WYBRANE DZIEŁA LITERATURY ŚWIATOWEJ

Tytuł	Język	Czas	Autor	Charakterystyka, uwagi
Gilgamesz	staroba-biloński	XVIII w. p.n.e.^b	?	Epos o przygodach władcy Uruk, m.in. o po­-dróży w zaświaty dla ratowania przyjaciela
Rigweda	wedyjski	od XV w. p.n.e.^c	?	Ok. 1000 hymnów o treści religijnej i filozoficznej
Psalmy	hebrajski	od XI w. p.n.e.^c	?	150 hymnów religijnych o różnorodnej treści (m.in. dziękczynne, błagalne, pokutne)
Iliada i Odyseja	grecki	VIII w. p.n.e.	Homer	Pisany heksametrem epos o wojnie trojańskiej i tułaczce powracającego do domu Odysa
Pieśni	grecki	ok. 600 p.n.e.	Safona	Zbiór utworów lirycznych, po raz pierwszy w lit. greckiej wyrażających uczucia osobiste
Bajki	grecki	VI w. p.n.e.	Ezop	Zbiór opowiastek moralizujących i satyrycz­- nych
Antygona	grecki	ok. 441 p.n.e.	Sofokles	Najsłynniejszy dramat grecki, konflikt między racjami moralnymi i prawem państwowym
Mahabharata	sanskryt	IV w. p.n.e. - IV w. n.e.	?	Epopeja o walce 5 braci o tron i liczne samo­dzielne utwory (m.in. Bhagavadgita). Łącznie ok. 100 tyś. dwuwierszy w 18 księgach
Pieśni z Cz'u	chiński	III w. p.n.e.	Qü Yüan	Pierwszy nieanonimowy zbiór poezji chińskiej, oparty na motywach ludowych
Ramajana	sankryt	od II w. p.n.e.^c	?	Najpopularniejsze dzieło lit. Indii, epopeja ry­cerska (24 tyś. dwuwierszy) o dziejach Ramy
Pieśni	łaciński	31-13 p.n.e.	Horacy	Zbiór utworów lirycznych o różnorodnej tematyce
Eneida	łaciński	29-19 p.n.e.	Wergiliusz	Wierszowane dzieje wędrówki Eneasza z Troi do Italii
Wyznania	łaciński	ok. 400	św. Augustyn	Maj wybitniejsza, przesycona uczuciami religijnymi, autobiografia starożytności
Śiakuntala	sanskryt	V w.	Kalidasa	Najznakomitszy z dramatów literatury indyjskiej
—	chiński	od ok. 720	Li Daibo	Ok. 3000 wierszy jednego z najwybitniej- ­szych liryków chińskich
księga tysiąca i jednej nocy	arabski	od ok. IX w.^c	?	Cykl baśni, legend, anegdot; wielokrotnie przeredagowywany
Edda (starsza)	islandzki	ok. IX - XI w.	?	29 pieśni o bogach i dziejach bohaterów dawnej Skandynawii
Opowieść o księciu Genji	japoński	pocz. XI w.	Murasaki Shikibu	Klasyczna dworska powieść obyczajowa
Pieśń o Rolandzie	fran­cuski	ok. 1100	?	Epos rycerski, losy Rolanda ginącego w walce z Saracenami
Tristan i Izolda	fran­cuski	ok. 1165	Thomas ?	Poemat o dziejach tragicznej miłości
Pieśń o wy­prawie Igora	staro-ruski	1186 (?)	?	Staroruski epos rycerski

Tytuł	Język	Czas	Autor	Charakterystyka, uwagi
Pieśń o Nibelungach	niem.	ok. 1200	?	Bohaterski epos rycerski rozgrywający się w V w. w Burgundii
Witeź w ty­grysiej skórze	gru­- ziński	XIII w.	Szota Rustaweli	Wierszowany romans rycerski
Złota legenda	łaciński	ok. 1260	Jacopo de Voragine	Zbiór legend o życiu świętych, popularny przez wiele wieków
Boska komedia	włoski	ok. 1307-20	Dante Alighieri	Poemat opisujący podróż bohatera przez piekło, czyściec i niebo
Dywan	perski	od ok. 1340	Hafiz	Ok. 500 wierszy, gł. w formie tzw. gazeli, sławiących radość życia
Dekameron	włoski	ok. 1350	Boccaccio	Zbiór 100 zajmujących nowel
Pieśni	włoski	od 1352	Francesco Petrarka	366 utworów, gł. sonetów, wyrażających idealną miłość do Laury
Opowieści kanterberyjskie	angielski	1387-92	Geoffrey Chaucer	Cykl zajmujących opowieści snutych przez przedstawicieli wszystkich stanów społecznych
Pieśń o róży	fran­cuski	ok. 1240-1280	Wilhelm de Lorris, Jean deMeun	Poemat miłosny, sztandarowy utwór średniowiecznej poezji dworskiej
Zachodni pawilon	chiński	pocz. XIV w.	Wang Shifu	Jedno z najbardziej znanych dzieł (dramat o charakterze powieści) klasycznej lit. chińskiej
Sowizdrzał	nie­miecki	ok. 1500	?	Biografia ludowego wesołka, niesłychanie poczytna do XVIII w.
Pochwała głupoty	łaciński	1509	Erazm z Rotterdamu	Najbardziej znane z satyryczno-polemicz-nych dzieł Odrodzenia
Luzjady	portu­galski	poł. XVI w.	Luis Vaz de Camoes	Epopeja opiewająca w 10 pieśniach tradycje żeglarskie i wojenne Portugalii
Hamlet	angielski	1601	William Shakespeare	Dramat, dzieje rozterek moralnych duńskiego królewicza
Don Kichot	hisz­pański	1615	Miguel Cervantes	Powieść o przygodach „ostatniego błędnego „rycerza”
Don Juan	fran­cuski	1665	Molier^d	Najbardziej znany dramat klasyka literatury francuskiej
Maksymy	fran­cuski	1665	La Roche-foucault	Zbiór ok. 500 kąśliwych uwag o rzeczywi­- stych motywach postępowania ludzi
Przypadki Robinsona Cruzoe	angielski	1719	Daniel Defoe	Powieść przygodowa, m.in. przygody rozbitka na bezludnej wyspie
Podróże Guliwera	angielski	1726	Jonathan Swift	Powieść o przygodach bohatera w niezwy- ­kłych krainach, satyra na naturę ludzką
Kandyd	fran­cuski	1759	Voltaire^e	Powiastka filozoficzna propagująca idee oświecenia
Cierpienia młodego Wertera	nie­miecki	1774	Johann Wolfgang Goethe	Jedna z najważniejszych powieści zwiastu- ­jących prądy romantyczne w literaturze

^a - wiele przypisywanych królowi Dawidowi; ^b - najstarszy znaleziony tekst; ^c - uzupełniane i zmieniane przez kilka wieków; ^d - właściwie Jean-Baptiste Poquelin; ^e - właściwie Francois-Maria Arouette

JĘZYK I KULTURA

---