Banki

Prawo bankowe -przepisy prawne dotyczące ustroju, kompetencji, trybu działania banku powołanych do prowadzenia operacji pieniężnych oraz działalności kredytowej

Publiczne prawo bankowe do którego zalicza się normy prawne dotyczące funkcji, zasad i zadań banku centralnego, jego pozycji wobec organów państwa i banków komercyjnych.

Prywatne prawo bankowe które normuje stosunki umowne między bankiem i jego klientami oraz niektóre czynności bankowe kształtowane w formie umownej.

Bank to osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym

• posiada osobowość prawną

• tworzony zgodnie z przepisami ustaw

Czynności bankowe

• przyjmowanie wkładów

• udzielanie kredytów

• przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych

• inne czynności

Instytucje parabankowe

• kasy oszczędnościowe

• kasy zapomogowe

Uprawnienia banku

• w celu zabezpieczenia swych wierzytelności bank może zażądać zabezpieczenia przewidzianego prawem oraz zwyczajami przyjętymi w obrocie krajowym i zagranicznym

• banki korzystają z ulgowych stawek oraz zwolnień z opłat sądowych w sprawach o zabezpieczenie należności z tytułu udzielonych kredytów, gwarancji i poręczeń.

• dokumenty bankowe związane z dokonywaniem czynności bankowych mają moc prawna dokumentów urzędniczych

• bank na podstawie własnych ksiąg i innych dokumentów świadczących o dokonanej czynności bankowej mogą wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne

• uprawnieniem banków jest także wydawanie wiążących strony umów lub czynności bankowych, regulaminów oraz ogólnych warunków umów

Rodzaje banków

Ze względu na zadania

• centralny bank państwa jako bank emisyjny

• bankowość komercyjna a w jej ramach

• banki kredytowe i depozytowe

• banki inwestycyjne

• banki oszczędnościowe i lokacyjne

• banki hipoteczne

• banki specjalne

Według kryterium własności kapitału

• państwowe

• komunalne

• spółdzielcze

• prywatne

• zagraniczne

• międzynarodowe

• kapitale mieszanym

Ze względu na formę prawną

• państwowe

• spółki akcyjne

• spółdzielnie

Źródła prawa bankowego

• 29.VIII.97 prawo bankowe

• 29.VIII.97 ustawa o NBP

Prawo bankowe reguluje

• zasady prowadzenia działalności bankowej

• zasady tworzenia i prowadzenia organizacji banków

• zasady tworzenia oddziałów i przedstawicielstw banków zagranicznych

• zasady sprawowania nadzoru bankowego

• zasady postępowania naprawczego, likwidacyjnego i upadłości banków

Regulamin bankowy wydawany jest przez centralę banku, dotyczy on dwóch grup zagadnień

• reguł organizacyjnych funkcjonowania banku komercyjnego

• z czynności bankowych oraz trybu i warunków ich wykonywania w stosunkach z klientami banku mają one cywilistyczna konstrukcję a stanowiąc o ogólnych zasadach umów stają się także rodzajem oferty banku wobec klientów.

TWORZENIE BANKÓW

Banki państwowe tworzone przez radę ministrów w drodze rozporządzenia na wniosek ministra właściwego do spraw skarbu państwa zaopiniowany przez komisję nadzoru bankowego. Minister skarbu nadaje statut w drodze rozporządzenia. Bank państwowy nie jest przedsiębiorstwem państwowym i nie podlega wpisowi do KRS

Bank spółdzielczy może być tworzony według trybu przewidzianego dla spółdzielni i na podstawie zezwolenia komisji nadzoru bankowego wydanego w uzgodnieniu z ministrem finansów

• wyłącznie osoby fizyczne mogą być założycielami

• nie mniej niż 10 założycieli

• nadają oni bankowi statut sporządzony w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności

• ma osobowość prawną

• wpisany do KRS

Bank w formie spółek akcyjnych tworzony zgodnie z regułami kodeksu spółek handlowych za zezwoleniem komisji nadzoru bankowego. Założycielem mogą być osoby fizyczne jak i prawne z tym że nie może być ich mniej niż 3. Banki te zgłasza się do KRS i rejestru przedsiębiorców.

Utworzenie banku wymaga spełnienia wielu warunków:

• finansowych

• kwalifikacyjnych

• techniczno-finansowych

• formalno-prawnych

Finansowe -wymóg wniesienia przez założycieli kapitału nie mniejszego niż 5mln EURO. Do 15% mogą to być wkłady niepieniężne. Kapitał nie może pochodzić z pożyczek, kredytów i ze źródeł nieudokumentowanych.

Kwalifikacyjne -wymóg by założyciele i osoby przewidziane do objęcia posad jako członka zarządu dawali rękojmię prowadzenia interesów w taki sposób by były zabezpieczone interesy klientów banku.

Co najmniej 2 osoby z zarządu muszą mieć wykształcenie i doświadczenie zawodowe niezbędne do kierowania bankiem.

Techniczno-ekonomiczne -wyposażenie banku w urządzenia posiadające odpowiednie parametry techniczne do przechowywania nagromadzonych w bankach środków pieniężnych. Przedstawienie przez założycieli planu działalności banku na okres co najmniej 3 letni.

Formalno-prawne -opracowanie projektu statutu baku i programu jego działalności

• przedłożenie dokumentów dotyczących sytuacji finansowej założycieli oraz opinii władz nadzorczych jeżeli założycielem jest bank zagraniczny

• konieczne jest sformułowanie wniosku do komisji nadzoru bankowego który powinien zawierać określenie nazwy i siedziby banku oraz wskazać jakie czynności bankowe mają być przez bank realizowane a także jaki będzie jego przedmiot i zakres działalności.

 

Rozpoczęcie działalności przez bank może nastąpić po uzyskaniu kolejnego zezwolenia komisji nadzoru bankowego, jest to zezwolenie na rozpoczęcie działalności które może być wydane po stwierdzeniu że bank:

• jest organizacyjnie przygotowany do podjęcia działalności

• zgromadził cały kapitał założycielski

• dysponuje odpowiednimi warunkami do przechowywania środków pieniężnych

• spełnia inne warunki określone w decyzji w przedmiocie zezwolenia na utworzenie banku

 Zarówno zezwolenie na utworzenie banku jak i zezwolenie na rozpoczęcie działalności tracą swą moc jeżeli bank w ciągu roku od wydania pierwszego z wymaganych zezwoleń nie rozpoczął działalności

 Organizacja i zadania NBP

NBP jest państwową osobą prawną i nie podlega wpisowi do KRS

Organy:

• prezes

• RPP

• zarząd

Prezesa powołuje sejm na wniosek prezydenta RP na 6 lat i góra na dwie kadencje

2 wiceprezesów

Rada polityki pieniężnej- 9członków(3 wybiera sejm, 3prezydent i 3senat) na 6 lat spośród specjalistów

Zarząd -organ kierowniczy, prezes+6 członków

Zadania NBP

• bank państwa tj jest odpowiedzialny za realizację tej części polityki gospodarczej, która dotyczy sfery pieniężnej, jest bankiem emisyjnym, posiada przywilej kreacji pieniądza

• bank banków jest źródłem rezerwy kredytowej dla banków operacyjnych. Posługuje się odpowiednimi instrumentami, wpływa na rozmiary ich akcji kredytowych i emisję pieniądza bezgotówkowego a także za stabilność systemu bankowego i jego płynności.

Finanse publiczne - wykład

Tryb niestacjonarny 2009/2010

5

---