ZAKAŻENIA U NOWORODKÓW

1. Noworodek

• donoszony 38-42 Hbd

• wcześniak 28-37 Hbd, lub 1000-2500g

2. Kobieta w ciąży ulega zakażeniom:

• w wyniku kolonizacji jej dróg rodnych przez potencjalne patogeny

• drogą kropelkową (wirusy)

• przez płyny ustrojowe

3. Drogi zakażenia noworodka:
I.

• przez łożysko w czasie ciąży

• w czasie porodu

• po porodzie

II.

• droga krwionośną

• droga wstępująca

• przez ciągłość

• droga zstępująca

4. W czasie porodu:

• podatność na zakażenia krwią matczyną

• podczas oddzielania się łożyska lub urazu porodowego

• drobnoustroje mogą zakazać owodnię lub/i płyn owodniowy, szczególnie przy upływie długiego czasu miedzy pęknięciem błon płodowych a porodem

• drobnoustroje mogą być obecna w kanale rodnym w czasie akcji porodowej

5. Los zakażonego jaja płodowego zależy od czasu zakażenia. Embriopatie są swoiste dla momentu zakażenia, a nie dla rodzaju drobnoustrojów.

Zakażenie wrodzone jest chorobą wielonarządową obejmującą wątrobę, płuca, CUN, powodująca zwykle uszkodzenia tkanek (mózgu, serca, ucha wewnętrznego).

Objawy kliniczne zakażeń nabytych podczas porodu ujawniają się od 2-6 tygodnia życia.

6. Czynniki predysponujące:

• niedojrzałość układu immunologicznego

• brak IgA i fibrynoektyn, osłabiona odporność humoralna

• niedojrzałość układu dopełniacza (brak opsonizacji bakterii otoczkowych)

• stopień wcześniactwa

• infekcje płynu owodniowego

• przedwczesne pękniecie błon płodowych

7. Zespół TORCH

T - toksoplazmoza - T. gondii

O - other - T. pallidum, L.monocytogenes

R - rózyczka - rubella virus

C - cytomegalia - CMV

H - hepatitis i opryszczka - herpes simplex virus i HBV

8. Najczęstsze czynniki etiologiczne zakażeń :

• bakterie : S. Agalaktie, N. gonorrhoeae, T.pallidum, L.monocytogenes Staphylococcus sp. (metycylinooporne : MRSA), Enterobacteriacea, Enterococcus faecalis, Pseudomonas aeruginosa, Clostridium difficile i bakterie beztlenowe niefermentujące

- grzyby : Candida albicans, Aspergillus sp.

• wirusy : HIV, HBV, HCV, rózyczka, cytomegalia (CMV)

• pierwotniaki: Toxoplasma gondii

9. Streptococcus agalaktie ( paciorkowiec grupy B)

• rezerwuar: chory, nosicielstwo w drogach rodnych kobiety

• droga: przez łożysko, okołoporodowa, wstępująca z pochwy

• Postacie zakażenia:
  * noworodek - zapalenie opon mózgowych, zapalenie płuc, poronienia
  * matka - poronienia, przedwczesne porody, pęknięcie błon płodowych, poporodowe zapalenia błony śluzowej macicy, posocznica

10. Listeria monocytogenes (gram+)

• rezerwuar: woda, ścieki, kał ludzi i zwierząt, warzywa biologicznie nawożone, źle lub niepasteryzowane mleko, sery miękkie, surowe mięso ( drób)

• droga : pokarmowa ( dla płodu drogą krwi przez łożysko lub wstępująca z kanału szyjki macicy)

• postacie zakażenia
  * noworodek - zapalenia opon mózgowo - rdzeniowych, posocznica
  * dorośli - grypa rzekoma z immunosupresją w ciężkiej postaci z zakażeniem wielu narządów ( w tym CUN)

11. Treponema pallidum - krętek blady ( kiła)

• rezerwuar: chory

• droga: uszkodzona skóra i błona śluzowa narządów rodnych, rzadziej krew ( igły)

• choroba przebiega w 3 stadiach: kiła pierwotna, wtórna i trzeciorzędowa (narządowa)

• powikłania dla płodu: poronienie, przedwczesne porody, zahamowanie rozwoju wewnątrzmacicznego, niska masa urodzeniowa, martwe porody, kiła wrodzona

• Leczenie możliwe w czasie ciąży, umożliwia to urodzenie zdrowego dziecka.

• diagnostyka: USR, VDRL, FTA- ABS

12. Neisseria gonorhoeae (rzeżączka gram-)

• rezerwuar: nosiciel, chory

• droga: bezpośrednia (kontakty płciowe) , u noworodków w trakcie porodu przy przejściu przez zainfekowany kanał rodny lub poprzez brak higieny opiekunów

• powikłania: zapalenie spojówek obu oczu nieleczone prowadzi do ślepoty

• W Polsce rutynowo wykonuje się zabieg Credego z azotanu srebra co zapobiega zakażeniu dwoinka rzeżączki u niemowląt.

13. Rubivirus - wirus różyczki

• rezerwuar: chory, ozdrowieniec

• droga: kropelkowa, kontakt bezpośredni z osoba chorą

• powikłania: wady rozwojowe, głuchota, ślepota, zaćma, wady serca

• Ryzyko poważnych uszkodzeń płodu jest największe gdy matka uległa zakażeniu w czasie pierwszych 17 tygodni ciąży.

14. CMV - ctyomegalovirus

• rezerwuar: ślina, mocz, kał, krew, łzy, mleko, nasienie, wydzieliny szyjki macicy

• droga: kontakty bezpośrednie, transfuzja krwi, przeszczep narządu, przez łożysko

• noworodek: poronienia, liczne wady rozwojowe, wtręty w narządach miąższowych

• dorośli: zakażenia grypopodobne, u osób z immunosupresją zakażenie zagraża życiu

• Przeciwciała matki nie chronią dziecka

15. Wirusy Herpes (HSV - Herpes simplex - opryszczka , VZV - varcirella zoster virus - ospa wietrzna)

• dla noworodka groźny jest HSV2 atakujący narządy płciowe

• drogi zakażenia: kontakty bezpośrednie, okołoporodowe, przez łożysko, w trakcie wiremii powikłania: przedwczesny poród

• noworodek: opryszczkowe zapalenie opon mózgowych, uszkodzenia wątroby, opryszczka uogólniona, zapalenia siatkówki i rogówki

• VZV: ospa wietrzna wrodzona, paraliż, zanik mięsni, hipoplazja kończyn, zakażenie do 20 tygodnia ciąży - obumarcie płodu

16. HBV

• droga: parentalna, płyny ustrojowe, przez łożysko

• noworodek: może rozwijać się pierwotny rak wątroby

17. HIV

• źródło: człowiek zakażony HIV

• droga: kontakty bezpośrednie ( seksualne), krew, płyny ustrojowe, zakażone tkanki, łożysko, błony płodowe, okołoporodowe, mleko matki

• Matki sereopozytywne leczone w ciąży - poród kończony ciecie cesarskim

18. Toxoplasma gondii

• źródło: oocysty z kału kot, cysty w surowym mięsie

• droga: pokarmowa, przez łożysko, potransfuzyjna, przez transplantacje narządów

• do prenatalnego zakażenie płodu dochodzi tylko przy pierwotnym zakażeniu ciężarnej

• Największe zagrożenie jest gdy do zakażenia doszło miedzy 10-24 tygodniem ciąży

• zagrożenia dla płodu: liczne wady rozwojowe CUN i gałek ocznych

3

---