Strefy klimatyczne świata i ich charakterystyka



Strefy klimatyczne świata i ich charakterystyka.

 
 
Na przebieg procesów klimatotwórczych wpływa zróżnicowanie oświetlenia ziemi, co jest skutkiem kształtu i ruchów Ziemi oraz zróżnicowania jej powierzchni. Czynniki te powodują strefowe i astrefowe zróżnicowanie klimatu. Do geograficznych czynników klimatycznych, zalicza się przede wszystkim szerokość geograficzną oraz rozkład lądów i mórz, wysokość nad poziomem morza, ukształtowanie terenu, prądy morskie, szatę roślinną a także pokrywę śnieżną i lodową. Począwszy od starożytności aż do XIX wieku strefy klimatyczne identyfikowano ze strefami oświetlenia,
czyli z szerokością geograficzną. W XX w. powstało wiele klasyfikacji klimatów. W polskich atlasach geograficznych w klasyfikacji klimatów wyróżnia się na każdej półkuli 5 stref klimatycznych, a w każdej z nich kilka typów klimatu. Podstawą do określenia typu klimatu są rozkład opadów
w ciągu roku, wartości i przebieg temperatury oraz charakter roślinności.

I - Strefa klimatów równikowych.
W strefie tej Å›rednia temperatura wszystkich miesiÄ™cy przewyższa 20°C, a dobowe i roczne amplitudy temperatury nie przekraczajÄ… kilku stopni. Opady sÄ… najwyższe przy zenitalnym poÅ‚ożeniu SÅ‚oÅ„ca. Pory roku sÄ… wyznaczone przez pory opadów. W strefie tej wyróżnia siÄ™ trzy podstawowe typy klimatów równikowy wybitnie wilgotny, podrównikowy wilgotny
i podrównikowy suchy. BezpoÅ›rednio przy równiku wystÄ™puje klimat wybitnie wilgotny, o opadach caÅ‚orocznych. W miarÄ™ oddalania siÄ™ od równika opady wystÄ™pujÄ… sezonowo i jednoczeÅ›nie maleje ich suma. Strefa klimatów równikowych obejmuje duże obszary Afryki (od ok. 20°S do 15°N), Ameryki PoÅ‚udniowej i Åšrodkowej, Archipelag Malajski i Półwysep Malajski, Filipiny, PółnocnÄ… AustraliÄ™ i prawie caÅ‚y Madagaskar.

II - Strefa klimatów zwrotnikowych.
Przy Å›redniej rocznej powyżej 20°C temperatura najchÅ‚odniejszego miesiÄ…ca waha siÄ™ od powyżej 20°C do 10°C; latem, zwÅ‚aszcza w klimacie suchym wystÄ™pujÄ… duże amplitudy dobowe. Notuje siÄ™ tu temperatury wyższe niż w pozostaÅ‚ych strefach. Opady przypadajÄ… na półrocze letnie lub sÄ… bardzo skÄ…pe, sporadyczne. Klimat tej strefy ksztaÅ‚tujÄ… dynamiczne wyże okoÅ‚ozwrotnikowe, stÄ…d przeważajÄ…ca część tej strefy ma klimat suchy
i skrajnie suchy w niej też występują najliczniejsze i największe pustynie: Sahara, pustynia Arabska, wieka pustynia Australijska, pustynia Kalahari.
Na zachodzie kontynentów pustynie dochodzą do samego brzegu morskiego,
co wiąże się z występowaniem litych wybrzeży zimnych prądów morskich. Wschodnie wybrzeża mają klimat wilgotniejszy, gdyż wiatry wschodnie przynoszą tam wilgotne powietrze znad oceanu. W obszarach monsunowych tej strefy, obejmujących subkontynent Indyjski, Półwysep Indochiński oraz niewielki fragment południowo-wschodnich Chin, występuje klimat monsunowy z dużymi sumami opadów przypadającymi na porę monsunu letniego.

III -Strefa klimatów podzwrotnikowych.
Åšrednia roczna temperatura wynosi od 10ºC do 20°C, temperatura najchÅ‚odniejszego miesiÄ…ca od powyżej 10°C (w klimatach morskich) do poniżej 0°C (w kontynentalnych). Latem w klimatach suchych panujÄ… bardzo wysokie temperatury. W klimacie Åšródziemnomorskim, należącym do klimatów morskich, opady przeważajÄ… w półroczu zimowym, a lato jest gorÄ…ce i suche. Tego typu klimat wystÄ™puje w basenie Morza, Åšródziemnego, w wÄ…skim pasie wybrzeży wschodnich i zachodnich. obu Ameryk,
na południowych krańcach Afryki i Australii. Klimat kontynentalny suchy mają: Wyżyna Irańska, Kotlina Kaszgarska i Tybet. Odmiana monsunowa
z ciepłymi i wilgotnymi latami oraz suchymi i zimnymi zimami występuje
we wschodniej Azji.
IV - Strefa klimatów umiarkowanych.
Klimaty tej strefy sÄ… ksztaÅ‚towane w dużej mierze przez ukÅ‚ady niżowe przemieszczajÄ…ce siÄ™ znad oceanów w kierunku wschodnim Przy Åšredniej rocznej temperaturze od 0°C do 10°C, temperatura najcieplejszego miesiÄ…ca przekracza 10°C. Wyróżnione tu klimaty morskie i przejÅ›ciowe majÄ… amplitudÄ™ rocznÄ… poniżej 25°C, a kontynentalne wyższÄ… od 25°C
i siÄ™gajÄ…cÄ… 35-45°C w warunkach skrajnie kontynentalnych. W klimatach morskich opady sÄ… caÅ‚oroczne lecz przeważajÄ… jesienno-zimowe,
a w przejÅ›ciowych, kontynentalnych i monsunowych - letnie. W wyróżnionej w tej strefie grupie klimatów ciepÅ‚ych temperatura trzech miesiÄ™cy letnich przekracza 15°C, a w grupie klimatów chÅ‚odnych morskich temperatura dwóch miesiÄ™cy letnich waha siÄ™ od 10°C do 15°C. ZasiÄ™g wystÄ™powania klimatów morskich zależy od uksztaÅ‚towania powierzchni; przy równoleżnikowo poÅ‚ożonych górach Europy klimat morski siÄ™ga aż po centrum kontynentu.

V - Strefa klimatów okołobiegunowych.
W tej strefie, przy Å›redniej rocznej temperaturze poniżej 0°C, temperatura najcieplejszego miesiÄ…ca jest niższa od 10°C. Opady sÄ… caÅ‚oroczne, z przewagÄ… Å›nieżnych, o maÅ‚ych sumach ok. 250 mm. Wyróżnia siÄ™ klimat subpolarny, o temperaturach najcieplejszego miesiÄ…ca powyżej 0°C, i polarny z temperaturÄ… najcieplejszego miesiÄ…ca poniżej 0°C.
W zasięgu klimatu tej znajduje się cała Antarktyda, Grenlandia,
północne krańce Ameryki Północnej oraz Azji i niewielkie obszary
w północnej Europie.
W każdej strefie klimatycznej można wyróżnić klimat górski. Cechują go zmiany klimatyczne zachodzące piętrowo wraz ze wzrostem wysokości.