w dodatku cz zmian na n rozplanowania pomieszcze wymaga- o niej projektant, którzy powinien dosto- REKLAMA ENERGOOSZCZ DNE INSPIRACJE Zakres zmian w projekcie Architekt dokonuj cy adaptacji projektu k t nachylenia dachu o 5 do 10% pod wa- korekty w projekcie. Je eli zmiany s istotne mo e zmieni bez zgody autora: runkiem dostosowania jego konstrukcji do tej w stosunku do zatwierdzonego projektu, a po- wymiary fundamentów, aby dostosowa je zmiany i zachowania formy architektonicznej wiatowy inspektor nadzoru dowiedzia by si do lokalnych warunków gruntowych, budynku, o nich (na przyk ad od s siadów zaintereso- zakres podpiwniczenia budynku (na przy- przekroje elementów konstrukcji dachowej wanych now budow ), wówczas ma prawo k ad z ca kowitego na cz ciowe lub odwrot- w celu dostosowania ich do innych materia- wyda postanowienie wstrzymuj ce budow . nie) pod warunkiem e nie spowoduje to ów pokrycia lub do innych ni za o ono w pro- Na powy sze postanowienie inwestorowi przy- zmiany po o enia parteru w stosunku do po- jekcie stref obci enia niegiem i wiatrem, s uguje prawo z o enia za alenia do wojewódz- ziomu terenu, kolorystyk elewacji, detale dekoracyjne, kiego inspektora nadzoru budowlanego. Aby materia y na konstrukcj budynku ( ciany kszta t podjazdów i tarasów, zapobiec takim niespodziankom, lepiej post - i stropy), pod warunkiem e po zmianie za- instalacje: wodn , kanalizacyjn , gazow , pi zgodnie z przepisami, czyli uzyska nowe chowane b d parametry wymagane prze- elektryczn i centralnego ogrzewania, pozwolenie na budow domu wed ug takiej pisami i normami oraz walory u ytkowe bu- sporz dzi lustrzane odbicie projektu. znacznie zmienionej dokumentacji. Za istot- dynku, Powy sze zmiany powinny zosta nanie- ne, czyli wymagaj ce takiego post powania, rodzaj stropów pod warunkiem e zacho- sione na orygina projektu kolorem czerwo- ustawodawca uzna na przyk ad nast puj ce waj parametry wymagane normami i przepi- nym i dokonane z zachowaniem obowi zuj - zmiany: sami, cych norm i przepisów prawa budowlanego lokalizacji budynku na dzia ce (w stosunku materia y na ciany zewn trzne (w tym izo- przez osoby maj ce odpowiednie uprawnie- do projektu zagospodarowania dzia ki), lacje termiczne i przeciwwilgociowe) oraz ma- nia. W uzasadnionych sytuacjach powinny by kubatury, powierzchni zabudowy lub wyso- teria y wyko czeniowe (tynki, materia y na sporz dzone rysunki zamienne, które powin- ko ci budynku, posadzki, dachówki) pod warunkiem e za- ny by do czone jako aneks do dokumenta- wymiarów zewn trznych budynku, chowaj zgodno parametrów (wytrzyma- cji sk adanej razem z wnioskiem o pozwolenie sposobu u ytkowania budynku lub jego cz - o , ciep och onno ) z obowi zuj cymi nor- na budow . ci. mami i przepisami, Jakiekolwiek inne zmiany ponad wyszcze- Wszelkie inne zmiany (czyli niekwalifikowane przesun lub zlikwidowa ciany dzia o- gólnione wy ej mog by dokonane wy cz- jako istotne) wpisuje si na bie co do dzien- we i zmieni lokalizacj , liczb i kszta t okien nie za zgod autora projektu lub pracowni. nika budowy. oraz drzwi, je li zachowane b d ich parame- Zdarza si , e ju po uzyskaniu pozwolenia try wymagane przepisami i normami, na budow inwestor wprowadza zmiany czy sowa jej rodzaj i grubo do wymaganych dze na gruncie warto ci U = 0,15 wystar- o a bezpo rednio po na o eniu masy hy- przepisami warto ci wspó czynnika prze- cz p yty z polistyrenu ekstrudowanego droizolacyjnej, pod warunkiem e masa ta wodzenia ciep a U. Warto ci wspó czyn- grubo ci 14 cm lub ze styropianu grubo- nie zawiera rozpuszczalników organicz- nika U okre la Rozporz dzenie Ministra ci 20 cm (równie w przypadku ogrzewa- nych. Infrastruktury w sprawie warunków tech- nia pod ogowego). Oba rodzaje p yt dobrze nicznych jakim powinny odpowiada bu- sprawdzaj si w bezpo rednim kontakcie Strop nad nieogrzewan piwnic dynki i ich usytuowanie. z gruntem, znosz te bez szkody obci e- Wymagana przepisami warto wspó - nie betonow wylewk pod ogow . Szybko czynnika U d" 0,45 W/(m2" K), w domu ener- Fundamenty oraz pod oga na gruncie si je montuje, mo na przykleja je do pod- gooszcz dnym U d" 0,30 W/(m2" K). Dla Zgodnie z obowi zuj cymi przepisami warto U fundamentów i pod ogi na grun- posadzka cie w domu jednorodzinnym powinna wy- zaprawa klejowa nosi U d" 0,45 W/(m2" K). W domu energo- wylewka samopoziomuj ca oszcz dnym zalecana jest warto szlichta betonowa U d" 0,15 0,20 W/(m2" K). Tak nisk warto izolacja brzegowa wspó czynnika przewodzenia ciep a mo - na uzyska dzi ki odpowiedniemu ocie- pozioma izolacja przeciwwilgociowa pleniu. pionowa izolacja przeciwwilgociowa cian Najlepsz i naj atwiejsz do u o enia fundamentowych nie mniej ni 8 cm izolacj termiczn fundamentów s p yty z polistyrenu ekstrudowanego materia- izolacja termiczna z polistyrenu ekstrudowanego u o wspó czynniku przewodno ci cieplnej podbudowa grubo ci 15 30 cm, z zag szczonego grubego 0,027 W/(m" K), a wi c cieplejszego od wiru styropianu 0,037 W/(m" K). Do zapew- Ocieplenie pod ogi na gruncie nienia cianom fundamentowym i pod o- 130 BUDUJEMY DOM 3/2010 Projekt Architektura a energooszcz dno Kszta t budynku i liczba kondygnacji 12 15°C pomieszczenia gospodarcze: cjalnymi siatkami zatrzymuj cymi wiat o roz- Dom energooszcz dny powinien mie mo - sk adzik, spi arnia, pralnia, weranda; proszone. liwie ma powierzchni przegród zewn trz- 4 8°C gara , magazyn narz dzi i sprz tu Wielko i rozmieszczenie okien. Okna nych ( cian i dachu) w stosunku do kubatury. ogrodowego. nie powinny by zbyt du e, zw aszcza je li Najbardziej racjonalny z punktu widzenia kosz- Ró nica temperatury pomi dzy s siaduj cy- maj gorsze parametry termiczne (czyli wi k- tów budowy i eksploatacji jest dom parterowy mi pomieszczeniami nie powinna przekracza sz warto U). Tam, gdzie to mo liwe, wska- z u ytkowym poddaszem, najlepiej z dachem 8°C, wtedy bowiem ciany dzia owe mog by zane jest stosowanie okien nieotwieranych, p askim lub o ma ym k cie nachylenia, zapro- tanie i stosunkowo cienkie (12 cm). Je liby ró - które s szczelniejsze i maj mniejsz po- jektowany na planie kwadratu lub niezbyt wy- nice mia y by wi ksze, ciany trzeba ociepla , wierzchni ram w stosunku do rozmiarów d u onego prostok ta: z domów o takim kszta - a wi c musia yby by znacznie grubsze. przeszklenia (ramy maj zwykle du o gorsz cie ciep o uchodzi najwolniej. izolacyjno termiczn ni szyby). Dom parterowy o takiej samej powierzch- Okna i drzwi Niezale nie od tego, czy projekt pochodzi ni, ale bez poddasza, b dzie bardziej roz o y- W a ciwe rozmieszczenie i dobre parametry z katalogu, czy powsta na nasze zamówienie, sty, z wi kszym dachem, b dzie wi c dro szy cieplne okien i drzwi to jeden z warunków ener- trzeba go dok adnie oceni i uwa nie ledzi i mniej energooszcz dny. gooszcz dno ci domu. wszystkie zmiany, jakim podlega czy s na- Izolacyjno stolarki. Nale y zwraca bacz- st pstwem adaptacji projektu powtarzalnego, n uwag na wspó czynnik przenikania ciep a czy te s to kolejne wersje projektu indywi- U. W odniesieniu do okien miarodajna jest war- dualnego. Warto zwraca uwag na zorien- to U dotycz ca ca ego okna, a nie samego towanie pomieszcze i ich okien wzgl dem szklenia, gdy ono jest zawsze cieplejsze ni stron wiata. Ka de okno, nawet o najlepszej ramy. Wedle obowi zuj cych przepisów wspó - izolacyjno ci termicznej, np. U d" 0,8 W/(m2" K) czynnik ten w domach jednorodzinnych nie jest zawsze pod tym wzgl dem gorsze ni prze- powinien przekracza (w zale no ci od strefy groda pe na ciana, U d" 0,2 0,25 W/(m2" K) klimatycznej) warto ci 1,7 1,8 W/(m2" K). W do- czy dach, U d" 0,15 0,2 W/(m2" K). mach energooszcz dnych warto wspó czyn- W ogólnym rozrachunku okna s zawsze nika U powinna wynosi 0,8 1,1 W/(m2" K). mostkami termicznymi, czyli miejscami Zgodnie z przepisami U drzwi zewn trznych ucieczki energii cieplnej. Najwi ksze stra- Kto chce mie energooszcz dny dom, nie = 2,6 W/(m2" K), w domach energooszcz dnych ty powoduj oczywi cie okna zorientowane powinien wybiera projektu o rozbudowa- zaleca si U = 2 W/(m2" K). Obecnie produku- na pó noc, bo zimowe straty przez okna po u- nej bryle, z podcieniami, wykuszami, lukar- je si drzwi bardzo dobrze ocieplone nawet dniowe s rekompensowane przez zyski cie- nami i dachu o skomplikowanym kszta cie, o wspó czynniku U lepszym, tj.: p a wskutek nas onecznienia. poniewa elementy te niepotrzebnie zwi k- drewniane ocieplone styropianem Du e okna od po udnia korzystne zim , szaj powierzchni przegród zewn trznych. 1,2 2 W/(m2" K); mog si przyczynia latem do zwi kszone- Zbudowanie domu o prostej, zwartej bryle jest z PVC ocieplone wk adk termoizolacyjn go zu ycia energii na ch odzenie przegrze- te atwiejsze i ta sze ni budynku o skompli- 1,3 2,5 W/(m2" K); wanych pomieszcze . A warto wiedzie , e kowanym kszta cie. aluminiowe ocieplone piank lub we n mi- ch odzenie budynku mo e poch ania wi cej Energooszcz dno ci sprzyja wyra ny po- neraln 1,1 W/(m2" K). energii ni jego ogrzewanie. Jak z tego wyni- dzia budynku na strefy termiczne: Wspó czesne okna mog mie szyby ze ka, ze szczególn uwag nale y ocenia pro- 22 24°C azienka; specjalnymi pow okami, które w zale no ci jekty domów, w których zaprojektowano bar- 20 22°C pokoje dzienne, salon, pokoje dla od usytuowania budynku wzgl dem stron dzo du e przeszklenia. dzieci, gabinet; wiata sprzyjaj pozyskiwaniu energii przez czenie okien. Je li w projekcie s s sia- 18 20°C kuchnia, sypialnie; okna lub zapobiegaj jej stratom. Stosuje si duj ce ze sob okna, warto zwróci uwag 16 18°C korytarze, pokoje do wicze lub w tym celu sprawdzone ju rozwi zania: po- na to, czy s rozdzielone fragmentem muru gry w bilard; w oki niskoemisyjne lub pokrywanie szyb spe- czy tylko ram , gdy ma to wp yw na wiel- ko strat ciep a. Z dwóch okien o tej samej Zalecane rozmieszczenie funkcji pomieszcze powierzchni szyb, wi ksze straty dotyczy w domu energooszcz dnym b d okien rozdzielonych fragmentem muru. Po czone okna o tej samej powierzchni szyb maj mniejsz powierzchni ram i tym sa- mym minimalizuj straty ciep a zarówno na ramach, jak i po czeniach okna ze cian budynku. Taka sama zasada dotyczy okien po aciowych. BUDUJEMY DOM 3/2010 131 fot. Archipelag ENERGOOSZCZ DNE INSPIRACJE nadania stropowi przepisowej izolacyj- no ci nale y u o y 5 12 cm styropia- nu lub we ny mineralnej; w domu energo- oszcz dnym warstwa ta powinna wynosi 10 12 cm. Izolacj t mo na te wykona z p yt polistyrenu ekstrudowanego: wy- starczy warstwa grubo ci 8 cm. Ocieplenie nale y przymocowa po zim- nej stronie, czyli od spodu stropu; mo na te zastosowa sufit podwieszony i na nim u o y odpowiednio grub warstw ocie- plenia (izolacja powinna dotyka stropu nad piwnic ). ciany zewn trzne Zgodnie z obowi zuj cymi przepisami warto wspó czynnika przenikania ciep a Dom energooszcz dny budowany w technologii cian dwuwarstwowych: z bloczków betonu komórkowego YTONG grubo ci 24 cm, ocieplonych 20 cm warstw we ny skalnej w domach jednorodzinnych powinna wy- nosi U d" 0,30 W/(m2" K), a w domu energo- oszcz dnym U d" 0,20 0,25 W/(m2" K). kiem cienkowarstwowym na siatce z w ók- warstwa ocieplenia zapewnia uzyskanie Jednowarstwowe. Mog by wymurowa- na szklanego lub te os ania oblicówk wspó czynnika U d" 0,15 W/(m2" K). ne z nast puj cych materia ów: z desek albo sidingu winylowego. Strop wykonany z prefabrykowanych pustaków keramzytobetonowych Trójwarstwowe. W domach jednoro- elementów z betonu komórkowego. Zastosowanie takiej technologii ogranicza tworzenie si z wk adk styropianow , np. Fortis JS, dzinnych warstwa no na takich cian mostków cieplnych na po czeniu stropu ze cian grubo 36 cm, U = 0,19 W/(m2" K); mo e mie zwykle nie wi cej ni 18 zewn trzn pustaków z ceramiki poryzowanej, 20 cm. Materia na t warstw nie musi np. Porotherm 50 P +W, grubo ci 50 cm, mie dobrej izolacyjno ci cieplnej, lecz U = 0,26 W/(m2" K); przede wszystkim dobr wytrzyma o , za- betonu komórkowego, np. YTONG tem stosuje si na ni takie same materia y ENERGO, grubo ci 48 cm, jak na ciany dwuwarstwowe, np. silikaty. U = 0,19 W/(m2" K). Warstwa os onowa takich cian ma zazwy- To, czy ciana jednowarstwowa osi gnie czaj 8 12 cm grubo ci i muruje si j na tak du izolacyjno , zale y jednak tak- przyk ad z cegie klinkierowych, wapien- e od dok adno ci jej wykonania: je li ele- no-piaskowych lub cementowych. U o ona menty czy si przez klejenie, wa na jest mi dzy warstw no n a os onow izola- jak najmniejsza grubo spoin (powinny cja termiczna umo liwia wyeliminowa- by cienkowarstwowe, bo ka de pogrubie- nie mostków termicznych. W domu budo- nie czyni z nich mostki cieplne), z kolei wanym wg obowi zuj cych norm stosuje ciany murowane na zaprawie ciep o- si 12 cm we ny mineralnej lub styropia- chronnej powinny mie grube spoiny, (bo nu, a w energooszcz dnym warstwa izola- w zaprawie s granulki izolacyjne). cji powinna wynie 15 20 cm, co zapew- Dwuwarstwowe. Dla zapewnienia wy- ni bardzo dobr izolacyjno ciepln cian. maganej warto ci U d" 0,25 W/(m2" K) stosuje si odpowiednio grub warstw ocieplenia, Dach i stropodach zatem warstw no n mo na wymurowa Zgodnie z obowi zuj cymi przepisami nawet z materia u o bardzo s abej izolacyj- warto wspó czynnika przenikania no ci termicznej, np. bloczków wapienno- ciep a tych przegród powinna wynosi -piaskowych lub betonu komórkowego naj- U d" 0,25 W/(m2" K), a w domach energoosz- ci szych odmian (na zwyk e, grube spo- cz dnych U d" 0,15 0,20 W/(m2" K). Na izola- iny pionowe i poziome). Do ocieplania sto- cje termiczne dachów stosuje si niemal wy- suje si styropian lub we n mineraln . cznie we n mineraln , któr uk ada si Grubo warstwy ocieplenia powinien w dwóch lub trzech warstwach (aby jedn obliczy projektant. Orientacyjnie mo na z nich mo na by o ociepli elementy kon- przyj , e w domu energooszcz dnym strukcyjne). Wed ug wymaga norm czna za minimum uwa a si warstw grubo izolacji powinna wynosi 20 30 cm 20 centymetrow (bez wzgl du na rodzaj (a pojedynczej warstwy minimum 8 cm). materia u, z którego wykonane s ciany). W domu energooszcz dnym za minimum Ocieplenie najcz ciej pokrywa si tyn- nale y uzna 30 cm izolacji termicznej: taka 132 BUDUJEMY DOM 3/2010 fot. Archipelag fot. Archipelag