GRZYBY

Czynniki determinujące patogenność grzybów:

>polimorfizm morfologiczny i antygenowy -zmiennosc fenotypowa

(jeden mikroorganizm może występować w formach drożdżowych i mycelialnych- strzępki, pseudostrzępki) I

> zdolność adherencji do tkanek i pow. sztucznych

> produkcja enzymów: proteaz, fosfolipaz A, B, C (np. Candida albicans), keratynaz (dermatoflty)

> wytwarzanie związków o charakterze toksyn (np.aflatoksyna, gliotoksyna -Aspergillus)

> wytwarzanie otoczek chroniących przed fagocytozą

Cryptococcus neoformans

> obecność melaniny w ścianie komórkowej (np. Cryptococcus neoformans)

• Wytwarzanie inhibitora dopełniacza przez Aspergillus fumigatus (zahamowanie fagocytozy)

t Produkcja sideroforów - związki

> chemiczne konkurujące z ludzkimi białkami wiążącymi żelazo, pozwalające na zdobywanie żelaza dla grzybów

Czynniki ryzyka wystąpienia zakażeń

grzybiczych

• chemioterapia, radioterapia, st ery dote rapia

• długotrwała antybiotykoterapia

t stosowanie cewników donaczyniowych, żywienie pozajelitowe

t intubacja

• dializoterapia I

• przerwanie ciągłości tkanek w wyniku

I zabiegów chirurgicznych I

t Czynniki fizjologiczne: ciąża, okres noworodkowy, podeszły wiek

t Wrodzony defekt immunologiczny ( wadliwa odporność komórkowa)

t Nabyty niedobór immunologiczny (AIDS, immunoterapia)

• Rozległe uszkodzenia skóry i blon śluzowych

t Choroby na tle metabolicznym i hormonalnym: cukrzyca, endokrynopatie

Lokalizacja grzybic I

• Grzybice powierzchniowe I

t Błon śluzowych

t Skóry gładkiej i owłosionej

• paznokci

• Grzybice głębokie (układowa, narządowe)

• Jednou kład owe (jednona rządowe)

• Wieloukładowe (rodzinne, oporne na leki, nawracające)

§ Uogólnione: z fungemią, lub bez fungemii

Klasyfikacja zakażeń grzybiczych

• Grzybica pierwotna

• rozwija się u osób wcześniej zdrowych

(Cryptococcus. Microsporum, Trichophyton, Blastomyces)

t Grzybica wtórna - rozwija się po chorobie wirusowej lub bakteryjnej

Charakterystyka grzybów drożdżopodobnych

t blastospory/blastokonidia - okrągłe, owalne, lub wydłużone komórki rozmnażające się przez pączkowanie

(jednobiegunowe, dwubiegunowe, wielobiegunowe) lub podział

• pseudostrzępka (pseudohypha )■ łańcuch wydłużonych Komórek nieoddzielonych od kom wegetatywnej

t strzępka -wielokomórkowa, wydłużona struktura (poprzedzielane wspólnymi ścianami) pojedyncze gatunki Candida i Geotrich urn

• chlamydospory-grubościenne zarodniki przetrwa I nikowe (mogą być umieszczone

• apikalnie, lateralnie lub interkalamie w obrębie pseudostrzępek i strzępek)

• filamenty - krótkie, niedojrzałe strzępki wyrastające z blastospory

Candida albicans - grzyb dimorficzny zdolny do wzrostu w dwóch postaciach

Drożdżowej	peseudostrzępkowej
Blastospory	Pseudostrzępki, chlamydospory
wczesne stadia zakażenia	Późniejsze stadia zakażenia
* Nie wiążą	Wiążą fibrynogen, lamininę, C3d

kandydoza -postacie kliniczne

• Grzybice jamy ustnej

•Ostra kandydoza rzekomobłonowa np. pleśniawki u niemowląt

•Ostra zanikowa

•Przewlekła przerostowa -zmiany na wargach, grzbietowej części języka, w ^k kącikach ust

t Przewlekła zamkowa I

Zakażenia skóry

• Kandydoza wyprzeniowa fałdów skórnych

(międzypośladkowy, pachwinowo-udowy, między palcami stóp)

• Kandydoza skóry poza fałdami u osób nieruchomo leżących, niemowląt, pod opatrunkiem gipsowym

t Kandydoza ziaminiakowa u osób z zaburzeniami w metabolizmie żelaza i cynku

t Drożdżyca mieszków włosowych

• Drożdżyca paznokci i wałów paznokciowych

Kandvdoza - Dostacie kliniczne

Chroniczna kandvdoza śiuzówkowo-skórna-

*.

nawracające infekcje skóry, paznokci i błon śluzowych, występuje u pacjentów z zaburzeniami odpowiedzi komórkowej (produkcji TNF i IFN) w chorobach metabolicznych np. zaburzeniach czynności tarczycy i przytarczyc, cukrzycy.

Kandydoza u noworodków oraz wrodzona - do zakażenia systemowego predysponowane są wcześniaki z niską wagą urodzeniową, otrzymuj ące antybiotyki, z cewnikami naczyniowymi; zakażenie wewnątrzmaciczne może być przyczyną poronienia, zakażenie może dotyczyć skóry jako uogólniona osutka

Rumieniowa

Zakażenia narządowe

tchawicy oskrzeli, płuc

układu moczowo-płciowego, Kandydoza

pochwy i srom u często występuje u kobiet w trzecim trim estrze ciąży, w cukrzycy, po zastosowaniu antybiotykoterapii

centralnego systemu nerwowego

^ wsierdzia, osierdzia I

• zakażenia wieloogniskowe z fungemią

Kandydoza - czynniki etiologiczne:

•Candida albicans- kolonizuje przewód u pokarmowy 40-70% zdrowej populacji; odpowiedzialna za 90-80% zakażeń

•Candida parapsilosis- zakażenia krwi o etiologii egzogennej (odcewnikowe)

•Candida glabrata- częściej izolowana od osób starszych i chorych z nowotworami, może być oporna na azole

⁹ Candida krusei - infekcje u osób z immunosupresją, naturalnie oporne na flukonazol

•Candida tropicalis

Geotrichum candidum

• Blastospory, artrospory -tworzą się przez fragmentację strzępek -prostokątne komórki

t Geotrychoza oskrzeli i płuc jako zakażenie endogenne

• Zakażenie egzogenne w postaci epidemii rodzinnej z lokalizacją w płucach

Geotrichum candidum

e Blastospory, artrospory - tworzą się przez frag mentację strzępek -prostokątne komórki

• Geotrychoza oskrzeli i płuc jako zakażenie endogenne

t Zakażenie egzogenne w postaci epidemii rodzinnej z lokalizacją w płucach

Cryptococcus neoformans

• Rezerwuar-odchody gołębi, kur, gleba

• Czynniki determinujące patogenność

§ Ureaza - nasila proces zapalny • Otoczka mukopolisacharydowa

Kryptokokoza- czynnik etiologiczny

Zakażenia skóry i płuc, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zburzenia: widzenia, psychiczne, sztywność karku

Rezerwuar dermatofitów

t Dermatofity antropofilne -związane

wyłącznie z człowiekiem. Pizenoszone z człowieka na człowieka przez bezpośredni kontakt lub przez zakażone przedmioty (grzebienie, podłoga hal sortowych)

t Trichophyton rubrum

• Epidermophyton floccosum

• Dermatofity zoofilne - związane ze zwierzętami.

t Microsporum cants (koty, psy, małpy, I

zwierzęta futerkowe),

t Trichophyton equinum (grzybica strzygąca koni),

t Trichophyton mantagrophytes - świnki morskie

Dermatofity geofilne - rezerwuarem

jest gleba

Microsporum gypseum I

Trichophyton terrestre Microsporum ferrugineum

Strzępka

(struktura typowa

dla dermatofitów,

pleśni, grzybów

kapeluszowych)

strzępka - wielokomórkowa, wydłużona struktura o apikalnym wzroście

Makro konidia- duże, wielokomórkowe konidia mikro konidia- jednokomórkowe, małe

GRZYBY HODOWANE ZE ZMIAN SKÓRNYCH

Trichophyton Microsporum, Epidermophyton I

•Grzyby drożdżopodobne I

Candida, Trichosporon, Malassezia

•Czynniki etiologiczne grzybic klinicznie podobnych do dermatofitoz;

Scopulariopsis sp., Aspergillus spp.f

Fusarium spp.

Postacie kliniczne grzybic

t Grzybica stóp - dotyczy 15-30% ludności

•Międzypalcowa (między 3 i4 palcem)

• Potnicowa - liczne pęcherzyki

• Złuszczająca - dotyczy podeszwy •Trichophyton sp, Epidermophyton sp

t Grzybica dłoni

t Grzybica skóry gładkiej

• Grzybica owłosionej skóry głowy

• Grzybica brody -guzowate nacieki z żywym odczynem zapalnym i licznymi krostami

• Grzybica paznokci - częściej stóp niż rąk wywołana przez dermatofity: T. rubrum, Epidermophyton flocosum, Microsporum canis

Lokalizacja zmian chorobowych w grzybicach głębokich:

•Dolne drogi oddechowe (tchawica, oskrzela, płuca)

•Górne drogi oddechowe (gardło, krtań, zatoki przynosowe) ^M I

•Układ pokarmowy (przełyk, żołądek, jelita)

•Układ moczowy (cewka moczowa, pęcherz moczowy, nerki)

•Centralny układ nerwowy I

•Zakażenia rozsiane (fungemia) ze zmianami wtórnymi w narządach wewnętrznych np. wątrobie nerkach, szpiku, płucach,.... I

Asergiloza-grzybica kropidlakowa

Aspergillus fumigatus Aspergillus flavus Aspergillus terreus Aspergillus niger Miejsce występowania: środowisko zewnętrzne i wewnętrzne

Źródło zakażenia:

•skażone powietrze/kurz na meblach, wykładzinach itd

•pożywienie (np. przyprawy, pieprz, herbata)

•woda (łazienki, aerozol)

Rodzaj Aspergillus

t Aspergiloza jest drugą co do częstości występowania po kandydozie grzybicą oportunistyczną u ludzi

• Zakażenia egzogenne - inhalacja zarodników do zatok przynosowych i

. dale] do płuc lub na skutek kontaktu uszkodzone] tkanki z dużą ilością zarodników w powietrzu

1

---