3.01.2002 r.
Temat: Materialne prawo administracyjne. Administracyjno-prawna sytuacja obywateli RP.
1. Charakterystyka prawa o:
- obywatelstwie polskim
- ewidencji ludności i dowodach osobistych;
- paszportach;
- aktach stanu cywilnego;
- ochronie danych osobowych
ust. 15.02.1962 r. o obyw. polskim (Dz. U. 2000/28/353)
ust. 10.04.1974 r. o elido (Dz. U. 2001/87/860)
ust. 29.11.1990 r. o paszportach (Dz. U. 1991/2/5)
ust. 29.09.1986 r. - prawo o aktach stanu cywilnego Dz. U. 36/180/86
ust. 15.11.1956 r. - o zmianie imion i nazwisk (Dz. U. 63/59/328)
ust. 29.08.1997 r. - o ochronie danych osobowych (Dz. U. 97/133/883)
Zasady prawa o obywatelstwie:
a) zasada ciągłości obywatelstwa polskiego - trwałość w czasie od chwili nabycia do momentu utraty bez względu na zachodzące zmiany ustrojowe w kraju;
b) zasada wyłączności obywatelstwa polskiego - w myśl prawa osoby posiadające dwa obywatelstwa w tym jedno polskie, traktowane są jako obywatele polscy;
c) zasada równouprawnienia małżonków - zawarcie związku małżeńskiego z osobą o odmiennym obywatelstwie lub zmianie obywatelstwa jednego z nich nie powoduje zmiany w obywatelstwie drugiego;
d) obywatelstwo - węzeł prawny łączący osobę fizyczną z państwem traktowany jako przynależność jednostki do określonego państwa i kształtujący określone prawa i obowiązki.
Sposoby nabywania obywatelstwa polskiego:
1) z mocy prawa
2) na podstawie aktu administracyjnego
3) w drodze oświadczenia osoby uprawnionej
Z mocy prawa
- poprzez prawo krwi (reguła): obywatelstwo polskie uzyskuje się poprzez urodzenie się z rodziców, z których jeden jest obywatelem polskim, a drugi jest nieznany lub bezpaństwowcem;
- prawo ziemi (dziecko urodzone lub znalezione w RP, a rodzice są nieznani, nieokreślonego obywatelstwa lub sa bezpaństwowcami);
- przez repatriację (przybywa do RP na podstawie wizy w celu repatriacji)
Na podstawie aktu administracyjnego poprzez:
- nadanie obywatelstwa polskiego (jeśli zamieszkuje w RP na podstawie zezwolenia na osiedlenie, przez 5 lat, odstąpienie - istnieje (nadaje prezydent RP) podania kieruje się za pośrednictwem wojewody;
- uznanie za obywatela polskiego: osoba nie posiada żadnego obywatelstwa, a zamieszkuje w RP na podstawie zezwolenia na osiedlenie przez 5 lat.
Uznaje wojewoda - mała naturalizacja
nadanie - naturalizacja.
W drodze oświadczenia osoby uprawnionej nabywa
- cudzoziemiec, któremu zezwolono na osiedlenie i który pozostaje co najmniej 3 lata w związku małżeńskim z osobą o obywatelstwie polskim, jeżeli w terminie 6 miesięcy od otrzymania zezwolenia na osiedlenie, lub w terminie 3 lat i 6 miesięcy od dnia zawarcia związku małżeńskiego, złożył właściwe oświadczenie przed wojewodą.
- osoba utraciła obywatelstwo polskie wskutek zawarcia związku małżeńskiego z cudzoziemcem po ustaniu lub unieważnieniu małżeństwa (oświadczenie do wojewody);
- dziecko nabyło obce obywatelstwo (przez rodziców) po ukończeniu 16 lat a przed upływem 6 miesięcy od dnia osiągnięcia pełnoletniości (wojewoda).
Decyzja uzależniona może być od złożenia dowodów utraty innego obywatelstwa.
Utrata obywatelstwa polskiego: na swój wniosek, po zgodzie Prezydenta RP o zrzeczeniu się obywatelstwa polskiego.
Rodzaje dokumentów tożsamości:
- dowód osobisty: (potwierdzenie obywatelstwa polskiego),
* każdy ma obowiązek posiadania dowodu osobistego (od ukończenia 18 lat)
* bądź ukończone 15 lat - jeżeli pozostaje w stosunku pracy, lub nie zamieszkuje z rodzicami, albo nie pozostaje pod władzą rodzicielską;
* od ukończenia 13 roku życia (może posiadać).
Dowód osobisty jest ważny 10 lat od daty wydania wyjątek:
- gdy nie ma ukończonych 18 lat (jest ważny przez 5 lat od daty wydania);
- osoby ukończyły 65 lat - jest ważny na czas nieokreślony (na wniosek zainteresowanej osoby)
Wymiana d.o. posiadacz ma obowiązek wymienić gdy:
- zmiana danych zawartych w d.o,.
- uszkodzenie d.o.
- inne okoliczności utrudniające ustalenie tożsamości osoby;
- z chwilą upływu terminu ważności.
Gdy utraci d.o. - zawiadamia organ gminy (wydaje zaświadczenie o utracie d.o. do czasu wydania nowego).
Gdy zagubiony d.o. został znaleziony, a już mamy wyrobiony nowy to należy powiadomić najbliższy organ gminy (oddajemy stary).
Zwrot d.o.:
- utrata obywatelstwa polskiego
- zgonu posiadacza obywatelstwa polskiego (osoby najbliższe).
Organ właściwy - organ gminy.
Ewidencja - rejestracja informacji o zgonach
Obowiązek meldunkowy obejmuje:
- zameldowanie się w miejscu pobytu stałego lub czasowego,
- wymeldowanie się z miejsca pobytu stałego lub czasowego
Pobyt stały - zamieszkanie w określonej miejscowości pod określonym adresem z zamiarem stałego przebywania.
Pobyt czasowy przebywanie w określonej miejscowości pod określonym adresem bez zamiaru zmiany miejsca stałego pobytu. (w tej samej miejscowości lub innej miejscowości).
Zameldowanie na pobyt czasowy - do 2 miesiące i ponad 2 miesiące.
Obowiązek zameldowania na pobyt czasowy lub stały powstaje gdy przebywa dłużej niż 3 doby.
Usługi hotelarskie, leczenie, przed upływem 24 godzin.
Zwolnienia - cele turystyczno - wypoczynkowe, obozu, kolonie - mają do 30 dni bez meldunku (dot. tylko ob. polskich)
Cudzoziemcy - w ciągu 48 godzin od przekroczenia granicy.
Przy meldunku ponad 2 miesiące - potwierdzenie pobytu, prawa do przebywania.
Na wniosek lub z urzędu - wymeldowanie, która:
- utraciła uprawnienie do przebywania w lokalu i bez wymeldowania opuściła dotychczasowe miejsce pobytu;
- bez wymeldowania opuściła miejsce pobytu i nie przebywa w nim przez co najmniej 6 miesięcy, a nowego miejsca pobytu nie można ustalić.
Urodzenie dziecka melduje się - w ciągu 14 dni od dnia urodzenia; a gdy martwe w ciągu 3 dni (nie sporządza się aktu zgonu);
duchowny - w ciągu 5 dni przekazuje zaświadczenie o zaistnieniu zdarzenia wraz z zaświadczeniem K USC o braku przeciwwskazań do zawarcia związku małżeńskiego.
O zgodnie - w ciągu 3 dni lub 24 godzin gdy nastąpił wskutek choroby zakaźnej.
Paszport- dokument urzędowy uprawniający do przekraczania granicy i przebywania za nią i potw. obyw. polskiego, a także tożsamość osoby w niej wskazanej w zakresie danych jakie zawiera.
Rodzaje:
- paszport
- dyplomatyczny (prezydent)
- służbowy MSZ
- blankietowy (ob. polski za granicą nie posiadający paszportu otrzymanego w RP)
Organy wydające:
- zwykłe - wojewoda,
- blankietowy - konsul - MSZ
- dyplomatyczny i służbowy MSZ
Nadzór nad wydawaniem - MSWiA
Akta stanu cywilnego - wpis dot. obowiązku zgłoszeń:
- o urodzeniu dziecka
- akt zmiany stanu cywilnego
- o zgonie